Jaarverslag hulp- en dienstverlening aan gedetineerden

Transcriptie

1 2012 Jaarverslag hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Gevangenis Gent

2 2 Inhoudstafel Inhoudstafel... 2 Lijst met afkortingen... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenis... 6 Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voor de uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 3) Overlegstructuur Eenmalige overlegmomenten Bovenlokaal relevant overleg Dienst Sociaal-Cultureel Werk (DSCW) of culturele dienst Samenwerkingsovereenkomsten Het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS) Functies en organisaties Werkinstrumenten Financieel...23 Hoofdstuk 3: uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 1) Welzijn Gezondheid Onderwijs Tewerkstelling Sport Cultuur Gentse Feesten en Eindejaarsfeesten Algemene tendensen...50 Hoofdstuk 4: profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod (strategie 2) Vragen, noden en behoeften detecteren (signaalfunctie) Bekendmaken van het aanbod De oasemap De dag van de...54 Hoofdstuk 5: verkrijgen vergroten van het draagvlak (strategie 4) Bij de Vlaamse Gemeenschapsactoren Bij de Justitieactor Bij de bredere samenleving...56 Hoofdstuk 6: een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid (strategie 5) Introductieprocedure Vertegenwoordiging t.o.v. de gevangenisdirectie Infrastructurele en logistieke faciliteiten Vorming Internationaal Intervisie/supervisie Permanent informeren Deelname aan overleg Activiteiten FIDES (sociale vereniging personeel gevangenis Gent)...60 Hoofdstuk 7: algemene conclusie...61

3 3 Lijst met afkortingen ADL = Activiteiten Dagelijks Leven BIS = Begeleid Individueel Studeren CAP = Centraal Aanmeldingspunt CAW = Centrum voor Algemeen Welzijnswerk CBE = Centrum voor Basiseducatie CBM = Commissie ter Bescherming van de Maatschappij CGG = Centrum Geestelijke Gezondheidszorg CORT = Coördinatieteam (hulp- en dienstverlening aan gedetineerden) CVO = Centrum voor Volwassenenonderwijs DRA = De Rode Antraciet DSCW = Dienst Sociaal-Cultureel Werk DSO = Directe sociale omgeving ET = Elektronisch Toezicht FOD = Federale Overheidsdienst FROS Amateursportfederatie = Federatie voor Recreatie en Omnisport GBib = Gevangenisbibliotheek GOS = Gedetineerden-opvolgsysteem GPA = Gemeenschappelijk Plan van Aanpak ICT = Informatie- en Communicatietechnologie JWW = Justitieel Welzijnswerk KISP = Katholiek Instituut voor Sociale Promotie MO = Ministeriële Omzendbrief MSOC = Medisch Sociaal Opvangcentrum NT2 = Nederlands Tweede Taal OLC = Open Leercentrum OO = Organisatieondersteuner PBA = Penitentiair Bewakings-assistent PCVO = Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs PMD = Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening P&O = Personeel en Organisatie PSD = Psychosociale Dienst TB = Trajectbegeleider SAW = Steunpunt Algemeen Welzijnswerk SURB = Strafuitvoeringsrechtbank VAPH = Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap VCOK = Vormingscentrum Opvoeding en Kinderopvang VDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding VLABUS = Vlaams Bureau voor Sportbegeleiding VMG = Vorming voor Mensen met een verstandelijke beperking Vocvo = Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs VSPW = Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk VVBV = Vlaamse Vereniging Behandelingscentra Verslaafdenzorg VTE = Voltijds Equivalent WEVO = Werkgroep Vorming en Ondersteuning

4 4 Voorwoord Het jaarrapport is het zesde op rij sinds het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden startte in de gevangenis van Gent. Het is opnieuw het resultaat van de inbreng van een hele reeks organisaties en medewerkers vanuit Vlaamse Gemeenschap, Justitie en andere partners. Het rapport is in de eerste plaats een erkenning van de inspanningen die dagelijks geleverd worden om de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van de gevangenis Gent mogelijk te maken en dit vanuit een bijzonder goede samenwerking tussen het penitentiair personeel en de vele medewerkers aan de hulp- en dienstverlening. Het is deze goede samenwerking en het wederzijds respect voor elkanders opdracht die maken dat er in de gevangenis van Gent veel mogelijk is was ook het jaar waarin de gevangenis 150 jaar bestond. Vanuit de hulp- en dienstverlening werd op verschillende wijzen meegewerkt aan dit feestjaar. Koenraad Polfliet

5 5 Inleiding In 2002 ging in vijf gevangenissen in Vlaanderen de implementatie van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van start. Sinds 2008 is dit plan in werking in alle gevangenissen in Vlaanderen en Brussel. In 2009 heeft de Vlaamse Regering beslist om de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in een decreet te verankeren. De voorbereidingen rond dit decreet startten in 2010 en werden gefinaliseerd in De missie en de strategische doelstellingen van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden zijn integraal behouden en worden hierbij decretaal verankerd. De missie van de Vlaamse gemeenschap staat centraal bij de uitvoering van dit plan: De Vlaamse gemeenschap waarborgt het recht van alle gedetineerden en hun directe sociale omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening zodat ook zij zich harmonisch en volwaardig kunnen ontplooien in de samenleving. Deze missie vertaalt zich in 5 strategische doelstellingen: - Uitbouwen van een kwalitatief aanbod - Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod - Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen - Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse gemeenschap, bij de stakeholder Justitie en bij de samenleving - Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid De uitbouw van een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening voor gedetineerden stoelt op een optimale samenwerking. Zowel op bovenlokaal niveau als in de lokale gevangenis zijn structuren uitgebouwd ter bevordering van de samenwerking tussen de verschillende Vlaamse partners en van de samenwerking met Justitie. Dit jaarverslag richt zich op de lokale ontwikkelingen op vlak van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het rapport kwam tot stand i.s.m. de Vlaamse partners aanwezig in de gevangenis en werd gecoördineerd door de beleidsmedewerker. Ieder hoofdstuk stemt overeen met één van de 5 strategieën van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Naast een omschrijving van de gerealiseerde initiatieven, wordt ook de samenwerking, wisselwerking en inspanningen van alle Vlaamse actoren om tot een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening aan gedetineerden te komen uitgebreid toegelicht. Op basis van deze actuele situatie en de gemaakte reflecties worden tevens aandachtspunten geformuleerd naar de toekomst toe. De bijlage bij dit rapport bevat alle activiteiten die in 2012 doorgingen in de Gentse gevangenis.

6 6 Hoofdstuk 1: Situering van de gevangenis De gevangenis te Gent dateert van Ze werd opgericht naast de toenmalige Centrale Gevangenis aan de Coupure die met capaciteitstekort had af te rekenen en kreeg de functie van Verzekeringshuis om de verdachten, beschuldigden en correctioneel veroordeelden in op te nemen. De crimineel veroordeelden, de landlopers en de bedelaars bleven in de centrale gevangenis. De architect van de nieuwe gevangenis, Francis Derre, inspireerde zich voor het ontwerp van dit Maison de Sûreté Civile et Militaire Cellulaire op het model van Pentonville (Noord-Londen, 1842). Het stervormig complex werd ingeplant op een terrein met de vorm van een onregelmatige negenhoek, en kostte goudfrank. De bouw ervan duurde van 1858 tot In 1893 werd de naam van het verzekeringshuis officieel gewijzigd in Hulpgevangenis (Prison Secondaire). In 1935, bij de sluiting en het slopen van de Centrale Gevangenis, werd de Hulpgevangenis omgedoopt tot Rijksgevangenis. De gevangenis te Gent is een stervormige cel-gevangenis, in België het Ducpétiaux-model genoemd naar Edouard Ducpétiaux 1, de eerste leidende ambtenaar van het Belgisch gevangeniswezen. De gevangenis te Gent heeft een meervoudige bestemming en is van het gesloten type 2. Ze bestaat uit een mannen- en een vrouwenafdeling. De gevangenis heeft volgende functies: ARRESTHUIS STRAFHUIS PSYCHIATRISCHE ANNEXE (Mannen) Beklaagden uit het gerechtelijk arrondissement Gent (mannen en vrouwen) en Dendermonde en Oudenaarde (enkel vrouwen) Beklaagden uit Brugge, Ieper, Oudenaarde en Dendermonde die in beroep moeten verschijnen voor het Hof van Beroep te Gent Beschuldigden die moeten verschijnen voor het Hof van Assisen van Oost-Vlaanderen Veroordeelden die op aanduiding van het Directoraat-generaal EPI hun straf te Gent dienen uit te boeten. Voor vrouwen veroordeeld tot criminele straffen of op aanduiding van het Directoraat-generaal EPI. Voor in-observatie-gestelden en geïnterneerden die wachten op het verschijnen voor de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij te Gent. 1 Ducpétiaux ijverde na 1830 voor een grondige hervorming van de gevangenissen. Onder zijn impuls werden in de 19e eeuw meer dan 20 cel-gevangenissen gebouwd. Met deze nieuwe modellen realiseerde hij gescheiden afdelingen voor mannen en vrouwen, voor minderjarigen en volwassenen en voerde hij het strikte onderscheid tussen beklaagden en veroordeelden in. Hij richtte bibliotheken op in elke gevangenis en zorgde voor de aanwezigheid van aalmoezeniers en onderwijzers. Hij liet de overplaatsing van gedetineerden gebeuren door middel van celwagens. Zijn gevangenisconcept was gebaseerd op de idee dat de eenzame opsluiting de morele verbetering van de criminele mens kon bewerkstelligen. Ducpétiaux had zich hiervoor geïnspireerd op het model van de Quakers in Philadelphia (1778) in de Staat Pennsylvania. Deze puriteinse sekte zocht de oorzaak van de criminaliteit in het verbreken door de mens van de relatie met God. Om die relatie te herstellen en zich te verbeteren werd hij best eenzaam in een cel opgesloten. Thans zijn deze ideeën achterhaald en hanteert men het principe van verblijf in de cel gedurende de nacht, gecombineerd met zoveel mogelijk activiteiten in gemeenschap overdag. Het Ducpétiaux-model heeft ook bepaalde kenmerken van het Panopticon van Jeremiah Bentham, een 18e eeuwse Engelse filosoof. In het Panopticon wordt het economisch principe gehuldigd dat één persoon vanuit één centraal punt alles moet kunnen zien zonder zelf gezien te worden. 2 Gesloten inrichtingen: inrichtingen met uitgebreide veiligheidsvoorzieningen (hoge muren, tralies, prikkeldraad, detectieapparatuur enz.) Dit type vormt de meerderheid binnen het Belgisch gevangenispark.

7 7 ANDERE CATEGORIEËN Passanten, niet-definitief veroordeelden, kort gestraften, vreemdelingen die wachten op een beslissing van de Dienst Vreemdelingenzaken, nadat ze voor Justitie hebben voldaan. De capaciteit 3 bedraagt in totaal 292 plaatsen en 12 plaatsen voor gedetineerden onder het regime beperkte detentie. De mannenafdeling kent 244 plaatsen, de vrouwenafdeling 48 plaatsen. In 2012 was er een gemiddelde bevolking van 434,7 gedetineerden. Dit betekent dat er een gemiddelde overbevolking was van 48,8 %. De gemiddelde mannenbevolking bedroeg 377,8 gedetineerden, wat neerkomt op een gemiddelde overbevolking van 54,8 %. De gemiddelde vrouwenbevolking bedroeg 56,9 gedetineerden, wat neerkomt op een gemiddelde overbevolking van 18,5 %. Gent werd in 2012 ook voor het eerst geconfronteerd met een structurele overbevolking die boven de 400 gedetineerden reikte. Op bepaalde dagen bedroeg het aantal gedetineerden om en bij de 500 gedetineerden. Onderstaande tabel toont aan dat er een lineaire trend is in de overbevolking. De vrouwenafdeling werd in 2012 voor het eerst geconfronteerd met een structurele overbevolking. Een reden hiervan was dat de vrouwelijke geïnterneerden bleven zitten in Gent. Gent heeft geen psychiatrische annexe voor vrouwen. Dit gaf een grote druk op de werking van de vrouwenafdeling. De gevangenis van Brugge heeft een tijd geen vrouwelijke geïnterneerden aanvaard omdat hun sectie volzet was. 500 evolutie bevolking gevangenis Gent 450 aantal gedetineerden mannen vrouwen totaal capaciteit M capaciteit V capaciteit tot Lineair (mannen) Lineair (vrouwen) Lineair (totaal) (cfr. bijlage blz. 154) In 2012 werden 721 personen in vrijheid gesteld; 244 werden vrijgelaten onder elektronisch toezicht. 3 De theoretische capaciteit wordt bekomen door de oppervlakte van de cellen in acht te nemen: tot 8 m² voor 1 persoon; tot 16 m² voor 2 personen; boven 16 m² voor 3 à 4 personen.

8 8 Opgedeeld per categorie zag de gemiddelde dag-bevolking er als volgt uit: Categorie (gemiddeld voor 2012) aantal % Beklaagden en niet definitief veroordeelden 172,3 39,6% Veroordeelden 146,7 33,7% Geïnterneerden 111,1 25,6% Andere 4,6 1,1% 434,7 100% De gevangenis is gebouwd volgens een stervormig model met een centraal controlecentrum waarop 4 vleugels met cellen en een administratieve gang zijn ingeplant. Drie vleugels vormen de mannenafdeling en bestaan elk uit drie bouwlagen met cellen van 8 m² groot. De vierde vleugel vormt de vrouwenafdeling met een gelijkvloerse gang met nutsvoorzieningen en twee bouwlagen cellen. De gelijkvloerse gang vormde tot 1984 het klooster van een zusterorde. Legende: 1. Voorkoer 2. Wandeling vrouwen 3. koer B 4. Wandeling mannen 5. Werkplaats 6. Goedereningang 7. Refter personeel 8. Inrijsas werkplaats 9. Onderzoekseenheid 10. Cellenvleugel mannen C 11. Cellenvleugel mannen B 12. Cellenvleugel mannen A 13. Administratief gedeelte 14. Veilige inkom 15. Open centrum. Behalve de cellen beschikt de gevangenis nog over de volgende accommodatie. -Voor de arbeid: 4 werkplaatsen voor licht-industriële arbeid in de mannenafdeling (ca. 115 plaatsen), 1 werkplaats voor geïnterneerden (ca. 15 à 20 plaatsen) en 75 plaatsen voor huishoudelijke arbeid. Op de vrouwenafdeling is er 1 werkplaats voor 20 plaatsen en 8 plaatsen voor huishoudelijke arbeid. -Voor het bezoek: een ruime bezoekzaal met compartimenten (40 tafels), een unit met individuele bezoekcellen met glazen tussenwand (10), een complex met 9 bezoekkamers voor ongestoord bezoek en een aparte bezoekzaal speciaal ingericht voor het kinderbezoek en een aangepaste speelruimte op de wandeling van de vrouwenafdeling. -Voor de wandeling: 1 gemeenschappelijke wandeling met sportveld voor minivoetbal en volleybal, gymnastiekrekken, tafeltennistafels; 1 sportwandeling met terrein voor balspelen en openluchtfitnesstoestellen, 1 wandelplaats op de vrouwenafdeling met groenaanleg; 5 individuele wandelplaatsen bij de mannen en 1 bij de vrouwen.

9 9 -Voor het onthaal: een fouilleer- en ontvangstunit, een access-controle eenheid en een fotografie- en dactyloscopielokaal. -Voor de technische dienst: een onderhoudsatelier en magazijnen. -Voor de huishoudelijke diensten: een grootkeuken, een douche-unit op iedere vleugel, een kleedkamer, een wasserij en diverse magazijnen voor voeding, kledij en kantine. -Voor de erediensten: een kapel. -Voor de medische sector: een medisch kabinet, een tandartskabinet en een apotheek. -Voor de administratieve diensten en de commissies: burelen voor de griffie, het secretariaat en de boekhouding en vergaderruimtes. In 2012 werd de voormalige ambtswoning in gebruik genomen. Het personeelssecretariaat, de preventieconsulent en arbeidsgeneesheer werden daar ondergebracht. -Voor het penitentiair personeel: een personeelsrefter, 3 slaapkamers, een bureau op iedere sectie en een vergaderzaal. -Voor PSD en zorgteam: burelen voor de PSD- en zorgteamleden en een zorg-zaal. -De hulp- en dienstverlening van de Vlaamse Gemeenschap beschikt voer 5 polyvalente ruimtes voor vorming en onderwijs, 1 computerlokaal, een bibliotheek, een cinemazaal met 200 zitplaatsen, 4 gespreksruimtes voor individuele hulp- en dienstverlening op de mannenafdeling en 1 gespreksruimte op de vrouwenafdeling, een fitnessruimte, een sportkoer, een gemeenschappelijke ruimte met bureau voor de Vlaamse beleidsmedewerker en de onderwijscoördinator en 6 standplaatsen op locatie van de gevangenisbibliotheek. Het actuele personeelskader van de gevangenis te Gent ziet wat justitie betreft er als volgt uit. GROEP DIENST AANTAL PERSONEELSLEDEN FTE DIRECTIE 5 4,8 ADMINISTRATIE 26 22,51 Boekhouding 6 5,4 Secretariaat Commissie ter Bescherming van de Maatschappij 4 3,50 Griffie 11 9,7 P&O 5 4,56 PSYCHOSOCIALE DIENST 13 11,57 Psychologen 7 6,46 Maatschappelijk assistenten 5 4,16 Adminstratief assistent 1 0,95 MEDISCHE DIENST 13 7 Interims en zelfstandigen 7 3 Verpleegkundigen 6 4 ZORGTEAM 9 6,2 Interims en zelfstandigen 5 2,5 Ergotherapeut, maatschappelijk assistent, opvoeder, psycholoog 4 3,7 BEWAKING ,5 Penitentiair assistent 7 6,2 Penitentiair bewakingsassistent ploegchef 29 27,69 Penitentiair bewakingsassistent ,05 Technisch kader 8 7,6 TOTAAL ,58

10 10 De gevangenis Gent werd in 2012 vijfmaal 4 geconfronteerd met een staking. De gevangenisbibliotheek werd ten gevolge van een beslissing van het Basisoverlegcomité (BOC) niet toegankelijk van 25 juni tot en met 5 augustus. De gevangenis vierde in 2012 haar 150-jarig bestaan. Er werden tal van activiteiten georganiseerd voor gedetineerden, personeel en het brede publiek. Het feestjaar opende met een speciale nieuwjaarsreceptie en de voorstelling van het boek 150 jaar Nieuwewandeling op 7 januari. Van 4 tot en met 19 februari werd in de voormalige ambtswoning een grootse tentoonstelling gehouden waar de geschiedenis en het dagelijks leven in de gevangenis uitgebeeld werd. Naast het feestgebeuren werd er ook stilgestaan bij de dagdagelijkse praktijk die vaak dramatische kanten kent. Daarom werd er een studiedag over zelfmoordpreventie georganiseerd op 16 februari Gent fietste de Ronde van Vlaanderen. Gedetineerden deden dit op rollen, het personeel op de baan. De gedetineerden werden begeleid door Iljo Keisse en Frank Hoste en fietsten voor het goede doel (de sociale kruidenier). Er was ook een galavoetbaltornooi tussen de gevangenis, de politie, de brandweer, de Vlaamse Gemeenschap, de balie en de gevangenis Oudenaarde. Op 16 juni was er de studiedag over 10 jaar ontgrendeld in de gevangenis en de gevangenis deed ook mee aan open monumentendag op 9 september. Op 14 oktober werd de nieuwe film Caesar Must Die van de Italiaanse broers en regisseurs Paolo en Vittorio Taviani getoond binnen het programma van het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen. Het feestjaar rondde af met de muziektheatervoorstelling Een nieuwe wandeling van Victoria Deluxe. Voor het personeel en hun familie werd er een familiedag georganiseerd, was er een busreis naar Luxemburg en waren er 2 opendeurdagen. 4 Stakingen op 30 januari, 11 juni, 21 juni, 14 september en 14 november.

11 11 Hoofdstuk 2: Samenwerkingsmodellen en organisatievormen voor de uitbouw van een kwalitatief aanbod (strategie 3) Om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenissen vanuit de Vlaamse Gemeenschap, is er nood aan het ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen. Hierbij is er aanhoudend aandacht voor de grootst mogelijke efficiëntie en effectiviteit van een integrale hulp- en dienstverlening. Er wordt tevens gestreefd de samenwerkings- en overlegstructuren zo transparant mogelijk te maken. 1. Overlegstructuur 5 Directieoverleg Justitie-VG Beleidsoverleg h&d Vlaams directieoverleg WG focus op inhoud WG focus op samenwerking WG focus op ondersteuning Voorrapport CORT 1.1. Basisoverleg - Coördinatieteam hulp- en dienstverlening aan gedetineerden (CORT): Het CORT werd opgestart op 19 maart Na een interne evaluatie in 2011 werd het team gereorganiseerd. De frequentie van het overleg werd opgedreven en de samenstelling werd verfijnd. Het CORT kwam in 2012 tweewekelijks samen. Het CORT heeft tot doel via gezamenlijk overleg, het maken van afspraken en het ontwikkelen van methodieken en instrumenten, in te staan voor een maximale afstemming van de (praktische) coördinatie, organisatie en ondersteuning van de hulp- en dienstverleningsactiviteiten aan gedetineerden van de gevangenis Gent zodat dit de efficiëntie, de kwaliteit en de resultaatgerichtheid van de (samen)werking ten goede komt. Het CORT is samengesteld uit de medewerkers die een coördinerende rol hebben. Het CORT kwam in keer samen. Op 3 april ging de eerste CORTDAG door met als doel teamversterkend te werken en bepaalde organisatie-aspecten (bv. permanentie) door te praten. - Directieoverleg Vlaamse Gemeenschap-Justitie: dit overleg vindt plaats met de Vlaamse beleidsmedewerker en de voltallige gevangenisdirectie en komt normaal tweemaal per jaar samen met als doel het (globale of domein-specifieke) hulp- en 5 Voor overzicht zie ook bijlage blz. 155.

12 12 dienstverleningsbeleid t.a.v. gedetineerden te bespreken. In 2012 ging dit overleg eenmaal door. - Vlaams directieoverleg: De verantwoordelijken van de hulp- en dienstverlenende organisaties met een permanente opdracht (CAW, Centrum OBRA, VDAB, CGG Eclips, Stedelijke Openbare Bibliotheek, De Rode Antraciet, Consortium Volwassenenonderwijs) komen tweemaal per jaar samen in het kader van de bespreking van beleidsontwikkelingen op Vlaams niveau. In 2012 ging er bijzondere aandacht naar het ontwerp van decreet over de organisatie van de hulp- en dienstverlening. Het overleg kwam eenmaal samen en werd hervormd naar het beleidsoverleg hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Aan dit overleg neemt ook de gevangenisdirectie deel en heeft tot doel te werken aan een beleid op de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het beleidsoverleg kwam in 2012 voor de eerste maal samen ter gelegenheid van 5 jaar strategisch plan Gent. Er werd een analyse gepresenteerd van de evolutie van de hulp- en dienstverlening over vijf jaar. Daaruit bleek dat er heel wat gerealiseerd is geweest, zowel op vlak van aanbod (in breedte en diepte), organisatie (efficiëntie) en het creëren van gunstige werkomstandigheden (faciliterend) Werkgroepen met focus op inhoud - Werkgroep sport: deze werkgroep had de initiële opdracht om een actieplan sport uit te schrijven voor de periode De werkgroep staat nu in voor de verdere opvolging van het actieplan en van de sportactiviteiten. De werkgroep is samengesteld uit de sportfunctionaris van DRA, de Vlaamse beleidsmedewerker, de coördinator van het project Ontgrendeld van het centrum Obra, de kinesitherapeut van het zorgteam, een pba en een vertegenwoordiging van de gevangenisdirectie. De werkgroep kwam in 2012 vier keer samen. - Werkgroep onderwijs: In juni 2009 werd de werkgroep onderwijs voor gedetineerden opgericht in de gevangenis, deze werkgroep wordt voorgezeten door de onderwijscoördinator en is samengesteld uit een aantal relevante actoren betrokken bij onderwijs voor gedetineerden: de beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid, een trajectbegeleider van JWW, een VDAB-consulent en iemand van de gevangenisdirectie... De werkgroep heeft tot doel een behoefte-dekkend en aangepast onderwijsaanbod (in samenwerking met CVO s, CBE, afstandsonderwijs) uit te bouwen, specifiek voor de Gentse gevangenis. Hiervoor werd een actieplan onderwijs opgemaakt dat geïmplementeerd wordt vanaf het schooljaar In 2012 is de werkgroep slechts twee keer samengekomen voor de evaluatie van het voorbije schooljaar en de programmatie van het komende schooljaar. Er werd beslist om de werkgroep in de toekomst enkel bijeen te roepen indien er een plan dient opgemaakt te worden. - Werkgroep geestelijke gezondheidszorg : deze werkgroep werd opgericht op 11 september 2008 en had tot doel een operationeel plan en samenwerkingsakkoord op te stellen en te ondertekenen door alle partners over de inzet van de geestelijke gezondheidszorg t.b.v. de gedetineerden van de gevangenis Gent conform de richtlijnen uit de MO van 29 juli De werkgroep is samengesteld uit medewerkers van het CGG, justitieel welzijnswerk, PSD, zorgteam, centrum Obra, het VVBV, de levensbeschouwelijke dienstverlening, de gevangenisdirectie en de Vlaamse beleidsmedewerker. Nadien kreeg de werkgroep de opdracht om het aanbod aan geestelijke gezondheidszorg verder op te volgen en te evalueren. In het najaar werd deze werkgroep stopgezet. De werkgroep kwam in 2012 eenmaal samen. De opvolging en evaluatie van de geestelijke gezondheidszorg zal in het vervolg besproken worden op een (thema)cort of een vierhoeksoverleg. - Stuurgroep gevangenisbibliotheek: de stuurgroep is er gekomen naar aanleiding van de opmaak van de afsprakennota in het kader van het convenant tussen de Vlaamse overheid en de stad Gent. De stuurgroep is samengesteld uit de

13 13 beleidsmedewerker en uit vertegenwoordigers van de Openbare Bibliotheek, de provincie en de gevangenisdirectie en heeft tot doel de realisatie van de afsprakennota en de werking van de gevangenisbibliotheek op te volgen, te evalueren en bij te sturen. De stuurgroep kwam in 2012 tweemaal samen. - Werkgroep Feesten: Deze werkgroep heeft tot doel om 2 feestperiodes (Gentse Feesten en eindejaarsfeesten) voor te bereiden en te evalueren. De werkgroep is samengesteld uit de beleidsmedewerker en uit vertegenwoordigers van de culturele dienst, van het zorgteam, van de diverse vleugels, van het team veilige inkom en van de gevangenisdirectie. De werkgroep Feesten kwam in 2012 twee keer samen Werkgroepen met focus op samenwerking - Vierhoeksoverleg: dit overleg is samengesteld uit vertegenwoordigers van TB, PSD, zorgteam en het centrum OBRA. Het vindt driemaandelijks plaats en heeft tot doel structurele thema s te bespreken en samenwerkingsafspraken te maken tussen de vier diensten. De PSD- en zorgteamdirecteur nemen deel aan het overleg. De beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid zit dit overleg voor. Deze werkgroep werd in 2012 tijdelijk on hold gezet om eerst bepaalde team-specifieke processen af te werken. - Cliëntoverleg: dit vindt plaats tussen het betrokken TB- en PSD-lid. Wanneer het gaat over geïnterneerden dan kan het overleg ook plaatsvinden met een zorgteamlid en/of OBRA-medewerker. Ook de VDAB-consulent, de CGG-therapeut of elke andere relevante actor kan bij dit cliëntoverleg aansluiten. Elke actor in het netwerk rond de cliënt kan dergelijk overleg aanvragen. - Overleg psychologen CGG Eclips, Zorgteam en Centrum OBRA: Maandelijks overleg op casusniveau in functie van het afstemmen van zorg voor cliënten. Schriftelijke toestemming van cliënten is hiervoor vereist. - Overleg samenwerking hulp- en dienstverlening penitentiaire beambten: Halfjaarlijks vindt een overleg plaats tussen een uitgebreide delegatie penitentiaire beambten en de leden van het CORT over de samenwerking inzake de hulp- en dienstverleners. Dit overleg levert een belangrijke bijdrage voor het creëren van draagvlak voor de hulp- en dienstverlening. Dit overleg ging tweemaal door. - Overleg samenwerking doelgroep geïnterneerden: deze werkgroep werd in 2011 opgericht op vraag van de diverse actoren die met deze doelgroep werken, enerzijds omwille van de specifieke kenmerken van de doelgroep en anderzijds omwille van de nood aan afstemming van de diverse werkingen. De werkgroep ging in 2012 driemaal door. Het overleg tussen de psychologen van CGG Eclips, Zorgteam en Centrum OBRA is een resultaat van deze werkgroep. De werkgroep zal in 2013 niet gecontinueerd worden Werkgroepen met focus op ondersteuning - Kwartaaloverleg: Dit overleg ging voor het eerst door in 2010 en komt eenmaal per kwartaal samen. Het kwartaaloverleg bespreekt de ingediende begrotingsvoorstellen van de diverse partners en maakt de definitieve begroting op. Ze bekijkt de financiële afrekening van het steunfonds voor de hele hulp- en dienstverlening en de activiteiten van het zorgteam en voert een begrotingscontrole uit. Het kwartaaloverleg wordt voorgezeten door de beleidsmedewerker. - Werkgroep be-pro-ma (bekendmaking, profilering en materiaalbeheer): Deze werkgroep heeft de taak gekregen om een voorstel uit te werken om de bekendmaking van de hulp- en dienstverlening op een efficiënte wijze te organiseren, de hulp- en dienstverlening van de Vlaamse Gemeenschap te profileren en een systeem uit te werken voor het collectief beheer van materialen die aangewend kunnen worden voor de hulp- en dienstverlening. In 2012 realiseerde de werkgroep

14 14 het onderdeel over de hulp- en dienstverlening voor de tentoonstelling in het kader van 150 jaar gevangenis Gent. - Lerarenoverleg: is samengesteld uit alle leerkrachten volwassenenonderwijs onder voorzitterschap van de onderwijscoördinator en heeft tot doel om de leerkrachten te ondersteunen in hun opdracht in de gevangenis, dit vooral door middel van informatieverstrekking en ervaringsuitwisseling. Het lerarenoverleg gaat vijfmaal per jaar door. - Sportmonitorenoverleg: is samengesteld uit alle sportmonitoren onder voorzitterschap van de sportfunctionaris en heeft tot doel om de sportmonitoren te ondersteunen in hun opdracht in de gevangenis, dit vooral d.m.v. informatieverstrekking en ervaringsuitwisseling. Het sportmonitorenoverleg gaat driemaal per jaar door. - Crea-werkersoverleg: is samengesteld uit alle particuliere crea-werkers onder voorzitterschap van een pba en heeft tot doel om de creawerkers te ondersteunen in hun opdracht in de gevangenis, dit vooral door middel van informatieverstrekking en ervaringsuitwisseling. Het crea-werkersoverleg gaat driemaal per jaar door. - Overleg centrum OBRA en zorgteam: dit overleg gaat wekelijks door waarbij individuele cliëntdossiers worden besproken, algemene informatie wordt uitgewisseld en afspraken worden gemaakt over de aan de doelgroep aangeboden dienstverlening. - GOS-comité: De opstart van de werking van het GedetineerdenOpvolgSysteem noodzaakte een overlegforum waar de technische ontwikkelingen werden meegedeeld en besproken, waar de oplijsting gebeurde van de knelpunten in het gebruik van het systeem en waar afspraken werden gemaakt over de toepassing. Het GOS-comité is samengesteld uit de beleidsmedewerker, de onderwijscoördinator, de GOS-verantwoordelijke (trajectbegeleider van JWW), de organisatieondersteuners en de co-teambegeleider van JWW. Dit comité kwam in 2012 vier keer samen. Het comité organiseert een jaarlijkse GOS-dag voor de oo-verwante functies, heeft een GOS-monitor ontwikkeld en houdt een lokale GOS-boom actueel. - Werkgroep introductie: deze werkgroep werkt de wegwijzer voor de hulp- en dienstverlener verder uit en actualiseert deze wanneer nodig. De wegwijzer beschrijft de afspraken, regels, gebruiken en procedures die voor de hulp- en dienstverlener relevant zijn Overleg van de gevangenis waarbij aangesloten wordt - Voorrapport directie: de directie komt werk-dagelijks samen om regime-, personeelen andere onderwerpen te bespreken. Een vertegenwoordiging van de penitentiaire assistenten is hierbij ook aanwezig. De Vlaamse beleidsmedewerker neemt deel aan het voorrapport. Zijn rol is vooral relevante informatie mee te delen, nieuwe initiatieven aan te kondigen en goedkeuring te krijgen over penitentiaire tussenkomsten in de hulp- en dienstverlening. - Teamleiders-vergadering: De gevangenis kent verschillende teams (bv. team veilige inkom, team vleugel A). Elke team wordt aangestuurd door een teamleider. Deze teamleiders vergaderen driemaandelijks. Beurtelings wordt er vergaderd met en zonder directie. De beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid sluit aan op dit overleg om hulp- en dienstverleningsthema s te bespreken. - Stuurgroep drugs: de stuurgroep is een initiatief van de FOD Justitie (cfr. M.O van 18 juli 2006) en is samengesteld uit vertegenwoordigers van directie, PSD, zorgteam, medische dienst, penitentiaire beambten, JWW en de drughulpverlening. De stuurgroep kwam in 2012 eenmaal samen. - Stuurgroep Suïcidepreventie: de stuurgroep van het Meldpunt Suïcidepreventie, de stuurgroep organiseert vorming en supervisie voor het Meldpunt Suïcidepreventie en heeft de studiedag Suïcidepreventie uitgewerkt. Vanuit Vlaamse Gemeenschap neemt het CGG Eclips deel aan deze stuurgroep.

15 Ander structureel overleg - Overleg teambegeleider JWW-beleidsmedewerker: de inzet en werking van het JWW, de onderlinge samenwerking met de Vlaamse beleidsmedewerker, met andere hulp- en dienstverlenende organisaties en met de diensten van de gevangenis worden maandelijks besproken. Het CAW Artevelde en de Vlaamse beleidsmedewerker dienen een tweejaarlijks Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) te realiseren. - Werkgroep GPA: deze werkgroep staat in voor de realisatie van de doelstellingen 6 zoals bepaald in het GPA In het kader van de verlenging van de looptijd van het actieplan werden de doelstellingen behouden met aanpassing van de acties en timing. De werkgroep kwam 5 keer samen. - Overleg verantwoordelijken hulp- en dienstverleningsorganisatiesbeleidsmedewerker: minstens jaarlijks gaat een overleg door met de verantwoordelijken van een structurele partner om de opdracht van de partner en de onderlinge samenwerking te bespreken (consortium Volwassenenonderwijs, VDAB, centrum OBRA, De Rode Antraciet, Stedelijke Openbare Bibliotheek, CGG Eclips) - Overlegforum juridische begeleiding Lokaal Sociaal Beleid (LSB) exgedetineerd in Gent : Het voorbereiden en opvolgen van het lokaal sociaal beleid betreffende de cluster juridische begeleiding. Het initiatief ex-gedetineerd in Gent werd in 2012 stopgezet. Het mandaat van de stafmedewerker van het stad Gent om hierin te investeren werd niet verlengd. - Het overleg met de directies van de CVO s en het CBE (met een aanbod in de gevangenis) verloopt vooral via de Algemene Vergadering en Raad van Bestuur van het consortium. Hier worden terugmeldingen gedaan over het lopende aanbod, wordt de betrokkenheid levendig gehouden en wordt de continuering van het aanbod of van nieuwe aanvragen besproken. Met verschillende aanbodverstrekkers (het HvN, CBE, vrijwilligers ) wordt minimum 1 keer per jaar een extra overlegmoment gepland. Dit wordt opgenomen door de onderwijscoördinator. - Overleg op initiatief van het VCOK met het JWW, DRA, de beleidsmedewerker en UG-sociale agogiek over een toepassing van het concept ouders als onderzoekers in de gevangenis van Gent. Gedetineerde ouders zouden onder begeleiding in debat gaan over hun ouderschap vanuit de gevangenis met als doel tot aanbevelingen te komen. In 2012 gingen 2 voorbereidende vergaderingen door (6 juni en 24 september). - Werkgroep ik-kom-pas-vrij gids: op initiatief van het CAW Artevelde-JWW zal deze gids geactualiseerd worden, uitgebreid worden met een hoofdstuk over ouderschap en herdrukt worden. De nieuwe versie wordt verwacht tegen midden Eenmalige overlegmomenten - Uit de stuurgroep Bouwbaan werd een overleg gevraagd met de Gentse gevangenis, o.a. met de detentieconsulent van VDAB. Men wil de mogelijkheden/belemmeringen vanuit detentie naar opleiding/tewerkstelling in de sector bouw in kaart te brengen. - Overleg tussen VDAB en CBM op 25 januari om een aantal onduidelijkheden in de samenwerking uit te klaren. - Contact met het opleidingscentrum Wondelgem op 5 april in functie van het uitschrijven van gezochte competentieprofielen voor fatiken binnen de gevangenis Gent. 6 Doelstellingen GPA: 1) Tegen eind 2013 is er een evaluatiesysteem uitgewerkt voor het hulp- en dienstverleningsaanbod aan gedetineerden in de gevangenis van Gent teneinde het hulp- en dienstverleningsaanbod bij te sturen. 2) Tegen eind 2013 is er een systematische behoeftemeting bij gedetineerden verblijvende in de gevangenis van Gent en hun directe sociale omgeving teneinde het hulp- en dienstverleningsaanbod bij te sturen.

16 16 - Op vraag van Compagnie De Sporen 7 nam de VDAB-consulent deel aan hun intervisie. Daar zij heel wat spontane aanmeldingen krijgen uit verschillende gevangenissen, was verduidelijking over gevangeniswezen, procedures, statuten en werking VDAB wenselijk. - Deelname aan het Interlevensbeschouwlijk Overleg op 26 maart om de werking van de hulp- en dienstverlening te duiden aan de aalmoezeniers, islamconsulenten en moreel consulenten. - Overleg tussen de CBM, Similes, het CAW Artevelde en de beleidsmedewerker op 16 mei over het onderzoeken van mogelijkheden om vrijwilligers in te zetten voor de begeleiding van geïnterneerden bij uitgangsvergunning. In kader van de opname in de psychiatrische en andere voorzieningen is een vaak herhaaldelijk consult nodig. Hiervoor dient men naar de voorziening te gaan. Ook in het kader van uitgangsvergunningen met een sociale finaliteit is een dergelijke begeleide uitgang nodig. Deze is echter niet structureel voorhanden. - Voorstelling van de familiewerking NOVI van het centrum OBRA op 16 mei. - Overleg met een vertegenwoordiging van de teams bezoek, veilige inkom, PA, het JWW en de beleidsmedewerker op 4 juni met als doel samenwerkingsafspraken te maken over het kinderbezoek, de opvoedings-ondersteunende gesprekken en de familieactiviteiten op zondag. 3. Bovenlokaal relevant overleg - Provinciale toetsingsgroep CGG Eclips: deze groep is samengesteld uit de directie, de teamverantwoordelijke van het forensisch team en medewerkers van het CGG Eclips, uit directieleden van de CGG s op wiens werkingsgebied de gevangenissen van Oudenaarde en Dendermonde liggen en uit de Vlaamse beleidsmedewerkers van de gevangenissen van Oudenaarde, Dendermonde en Gent. Bedoeling is om de penitentiaire en post-penitentiaire inzet te bespreken en te waken over de verdeling van de middelen over de gevangenissen heen. De toetsingsgroep kwam in 2012 tweemaal samen. - Overleg ambulante hulpverlening Gentse regio en Justitie: de samenwerking tussen deze partners m.b.t. de voorbereiding op de invrijheidstelling en de opvolging tijdens invrijheidstelling wordt op dit overleg besproken. - Provinciaal OO-overleg: Informatie en ervaringen delen, uitklaren van gemeenschappelijke doelen rond welzijn en de oo-rol. Zoeken naar financiële tussenkomsten voor het realiseren van het hulp- en dienstverleningsaanbod. - Overleg Forensische initiatieven: knowhow uitwisselen, afstellen van de visie en het beleid tussen een aantal VAPH voorzieningen voor geïnterneerden met een handicap (overleg tussen ortho-agogen/psychologen, coördinatoren en maatschappelijke werkers) met oog op dienstverlening en het uitwisselen van knelpunten om zo de eigen werking te optimaliseren. - Stuurgroep Internering VAPH: overleg tussen de directies van de VAPH voorzieningen voor geïnterneerden met een handicap en de beleidsverantwoordelijken van het VAPH in kader van het uitstippelen van het verdere beleid. - Werkgroep Forensische Zorg: Overlegplatform tussen alle coördinatoren van de Vlaamse CGG met een gespecialiseerd forensisch team; aanwezigheid van stafmedewerkers van de twee koepels van de CGG. - VOC: Op VOCVO komen alle Vlaamse onderwijscoördinatoren op regelmatige basis samen (VOC) om een Vlaams onderwijsbeleid in de gevangenissen uit te werken. Op 29 en 30 maart was er een visie2daagse met alle Vlaamse onderwijscoördinatoren die uiteindelijk resulteerde in een actualisering van het Vlaams beleidsplan onderwijs 7 Compagnie De Sporen: centrum voor arbeidszorg, arbeidstrajectbegeleiding en loopbaanbegeleiding voor personen met een psychische problematiek

17 17 aan gedetineerden. Om een aantal prioritaire strategische doelen verder uit te werken en te realiseren zijn verschillende werkgroepen opgericht. Het consortium neemt deel aan 3 van de 6 werkgroepen (leertrajectbegeleiding, digitalisering en data). Ook aan 1 extra werkgroep rond onderwijs voor geïnterneerden heeft de onderwijscoördinator deelgenomen. Daarnaast waren er ook nog 5 gewone overlegmomenten. Van 10 tem 13 november was er een werkbezoek aan verschillende gevangenissen in Noorwegen. (o.a. Halden). - Arrondissementele stuurgroep Gent Herstelbemiddeling: Opvolging van herstelgerichte initiatieven in het arrondissement Gent, m.b.t. herstelgericht werken in de gevangenis, opvolging stand van zaken m.b.t. herstelfonds op niveau centrale stuurgroep herstelfonds en onderzoek naar lokale mogelijkheden tot implementatie herstelfonds in gevangenis Gent. - Begeleidingsteam herstelbemiddeling: casusbespreking herstelbemiddeling (m.m.v. trajectbegeleider, slachtofferhulp, justitiehuis, bemiddelaars minderjarigen en burenbemiddelaar) - Provinciaal overleg Tele-onthaal: het provinciaal overleg werd in 2012 heropgestart met als doel het aanbod van Tele-onthaal in de gevangenissen van Oost-Vlaanderen beter bekend te maken, het aanbod te evalueren, de informatie voor de vrijwilligers over de diensten van de gevangenis te actualiseren en vaste contactpersonen voor elke gevangenis aan te duiden. Dit overleg ging door op 29 juni. - Provinciaal overleg sport: De beleidsmedewerkers en gevangenisdirectie van Gent, Oudenaarde en Dendermonde willen samen met De Rode Antraciet de gemeenschappelijke noden op vlak van sport bespreken en gemeenschappelijk aanpakken. De Rode Antraciet zal hiertoe een actieplan opstellen. Het overleg ging door op 28 september. 4. Dienst Sociaal-Cultureel Werk (DSCW) of culturele dienst De ondersteunende organisatiestructuur voor de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Gent is de Dienst Sociaal Cultureel Werk (DSCW) of ook nog de Culturele Dienst genoemd. Deze dienst staat vooral in voor de praktische organisatie van de meeste groepsactiviteiten en voor bepaalde basisdienstverlening aan gedetineerden. Initieel is deze dienst een samenwerkingsverband tussen de gevangenis en het CAW Artevelde. Door de komst van het strategisch plan naar de gevangenis van Gent kwamen er een aantal actoren bij die mede verantwoordelijk zijn voor de organisatie en coördinatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en dus deel uitmaken van het coördinerend samenwerkingsverband. Er deden zich ook heel wat verschuivingen voor in het takenpakket van de oorspronkelijke leden van de culturele dienst. Daarom is het noodzakelijk dat deze organisatiestructuur herbekeken en geformaliseerd wordt. Bovendien dient er ook afstemming gevonden te worden met andere diensten die zich ook hulp- en dienstverlenend opstellen naar een specifieke doelgroep, zoals het zorgteam en de levensbeschouwelijke diensten. Samenwerkingsafspraken tussen deze diensten dringen zich verder op. Een eerste directieoverleg Justitie-Vlaamse Gemeenschap gaf reeds de aanzet tot een gefaseerde uitwerking van deze hertekening. In 2012 is hier verder aan gewerkt, vooral aan het verkrijgen van een draagvlak voor deze hertekening. Veel zal ook afhangen van hoe het decreet op de organisatie van de hulp- en dienstverlening er zal uitzien en welke impact dit zal hebben op lokale samenwerkingsverbanden.

18 18 5. Samenwerkingsovereenkomsten De gevangenis is een netwerkorganisatie waar heel wat organisaties en diensten een opdracht hebben en met elkaar dienen samen te werken. Om deze samenwerking structureel uit te bouwen is het noodzakelijk om deze formeel vast te leggen en te bekrachtigen. In 2012 werd enkel een verlenging doorgevoerd van de looptermijn van het GPA. Voordien bestonden reeds volgende overeenkomsten: - Gezamenlijk Plan van Aanpak (GPA) tussen de Vlaamse beleidsmedewerker en het CAW Artevelde Afsprakenkader tussen de Vlaamse beleidsmedewerker en de gevangenisdirectie over de onderlinge samenwerking in het kader van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden (23/11/10); - Samenwerkingsovereenkomst tussen het centrum OBRA en de gevangenis in functie van het convenant tussen het centrum OBRA en het VAPH (14 juli 2010) - Samenwerkingsovereenkomst tussen De Rode Antraciet, de gevangenis Gent en de Vlaamse beleidsmedewerker van 10 september 2009 over het sportgebeuren aan gedetineerden van de gevangenis Gent. - Samenwerkingsovereenkomst tussen het consortium Volwassenenonderwijs Wonderwijs, de gevangenis Gent en de Vlaamse beleidsmedewerker van 1 september 2009 over het onderwijs aan gedetineerden in de gevangenis Gent. - Intentieverklaring tot samenwerken tussen het CGG Eclips, de gevangenis Gent, de Vlaamse beleidsmedewerker, het CAW Artevelde en het VVBV over het plan van aanpak voor de penitentiaire werking van het CGG Eclips in de gevangenis van Gent. - De afsprakennota in functie van het convenant tussen de Vlaamse overheid en de Stad Gent m.b.t. de bibliotheekwerking in de gevangenis van Gent in het kader van het participatiedecreet van 1 december 2009 tussen de gevangenis, de Vlaamse beleidsmedewerker, de Stad Gent en de provincie Oost-Vlaanderen over de ondersteuning van de werking van de gevangenisbibliotheek. Bedoeling is om deze werkwijze op termijn toe te passen voor alle relevante samenwerkingsverbanden aangaande de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. 6. Het GedetineerdenOpvolgSysteem (GOS) In 2009 is het GOS, net als in alle andere gevangenissen, van start gegaan in de gevangenis van Gent. Dit is een beveiligd elektronisch web-gebaseerd opvolg- en registratiesysteem. De trajectbegeleiders, organisatieondersteuners, beleidsmedewerker en alle andere relevante betrokken organisatoren (onderwijscoördinator, sportfunctionaris, coördinator ontgrendeld, ) zullen dit systeem hanteren om het volledige aanbod in weer te geven, evenals om de participatie van de gedetineerden hieraan in kaart te brengen. De trajectbegeleiders gebruiken het systeem ook in functie van de opvolging van hun cliënten. Het systeem draait nog niet optimaal maar hier wordt volop aan gewerkt. Op basis hiervan zullen statistieken getrokken kunnen worden waar beleidsmatig mee gewerkt zal worden. Het GOS-comité van Gent evalueert regelmatig de voortgang binnen het GOS bij de lokale gebruikers en zorgt voor de afstemming met bovenlokale ontwikkelingen. Op 30 mei werd met alle domeincoördinatoren een GOS-dag gehouden in Brussel. Dit initiatief zal jaarlijks herhaald worden.

19 19 7. Functies en organisaties In onderstaand schema vind je de inzet van de verschillende organisaties. coördinatie begeleiding vrijwilligers vte aantal vte aantal aantal Vlaamse overheid CAW-jww 0,5 1 6,2 10 (+3) 17 CAW-jww-oo 1, Centrum OBRA 0,65 1 6,9 8 0 CGG 0,1 1 0,9 3 0 AA 0 0? 3 0 consortium lesgevers VDAB 0, Vokans 0 0 0,5 2 0 Sted. Op Bib 0,1 4 0,5 1 0 DRA sport 0, sportmonit 0 0 0,5 4 0 DRA scw 0, crea privé 0 0 0,1 1 0 vorming 0 0? 10 0 gevangenis Victoria Deluxe 0 0 0,5 3 0 VVBV 0,1 1 0, , , In 2012 waren er 115 personen die meewerkten aan de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent. Hiervan waren er 59 medewerkers die beroepsmatig een begeleidingsopdracht (individueel of in groep) opnamen, waren er 22 vrijwilligers actief en waren er 17 medewerkers die een éénmalige opdracht uitvoerden. 17 personen waren betrokken op de coördinatie, samen goed voor 7,55 VTE. De personeelsequipes zijn relatief stabiel. Wanneer het geval zorgen de organisaties voor een vlotte vervanging van hun personeelsleden zodat de continuïteit van de hulp- en dienstverlening gegarandeerd blijft. De meerderheid van de functies situeert zich binnen het domein welzijn (CAW en Centrum OBRA), zowel bij de beroepskrachten als bij de vrijwilligers, gevolgd door onderwijs. Er gingen in 2012 zes sollicitaties door voor sportmonitor. De werking van het Brugteam, dat zich richtte naar allochtone druggebruikers, is gestopt in 2012 omdat er geen subsidiëring meer was door de FOD Justitie. Om dezelfde reden was er geen professionele fitnessbegeleiding in de eerste jaarhelft van De fitness werd tijdelijk door een sportfatik gedaan onder toezicht van een pba. Omdat de bewaking niet langer kon gegarandeerd worden, diende in de tweede jaarhelft toch terug overgeschakeld te worden op de begeleiding door sportmonitoren. De nieuwe organisatieondersteuners hebben zich vlot ingewerkt in de werking van de hulp- en dienstverlening en de gevangenis.

20 20 De structurele functies op vlak van hulp- en dienstverlening worden als volgt omschreven: De beleidsmedewerker is een personeelslid van de Vlaamse overheid en is tewerk gesteld binnen de afdeling Welzijn en Samenleving van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De beleidsmedewerker leidt samen met de gevangenisdirectie en de verantwoordelijken van de verschillende hulp- en dienstverleningsorganisaties het geheel aan hulp- en dienstverlening in goede banen. Hij coördineert de hulp- en dienstverleningsinitiatieven in de gevangenis en zorgt ervoor dat de verschillende actoren samenwerken en hun werking plannen, bijsturen en op elkaar af te stemmen. De beleidsmedewerker vertegenwoordigt de Vlaamse overheid en de hulp- en dienstverleners bij de gevangenisdirectie en tracht in overleg het aanbod af te stemmen op de penitentiaire context en de noden van de doelgroep. De organisatieondersteuner is een medewerker van de dienst Justitieel Welzijnswerk (JWW) binnen het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Artevelde (CAW). In samenwerking met de beleidsmedewerker zorgt de organisatieondersteuner ervoor dat de hulp- en dienstverleners hun werk goed kunnen doen. De organisatieondersteuner staat in voor de praktische organisatie van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis zoals bekendmaking van activiteiten, het peilen naar verwachtingen van gedetineerden,. Daarnaast staan zij ook in voor het voorbereiden van nieuwe initiatieven (afgestemd op de noden en behoeften van de doelgroep) en het evalueren van het bestaande aanbod. Tenslotte organiseren zij in het bijzonder een hulp- en dienstverleningsaanbod op het domein welzijn (zie verder). Ook de zes trajectbegeleiders zijn medewerkers van de dienst JWW binnen het CAW. Ze wijzen de gedetineerden de weg doorheen de waaier aan hulp- en dienstverlening tijdens en na de detentie en motiveren de gedetineerden om aan hun persoonlijke situatie te werken. Ze gaan na welke vragen, noden en behoeften de gedetineerden hebben. Ze informeren hen over het bestaande aanbod binnen de gevangenis, oriënteren hen en leiden hen naar het aanbod toe. Ze volgen het verloop van het hulp- en dienstverleningstraject en evalueren het. Bovendien kan de trajectbegeleider gedetineerden helpen bij het uitbouwen van hun reclassering. Bij dat alles werkt de trajectbegeleider nauw samen met de psychosociale dienst en met andere relevante diensten van de gevangenis. Vanuit het consortium volwassenenonderwijs is een onderwijscoördinator tewerkgesteld in de gevangenis. Hij heeft als taak hier een behoefte-dekkend onderwijsaanbod uit te bouwen. Daartoe werkt hij nauw samen met de andere diensten van de gevangenis. Hij onderzoekt en verzamelt ook de opleidingsbehoeften van de gedetineerden, hij geeft informatie over het aanbod, hij onderhandelt met de centra over de uitbouw van een aanbod. Ook de ondersteuning van de leerkrachten behoort tot het takenpakket van de onderwijscoördinator. Daarnaast ondersteunt hij de gedetineerden bij hun zelfstudie, helpt hen bij hun vragen, geeft steun wanneer het moeilijker loopt. Ook kan de onderwijscoördinator een deel van de extra administratieve last op zich nemen: de rapportering aan de verschillende overheden, registratie van deelname, de zorg voor de logistiek, enz. Parallel aan de werking van sportdiensten verbonden aan steden en gemeenten, streeft de sportfunctionaris van De Rode Antraciet ernaar om, in samenwerking met anderen, zoveel mogelijk gedetineerden in de gevangenis aan te zetten om gezond te bewegen of te sporten in kwaliteitsvolle omstandigheden. In samenwerking met diverse interne (pba, sportmonitoren, ) en externe partners staat de sportfunctionaris in voor de uitbouw van een continu, duurzaam en kwaliteitsvol