JAARVERSLAG 2007 HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN GEVANGENIS GENT

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2007 HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN GEVANGENIS GENT

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING AANBOD HULP- EN DIENSTVERLENING Inleiding Het aanbod in Domein welzijn CAW Artevelde dienst Justitieel Welzijnswerk Centrum OBRA Tele-onthaal Oost-Vlaanderen Domein gezondheidszorg Domein onderwijs Officieel onderwijs Niet-officieel onderwijs Afstandsonderwijs Domein tewerkstelling Domein cultuur Bibliotheek Film Optredens, lezingen en theater Creatieve vorming Persoon- en relationele vorming Domein sport Andere hulp- en dienstverlening Financieel overzicht Conclusies PROFILEREN VAN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD Inleiding Acties Vragen, noden en behoeften detecteren (signaalfunctie) Bekendmaken van het aanbod Conclusies SAMENWERKINGSMODELLEN EN ORGANISATIEVORMEN Inleiding 21 Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

3 3.2. Actoren betrokken bij de hulp- en dienstverlening Vlaamse Gemeenschap Centrale coördinatie Vaste samenwerkingspartners Wisselende samenwerkingspartners Totaal aantal medewerkers in Justitie Overlegstructuur hulp- en dienstverlening Intramurale permanente overlegfora Intramurale ad hoc werkgroepen Afstemmingsoverleg Voorbereidend overleg Evaluatieoverleg Conclusies DRAAGVLAK Inleiding Acties die bijgedragen hebben tot het vergroten van het draagvlak Bij de Vlaamse Gemeenschapsactoren Bij de Justitieactor Bij de bredere samenleving Conclusies HRM- EN ORGANISATIEONTWIKKELINGSBELEID Inleiding Acties Conclusies ALGEMENE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 35 BIJLAGE : FICHES Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

4 INLEIDING Dit jaarrapport is onvolledig. Er gebeurt veel meer hulp- en dienstverlening aan gedetineerden dan er beschreven wordt. De activiteiten van het zorgteam en de PSD, maar ook van ander penitentiair personeel kunnen evenzeer onder de noemer hulp- en dienstverlening vallen en zijn even waarde- en betekenisvol. Zij worden echter niet beschreven, tenzij in de marge. Hetzelfde geldt trouwens voor de niet-zichtbare hulp- en dienstverlening, namelijk de vele personen en organisaties die vaak op individuele basis de gedetineerden bezoeken en met hen trachten een antwoord te bieden op de consequenties van een vrijheidsberoving. De term hulp- en dienstverlening dekt met andere woorden vele ladingen en is niet in een eenduidige omschrijving te vatten. De bijstand aan (gedetineerde) personen is sinds 1980 de verantwoordelijkheid van de gemeenschappen, maar de praktijk toont een iets complexer beeld van het begrip hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Deze onduidelijkheid betekent dat er keuzes dienen gemaakt te worden. Het jaarrapport tracht de hulp- en dienstverlening te beschrijven op de diverse domeinen waar de Vlaamse Gemeenschap bevoegd voor is. Dit wil niet altijd zeggen dat de Vlaamse Gemeenschap op ieder domein actief is. Vaak zijn het geëngageerde personen of niet door Vlaamse Gemeenschap erkende organisaties die, meestal vergoed door de FOD Justitie of het Steunfonds, de hulp- en dienstverlening mee gestalte geven. Het jaarrapport wil dit onderscheid ook aantonen. Het wil ook niet altijd zeggen dat de Vlaamse Gemeenschapsorganisaties hun diensten gratis aanbieden. Het gebeurt soms dat de FOD Justitie of andere overheden en instanties mee betalen. Het jaarrapport tracht ook de financiële input in kaart te brengen. Dit rapport is vooral het resultaat van de actieve inbreng van een grote groep personen, zowel van Vlaamse Gemeenschapsactoren als van penitentiair personeel. Het is dan ook vooral hun rapport waarvan de beleidsmedewerker slechts de verzamelaar en eindredacteur is. Kenmerkend voor de gevangenis Gent is de constructieve samenwerking tussen Vlaamse Gemeenschapsactoren en Justitieactoren en dit op ieder niveau. Het pleit voor het beleid van de gevangenisdirectie dat zij waar nodig faciliteiten aanbieden aan medewerkers van de Vlaamse Gemeenschap en dat hun inbreng gewaardeerd wordt. Het team van de culturele dienst is een mooi voorbeeld van een evenwaardige en collegiale samenwerking. In die zin komt het er niet op aan om overheden, organisaties, functies of individuen te profileren, maar wel de samenwerking. Ieder op zijn terrein geeft immers mee gestalte aan de hulp- en dienstverlening. Het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden werd op 1 maart 2007 van toepassing binnen de gevangenis van Gent. Op 16 maart was er een officiële startvergadering met lokale en bovenlokale vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid en de FOD Justitie. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

5 Dit betekende het begin van een nieuw proces. Het meest zichtbare resultaat hiervan was de aanwezigheid van de beleidsmedewerker van de Vlaamse overheid binnen de gevangenis en de personeelsmatige uitbreiding en de nieuwe opdrachten van het Justitieel Welzijnswerk (CAW Artevelde). De beleidsmedewerker kreeg de opdracht om binnen het jaar een operationeel plan uit te werken over de organisatie en coördinatie van de hulp- en dienstverlening. Dit jaarrapport is niet bedoeld als beschrijving van de acties van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het plan is slechts een middel om bepaalde doelen te bereiken. Het zijn vooral deze doelen die de nodige aandacht in het jaarrapport krijgen en vooral de concrete acties die hiertoe ondernomen werden. De Vlaamse Gemeenschap is al langer actief in de gevangenis van Gent dan het strategisch plan, er bestonden reeds goede samenwerkingsmodellen en overlegstructuren. Er lag m.a.w. al een stevige basis, er diende niet van nul vertrokken te worden. Het plan heeft vooral de bedoeling om hierop voort te bouwen, de organisatie van de hulp- en dienstverlening op een meer efficiënte manier te stroomlijnen, ervoor te zorgen dat de Vlaamse Gemeenschap actief haar verantwoordelijkheid opneemt en de samenwerking nog te versterken. Het jaarrapport bestaat uit twee delen, het rapport zelf en de bijlage. Deze bijlage stelt per domein de activiteiten voor die door de diverse organisaties en personen in 2007 binnen de Gentse gevangenis gerealiseerd werden en hun respectievelijke kostprijs. Het rapport beschrijft de acties die in 2007 ondernomen werden op vijf terreinen: het aanbod, de profilering, de samenwerking en organisatie, het draagvlak en de ondersteuning van de medewerkers. Het rapport eindigt met enkele conclusies en aanbevelingen. Koenraad Polfliet Beleidsmedewerker Gevangenis Gent Maart 2008 Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

6 1. AANBOD HULP- EN DIENSTVERLENING 1.1. Inleiding De eerste strategische doelstelling die gehaald moet worden is het uitbouwen van een kwalitatief, continu en laagdrempelig aanbod dat toegankelijk moet zijn voor alle gedetineerden en dat vertrekt vanuit de behoefte van de gedetineerde. Er was heel wat hulp- en dienstverleningsaanbod in de gevangenis van Gent aanwezig vóór het strategisch plan van start ging, waarvan een groot deel reeds gesubsidieerd werd door de Vlaamse overheid. Dit reeds aanwezige aanbod was het resultaat van de jarenlange inzet en samenwerking tussen het gevangenispersoneel en bepaalde Vlaamse Gemeenschapsactoren. Er werd vóór het strategisch plan ook al rekening gehouden met de vraag van de gedetineerde, met de kwaliteit, de toegankelijkheid, De meerwaarde van de komst van het strategisch plan was dat er voor het eerst een duidelijk kader werd geschetst om enerzijds het aanbod structureel en efficiënt uit te bouwen en in te bedden binnen de gevangenisstructuren en anderzijds om huidige en toekomstige hulp- en dienstverleningspartners te appelleren op verantwoordelijkheden. In de bijlage vind je aan de hand van fiches een uitgebreid overzicht van alle hulp- en dienstverleningsactiviteiten die uitgevoerd werden in 2007 in de gevangenis van Gent Het aanbod in Domein welzijn Op het domein welzijn waren vooral het CAW Artevelde, het centrum Obra en Tele-onthaal Oost-Vlaanderen actief CAW Artevelde dienst Justitieel Welzijnswerk De dienst Justitieel Welzijnswerk (JWW) van het CAW Artevelde kende de grootste verandering. Zij kregen door het strategisch plan nieuwe centrale opdrachten en een substantiële uitbreiding van hun personeelsbestand (in totaal kwam men op 7,86 VTE verspreid over 10 personeelsleden). De functie trajectbegeleiding (4,8 VTE of 6 personen cfr. fiche bijlage blz. 7 ) was nieuw en diende geïmplementeerd te worden. De voorbereiding hiervan werd opgenomen door de teambegeleider van het JWW en de beleidsmedewerker. Aan de hand van schema s werd de functie van trajectbegeleider met alle teamleden besproken en uitgewerkt waarbij rekening Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

7 werd gehouden met de bepalingen binnen het strategisch plan en de wensen, mogelijkheden van het team en de stakeholders. De nieuwe opdracht werd getoetst aan de verwachtingen van de gevangenisdirectie en de psychosociale dienst (PSD). Er werd een stappenplan opgemaakt om enerzijds de samenwerkingspartners te informeren en anderzijds de werkingen op elkaar af te stemmen. De trajectbegeleiders startten met hun nieuwe opdracht op 4 juni De functie trajectbegeleiding werd onderverdeeld in vier kernopdrachten, zijnde de intramurale trajectbegeleiding, de ondersteuning en begeleiding, het meewerken aan de reclassering en de signalering. De bedoeling is dat elke gedetineerde een trajectbegeleider heeft. Omdat dit met de huidige personeelsbezetting niet mogelijk is voor een arresthuis waar er een verloop is van gemiddeld 4000 gedetineerden op jaarbasis, werden keuzes gemaakt. De groep veroordeelden met classificatie Gent worden proactief onthaald en met hen wordt een traject uitgewerkt. De andere gedetineerden kunnen blijvend een beroep doen op trajectbegeleiding via doorverwijzing en op eigen initiatief. De nieuwe functie betekende ook dat de trajectbegeleiders geen familie, meer konden begeleiden. Daarom werd er voorzien in een aparte dienst DSO (Directe Sociale Omgeving cfr. fiche bijlage blz. 15) waar een voltijdse medewerker instaat voor de hulp aan familie en voor de organisatie van het kinderbezoek. De trajectbegeleider kon ook niet meer fysisch tussenkomen in de praktische materiële hulpverlening (bv. huisdieren eten geven, mee helpen met de verhuis, brieven gaan afhalen, ). Er wordt wat dit betreft wel gezocht naar een oplossing op maat. Het meest vernieuwende in de opdracht was het actief bekendmaken van het intramurale hulpen dienstverleningsaanbod aan de gedetineerde, hem motiveren om hier gebruik van te maken, hem toeleiden naar het aanbod, hem opvolgen en uiteindelijk met hem het doorlopen hulp- en dienstverleningstraject evalueren. Er werd voor gekozen om in 2007 trajectbegeleiding in te zetten voor vier activiteiten waar ze hun intramurale trajectbegeleidingrol konden uitproberen. Dit was het geval voor het kinderbezoek, de cursussen hoe kijk ik naar mijn gevangenschap (DRA), omgaan met lastige situaties (DRA) en NT2 (CVO Aalst en particuliere lesgever). Er werd hiervoor samengewerkt met de organisatieondersteuners (1,3 VTE of 2 personen cfr. fiche bijlage blz. 13) die instonden voor de praktische organisatie van het hulp- en dienstverleningsaanbod in al zijn aspecten. Vooral de toeleiding (aan de hand van toeleidingsfiches) en de opvolging werden met de nodige zorg voorbereid. Een evaluatie van de intramurale werking wordt voorzien in Er werden door JWW in 2007 (hulpverlening voor de maanden januari t.e.m. mei; trajectbegeleiding voor de maanden juni t.e.m. december) 532 gedetineerden onthaald (83 % mannen) waarvan het grootste aantal (370) op eigen initiatief bij het JWW terechtkwam. Er werden door de trajectbegeleiders (juni-december) 64 gedetineerden proactief benaderd. De grootste groep behoort tot de leeftijdscategorie jarigen (190), is ofwel beklaagd (201) of veroordeeld (213) 1 en heeft vooral een vermogensdelict gepleegd. Ongeveer 31 % behoort tot een etnisch-culturele minderheid. De geboden hulp was vooral het bieden van informatie (210), van ondersteuning (186) en van administratieve dienstverlening (119). Er werden door JWW in 2007 (hulpverlening voor de maanden januari t.e.m. mei; trajectbegeleiding voor de maanden juni t.e.m. december) 113 gedetineerden begeleid (76 % mannen) waarvan de grootste groep (30) tot de leeftijdscategorie jarigen behoort. Men begeleidde ongeveer evenveel beklaagden, veroordeelden als geïnterneerden. Ongeveer 20 % 1 Er werden ook 70 geïnterneerden onthaald. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

8 behoort tot een etnisch-culturele minderheid. De geboden hulp betrof vooral het bieden van sociale (53) en integrale (25) begeleiding en het geven van informatie (20). In de periode juni-december werden er 125 deeltrajecten aangeboden, vooral naar het onderwijsaanbod (56) en het sociaal-cultureel volwassenenwerk (35) binnen de gevangenis. Er werden 110 toeleidingen verricht, waarvan er 93 daadwerkelijk in een aanbod terechtkwamen. Van deze 93 werden er 62 cliënten actief opgevolgd. De dienst DSO onthaalde in naastbestaanden waarbij vooral ondersteunend werd gewerkt, en begeleidde 3 naastbestaanden. De DSO-medewerker organiseerde in samenwerking met een aantal vrijwilligers 49 kinderbezoeken (147u) (cfr. fiche bijlage blz. 17). Er waren 533 gedetineerde-deelnames en 913 kinddeelnames. Er werden in 2007 door de organisatieondersteuner 7 gezinsactiviteiten 2 (cfr. fiche bijlage blz. 18) ingericht met een gemiddelde van 32 gezinnen aanwezig per activiteit en 2 partneractiviteiten 3 (respectievelijk 32 en 25 aanwezige koppels) (cfr. fiche bijlage blz. 20) Centrum OBRA (cfr. fiche bijlage blz ) Het centrum OBRA stelt 9 personen 4 tewerk in het kader van het project Ontgrendeld. Zij geven zowel intra- als extramuros begeleiding aan geïnterneerde personen met een handicap. Hun aanbod behelst zowel individuele als groepsactiviteiten. Intramuraal aanbod: - vorming over het thema actualiteit : 17 momenten (25,5 uur) met een gemiddelde van 6,5 deelnemers per keer. In totaal namen 30 personen hieraan deel in 2007; - Activiteiten Dagelijks Leven (ADL) : 112 momenten (168 uur), 47 personen namen hieraan deel; - creatieve activiteiten: 77 momenten (385 uur) met een gemiddelde van 11 deelnemers op dinsdag en 9 deelnemers op donderdag. In totaal namen 49 personen hieraan deel; - individuele begeleiding: 275 momenten (825 uur). In totaal werden 60 personen begeleid; - individuele gesprekken: 312 momenten (52 uur), gemiddeld 6 personen per begeleider. In totaal hebben 60 personen van deze gesprekken gebruik gemaakt; - individuele ondersteuning budgetbeheer: 52 momenten (182 uur) met een gemiddelde van 8 deelnemers per moment. In totaal namen 34 personen hieraan deel; - koken: 104 momenten (260 uur) met een gemiddelde van 7 deelnemers per keer. In totaal namen 49 personen hieraan deel; - vorming over het thema praktische vaardigheden : 39 momenten (117 uur) met een gemiddelde van 6 deelnemers per keer. In totaal namen 16 personen hieraan deel; - vorming over het thema sociale vaardigheden : 25 momenten (37,5 uur) met een gemiddelde van 5 deelnemers per keer. In totaal namen 18 personen hieraan deel; - sport: 50 momenten (112,5 uur) met een gemiddelde van 10 deelnemers per keer. In totaal namen 47 personen hieraan deel. 2 Gezinsactiviteit : een extra bezoek voor ouders met kinderen rond een bepaald thema (bv. Sinterklaas). 3 Partneractiviteit : een extra bezoek voor partners rond een bepaald thema (bv. Valentijn). 4 Coördinator, ortho-agoge, seksuologe, 5 begeleiders en een medewerker van de sociale dienst Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

9 Extramuraal aanbod 5 : - individuele begeleiding: 93 momenten (325,5 uur) met in totaal 6 deelnemers; - werkplek: 44 momenten (374 uur) met in totaal 8 deelnemers; - werkprojecten: 27 momenten (229,5 uur) met in totaal 5 deelnemers. Intra- en extramuraal aanbod : - individuele trajectbegeleiding: In totaal namen 60 personen hieraan deel. Het centrum Obra was goed voor in totaal 3093,5 uren aan dienstverlening, waarvan 2164,5 uren binnen de gevangenis. Zij kregen in nieuwe aanmeldingen, 40 personen kwamen in aanmerking om de werking te starten. In totaal namen 60 geïnterneerden effectief deel aan de werking Tele-onthaal Oost-Vlaanderen (cfr. fiche bijlage blz. 46) Tele-onthaal Oost-Vlaanderen heeft een werking in de drie gevangenissen van Oost- Vlaanderen. Zij bieden anonieme telefonische hulp voor mensen die willen praten over hun angsten, zorgen en levensmoeilijkheden. Binnen de Gentse gevangenis kunnen zij elke dag gecontacteerd worden van 9u tot 2u s nachts. Indien de gedetineerde hier gebruik wenst van te maken dan kan hij de GSM vragen aan de penitentiaire beambte. In 2007 werd er 34 keer gebruik gemaakt van dit aanbod Domein gezondheidszorg Het aanbod aan gezondheidszorg, los van de activiteiten van de medische dienst, beperkt zich tot het aanbieden van verslaafdenzorg. Er was in 2007 geen Vlaamse Gemeenschapsactor actief op dit terrein. De AA (Anonieme Alcoholisten) (cfr. fiche bijlage blz. 48) bezochten in 2007 (50 uur) de gevangenis 25 keer. Er waren gemiddeld 2 à 3 personen per moment aanwezig. De VVBV 6 (cfr. fiche bijlage blz. 49) organiseert binnen de gevangenis het CAP (Centraal AanmeldingsPunt). Elke woensdagvoormiddag houdt een medewerker er permanentie (6 uur waarvan 1,5 uur administratie) met als doel de aanvragen bij de drughulpverleningcentra te centraliseren. In 2007 waren er 176 aanmeldingen, werden er 159 gedetineerden gezien en waren er in totaal 234 gesprekken. Van de 159 gedetineerden werden er 58 mensen doorverwezen naar de ambulante en 51 mensen naar de residentiële drughulpverlening. Negen personen werden doorverwezen naar een psychiatrische setting en 5 naar een andere vorm van hulpverlening. Drieëndertig mensen kregen enkel info over de bestaande drughulpverlening. De Eenmaking (cfr. fiche bijlage blz. 50) doet aan algemene drugpreventie bij de (allochtone) gedetineerden, geeft hen informatie over de intra- en extramurale drughulpverleningmogelijkheden en begeleidt hen hierbij. Na de detentie kunnen ze verder begeleid worden. De directe omgeving wordt indien gewenst betrokken. Er is samenwerking 5 Daar deze activiteit buiten de gevangenis doorgaat dienen de deelnemers aan bepaalde voorwaarden te voldoen, waaronder een positief advies van de PSD, een goedkeuring door de CBM en het afsluiten van een contract. 6 VVBV : Vlaamse Vereniging Behandelingscentra Verslaafdenzorg Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

10 met de VVBV en andere hulp- en dienstverleningsdiensten. In totaal werden in personen opgenomen in case-management. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

11 Domein onderwijs Het domein onderwijs binnen de Gentse gevangenis is op te delen in officieel onderwijs, het niet-officieel onderwijs en het afstandsonderwijs. Het officieel onderwijs wordt aangeboden door het volwassenenonderwijs (Centrum Basiseducatie en Centra voor Volwassenenonderwijs), het niet-officieel onderwijs door particulieren die vergoed worden door de FOD Justitie Officieel onderwijs Het officieel onderwijs werd in 2007 voorzien door het Centrum Basiseducatie Gent-Leerpunt (CBE) en het CVO Aalst. De basiseducatie verzorgde de cursus Engels voor beginners en het Open Leercentrum. Het CVO Aalst verzorgde de cursussen initiatie in de informatica, word, Nederlands en Engels voor beginners 7 Aanbod door het Centrum Basiseducatie : - Engels voor beginners (cfr. fiche bijlage blz. 54): o periode 1: van de 20 voorziene momenten (60 uur) zijn er 16 (48 uur) effectief doorgegaan. In totaal waren er 381 deelnemersuren. Er werd gestart met 10 deelnemers, waarvan er 5 geëindigd zijn; 4 behaalden een officieel attest, er waren gemiddeld 7 deelnemers en er was een aanwezigheidsgraad van 50 %; o periode 2: 9 uur in totaal. Er werd gestart met 5 deelnemers. Cursus werd vroegtijdig gestopt o.w.v. het gering aantal deelnemers (reden zie voetnoot 6). - Open Leercentrum (cfr. fiche bijlage blz. 56): in 2007 waren er 64 momenten (192 uur) wat neerkomt op 1639,5 deelnemersuren. Er werd vooral gewerkt aan computervaardigheden, eigen materiaal en Nederlands als tweede taal. o januari t.e.m. juni: 98 verschillende deelnemers en 710 aanwezigheden. Er waren gemiddeld 10 aanwezigen per moment en een deelnemer was gemiddeld iets meer dan 7 momenten aanwezig; o september t.e.m. december: 134 verschillende deelnemers en 529 aanwezigheden. Er waren gemiddeld 10 aanwezigen per moment en een deelnemer was gemiddeld iets meer dan 4 momenten aanwezig. Leerpunt verzorgde in 2007 een cursus en het open leercentrum. In totaal waren er 89 lesmomenten en werden er 2020,5 deelnemersuren gepresteerd. Er werden 4 officiële attesten uitgereikt. Aanbod door het CVO Aalst : - Initiatie in de informatica (cfr. fiche bijlage blz. 58): er waren in 2007 vier periodes waarbinnen de cursus doorging 8. Dit kwam neer op 52 momenten of 194 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 56 % en er waren gemiddeld 7 à 8 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 13 à 14 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 6 à 7 deelnemers. Er werden in totaal 26 attesten uitgereikt. 7 De cursus Engels voor beginners werd in het najaar overgeheveld van Leerpunt naar het CVO, omdat de aanvragers vooral uit hoger geschoolden bestonden. 8 O.w.v. het feit dat er met schooljaren gewerkt wordt lopen twee van deze periodes over twee kalenderjaren. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

12 - Word (cfr. fiche bijlage blz. 60): deze cursus ging van start op 19 november en loopt door in In 2007 werd er gedurende 9 momenten of 31,5 uur lesgegeven. Bij de start waren er 13 deelnemers 9. - Nederlands (cfr. fiche bijlage blz. 62): er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 62 momenten of 231,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 52 % en er waren gemiddeld 6 à 7 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 15 à 16 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 6 à 7 deelnemers. Er werden in totaal in attesten uitgereikt. - Engels voor beginners (cfr. fiche bijlage blz. 64): deze cursus ging van start op 19 november en loopt door in In 2007 werd er gedurende 10 momenten of 37,5 uur lesgegeven. Bij de start waren er 13 deelnemers. 10 Het CVO Aalst verzorgde in totaal 11 cursussen over 4 onderwerpen. Dat was goed voor 133 momenten of 494,5 uren les. Er werden 50 officiële attesten afgeleverd Niet-officieel onderwijs Het niet-officieel onderwijs wordt verzorgd door particulieren die door de FOD Justitie worden vergoed. Zij zijn niet onderhevig aan de regelgeving die door het ministerie van Onderwijs wordt bepaald en kunnen aldus geen officiële attesten afleveren. Ze worden toch onder het domein onderwijs geplaatst omdat ze wel tot doel hebben om onderwijs aan te bieden en vaak zijn deze particulieren beroepsactieve of gepensioneerde leerkrachten. Deze particulieren verzorgen vooral het taalonderwijs binnen de gevangenis. Het gaat hier voornamelijk om Frans, Nederlands tweede taal en Spaans. Er wordt ook gewerkt in niveaus, gaande van beginners tot gevorderden. - Frans voor beginners (cfr. fiche bijlage blz. 66): er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 33 momenten of 49,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 58 % en er waren gemiddeld 6 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 11 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 3 à 4 deelnemers. - Frans voor gevorderden (cfr. fiche bijlage blz. 68 : er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 30 momenten of 46,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 56 % en er waren gemiddeld 5 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 6 à 7 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 4 deelnemers. - Nederlands voor anderstaligen, groep 1 (cfr. fiche bijlage blz. 70): er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 33 momenten of 49,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 43 % en er waren gemiddeld 4 à 5 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 7 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 5 à 6 deelnemers. - Nederlands voor anderstaligen, groep 2 (cfr. fiche bijlage blz. 72): er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 33 momenten of 49,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 38 % en er waren gemiddeld 5 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 8 à 9 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 6 deelnemers. 9 De cursus eindigde in februari Vier deelnemers behaalden een attest. 10 De cursus eindigde in februari Drie deelnemers behaalden een attest. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

13 - Spaans voor beginners (cfr. fiche bijlage blz. 74) 11 : er waren in 2007 vijf periodes waarbinnen de cursus doorging (zie voetnoot 7). Dit kwam neer op 47 momenten of 70,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 63 % en er waren gemiddeld 9 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 16 à 17 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 6 deelnemers. - Spaans voor beginners tot half gevorderden (cfr. fiche bijlage blz. 76): er waren in 2007 twee periodes waarbinnen de cursus doorging. Dit kwam neer op 17 momenten of 25,5 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 60 % en er waren gemiddeld 6 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 10 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 5 deelnemers. - Spaans voor gevorderden (cfr. fiche bijlage blz. 78): er waren in 2007 twee periodes waarbinnen de cursus doorging. Dit kwam neer op 12 momenten of 18 uur. De aanwezigheidsgraad lag rond de 56 % en er waren gemiddeld 3 à 4 deelnemers per moment. Er waren gemiddeld 5 deelnemers bij de start en er eindigden gemiddeld 3 à 4 deelnemers. Deze particulieren verzorgden in totaal 205 lesmomenten wat neerkomt op 309 lesuren. De gemiddelde aanwezigheidsgraad over de lessen heen was 53,4 % 12. Er waren gemiddeld 5 à 6 deelnemers per moment. In totaal startten er 65 deelnemers aan een cursus, dit komt neer op een gemiddelde van 9,2 deelnemers per cursus. Er eindigden in totaal 33,5 deelnemers, dit komt neer op een gemiddelde van 4,8 deelnemers per cursus. Iets meer dan de helft (52 %) haalt m.a.w. het einde van de cursus Afstandsonderwijs (cfr. bijlage fiche blz ) In 2007 hebben 37 personen 60 cursussen van Begeleid Individueel Studeren (BIS) aangevraagd en één persoon vroeg een cursus van Enseignement à Distance (EAD). Een vrijwilliger van JWW bood ondersteuning aan studenten die hier nood aan hadden. Hij had in totaal 145 intakes en begeleidingscontacten. Hij zag 44 cursisten voor een totaal van 108 uur. Er werden onder zijn begeleiding in totaal 6 pakketten of cursussen afgewerkt, 18 cursisten worden verondersteld ernstig bezig te zijn met hun afstandscursus Domein tewerkstelling De VDAB-consulent houdt elke werkdag van 13u-17u zitdag in de gevangenis (cfr. fiche bijlage blz. 84). Zij doet vooral aan basisdienstverlening wat hoofdzakelijk neerkomt op het geven van uitleg over de dienstverlening van de VDAB in al zijn aspecten, zowel binnen als buiten de gevangenis. Er werden door haar in gesprekken gevoerd en zij was 620 uur aanwezig in de gevangenis. De VDAB-consulent verzorgde 3 sollicitatietrainingen (cfr. fiche bijlage blz. 86) in In totaal ging het om 9 momenten voor een totaal van 27 uren. 16 gedetineerden namen hieraan deel. 11 Er waren periodes waar er twee groepen Spaans beginners waren, vandaar het hogere aantal momenten en uren. 12 De aanwezigheidsgraad kon voor de cursussen Frans die vóór september plaatsvonden niet meer berekend worden. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

14 Vokans verzorgde in assessmenttrainingen (cfr. fiche bijlage blz. 88). In totaal ging het om 21 momenten voor een totaal van 62 uren. 15 gedetineerden namen hieraan deel Domein cultuur Cultuur is een breed begrip en wordt daarom onderverdeeld in diverse categorieën. We bespreken achtereenvolgens de gevangenisbibliotheek, de film, de optredens, lezingen en theater en de creatieve en persoons- en relationele vorming Bibliotheek (cfr. fiche bijlage blz. 92) In 2007 gingen er 262 bezoekmomenten door, wat neerkomt op een totaal van 263 uren. De bibliotheek bestaat uit een 4000-tal boeken en strips. Halfjaarlijks wordt er in een wisselcollectie voorzien met de openbare bibliotheek voor ongeveer 700 boeken. Elke gedetineerde kan eenmaal per week naar de bibliotheek komen. Gemiddeld komen per maand 220 personen naar de bibliotheek. Op vrijdag is er een bibliotheekmoment voor geïnterneerden onder begeleiding van het zorgteam. In 2007 werden verdere stappen gezet i.v.m. de herinrichting en het installeren van het interbibliothecair leenverkeer (IBL). Er wordt hierin samengewerkt met de provincie Oost- Vlaanderen. Er heerst onduidelijkheid over de wie waarvoor verantwoordelijk is. Dit wordt verder opgenomen in De openbare bibliotheek heeft in haar beleidsplan voorzien dat vanaf ten vroegste 2009 een consulent zal instaan voor de coördinatie van de bibliotheekwerking in de gevangenissen van Oost-Vlaanderen. De bibliotheek wordt momenteel beheerd door de medewerkers en fatiken van de culturele dienst Film Elke zondag wordt in de cinemazaal een filmvoorstelling (cfr. fiche bijlage blz. 94) aangeboden. De film wordt op 2 momenten vertoond voor 2 verschillende groepen. In 2007 werden er 58 films vertoond, wat neerkomt op 116 filmmomenten of 192 uur film. Er is plaats voor ongeveer 110 personen per voorstelling. Gemiddeld kwamen ongeveer 60 personen naar een film. Er waren in totaal 3480 deelnames. Daarnaast kunnen de gedetineerden tijdens het weekend ook naar films kijken op het intern videokanaal van de gevangenis (cfr. fiche bijlage blz. 95). In 2007 werden er 156 films aangeboden voor een totaal van ongeveer 260 uren Optredens, lezingen en theater Er waren in lezingen voor ongeveer 25 deelnemers per lezing (cfr. fiche bijlage blz. 97). Dit komt neer op 16 uur aan lezingen voor een totaal van ongeveer 200 deelnames. Er was één speciale lezing rond het boek Straftijd met de auteur Lieve Blancquart, waar 24 gedetineerden en 34 familieleden aan participeerden (cfr. fiche bijlage blz. 98). Vier muziekgroepen hebben 8 optredens gegeven aan 2 groepen gedetineerden (cfr. fiche bijlage blz. 99). De opkomst bij de eerste groep (+ 92 personen) lag steeds hoger dan bij de tweede (+ 54 personen). In totaal werden de optredens bijgewoond door 584 personen, waarvan 472 mannen en 112 vrouwen. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

15 Creatieve vorming De creatieve vorming in de gevangenis van Gent wordt hoofdzakelijk verzorgd door particulieren die door de FOD Justitie vergoed worden (cfr. fiches bijlage blz. 101 t.e.m. 105). In 2007 waren 4 leraren creatieve vorming actief. Deze vormingen zijn doorlopend in de zin dat er steeds cursisten kunnen in- en uitstappen. Zij boden in 2007 crea, tekenen, keramiek en muziek maken met de PC aan. Voor de doelgroep geïnterneerden was er in 2007 een wekelijkse gezamenlijke activiteit van de leraars tekenen en keramiek. In totaal werden er 135 creatieve vormingsmomenten aangeboden wat neerkomt op 270 uren. Gemiddeld namen per vormingsmoment 8 personen deel. De Rode Antraciet heeft wegens de afwezigheid van de leraar keramiek drie plaatsvervangende sessies keramiek voor haar rekening genomen. In 2007 vonden ook vier cursussen creatief schrijven (cfr. fiches bijlage blz. 106 t.e.m. 109) plaats door de vzw Bij De Vieze Gasten, de Schuunschreivers. Zij verzorgden in totaal 5 creatief schrijfmomenten (10 uur) met een totaal van 40 deelnemers Persoons- en relationele vorming (cfr. fiches bijlage blz. 111 t.e.m. 116) In totaal zijn in 2007 vijf vormingen doorgegaan die een persoons- of relationeel thema hadden. Twee cursussen werden verzorgd door het VMG, één door de Opvoedwinkel, één door het Preventieteam van het CAW Artevelde en één door De Rode Antraciet. In totaal hebben zij 32 sessies verzorgd, wat neerkomt op 80 uren vorming. Gemiddeld waren er 7 à 8 deelnemers Domein sport (cfr. fiches bijlage blz. 118 t.e.m. 121) In de gevangenis van Gent wordt voor de mannelijke gedetineerden hoofdzakelijk fitness aangeboden. Elke werkdag zijn er 3 fitnessbeurten (15 per week). In 2007 waren er in totaal 392 fitnessmomenten (392 uren). De fitness wordt aangeboden door particulieren die vergoed worden door de FOD Justitie. Gemiddeld zijn er 7 personen aanwezig per beurt. Op jaarbasis betekent dit dat er gemiddeld 2744 fitnessdeelnames zijn. De vrouwelijke gedetineerden konden in 2007 meedoen aan in totaal 14 BBB 13 -beurten, wat neerkomt op 19 uren sport. Een door de FOD Justitie betaalde persoon verzorgde 9 momenten, studenten van de Artevelde Hogeschool verzorgden 5 momenten. Er waren gemiddeld 6 deelnemers en er was een aanwezigheidsgraad van 65 %. In 2007 waren er ook 12 voetbal- en volleybalwedstrijden tussen gedetineerden en buitenploegen. Er participeerden in totaal 72 gedetineerden Andere hulp- en dienstverlening De Commissie Juridische Bijstand houdt meestal tweewekelijks juridisch spreekuur (cfr. fiche bijlage blz. 123) in de gevangenis van Gent. In 2007 vroegen 35 gedetineerden een eerstelijnsadvies. 13 BBB : Borst, Buik, Billen Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

16 De herstelconsulent organiseerde i.s.m. Vlaamse Gemeenschapsactoren 4 herstelgerichte activiteiten (cfr. fiches bijlage blz. 125 t.e.m. 133) binnen de gevangenis. In 2007 werd vooral een beroep gedaan op De Rode Antraciet, de Bemiddelingsdienst Gent (vzw Suggnomè), het CAW Visserij-dienst Slachtofferhulp en het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk (SAW). Daarnaast was er ook een samenwerking met een privé-persoon. In totaal waren er 38 momenten, wat neerkomt op 92,5 uren. Zevenenveertig gedetineerden startten met de activiteit en 37 gedetineerden voleindigden die ook. De gevangenis van Gent kent twee grote manifestaties per jaar, de Gentse Feesten (cfr. fiche bijlage blz. 135) en het Kerstprogramma (cfr. fiche bijlage blz. 137). Deze manifestaties vormen een alternatief voor de sluiting van de werkhuizen en voor schoolvakanties waarbinnen er bijna geen groepsactiviteiten zijn. Er wordt voorzien in sporttornooien, quiz, kooksessies, optredens, De organisatie van beide programma s berust bij de medewerkers van de culturele dienst. Zij werken hiertoe nauw samen met verschillende organisaties en particulieren. Het zorgteam en het centrum OBRA organiseren voor hun respectievelijke doelgroepen een eigen programma. In 2007 waren er voor de Gentse Feesten 967 inschrijvingen voor 16 activiteiten. Er hebben 248 verschillende personen deelgenomen. Het Kerstprogramma kende 658 deelnames Financieel overzicht (cfr. bijlage blz. 139) Het financieel overzicht is een poging om de bruto kostprijs van de hulp- en dienstverlening in 2007 in kaart te brengen. Hiervoor werd een beroep gedaan op de inbreng van de diverse organisaties die in 2007 activiteiten in de gevangenis van Gent hebben uitgevoerd en op de cijfers die de gevangenis Gent ter beschikking heeft op het niveau van de FOD Justitie en het Steunfonds. Er werd gekeken naar de personeels- en logistieke inbreng van de Vlaamse Gemeenschap, Justitie, lokale overheden, stichtingen, fondsen en schenkingen. Het financieel overzicht is onvolledig 14, maar geeft toch een relevant beeld weer van de verhoudingen tussen de verschillende financieringsbronnen. De kostprijs van bepaalde activiteiten was niet of moeilijk te achterhalen (bv. cursus Slachtoffer in Beeld, uitgevoerd door SAW, gefinancierd door Vlaamse Gemeenschap). Er is ook duidelijk gekozen om enkel de uitgevoerde activiteiten in rekening te brengen. De kostprijs van de coördinatie van de hulp- en dienstverlening, zowel langs de kant van de Vlaamse Gemeenschap als van de FOD Justitie zit niet mee in het kostenplaatje 15. Het overzicht vertrekt vanuit de bevoegdheidsdomeinen van de Vlaamse Gemeenschap en waar de Vlaamse overheid dus ook de financiële verantwoordelijkheid voor draagt 16. Enerzijds willen we kijken hoe groot de financiële inbreng door de Vlaamse Gemeenschap is en anderzijds willen we nagaan op welke domeinen Justitie of anderen financieel tussenkomen. De bruto kostprijs van de uitgevoerde hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van Gent in 2007 bedroeg o.b.v. de beschikbare gegevens ,46 euro. 14 Het grootste deel van de uitgegeven middelen werd vermeld. Het is mogelijk dat enkele kleinere kosten niet genoteerd staan, maar ze zullen niet van die orde zijn dat ze een substantieel verschil zouden maken in de berekening en de conclusies. 15 De kostprijs van de organisatieondersteuning door het CAW Artevelde-JWW zit wel in het financieel overzicht omdat enkel de totale JWW-kostprijs werd meegedeeld. Ter illustratie : de bruto loonkost van de 2 beambten die deel uitmaken van de culturele dienst bedroeg in ,46 euro. 16 In die zin kan de kostprijs van bv. de PSD en het zorgteam niet mee in rekening gebracht worden. De Vlaamse overheid heeft op dat vlak namelijk geen bevoegdheid. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

17 Iets meer dan 89,5 % ( ,16 euro) hiervan werd gefinancierd door de subsidies van de Vlaamse overheid aan erkende organisaties. Dit betreft vooral de loonkost van medewerkers van het algemeen welzijnswerk, het centrum Obra, de VDAB, Justitie droeg 10,2 % (87,804,64 euro) van het totale budget en de rest (0,25% of 2166,6 euro) werd gedragen door de stedelijke en provinciale overheid en wat door fondsen en stichtingen ter beschikking werd gesteld. Het beleidsdomein welzijn droeg de grootste kost, zijnde 73,9 % ( ,78 euro) van de totale kostprijs. Dit ging bijna volledig naar de loonkost van de werking van het CAW Artevelde-deelwerking justitieel welzijnswerk en van het centrum Obra. Dit betekent tevens 82 % ( ,52 euro) van de totale inbreng door de Vlaamse overheid. De inbreng van Justitie 17 binnen welzijn bedroeg 0,6 % (3763,6 euro), de Vlaamse overheid droeg 99,1 %, de rest 18 (0,3 %) kwam uit fondsen. Een goede 10 % (86.335,46 euro) van de totale kostprijs was voor rekening van het domein werk. Het overgrote deel werd uitgegeven aan de loonkost van de VDAB-consulent en aan de kostprijs voor de assessmenttrainingen van Vokans. Dit betekent tevens iets meer dan 11 % (85.935,96 euro) van de totale Vlaamse overheidskost. Een kleine 0,5 % (399,5 euro) werd gedragen door het Steunfonds van de gevangenis. Dit bedrag ging volledig op aan vergoedingen voor deelnemers aan de assessment- en sollicitatietrainingen. De Vlaamse overheid droeg aldus 99,5 % van het hele beleidsdomein werk. Onderwijs was goed voor 6,5 % (56.426,78 euro) van de totale kostprijs. Dit ging eveneens bijna volledig naar de loonkost van lesgevers en educatief medewerkers van respectievelijk het CVO Aalst en het CBE Leerpunt. Dit betekent tevens 6,7 % (51.738,57 euro) van de totale inbreng door de Vlaamse overheid. De inbreng van Justitie 19 binnen onderwijs bedroeg 8,3 % (4688,21 euro), de overige 91,7 % werd gedragen door de Vlaamse overheid. Het domein cultuur droeg iets meer dan 6 % (52.407,82 euro) van de totale kostprijs. Het grootste deel hiervan werd gedragen door de kosten van de crea-leerkrachten. Slechts 0,2 % 20 (1878,11 euro) van de totale Vlaamse overheidskost in Gent werd gespendeerd aan cultuur. De FOD Justitie droeg hier de grootste kost, zijnde 95,5 % (50.029,71 euro) 21, de Vlaamse overheid slechts 3,5 % (1878,11 euro). De stad en provincie betaalden de overige 1 % voor de werking van de gevangenisbibliotheek. Het domein gezondheid kende enkel activiteiten die gericht waren op de begeleiding van gedetineerden met een verslavingsproblematiek. Ze waren goed voor 1,8 % van de totale kostprijs en werden volledig gedragen door de FOD Justitie. De Vlaamse overheid, noch enige andere instantie kwam hier financieel tussen. 17 Gaat vooral over Steunfonds, affectieve relaties en herstel. 18 Werking Tele-onthaal in de gevangenis van Gent. 19 De grootste kost wordt gedragen door vergoedingen aan particuliere lesgevers op de basisallocatie voor culturele en sportactiviteiten. 20 Tussenkomst via De Rode Antraciet en de Openbare Bibliotheek. 21 De grootste kost wordt gedragen door vergoedingen aan particuliere lesgevers op de basisallocatie voor culturele en sportactiviteiten. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

18 Aan sport werd 1,4 % (11952,6 euro) van de totale kostprijs gespendeerd, en dan gaat het enkel over de vergoedingen voor de sportmonitoren (54 % door B.A. culturele en sportactiviteiten) en de aankoop van sportmateriaal (46 % door steunfonds). Beide werden gedragen door Justitie. De Vlaamse overheid noch een andere overheid of organisatie kwam hier financieel tussen Conclusies Er vond heel wat hulp- en dienstverlening plaats in 2007 in de gevangenis Gent en dit op alle domeinen, over diverse thema s en voor verschillende doelgroepen. Zowel individuele als groepsactiviteiten werden ingericht voor een groot aantal gedetineerden. De registratie van de participatie en de redenen van afwezigheid werden pas in het najaar van 2007 ingevoerd. Algemene conclusies en vergelijkingen hierover zullen pas in het jaarrapport van 2008 getrokken kunnen worden. Meer dan 20 organisaties waren in 2007 in Gent actief. Het Justitieel Welzijnswerk kende een serieuze personeelsuitbreiding en kreeg nieuwe en aanvullende opdrachten. Dit geeft zeker tot gevolg gehad dat er meer gedetineerden werden bereikt, geïnformeerd en toegeleid naar het aanbod. In de toekomst zal er nog meer werk gemaakt worden van een evenwichtig aanbod aan hulpen dienstverlening dat rekening houdt met de penitentiaire mogelijkheden, de behoeften die leven, de diverse doelgroepen, de aanspreekbare partners en de financiële middelen. De Vlaamse Gemeenschap zal op korte termijn nog meer en intenser aanwezig zijn. Verschillende organisaties hebben hiertoe opdrachten gekregen. We moeten er echter zorg voor dragen dat de grenzen van wat een gevangenis kan dragen niet overschreden worden. Een beleid dat hierop anticipeert kan veel problemen vermijden. Het financieel overzicht is niet echt volledig, maar er kunnen wel duidelijke lijnen getrokken worden in de financiële verhoudingen tussen de domeinen en tussen de investeerders. Het is overduidelijk dat de Vlaamse overheid in 2007 de grootste financiële inbreng deed in de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en dat het domein welzijn de meeste financiële middelen kreeg. Justitie betaalde ongeveer een tiende van het totale bedrag. De andere domeinen krijgen veel minder financiële aandacht. Voor werk, onderwijs en cultuur viel dit nog mee, de domeinen sport en gezondheid daarentegen moesten het stellen met een zestigste van de totale kostprijs. Die wanverhouding hangt natuurlijk ook af van bepaalde factoren die mee een rol speelden: de vraag van de gedetineerde, de infrastructurele mogelijkheden van de gevangenis, bepaalde beleidskeuzes, Niettemin is het noodzakelijk dat er hierover een debat gevoerd wordt en er beleidsmatig op bovenlokaal en lokaal niveau verantwoorde keuzes worden gemaakt. De Vlaamse overheid was de grootste investeerder op de domeinen van welzijn, werk en onderwijs, maar investeerde minimaal op het domein cultuur en niets op de domeinen sport en gezondheid. Het is vooral op die domeinen waar de Vlaamse overheid niet tussenkwam dat Justitie betaalde en dan hoofdzakelijk voor de kosten van de particuliere lesgevers. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

19 2. PROFILEREN VAN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD 2.1. Inleiding Het strategisch plan beschrijft zijn tweede doelstelling als volgt : Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod zodat de gedetineerden er gebruik van maken. Wij willen dit bereiken door hen te informeren/adviseren en hen te sensibiliseren/motiveren. Dat bekendmaken van het aanbod essentieel is voor het slagen van het hulp- en dienstverleningsaanbod behoeft geen betoog. Daarom dient dit doel de aandacht te krijgen dat het verdient. De wijze waarop bekend gemaakt wordt dient doordacht, efficiënt en kwaliteitsvol te gebeuren. Het bekendmaken dient methodisch uitgewerkt te worden en regelmatig aan evaluatie onderhevig te zijn. Door de komst van de trajectbegeleiders werd een fundamenteel kanaal gecreëerd om de gedetineerde zo maximaal mogelijk te informeren en te motiveren. Bovendien kwam op die manier de mogelijkheid naar boven om de vragen en noden die leven bij de doelgroep gerichter te achterhalen. Naast de trajectbegeleiders zijn er nog kanalen die aangewend worden om de gedetineerden te bereiken. Deze worden verder beschreven Acties Vragen, noden en behoeften detecteren (signaalfunctie) Er zijn verscheidene manieren om de vragen, noden en behoeften bij gedetineerden te detecteren. De trajectbegeleiders hebben hier een belangrijke taak, maar ook het penitentiaire personeel en de hulp- en dienstverleners kunnen noodzakelijke informatie over de vraag verschaffen. De evaluaties van het bestaande aanbod en (wetenschappelijk) onderzoek kunnen in deze evenzeer de nodige gegevens opleveren. Tenslotte kunnen bevragingen bij de doelgroep een bepaald beeld geven van de behoefte die leeft. In 2007 werd de signaalfunctie bij trajectbegeleiding als een kernopdracht omschreven. De komende twee jaar zal deze opdracht verfijnd worden in afstemming van procedures en instrumenten. De trajectbegeleiders kunnen ook ingeschakeld worden om gerichte behoeftepeilingen te doen. Zo hebben ze in het najaar een peiling gedaan naar de interesse in een cursus leren gitaar spelen. Op de culturele dienst werd een signaleringsmap aangemaakt waar vragen, noden en behoeften van gedetineerden in gecentraliseerd werden. De detectie van vragen, noden en behoeften werd als doelstelling opgenomen in het operationeel plan organisatie en coördinatie van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent

20 Bekendmaken van het aanbod - Wijze van bekendmaking via affiches en flyers De meest gehanteerde bekendmakingwijze is het verspreiden van nieuwe activiteiten via flyers die bedeeld worden op cel door de fatiken van de culturele dienst. Gelijktijdig worden er affiches uitgehangen aan de valven. Meestal leveren de aanbodverstrekkers de inhoud aan en zetten de medewerkers van de culturele dienst die grafisch om in een flyer. In een aantal gevallen leveren de organisaties zelf de flyer of affiche (bv. trajectbegeleiding, De Rode Antraciet). Omdat de bedeling meestal eenmalig is, is het noodzakelijk dat gedetineerden die na de bedeling in de gevangenis opgesloten worden, ook op de hoogte gebracht kunnen worden. De affiches ondervangen dit in geringe mate. Daarom worden de flyers ook uitgedeeld aan trajectbegeleiding en andere actoren. - Bekendmaking via trajectbegeleiding Door de komst van de trajectbegeleiders werd de mogelijkheid geschapen om de gedetineerden individueel te informeren over het hulp- en dienstverleningsaanbod. Om de trajectbegeleiders hierbij te helpen werd een overzichtsmap van de hulp- en dienstverlening ontwikkeld. Bij het onthaal en tijdens de vervolggesprekken hebben de trajectbegeleiders oog voor het bekendmaken van het aanbod. - Bekendmaking via derden Hieronder verstaan we het penitentiair personeel en de hulp- en dienstverleners. Via diverse kanalen wordt getracht deze derden op de hoogte te brengen van het aanbod. Op hun beurt kunnen zij de gedetineerden ad hoc informeren. Het operationeel plan voorziet in acties om dit mogelijk te maken (nieuwsbrief, kalender, ). - Bekendmaking via brochures De Wegwijs is de informatiebrochure en het huishoudelijk reglement van de gevangenis voor de gedetineerde. Hierin wordt het aanbod meegedeeld. Krant X zal vanaf 2008 een medium worden om de gedetineerde te informeren. - Informatiesessies Afhankelijk van het soort aanbod worden er soms informatiesessies ingericht die aan een groep gedetineerden uitleg verschaft over het aanbod dat zal uitgevoerd worden. In 2007 werd dit gedaan voor de assessmenttrainingen van Vokans Conclusies De komst van de trajectbegeleiders betekende een belangrijk nieuw kanaal om de gedetineerden te informeren over de hulp- en dienstverlening in de gevangenis. Aan de hand van fiches werd het hele aanbod in kaart gebracht met de bedoeling om de trajectbegeleiders en anderen te informeren over het aanbod. De trajectbegeleiders kregen ook de opdracht om de vragen, noden en behoeften bij gedetineerden te detecteren. Dit nieuwe informatiekanaal aangevuld met onderzoek en evaluaties van het aanbod zullen een correcter idee geven van de aanwezige behoeften. De bekendmaking is een onderdeel van het operationeel plan organisatie en coördinatie van de hulp- en dienstverlening. Er zal in de toekomst meer aandacht besteed worden aan een duidelijke, begrijpbare omschrijving en aan een uniforme herkenbare huisstijl. Bij de bekendmaking zal in de toekomst nog meer rekening gehouden worden met de doelgroep Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Gent