Vrachtverkeerwerende maatregelen Diefdijk

Transcriptie

1 Vrachtverkeerwerende maatregelen Diefdijk

2 Inventarisatie en Implementatie Status eindconcept Opdrachtgever Waterschap Rivierenland Kenmerk DWr1101 Contactpersoon de heer K.J. Boer Versie/revisie 0.9 Datum 12 november 2012 Opdrachtnemer André van Nieuwenhuijzen Opgesteld door Dimitri van Veen Gecontroleerd door Tonnie Roelofs Vrijgegeven door André van Nieuwenhuijzen Paraaf

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond Nieuwe Hollandse Waterlinie Vraagstelling Onderzoeksgebied Analyse huidige situatie Vrachtverkeeraantrekkende bedrijvigheid Verkeerstellingen Tellocaties Omvang vrachtverkeer Vergelijking tellingen Aandeel vrachtverkeer Telresultaten in perspectief Kentekenonderzoek Verkeersveiligheidsanalyse Objectieve verkeersveiligheid Subjectieve verkeersveiligheid Verkeersmaatregelen vrachtverkeer Bermschade Ontmoetingskans vrachtverkeer Wegbreedte Relatie wegbreedte en bermschade Gebruikte en alternatieve routes vrachtverkeer Schade aan de weg Maatregelen ter voorkoming van (doorgaand) vrachtverkeer Geslotenverklaring vrachtverkeer Wenselijke routes Implementatie maatregelen Belanghebbenden Maatregelenpakket Maatregelen ter voorkoming van bermschade Alternatieve producten Advies Samenvatting Conclusie en aanbevelingen Bijlagen

4 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Waterschap Rivierenland gaat de Diefdijklinie verbeteren, omdat deze niet aan de huidige veiligheidsnorm voldoet. Na uitvoering van het plan zijn de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden voldoende beschermd tegen overstromingswater uit de hoger gelegen Betuwe en Tieler- en Culemborgerwaarden. Mocht dáár een dijk doorbreken, dan zorgt de Diefdijklinie ervoor dat de gevolgen niet erger worden dan ze al zijn. Het Waterschap heeft de voorgenomen dijkverbetering aangegrepen om het verkeerskundige aspect goed in beeld te krijgen. Op de informatieavonden over de dijkverbetering van de Diefdijklinie is gevraagd wat de knelpunten zijn ten aanzien van het verkeer op en rondom de Diefdijklinie. Bewoners gaven aan dat zij de verkeerssituatie op de Diefdijklinie als onveilig ervaren en dat de leefbaarheid onder druk staat. Het vrachtverkeer wordt als belangrijkste oorzaak gezien. Hoewel de dijkverbetering en de verkeerssituatie op die dijk los van elkaar staan, streeft het Waterschap ernaar om - aansluitend aan de dijkverbetering - ook de verkeersveiligheid te verbeteren. Daarmee kan werk met werk worden gemaakt en blijft de overlast voor aanwonenden beperkt. De dijkverbetering is met name gericht op macrostabiliteit van het grondlichaam. Een dijk heeft daarnaast te maken met microstabiliteit in de smalle taluds van de dijk. Hierop rijdt het (vracht)verkeer. Deze taluds zijn karakteristiek voor de Diefdijk. Verbreding van de dijk en taluds geeft meer stabiliteit voor de dijk, maar doet afbreuk aan de karakteristieke dijkweg. Minder vrachtverkeer draagt bij aan een betere microstabiliteit. Stabiele taluds hebben als voordeel dat de onderhoudskosten veel lager zijn. Vooral vrachtverkeer bepaalt in grote mate het onderhoudsprogramma van de weg in vergelijking met personenverkeer. Het voordeel van minder vrachtverkeer wordt groter geacht op een dijkweg dan op een weg op maaiveldniveau. 1.2 Nieuwe Hollandse Waterlinie De Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft vanuit het Belvederebeleid de status van Nationaal Project gekregen. Voor dit gebied is een overkoepelende visie opgesteld, linieperspectief Panorama Krayenhoff (2004). De linie is een van de weinige grote landschappelijke vormen in Nederland. Het is een 85km lang stelsel van nationale verdedigingslinies die loopt van noord (Pampus/Muiden) naar zuid (Brabantse Biesbosch). In 2005 is het Pact van Loevestein gesloten door de provincies Gelderland, Noord-Brabant en Zuid-Holland, 11 gemeenten, het Waterschap Rivierenland, Staatsbosbeheer en fortenexploitanten. De Diefdijk maakt hiervan onderdeel uit. Het is een samenhangend geheel van landschappelijke onderdelen en specifieke militaire elementen. De hoofdverdedigingslijn is prominent aanwezig met forten, kazematten en groepsschuilplaatsen. Ook de open structuur van de schootsvelden en inundatievelden zijn karakteristiek voor dit gebied. Tegelijkertijd werken overheden en betrokken ondernemers gezamenlijk aan de toeristische en recreatieve ontwikkeling van de Waterlinie en haar verdedigingswerken. Eén van de projecten betreft het verbeteren van de toeristische fietsbaarheid en leefbaarheid op de Diefdijk. Om dit te bewerkstellingen, overweegt de wegbeheerder van de Diefdijk, het 3

5 Waterschap Rivierenland, om het vrachtverkeer zoveel als mogelijk van de Diefdijk te weren. Hiermee is niet alleen de toeristische fietsbaarheid gebaat, maar tevens de leefbaarheid en verkeersveiligheid. 1.3 Vraagstelling In een eerder stadium heeft onderzoek verricht naar de mogelijkheden van een achterontsluiting van transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf Van Weverwijk op de provinciale weg N484 (Achterontsluiting Van Weverwijk,, 2011). Door te hoge kosten is hiervan echter afgezien. is gevraagd te onderzoeken of er minder ingrijpende en minder kostbare maatregelen mogelijk zijn om het vrachtverkeer op de Diefdijk te verminderen en om te komen tot een succesvolle en gedragen implementatie daarvan. Direct gerelateerd aan de vrachtverkeerwerende maatregelen is het voornemen van het Waterschap om de rijbaan van de Diefdijk overal 4,25 meter breed te maken, met aan weerszijden van de rijbaan een circa 40 cm brede strook van grasbetonstenen. Dit om (veilig) uitwijken mogelijk te maken, zonder dat dit bermschade tot gevolg heeft. Omdat bewoners geluidsoverlast vrezen en alternatieven wensen, is gevraagd nut en noodzaak van de bermverharding te onderzoeken en een pakket met alternatieve oplossingen aan te dragen voor toepassing bij geluidsgevoelige locaties. 1.4 Onderzoeksgebied Het onderzoek heeft betrekking op de Diefdijk tussen de Leerdamseweg (N327) tot aan de Lekdijk bij Fort Everdingen (zie figuur 1.1). De lengte bedraagt circa negen kilometer. Figuur 1.1: Onderzoeksgebied Diefdijk 4

6 2 Analyse huidige situatie Om te kunnen bepalen wat de meest geschikte vrachtverkeerwerende maatregelen zijn, is eerst een aantal zaken met betrekking tot het vrachtverkeer op de Diefdijk geïnventariseerd. De aspecten die onderwerp van onderzoek zijn geweest, zijn: 1. de aanwezigheid en de situering van vrachtverkeeraantrekkende bedrijvigheid; 2. verkeersintensiteiten en de verhouding tussen de diverse vervoerswijzen; 3. de verkeersveiligheid, zowel objectief als subjectief; 4. de geschiktheid van de Diefdijk voor vrachtverkeer; 5. eventuele schade aan bermen en wegdek in relatie tot wegbreedte en intensiteiten; De verkregen inzichten dienen enerzijds als input om nut en noodzaak van invoering van vrachtverkeerwerende maatregelen te benoemen, anderzijds dienen zij als onderbouwing voor het te nemen van een eventueel verkeersbesluit. 2.1 Vrachtverkeeraantrekkende bedrijvigheid Aan de Diefdijk ligt een aantal vrachtverkeeraantrekkende voorzieningen/bedrijven. Bij de het kiezen/nemen van eventuele vrachtverkeerwerende maatregelen zal rekening gehouden moeten worden met de bedrijfsvoering van deze bedrijven. De situering van de bedrijven die afhankelijk zijn van (delen van) de Diefdijk, en dus direct belanghebbende, zijn weergegeven in figuur 2.3. Het gaat om de volgende bedrijven: A. De Jong BV (Diefdijk 18, Schoonrewoerd) Transportbedrijf G. de Jong B.V is een transportbedrijf dat gespecialiseerd is in het vervoer van stukgoederen binnen de Benelux en van en naar Duitsland. Het bedrijf is gevestigd tegenover de Sonsbrug. Van hier uit worden anno 2012 circa 34 voertuigbewegingen per dag gemaakt (17 vrachtauto s heen en terug), grotendeels via de Sonsbrug naar de afrit Culemborg A2. De Sonsbrug zelf is een knelpunt, omdat het hier om een smalle en oude brug gaat (zie ook: Figuur 2.1: Transportbedrijf De Jong vanuit de lucht (bron: Bing Maps) B. Van Weverwijk (Diefdijk 30, Schoonrewoerd) Het transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf Van Weverwijk heeft een wagenpark van circa 35 vrachtauto s waarvan 14 zware voertuigen (combinatie en meerassig). Op de uitrit van Van Weverwijk zijn van 11 februari tot 27 februari 2011 verkeerstellingen uitgevoerd om het aantal vrachtwagens te registreren. Uit de telling blijkt dat op een gemiddelde werkdag 260 verkeersbewegingen op de uitrit van Van Weverwijk plaatsvinden, waarvan 151 in de 5

7 categorie middelzwaar (72) en zwaar verkeer (79). Volgens de telling rijden op de drukste dag tijdens de telperiode 177 vrachtwagens. Dat zijn 87 zware vrachtwagens (combinaties) en 90 middelzware vrachtwagens (laadbak). De meeste voertuigbewegingen vinden volgens Van Weverwijk plaats in zuidelijke richting over de dijk en gaan bij de Sonsbrug van de dijk richting de A2 en vice versa. Een knelpunt vormen de drempels op de dijk, maar gelukkig liggen deze niet op de route naar afslag Sonsbrug. Dat laatste blijft door van Weverwijk nadrukkelijk gewenst ('Verbetering Diefdijklinie', Grontmij, april 2008). Figuur 2.2: Vrachtwagen afkomstig van Van Weverwijk via de Sonsbrug richting A2 (bron: Google Maps) C. A.C. Den Hartog (Diefdijk 9, Everdingen) Las-constructiebedrijf/metaalhandel A.C. den Hartog en Zn vof is gevestigd aan Diefdijk 9, ter hoogte van de kruising met de Stokvisweg. Naar eigen zeggen vinden er op een gemiddelde werkdag 5 à 10 vrachtwagenbewegingen plaats. Op een rustige dag kunnen dit er ook minder zijn. Meer is niet waarschijnlijk. Het (vracht)verkeer van en naar Den Hartog maakt gebruik van de route via de Kerkweg naar de A2, afrit Everdingen. D. Van Dijk (Diefdijk 16, Everdingen) Op Diefdijk 16 in Everdingen is verhuur-, loon- en transportbedrijf Van Dijk gevestigd (zie ook Dit bedrijf beschikt momenteel over twee vrachtwagens. Deze rijden voornamelijk mest- en diepladertransport, zowel nationaal als internationaal. E. Van Sleeuwenhoek (Diefdijk 28, Everdingen) Handels- en slopersbedrijf gebroeders van Sleeuwenhoek is gevestigd aan de Diefdijk 28. De ontsluiting vindt plaats via de Lange Meent. Het bedrijf beschikt over 2 vrachtwagens die circa tweemaal per dag op en neer rijden. Er zijn echter ook dagen dat de wagens stil staan en er dus helemaal geen vrachtwagenbewegingen plaatsvinden, aldus de heer van Sleeuwenhoek. De vrachtwagens rijden via de Kerkweg naar de A2, om van daaruit het gehele land te bedienen. 6

8 2.2 Verkeerstellingen Tellocaties Met behulp van slangentellers zijn op 7 strategische locaties (in beide richtingen) op de Diefdijk metingen uitgevoerd waarbij de intensiteiten en bijbehorende voertuigtypen zijn geteld. Er is daarbij onderscheid gemaakt in de volgende voertuigcategorieën: LMV: lichte motorvoertuigen; bestaande uit personenauto's, lichte bestelauto's en personenauto's met aanhanger met maximaal 2 assen; MMV: middelzware motorvoertuigen; bestaande uit vrachtauto's met 2, 3 of 4 assen zonder aanhanger of oplegger en bussen met 2 of 3 assen; ZMV: zware motorvoertuigen; bestaande uit alle overige vrachtauto's; (Brom)fietsers. De locaties van de tellingen zijn weergegeven in figuur 2.3 De locaties zijn zo gekozen dat ze gelegen zijn tussen kruisingen van de Diefdijk. (Vracht)verkeer heeft op deze locaties de mogelijkheid de Diefdijk in of uit te rijden. Het gaat om de volgende locaties (conform nummering Waterschap): - locatie 6 ligt op de Diefdijk tussen N327 en Industrieweg; - locatie 7 ligt op de Diefdijk tussen Industrieweg en Diefdijk/Acquoysemeer; - locatie 8 ligt op de Diefdijk tussen Diefdijk/Acquoysemeer en Sonsbrug; - locatie 9B ligt op de Diefdijk tussen Sonsbrug en Stokvisweg ten zuiden van de entree van transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf van Weverwijk; - locatie 9A ligt op de Diefdijk tussen aansluiting Sonsbrug en Stokvisweg ten noorden van de entree van transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf van Weverwijk; - locatie 10 ligt op de Diefdijk tussen Kerkweg en Prijsseweg/Lange Meent; - locatie 11 ligt op de Diefdijk tussen Prijsseweg/Lange Meent en Lekdijk/Goilberdingerdijk. De tellingen op tellocaties 6, 7, 8 en 9A hebben plaatsgevonden in week 40 en 41 van Die op locaties 10 en 11 in de weken 44 en 45 van dat jaar. Op locatie 9B is geteld in week 14 en 15 van Op 5 van deze tellocaties (met geel gemarkeerd) zijn reeds in 2008 identieke tellingen uitgevoerd. Een vergelijking tussen de huidige situatie, na verbreding van de A2, en de situatie van voor de verbreding, wordt hierdoor mogelijk. De telresultaten van fietsers op locatie 9B dienen in perspectief geplaatst te worden. De telling op deze locatie heeft immers begin april plaatsgevonden, tijdens het bloesemseizoen. Bekend is dat de Diefdijk tijdens deze periode erg populair is bij fietsers. Op de overige telpunten is geteld in het najaar. Een betrouwbare vergelijking tussen de aantallen fietsers op locatie 9B en de overige locaties is derhalve niet goed mogelijk. 7

9 Lange Meent 11 E Prijsseweg 10 Kerkweg C Stokvisweg 9A B 9B 8 A Sonsbrug Kerkweg Acquoyseweg Acquoysemeer 7 Industrieweg 6 A Vrachtverkeeraantrekkend bedrijf Tellocatie Diefdijk en zijstraten Figuur 2.3: Tellocaties 2011 en vrachtverkeeraantrekkende bedrijven Diefdijk (Geel zijn locaties waarop tevens in 2008 geteld is) 8

10 2.2.2 Omvang vrachtverkeer Onderstaande tabel laat per tellocatie en per richting het absolute aantal voertuigen zien dat de tellocatie gepasseerd is op een gemiddelde werkdag tijdens de tellingen in Voor dit onderzoek zijn met name de aantallen gepasseerde vrachtwagens, middelzwaar en zwaar (MMV en ZMV) van belang. Locatie Richting LMV MMV ZMV (brom) fiets TOTAAL noord zuid totaal noord zuid totaal noord zuid totaal noord zuid B totaal noord zuid A totaal noord zuid totaal noord zuid totaal Tabel 2.1: Verkeersintensiteit gemiddelde werkdag 2011, absoluut Bij het beoordelen van de telresultaten valt een aantal zaken op: Met ruim gepasseerde, met name lichte, motorvoertuigen is, de etmaalintensiteit het hoogst op locatie 6. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de ligging van de locatie ten opzichte van bedrijventerrein Nieuw Schaik; Op locatie 6 is het aantal gepasseerde middelzware motorvoertuigen met 192 het hoogst; Op locaties 9B en 9A is de intensiteit van het lichte motorvoertuigen opvallend laag; Forenzen vanuit het zuiden rijden kennelijk via de Sonsbrug naar de A2 en forenzen vanuit het noorden via de Kerkweg, zonder daarbij gebruik te maken van het wegvak tussen de tellocaties 9B en 9A; Op tellocatie 9B is de intensiteit van het vrachtverkeer aanzienlijk: 187 middelzware en 105 zware motorvoertuigen. Dit kan verklaard worden door het feit dat tussen locatie 9B en de Sonsbrug het transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf van Weverwijk gevestigd is. Een aanzienlijk deel van het verkeer op de Diefdijk heeft dit bedrijf kennelijk als herkomst en bestemming, getuige het grote verschil in intensiteit van het vrachtverkeer op tellocatie 9A. (Brom)fietsverkeer is het meest waargenomen op locaties 8, 9B en 10. Hierbij moet opgemerkt worden dat de telling op locatie 9B heeft plaatsgevonden in een voor fietsers aantrekkelijkere periode dan de overige tellocaties. 9

11 2.2.3 Vergelijking tellingen 2008 Zoals gezegd is er op tellocaties 6, 7, 8, 9A en 10 ook in 2008 geteld (('Verbetering Diefdijklinie', Grontmij, april 2008). De destijds waargenomen intensiteiten zijn weergegeven in onderstaande tabel. Telpunt Richting LMV MMV ZMV (brom) fiets TOTAAL noord zuid totaal noord zuid totaal noord zuid totaal noord zuid A totaal noord zuid totaal Tabel 2.2: Verkeersintensiteit gemiddelde werkdag 2008, absoluut Als de resultaten van deze tellingen vergeleken worden met de tellingen uit 2011 dan vallen de volgende zaken op: het verschil tussen de waargenomen verkeersintensiteiten in 2011 ten opzichte van die in 2008 is beperkt: de grootste afwijking, een toename van 14%, doet zich voor op tellocatie 10. In absolute zin gaat het dan om 182 voertuigen; De grootste verschillen in de verdeling van de voertuigcategorieën doen zich voor op locatie 6: daar zijn 171 lichte motorvoertuigen minder geteld dan in 2008, en 86 (middel)zware voertuigen meer; Op tellocatie 8 zijn 127 lichte motorvoertuigen meer geteld dan in Het aantal (middel)zware voertuigen is vrijwel gelijk gebleven; Op tellocatie 10 zijn 197 lichte motorvoertuigen en 51 (middel)zware voertuigen meer geteld dan in 2008; Voor wat betreft fietsers zijn er op locatie 10 in minder geteld dan in 2008 en op locatie 9A 24 minder. Op de overige tellocaties zijn de verschillen tussen de aantallen fietsers kleiner. De hoop/verwachting dat de verkeerintensiteiten op de Diefdijk na het verbreden van de A2 zouden afnemen, wordt door de meetresultaten dus niet onderbouwd. Integendeel, over de gehele linie is het aantal voertuigen dat de tellocaties is gepasseerd licht toegenomen Aandeel vrachtverkeer Het absolute aantal (vracht)wagens op de Diefdijk vormt een belangrijke indicator voor de overlast die optreedt als gevolg van vrachtverkeer en de beleving daarvan door weggebruikers en omwonenden. Minstens zo belangrijk is de verhouding tussen de verschillende typen voertuigen die gebruik maken van de Diefdijk. Deze is van grote invloed op de beleving van het verkeer. Immers, een relatief groot aandeel vrachtverkeer betekent dat er relatief veel (passeer)bewegingen plaatsvinden waarbij vrachtwagens zijn betrokken. 10

12 Door het grote verschil in massa en omvang leidt dit al snel tot verkeersonveilige gevoelens. Tabel 2.3 maakt de verhoudingen tussen de vervoerswijzen inzichtelijk. Locatie Richting % fiets % LMV % MMV % ZMV % vrachtverkeer tov gemotoriseerd verkeer noord 3% 86% 10% 1% 12% zuid 2% 88% 10% 0% 10% 6 totaal 2% 87% 10% 1% 11% noord 2% 91% 7% 0% 7% zuid 2% 90% 8% 0% 9% 7 totaal 2% 90% 8% 0% 8% noord 6% 85% 8% 1% 10% zuid 6% 85% 8% 1% 10% 8 totaal 6% 85% 8% 1% 10% noord 10% 59% 20% 11% 34% zuid 10% 57% 21% 12% 36% 9B totaal 10% 58% 20% 11% 35% noord 1% 83% 14% 2% 16% zuid 1% 84% 13% 3% 15% 9A totaal 1% 83% 13% 3% 16% noord 6% 86% 7% 1% 9% zuid 5% 88% 7% 1% 8% 10 totaal 5% 87% 7% 1% 8% noord 5% 73% 18% 4% 23% zuid 5% 88% 5% 3% 8% 11 totaal 5% 81% 11% 4% 16% Tabel 2.3: Verkeersintensiteit gemiddelde werkdag 2011, relatief Uit de tabel valt af te lezen dat het aandeel vrachtverkeer ten opzichte van alle gepasseerde motorvoertuigen op de meeste locaties rond de 10% ligt. Uitzondering hierop vormen locaties 9A, 9B en 11. Op locaties 9A en 11 ligt het aandeel vrachtverkeer op 16% en op locatie 9B op 35% Telresultaten in perspectief Om de gemeten verkeersintensiteiten op de Diefdijk en het aandeel vrachtverkeer daarin in perspectief te kunnen plaatsen, worden zij gerelateerd aan normen die over het algemeen aanvaard worden op dergelijke wegen en aan met de Diefdijk vergelijkbare 'referentiewegen'. Vuistregel Voor het aanvaardbaar percentage vrachtverkeer op erftoegangswegen bestaan geen normen. Desondanks blijkt dat het aandeel vrachtverkeer doorgaans rond de 10% ligt. Dit percentage wordt daarom als vuistregel aangehouden. Een percentage dat aanzienlijk hoger ligt, duidt op een bijzonderheid die in de praktijk vaak leidt tot gevoelens van onveiligheid en/of hinder en overlast. Voor wat betreft het aandeel vrachtverkeer blijkt dat de vuistregel van toepassing is op de meetlocaties 6, 7, 8 en 10. Op meetlocaties 9B, 9A en 11 ligt het aandeel vrachtverkeer echter hoger dan verwachting. 11

13 Referentiewegen 'Verbetering Diefdijklinie' 2008 In het onderzoek 'Verbetering Diefdijklinie' (Grontmij, april 2008) zijn tevens tellingen uitgevoerd op de volgende wegen: 1. Zuiderlingedijk ten westen van de kern Spijk; 2. Zuiderlingedijk ten oosten van de kern Spijk; 3. Nieuwe Zuiderlingedijk ten westen van de N848; 4. Nieuwe Zuiderlingedijk ten oosten van de N848; 5. Meerdijk nabij Asperen. De resultaten van deze tellingen zijn afgebeeld in tabel 2.4 en vormen een goed kader om de telresultaten op de Diefdijk aan te relateren. Telpunt LMV MMV ZMV (brom) fiets TOTAAL relatief 76% 8% 6% 10% 100% Zuiderlingedijk ten westen van Spijk absoluut relatief 77% 8% 0% 14% 100% Zuiderlingedijk ten oosten van Spijk absoluut relatief 87% 8% 2% 3% 100% Nieuwe Zuiderlingedijk ten westen van de N848 absoluut relatief 88% 9% 1% 2% 100% Nieuwe Zuiderlingedijk ten oosten van de N848 absoluut relatief 89% 8% 1% 2% 100% Meerdijk nabij Asperen absoluut Tabel 2.4: Telresultaten referentiewegen 2008 Te zien is dat het percentage vrachtverkeer op alle tellocaties, uitgezonderd tellocatie 1, circa 10% bedraagt. Op de Zuiderlingedijk ten westen van de kern Spijk (tellocatie 1) ligt het aandeel vrachtverkeer met 14% boven de verwachte 10%. Hiervoor is echter een aanwijsbare reden: de Spijkse Metaalhandel Van den Heuvel BV ligt aan dit wegvak. De verkeersintensiteiten op de referentiewegvakken laten zien dat de intensiteiten op de Diefdijk vergelijkbaar zijn. Referentiewegen 'Beslissingsondersteunend document verkeersmaatregelen Lingekwartier' In het kader van het 'Beslissingsondersteunend document verkeersmaatregelen Lingekwartier' dat heeft opgesteld in opdracht van Dienst Landelijk Gebied zijn verkeersgegevens beschikbaar van tellingen uit De destijds gemeten intensiteiten en het aandeel vrachtverkeer daarbinnen zijn als volgt: Tellocatie Intensiteit (mvt/etmaal) Aandeel vrachtverkeer Graaf Huibertlaan ten zuiden van kruispunt Lange Meent % Lekdijk ten oosten van kern Everdingen % Goilberdingerdijk nabij fort Everdingen % Diefdijk nabij fort Everdingen % Prijsseweg nabij Diefdijk % Nieuwe Zuiderlingedijk ten oosten van N % Lingedijk nabij kruispunt Nieuwe Steeg 475 8% Lingedijk nabij kruispunt Nieuwe Zuidelingedijk % Meerdijk % Tabel 2.5: Telresultaten referentiewegen 2010 De verkeersintensiteiten op de referentiewegvakken laten zien dat de intensiteiten op de Diefdijk vergelijkbaar zijn. 12

14 Het aandeel vrachtverkeer blijft op alle genoemde referentiewegen onder de 10%, in tegenstelling tot op de Diefdijk. Daar ligt het aandeel vrachtverkeer op enkele locaties -aanzienlijk- hoger. Referentiewegen in beheer van Waterschap Rivierenland In de loop der jaren heeft het Waterschap diverse verkeerstellingen uitgevoerd op de wegen die in haar beheer zijn, waaronder dijkwegen en wegen met lintbebouwing die enigszins vergelijkbaar zijn met de Diefdijk. De gemeten intensiteiten en het aandeel vrachtverkeer op een aantal van deze wegen, is weergegeven in onderstaande tabel. Omdat voor dit onderzoek met name het aandeel vrachtverkeer interessant is, zijn in de tabel de telresultaten weergegeven van de telling waarin dit aandeel vrachtverkeer het grootst was. Tellocatie Intensiteit (mvt/etmaal) Aandeel vrachtverkeer Lekdijk nabij de kern Nieuw-Lekkerland ,0% Nieuwe Veer nabij de kern Streefkerk ,9% Bergstoep nabij de kern Groot-Ammers ,5% Lekdijk tussen de kernen Ameide en Tienhoven ,3% Lekdijk tussen de kern Tienhoven en de Langesteinseweg ,2% Lekdijk tussen de kernen Tienhoven en Waal ,0% Achthoven nabij de kern Sluis ,0% Abbekesdoel nabij de kern Bleskensgraaf ,7% Binnendamseweg nabij de kern Hardinxveld-Giessendam ,7% Neerpolderseweg nabij de komgrens Giessenburg ,2% Lage Giessen nabij de kern Hoornaar ,2% Hoge Giessen nabij de kern Hoornaar ,2% Lekdijk nabij de kern Hagestein ,8% Lekdijk nabij de kern Everdingen ,9% Tabel 2.6: Telresultaten wegen Waterschap Rivierenland De telresultaten op vergelijkbare wegen in beheer van het Waterschap laten vergelijkbare intensiteiten zien met die op de Diefdijk. Het aandeel vrachtverkeer blijkt gemiddeld een aantal procentpunten boven de 10% te liggen Kentekenonderzoek In 2009 is een kentekenonderzoek (Grontmij, 2009, Kentekenonderzoek vrachtverkeer Diefdijk) uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat circa 45 vrachtwagens (ongeveer 10%) als doorgaand vrachtverkeer is te bezien. Hiervan is ongeveer de helft beschouwd als niet noodzakelijk doorgaand vrachtverkeer. Tevens is gekeken naar de naam van de vervoerder. Zo is te herleiden dat vrachtwagens van de Jong en Van Weverwijk voor het merendeel aanen afrijden via de Sonbrug. Er zijn echter ook voertuigen op andere wegen gesignaleerd zoals de Kerkweg (Zijderveld), Kerkweg (Schoonrewoerd) en bij de rotonde N327-Diefdijk. 2.3 Verkeersveiligheidsanalyse Inzicht in de verkeersveiligheid vormt een belangrijk onderdeel van de input voor de afweging tussen nut en noodzaak en tussen de verschillende vrachtverkeerwerende maatregelen. De objectieve verkeersveiligheid wordt beschreven op basis van de ongevallen die hebben plaatsgevonden en geregistreerd zijn. Daarnaast wordt ook de subjectieve verkeersveiligheid benoemd. Dit gebeurt aan de hand van eerder onderzoek en geplaatste opmerkingen tijdens reeds gehouden informatieavonden in het kader van het onderzoek 'Verbetering Diefdijklinie' (Grontmij, april 2008) Objectieve verkeersveiligheid 13

15 Om op een objectieve manier de beoordelen of er sprake is van een gevaarlijke situatie is met behulp van het programma ViaStat een analyse uitgevoerd op de door de politie geregistreerde ongevallen (zogenaamde BRON-gegevens). Hierbij is met name gelet op ongevallen waarbij vrachtwagens betrokken waren, al dan niet in combinatie met fietsers. Er is gebruik gemaakt van de gegevens over de periode (5 jaar). In deze periode zijn er op de Diefdijk in totaal 20 ongevallen gebeurd. Bij 3 slachtofferongevallen zijn in totaal 4 slachtoffers gevallen. Er heeft dus 1 ongeval plaatsgevonden, waarbij 2 slachtoffers gevallen zijn. In figuur 2.4 zijn de wegvakken aangeduid waar de ongevallen hebben plaatsgevonden. De grootte van het symbool geeft een indruk over het aantal ongevallen, de kleur geeft de ernst van het ongeval aan en via de vorm wordt onderscheid gemaakt in wegvak (vierkant) of kruispunt (rond). Met blauw zijn de ongevallen aangeduid die uitsluitend materiële schade (UMS) tot gevolg hadden. Ongevallocaties waarbij een of meerdere gewonden zijn gevallen, zijn rood gemarkeerd. Figuur 2.4: Kaart met ongevallenlocaties Diefdijk (periode ) De meeste ongevallen hebben plaatsgevonden op het wegvak tussen de Industrieweg en de Acquoysemeer en ten zuiden van de spoorlijn nabij Leerdam. In onderstaande tabellen zijn de belangrijkste kenmerken van de ongevallen en betrokkenen weergegeven. 14

16 Vervoerwijze totaal bestuurders totaal slachtoffers Personenauto 23 0 Bestelauto 3 1 Motor 1 0 Overige voertuigen 3 0 Bromfiets 3 3 Fiets 2 0 Totaal 35 4 Tabel 2.7: Aantal bestuurders betrokken bij ongevallen verdeeld naar vervoerwijze Manoeuvre totaal ongevallen slachtoffer ongevallen UMS ongevallen Botsing met boom en overige vaste voorwerpen Botsing met lichtmast Botsing met overig wegmeubilair Op kruising flank botsing Kopstaart met stilstaand voertuig Frontaal zonder rijstrookverandering Twee links afslaande voertuigen Schampen Overige flankongevallen Overige Totaal Tabel 2.8: Aantal ongevallen verdeeld naar manoeuvre Aard ongeval totaal ongevallen slachtoffer ongevallen UMS ongevallen Vast voorwerp Frontaal Flank Kop/staart Totaal Tabel 2.9: Aantal ongevallen verdeeld naar aard ongeval Wegsituatie totaal ongevallen slachtoffer ongevallen UMS ongevallen Rechte weg Bocht Kruispunt, 3 takken Kruispunt, 4 takken Totaal Tabel 2.10: Aantal ongevallen verdeeld naar wegsituatie Aan de hand van de kenmerken van de ongevallen kunnen de volgende conclusies worden getrokken: er zijn geen ongevallen gebeurd waarbij een vrachtauto is betrokken; er zijn 3 bromfietsers bij de ongevallen betrokken die allen ook gewond zijn geraakt; als manoeuvre voorafgaand aan de ongevallen met bromfietsers is geregistreerd: een botsing met een boom of overig vast voorwerp, een frontale aanrijding en twee linksaf afslaande voertuigen (afsnijden); er zijn 2 fietsers bij de ongevallen betrokken. Zij zijn niet gewond geraakt; 15

17 als manoeuvre voorafgaand aan de ongevallen met fietsers is geregistreerd: een kopstaartbotsing met een stilstaand voertuig en 'overig'; aan de hand van het overzicht verdeeld naar manoeuvre blijkt dat 10 ongevallen kunnen worden gerelateerd aan de beperkte breedte van de weg (botsing tegen voorwerp langs de weg, schampen langs tegenligger); 6 van de 20 ongevallen hebben plaatsgevonden op kruispunten Subjectieve verkeersveiligheid Ondanks dat er in objectieve zin geen daadwerkelijke ongevallen hebben plaatsgevonden waarbij vrachtverkeer betrokken was, heerst er een verkeersonveilig gevoel onder fietsers en bewoners als gevolg van het aanwezige vrachtverkeer op de Diefdijk. Dit blijkt onder meer uit de informatiebijeenkomsten die in het kader van het onderzoek 'Verbetering Diefdijklinie' (Grontmij, april 2008) gehouden zijn op 12 en 21 februari Bewoners van de Diefdijk zijn uitgenodigd om zich te laten informeren over de startnotitie Verbetering van de Diefdijklinie en knelpunten/ideeën/suggesties aan te dragen voor de verkeersituatie op de dijk. Bij de opmerkingen ten aanzien van verkeer hebben bewoners aangegeven een verbod op vrachtwagens te willen, variërend van een verbod op gewicht of op bestemming tot een totaal verbod. Voorts gaven bewoners aan overlast te ervaren van sluipverkeer en zorgen motoren voor een verslechtering van de leefbaarheid. Parallel hieraan zijn aanwonenden van de Diefdijk door het CDA Leerdam benaderd om aanwezige problemen en wensen ten aanzien van de Diefdijk kenbaar te maken. Bij de door hen uitgevoerde inventarisatie zijn vier knelpunten genoemd. Op de eerste plaats wordt het vrachtverkeer, zowel 'sluipverkeer' als bestemmingsverkeer, als belastend ervaren. Ten tweede wordt er volgens aanwonenden hard gereden en wordt de dijk als sluiproute gebruikt voor personenauto s. Op de derde plaats gebruiken motoren de Diefdijklinie als racebaan, aldus de bewoners. Tenslotte zouden fietsers en wandelaars verkeersonveiligheid ervaren, omdat er geen duidelijke ruimte voor hen is bestemd (Grontmij, april 2008). Gewenste maatregelen zijn onder meer snelheidsbeperkende borden, het aantrekkelijker maken van alternatieve routes en visuele versmalling van de weg door suggestiestroken. Verkeersdrempels, beweegbare obstakels, inhaalplaatsen en het verbreden van de weg zijn niet gewenst (Grontmij, april 2008). 2.4 Verkeersmaatregelen vrachtverkeer Op en nabij de Diefdijk is momenteel een verkeersmaatregel van toepassing op het vrachtverkeer. Op drie zijwegen is een zogenaamd verbod van kracht voor vrachtverkeer zwaarder dan 15 ton (bord C21). Deze wegen zijn gesloten voor voertuigen en samenstellen van voertuigen waarvan de totaalmassa hoger is dan 15 ton. Het verbod is ingevoerd op de Kerkweg (Zijderveld), Kerkweg (Schoonrewoerd) en Industrieweg. Bedrijven op de Diefdijk, zoals Van Weverwijk, hebben een ontheffing op kenteken voor hun voertuigpark voor het bereiken van klant- en bezorgadressen in het gebied Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Verzoeken om ontheffing worden getoetst aan het vastgestelde beleid in Er zijn specifieke criteria en voorwaarden opgesteld voor bovengenoemde maatregel. 2.5 Bermschade Als vrachtwagens elkaar op een smal wegvak moeten passeren, maken zij gebruik van de berm. Als gevolg van de combinatie van gewicht en de zachte ondergrond raken de bermen hierdoor beschadigd. Bermschade is een indicatie van (passerend) vrachtverkeer. Via een visuele inspectie is op 01 december 2011 de staat van de bermen opgenomen. De waargenomen staat is vervolgens ingedeeld in een van de volgende gradaties: 16

18 1. Beperkte bermschade - geen noodzaak tot het nemen maatregelen (circa 1 cm diepte). 17

19 2. Bermschade - herstellen tijdens regulier onderhoud (circa 2-3 cm diepte). 3. Aanzienlijke bermschade - maatregelen vereist (circa 3-4 cm diepte). 4. Grove bermschade - acute maatregelen vereist (5 cm of meer diepte). Vrijwel over het gehele tracé van de Diefdijk is bermschade geconstateerd. De breedte van de bermschade is doorgaans 0,10 à 0,30 meter, met hier en daar een uitschieter naar circa 0,50 meter. Grove bermschade doet zich enkel voor op het wegvak tussen de rotonde N327 en de Industrieweg. Dit is het wegvak waarop tellocatie 6 gelegen is. Op enkele meters berm na, komt aanzienlijke bermschade alleen voor ten zuiden van de A2. Met name langs het weggedeelte ten zuidzijde van het Wiel van Bassa en het wegvak tussen Sonsbrug en Van Weverwijk. Een compleet overzicht van de waargenomen bermschade is weergegeven in bijlage 1. 18

20 2.5.1 Ontmoetingskans vrachtverkeer Omdat bermschade optreedt als een groot, zwaar voertuig, gebruik maakt van de berm, is aan de hand van de verkeersintensiteiten een inschatting gemaakt van de kans dat twee vrachtwagens elkaar tegenkomen en dus moeten passeren. Uitgaande van de telresultaten blijkt dat de kans op een ontmoeting gemiddeld het grootst is op het wegvak tussen Van Weverwijk en de Sonsbrug. Hierbinnen is tellocatie 9B gelegen. Op dit wegvak zijn tijdens het drukste uur (tussen 11 en 12 uur s ochtends), 13 vrachtwagens in noordelijke richting en 16 in zuidelijke richting gepasseerd. Uitgaande van een reistijd van 2 minuten op dit wegvak van 1,1 km (en een gemiddelde snelheid van 33 km/uur), dan blijkt de ontmoetingskans circa 4% te bedragen. Dit zijn in totaal 9 ontmoetingen tussen 2 vrachtwagens op dit gedeelte van de Diefdijk op het drukste uur. Op minder drukke uren is de ontmoetingskans uiteraard lager Wegbreedte Het Waterschap heeft de breedte van de rijbaan van de Diefdijk geïnventariseerd en een indeling gemaakt in wegvakken van gelijke breedte. De resultaten hiervan zijn weergegeven in figuur 2.5. De wegbreedte blijkt te variëren van minder dan 4,00 meter in het meest noordelijke deel tot ruim 4,50 meter ter hoogte van de Stokvisweg. De meeste wegvakken waarop gemeten is, hebben een breedte van 4,50 meter. Figuur 2.5: Wegbreedtes Diefdijk Relatie wegbreedte en bermschade Van de veronderstelde relatie tussen wegbreedte en bermschade lijkt geen sprake te zijn. Vrijwel over het gehele tracé van de Diefdijk is in meer of mindere mate bermschade aanwezig, ongeacht de breedte van de rijbaan. De wegvakken waar de bermschade het meest ernstig is, zijn tegelijkertijd de breedste wegvakken. 19

21 Wel lijkt er een verband te zijn tussen hoeveelheid (passerend) vrachtverkeer en bermschade. De bermschade is namelijk het grootst op de wegvakken met het grootste aantal vrachtwagens (meetlocaties 6 en 9B). Bovendien blijken de bermen met de meest ernstige bermschade tevens de wegvakken te zijn, waarvan de vrachtverkeeraantrekkende bedrijven zeggen gebruik te maken (zie ook hoofdstuk 4). 2.6 Gebruikte en alternatieve routes vrachtverkeer Uit de telresultaten van iedere meetlocatie, de verhoudingen tussen de voertuigentypen en de opgave van de vrachtverkeeraantrekkende bedrijven, zijn de wegvakken te herleiden die gebruikt worden door het vrachtverkeer. Deze wegvakken hebben bepaalde eigenschappen (nabijheid woningen, vormgeving, wegcategorie, aanwezigheid fietsers) waardoor zij vanuit het oogpunt van leefbaarheid, bereikbaarheid en verkeerveiligheid meer of minder geschikt zijn dan andere wegvakken. Grofweg zijn er drie bestemmingen/richtingen waarbij vrachtverkeer gebruik maakt van (delen van) de Diefdijk. Zij rijden van en naar: A. Leerdam/bedrijventerrein Nieuw Schaik; B. Autosnelweg A15; C. Autosnelweg A2. A. Leerdam/bedrijventerrein Nieuw Schaik Vanuit oostelijke richting: Voor het bereiken van bestemmingen in de kern Leerdam, waaronder bedrijventerrein Nieuw- Schaik, kan vrachtverkeer afkomstig uit oostelijke richting kiezen uit: de route N327 - Diefdijk - Industrieweg. Met als alternatief: de route via de Koningin Emmalaan/Spoorstraat (N327). Gebruikte route Alternatieve route De Industrieweg is een erg smalle weg met erfaansluitingen, zonder voorzieningen voor fietsers en/of voetgangers. De weg is nooit bedoeld als ontsluiting van het bedrijventerrein en hier ook niet voor geschikt. Volgens de wegcategorisering zou (vracht)verkeer van en naar Nieuw-Schaik gebruik moeten maken van de Koningin Emmalaan/Spoorstraat (N327). Deze weg is aangewezen en ingericht als gebiedsontsluitingsweg en derhalve voorzien van parallelwegen, vrijliggende fietspaden, trottoirs en voetgangersoversteekplaatsen (VOP). 20

22 Vanuit noordelijke richting Vrachtverkeer uit noordelijke richting met een bestemming in Leerdam kan kiezen voor een route die loopt via: de Diefdijk in zuidelijke richting tot aan de N327; de Schoonrewoerdse Kerkweg, de Schaikseweg en de N484; Met als alternatieven: de Diefdijk en de Kerkweg bij Zijderveld naar de N484; de Sonsbrug en de A2 naar de N484. Gebruikte routes Alternatieve routes De route via de Diefdijk naar N327 leidt tot overlast voor de dijkbewoners en staat haaks op het streven om de toeristische fietsbaarheid en leefbaarheid op de Diefdijk te verbeteren. De Diefdijk is aangewezen als erftoegangsweg, kent diverse erfaansluitingen en heeft geen langzaam verkeer voorzieningen. Hetzelfde geldt voor de route via de Kerkweg bij Schoonrewoerd. Deze wordt bovendien door de schoolgaande jeugd als fietsroute gebruikt en doorkruist daarbij de bebouwde kom van Schoonrewoerd. Alternatieven waarbij de Diefdijk zo veel mogelijk gemeden wordt zijn de Kerkweg bij Zijderveld en de Sonsbrug. Vanuit het oogpunt van de verkeersveiligheid, leefbaarheid en wegcategorisering is het alternatief dat loopt via de Sonsbrug en de A2 de meest geschikte route. Qua vormgeving, wegprofiel, aantal woningen en nabijheid van woningen scoort deze route beter dan de route via de Kerkweg bij Zijderveld (zie figuur 2.16). Op zijn beurt scoort de Kerkweg bij Zijderveld weer beter dan de Kerkweg bij Schoonrewoerd: de weg loopt niet door een bebouwde kom. Alle drie de wegen worden gebruikt als schoolfietsroute. Figuur 2.16: De Kerkweg bij Zijderveld (links) en de Sonsbrug (rechts) 21

23 De route via Schoonrewoerd en die via de Diefdijk zijn korter en sneller dan de routes via de Sonsbrug en de Kerkweg bij Zijderveld. De routes zijn met een digitale reisplanner bepaald. Berekend vanuit Van Weverwijk tot aan de rotonde Schaikseweg/Energieweg gelden de volgende afstanden en reistijden: via Kerkweg Schoonrewoerd: circa 6,3 km en 8 minuten; via Diefdijk en Industrieweg: circa 7,1 km en 8 minuten; Via Diefdijk en N327: circa 7,9 en 9 minuten; via Kerkweg Zijderveld: circa 8,4 km en 12 minuten; via Sonsbrug en A2: circa 11,6 km en 16 minuten. De routes zijn ook enkele keren gereden met een personenauto waarbij de tijd is geregistreerd. Daarbij is indien mogelijk gereden met de maximumsnelheid van 60 km/u op Diefdijk, 80km/u op N484 en 50km/u op N327. Op de A2 is gereden met 100km/u. Verder is de gereden snelheid afhankelijk van het verkeersbeeld (oprijden rotonde, met lagere snelheid passeren op Diefdijk etc.). Tijdens de rijtijdmeting is rustig afgeremd en opgetrokken bij kruispunten en rotondes. Niettemin kan de reistijd voor vrachtwagens afwijken van de gemeten reistijd. De routes zijn twee keer gereden. De reistijd van Van Weverwijk via de Diefdijk naar de rotonde Schaikseweg-Energieweg in Leerdam bedraagt gemiddeld minuten. De reistijd op de terugweg bedraagt circa minuten. Indien via de N484 naar de rotonde Schaikseweg-Energieweg wordt gereden bedraagt de reistijd ongeveer minuten. Op de terugweg (een rotonde minder en geen verkeerslicht) is de reistijd circa minuten. De reistijd via de N484 is op de heenweg circa 3 minuten langer en op de terugweg ongeveer 1 minuut. De reistijd op de Diefdijk zal mogelijk toenemen omdat op verschillende wegvakken snelheidsremmende maatregelen zijn gepland. Ondanks dat de alternatieve routes langer zijn in afstand en reistijd, vindt een groot deel van de routes plaats via de gebiedsontsluitende N484 en, in geval van het laatstgenoemde alternatief, ook via de autosnelweg A2. Vanuit het oogpunt van de leefbaarheid en de verkeersveiligheid heeft dit grote voordelen. B. Autosnelweg A15 Vrachtverkeer van en naar de A15 rijdt in sommige gevallen via Leerdam en vervolgens de N848 of de N327/A2. Alternatief is de route via de Sonsbrug of de Kerkweg bij Zijderveld en vervolgens de A2. Gebruikte routes Alternatieve routes 22

24 De kortste route tussen Van Weverwijk en afrit Leerdam op de A15 loopt via de Kerkweg bij Schoonrewoerd, de N484 en de N848. Deze route heeft een lengte van circa 13,4 km en duurt circa 18 minuten. Het alternatief via de Sonsbrug en de A2 is met 21,8 kilometer aanzienlijk langer. De reistijd is met 16 minuten echter 2 minuten korter (bron: googlemaps). Ondanks dat de alternatieve route langer is in afstand, is de reistijd korter. Bovendien vindt het alternatief grotendeels plaats via de daarvoor bestemde stroomwegen. Vanuit het oogpunt van de leefbaarheid en de verkeersveiligheid heeft dit grote voordelen. 23

25 C. Autosnelweg A2 Voor het bereiken van de A2 kan vrachtverkeer afkomstig van bedrijvigheid aan de Diefdijk kiezen uit: oprit 12 Everdingen via de Kerkweg bij Zijderveld; oprit 12 Everdingen via de Graaf Huibertlaan; oprit 13 Culemborg via de Sonsbrug. Gebruikte route Alternatieve route Welke route de voorkeur heeft hangt af van de herkomst c.q. bestemming van het vrachtverkeer en dus van de ligging van de bedrijven ten opzichte van de toeleidende wegvakken. De Jong BV Gezien de situering van De Jong BV recht tegenover de Sonsbrug, zullen zij gebruik maken van de voorkeursroute via Sonsbrug om bij de A2 te geraken. Van Weverwijk Vrachtverkeer van Van Weverwijk heeft de keuze uit afrit 12 Everdingen of afrit 13 Culemborg. Afrit 12 Everdingen is te bereiken via de Kerkweg (Zijderveld), afrit 13 Culemborg via de Sonsbrug. Zoals reeds beschreven is, is het gebruik van de route via de Sonsbrug te prefereren boven dat via de Kerkweg. Zeker gezien de aantallen vrachtverkeer die Van Weverwijk aandoen. A.C. Den Hartog De vrachtwagens van Den Hartog maken momenteel gebruik van de route via de Kerkweg bij Zijderveld. In theorie zouden ook zij via de Sonsbrug kunnen rijden. Om daar te geraken moeten zij echter nog ongeveer twee kilometer over de Diefdijk rijden. Aangezien het om kleine aantallen verkeersbewegingen gaat, kan voor de vrachtwagens van Den Hartog daarom beter een uitzondering worden gemaakt. Zij kunnen dan via de Kerkweg blijven rijden. Van Dijk Voor de vrachtwagens van Van Dijk geldt eigenlijk hetzelfde als voor die van Den Hartog. In theorie zouden ook zij via de Sonsbrug kunnen rijden. Zij zouden echter over een nog grotere afstand over de Diefdijk moeten rijden. Aangezien het om kleine aantallen verkeersbewegingen gaat, kan voor de vrachtwagens van Van Dijk daarom beter een uitzondering worden gemaakt. Zij kunnen dan via de Kerkweg blijven rijden. Van Sleeuwenhoek Voor (vracht)verkeer afkomstig uit of op weg naar bedrijvigheid aan het meest noordelijke deel van de Diefdijk, zoals Van Sleeuwenhoek, is de route via de Lange Meent en de Graaf Huibertlaan een volwaardig alternatief voor de Kerkweg bij Zijderveld. De Lange Meent en de Graaf Huibertlaan hebben een relatief breed wegprofiel en zijn voorzien van kantmarkering en bermversteviging. Bovendien is er een vrijliggende, in twee richtingen bereden, fietspad 24

26 aanwezig (zie figuur 2.17). De reistijd is een acceptabele 2 minuten langer dan de route via de Kerkweg bij Zijderveld. Figuur 17: Graaf Huibertlaan 2.7 Schade aan de weg De wegverharding op de Diefdijk bestaat uit asfalt. Waterschap Rivierenland voert als wegbeheerder regelmatig onderhoud uit op de Diefdijk. Toch vertoont de wegverharding van de Diefdijk op een groot aantal plaatsen schades. Alle schades aan het asfalt vloeien voort uit verzakkingen in de kruin van de dijk (micro-stabiliteit). De bermen zijn smal en de taluds steil waardoor het wegdek onvoldoende opsluiting heeft. Met name aan de oostzijde van de Diefdijk (Gelderse kant) blijkt het wegdek hierdoor schades te vertonen. De schade ontstaat als gevolg van de druk van het vrachtverkeer op de dijkweg. Personenauto s spelen door hun geringe gewicht een verwaarloosbare rol bij het ontstaan van de schade. Vermoeiing van het asfalt speelt bij de geconstateerde schades geen rol. Een levensduur van zo n 20 jaar is theoretisch wegenbouwkundig haalbaar. De combinatie van smalle bermen, steile taluds en vrachtverkeer op de Diefdijk verkort de levensduur van de wegverharding aanzienlijk. 25

27 3 Maatregelen ter voorkoming van (doorgaand) vrachtverkeer Een manier om de leefbaarheid op en rond de Diefdijk in stand te houden, de beleving van de Diefdijk door aanwonenden en gebruikers te verbeteren en tegelijkertijd bij te dragen aan de toeristische fietsbaarheid ervan, is het verminderen van het (doorgaand) vrachtverkeer. Dit kan door het toepassen van vrachtverkeersturende maatregelen al dan niet in combinatie met vrachtverkeerwerende maatregelen. In dit hoofdstuk zullen de mogelijke maatregelen nader verkend worden. Uitgangspunt daarbij is dat wordt afgezien van de aanleg van een achterontsluiting van Van Weverwijk. Deze maatregel is in een eerder stadium reeds afgevallen hetgeen aanleiding vormt voor dit onderzoek. 3.1 Geslotenverklaring vrachtverkeer Er zijn meerdere mogelijkheden om het vrachtverkeer te reguleren en die hebben ieder hun sterke en zwakke kanten. Voor elk van de maatregelen gelden de volgende randvoorwaarden: aanrijdtijden brandweer en ambulance dienen niet in gevaar te komen. Permanente fysieke afsluiting is derhalve niet mogelijk; belangen doelgroepen dienen meegenomen te worden in de afweging voor maatregelen; instellen vrachtverkeerwerende maatregelen mag niet leiden tot te grote omrijdfactoren; dynamische fysieke maatregelen worden niet meegenomen in verband met te hoge kosten; instellen van vrachtverkeerwerende maatregelen op de ene weg dienen geen ongewenste effecten te genereren op andere wegen. Met inachtneming van bovenstaande randvoorwaarden blijven concreet de volgende mogelijkheden over: A. Geslotenverklaring voor alle vrachtverkeer (al dan niet in combinatie met ontheffingen); B. Geslotenverklaring voor vrachtverkeer met uitzonderingen (handhaving vereist). Ad A. Het instellen van een geslotenverklaring voor alle vrachtverkeer is de meest heldere maatregel en het meest eenvoudig te handhaven. Misbruik is eenvoudig vast te stellen. Immers, alle vrachtverkeer dat rijdt op een wegvak waar deze beperking van kracht is, zit fout, tenzij zij over een ontheffing beschikken. Deze ontheffing is nodig om een bestemming te bereiken die ligt aan het wegvak waarop de maatregel van kracht is. Dit geldt in ieder geval voor de bedrijven die aan een dergelijk wegvak grenzen, maar ook voor hun leveranciers, voor de hulpdiensten en voor vuilniswagens. In voorkomende gevallen zullen ook bewoners ontheffing moeten aanvragen als zij bijvoorbeeld een bankstel of een wasmachine willen laten bezorgen. Kortom, indien vrachtverkeer genoodzaakt is gebruik te maken van een wegvak waarop deze beperking van kracht is, dan gaat dit gepaard met een hoop administratieve rompslomp. Dit is voor bijna alle wegvakken het geval, aangezien er over de gehele Diefdijk door lintbebouwing vrijwel overal woningen staan. Het enige wegvak dat in aanmerking komt voor een algeheel vrachtwagenverbod is het wegvak ten oosten van het Wiel van Bassa (figuur 3.1). 26

28 Aan dit wegvak zijn geen adressen en dus geen bestemmingen gelegen. Bovendien is het wegvak met circa 400 meter dusdanig lang dat misbruik een relatief groot risico vormt. Omdat er geen bestemmingen aan het wegvak liggen, is het niet nodig ontheffingen te verlenen, uitgezonderd uiteraard aan de vuilniswagens en de hulpdiensten. Figuur 3.1: Algeheel vrachtwagenverbod Wiel van Bassa (bron: Google Maps) Op het wegvak Diefdijk tussen Kerkweg (Schoonrewoerd) en Sonsbrug komt ook een algehele geslotenverklaring voor vrachtverkeer (figuur 3.2). Weliswaar liggen er circa 10 woningen op dit wegvak, maar daarbij is geen sprake van een herkomst of bestemming met veel vrachtverkeer. Indien bewoners te maken krijgen met vrachtverkeer, bijvoorbeeld bij verhuizen of levering van bankstel of wasmachine, dan kunnen zij een ontheffing aanvragen bij de wegbeheerder. De administratie voor de wegbeheerder is bij dit aantal woningen te overzien. Tevens wordt de route voor vrachtverkeer via de Kerkweg (Schoonrewoerd) en de kern Schoonrewoerd voorkomen. Deze route wordt als zeer onwenselijk ervaren door bewoners en bestuurders. De weg is vrij smal en onoverzichtelijk door veel bochten. De route loopt de kern met bebouwing aan beide zijde van de weg. Ook maakt de Kerkweg (Schoonrewoerd) onderdeel uit van de schoolfietsroute. De bedrijven De Jong en Van Weverwijk blijven bereikbaar via de Sonsbrug. Figuur 3.2: Algeheel vrachtwagenverbod Diefdijk tussen Kerkweg (Schoonrewoerd) en Sonsbrug (bron: Google Maps) 27

29 Een geslotenverklaring voor alle vrachtverkeer wordt eveneens ingesteld op de Industrieweg tussen de komgrens en de Diefdijk (figuur 3.3). Ook hier staan enkele woningen, maar liggen er geen specifieke bestemmingen voor vrachtverkeer. De weg wordt wel gebruikt voor vrachtverkeer naar het industriegebied Nieuw Schaik. Bewoners hebben aandacht voor deze verkeersproblematiek gevraagd. Er zijn op de weg wegversmallingen gerealiseerd en snelheidsremmende maatregelen getroffen. Figuur 3.3: Algeheel vrachtwagenverbod Industrieweg tussen komgrens en Diefdijk (bron: Google Maps) Ad B. Een manier om deze administratieve handelingen te voorkomen is het instellen van een verbod op vrachtverkeer met uitzondering van bestemmingsverkeer. Juridisch heeft dit echter minder waarde, omdat een ieder kan claimen bestemmingsverkeer te zijn. Bij vrachtverkeer is dit makkelijker te controleren aan de hand van vrachtbrieven. De politie heeft kenbaar gemaakt dat dergelijke constructies desalniettemin moeilijker handhaafbaar zijn. Uiteraard gaat van dergelijke bebording wel een signaalfunctie uit. Het instellen van een vrachtwagenverbod met uitzondering van bestemmingsverkeer voorkomt onnodig doorgaand vrachtverkeer. De bedrijven en woningen blijven gewoon bereikbaar. Door het instellen van een vrachtwagenverbod met uitzondering van bestemmingsverkeer op de Diefdijk tussen Stokvisweg en Prijsseweg blijven drie vrachtverkeeraantrekkende bedrijven met ten noorden van de A2 via de Diefdijk bereikbaar. Vrachtwagens naar deze bedrijven hebben namelijk in de verbodszone een bestemming c.q. herkomst. Vrachtverkeer dat op de Diefdijk moet zijn ten noorden van de Prijsseweg kan omrijden via de Graaf Huibertlaan en Lange Meent. Deze route is veel beter geschikt voor vrachtverkeer. De weg is breder en heeft gescheiden voorzieningen voor de fiets, namelijk een vrijliggend fietspad. Vrachtverkeer ten zuiden van de A2 dient om te rijden via de A2 en Sonsbrug. Op de Diefdijk tussen N327 en Acquoysemeer wordt eveneens een vrachtwagenverbod met uitzondering van bestemmingsverkeer ingesteld. Ook hier is een afweging gemaakt tussen de impact van de maatregel en de gevolgen voor belanghebbenden. 3.2 Wenselijke routes Doorgaand vrachtverkeer kan door bewegwijzering worden gestuurd via de gewenste routes. Bewegwijzering heeft vooral effect op verkeer dat niet bekend is met de omgeving. Dat geldt niet voor het vrachtverkeer met een bestemming aan de Diefdijk en voor vrachtverkeer dat de Diefdijk als sluiproute gebruikt. 28