Vormgeving kruising Tweehekkenweg - Bergmaas

Transcriptie

1 Vormgeving kruising Tweehekkenweg - Bergmaas Gemeente Landerd Opdrachtgever: Rapportnummer: Gemeente Landerd _a_ Datum vrijgave: 5 maart 2004 Vrijgave: Ing. K. Akkers paraaf Goedkeuring: A.P.M. Zwaans paraaf

2 Gemeente Landerd Blad 2 Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding Omgevingsfactoren Huidige situatie Toekomstige situatie Kruispuntvormen Algemeen VRI geregelde kruising met gescheiden rijbanen Rotonde Afwegingen Conclusie...10

3 Gemeente Landerd Blad 3 1 Inleiding De gemeente Landerd is op voortvarende wijze actief om binnen de kaders van Duurzaam Veilig alle binnen haar grondgebied gelegen wegen hierop in te richten. De huidige Bergmaas was voorheen een deel van de provinciale weg Nijmegen - Eindhoven. Door de in gebruik name van delen van de A50 is het gedeelte Bergmaas geen onderdeel meer van het provinciale wegennet. De gemeente Landerd heeft nu het eigendom en beheer van de Bergmaas. Om de kruising met de Tweehekkenweg veiliger in te richten zullen een aantal afwegingen moeten worden gemaakt over de gewenste vorm van dit kruispunt. De gemeente Landerd heeft ProCensus gevraagd hiervoor een advies te schrijven waarbij een duidelijke afweging voor de keuze van de vormgeving van het kruispunt kan worden gemaakt. Situatiekaart met aanduiding kruising Bergmaas - Tweehekkenweg

4 Gemeente Landerd Blad 4 Omgevingsfactoren Huidige situatie De Bergmaas is te typeren als een gebiedsontsluitingsweg langs de kern Zeeland voor verkeer in de richting Veghel of Uden enerzijds en Grave anderzijds. De toegestane snelheid op deze voormalige provinciale weg bedraagt 80 km/uur. De Bergmaas heeft een etmaalintensiteit van motorvoertuigen, is niet bestemd voor fietsers en heeft geen vrijliggende fietspaden. Ter hoogte van de kruising met de Tweehekkenweg is de oversteek geregeld door middel van een verkeersregelinstallatie (VRI) die aanbod-afhankelijk (Tweehekkenweg) werkt. De Tweehekkenweg heeft de functie van erftoegangsweg (toegestane snelheid 60 km/uur) met een recreatief karakter en is derhalve ondergeschikt aan de Bergmaas. De intensiteit van deze weg bedraagt mvt/etmaal en 700 fietsers. Vanaf de kruising met de Bergmaas is de Tweehekkenweg aan de oostzijde ingericht als een 30km-zone, (komgrens van de kern Zeeland). Aan de westzijde van de Bergmaas gaat de Tweehekkenweg over in een 60km-zone. Tweehekkenweg: richting kom Zeeland Tweehekkenweg: richting Zevenhuis De huidige kruising is geen uitwisselingskruispunt. Dat wil zeggen dat er geen verkeer op de kruising mag afslaan. Op deze kruising mag dus alleen overgestoken worden. Dit heeft als voordeel dat de afwikkelsnelheid en de veiligheid van de kruising groter is dan bij normale kruisingen. Momenteel is er, ondanks het feit dat uitwisseling op het kruispunt verboden is, toch incidenteel sprake van overtredingen door afslaand verkeer. Met name alleen vanuit de Tweehekkenweg de Bergmaas op richting Uden of Grave.

5 Gemeente Landerd Blad Toekomstige situatie Uit het oogpunt van verkeersveiligheid is het gewenst om de kruising Bergmaas - Tweehekkenweg beter te accentueren. Daarnaast dient de snelheid van het verkeer op de Bergmaas ter plaatse van de kruising te worden verminderd. In de Bergmaas wordt nog dit jaar ter plaatse van de kruising met de Udenseweg/Bosweg (ten zuiden van Zeeland) een rotonde aangelegd. In de recent door de gemeenteraad vastgestelde StructuurvisiePlus is aangegeven om in de Bergmaas een nieuwe ontsluiting te maken. Enerzijds ten behoeve van de ontlasting van de huidige komwegen en anderzijds voor de ontsluiting van toekomstige woningbouw aan de noordwestzijde, tussen Kerkstraat en Bergmaas. Met name het weekend-verkeer van en naar de diverse uitgaansgelegenheden zal door middel van deze ontsluiting de Kerkstraat en Udenseweg ontlasten. Deze nieuwe ontsluiting op de Bergmaas krijgt de vorm van een rotonde. De verkeersintensiteit van de Bergmaas zal in de toekomst (tijdelijk) kunnen afnemen ten gevolge van de volledige ingebruikname van de A50. Het belang van de Bergmaas voor vrachtverkeer neemt hierdoor zeker af. Uitsnede duurzaam structuurbeeld Zeeland. Bron: StructuurvisiePlus Gemeente Landerd

6 Gemeente Landerd Blad 6 3 Kruispuntvormen 3.1 Algemeen De huidige kruising van de Tweehekkenweg met de Bergmaas is voorzien van een VRI. Hierdoor wordt het mogelijk voor het verkeer op de erftoegangsweg om veilig over te steken. Volgens het Handboek Wegontwerp Wegen buiten de bebouwde kom, (de vervanger van de Richtlijnen Ontwerp Niet-Autosnelwegen RONA) kunnen kruisingen van erftoegangswegen en gebiedsontsluitende wegen de vorm hebben van een rotonde of van een kruispunt met snelheidsverlagende voorzieningen. Deze twee vormen dienen als uitgangspunt voor de uiteindelijke te maken keuze. De huidige VRI kan ingeval wordt gekozen voor een kruising gehandhaafd blijven. Ook zijn er binnen de gemeente Landerd reeds plannen om in de kruising gescheiden rijbanen aan te brengen waardoor de attentie-waarde van de Bergmaas wordt verhoogd en bij een eventuele storing van de VRI toch verantwoord kan worden overgestoken. Deze twee aspecten zijn onderdeel van de oplossing indien gekozen gaat worden voor een kruising. Indien als oplossing een rotonde wordt gekozen dan kunnen deze twee aspecten achterwege blijven. De mogelijkheid om op de kruising links en rechtsaf te slaan is een cruciaal aspect bij de definitieve keuze van een kruispuntvorm. 3.2 VRI geregelde kruising met gescheiden rijbanen Bij de huidige VRI geregelde kruising, dient de afslaande beweging van het verkeer onmogelijk of zo veel mogelijk bemoeilijkt te worden. Hiervoor kan een verhoogde middenberm in de Bergmaas worden toegepast. Daarbij dienen om rechtsaf slaan tegen te gaan tevens alle kantopsluitingen verhoogd en geknikt te worden uitgevoerd. Om linksaf slaan tegen te gaan dient midden op de kruising een verhoging toegepast te worden. Van belang bij het ontwerp en uitwerking van de kruising is dat er reeds in een vroegtijdig stadium rekening wordt gehouden met het tegengaan van afslaand verkeer. Met de hierboven beschreven aanpassingen wordt naast het feit dat uitwisseling wordt voorkomen, het kruispunt beter geaccentueerd, waardoor tevens de snelheid ter plaatse lager wordt. Dit heeft een positief effect op de veiligheid ter hoogte van het kruisingsvlak Dit effect kan in de toekomst afnemen met de ligging van de kruising tussen twee rotondes, waardoor de gemiddelde snelheid op de Bergmaas ter hoogte van de Tweehekkenweg daardoor ook lager wordt. De oversteek van de Bergmaas door het verkeer uit de Tweehekkenweg kan geschieden zonder direct kruisende verkeersstromen. Immers door de VRI is het verkeer op de Bergmaas tot stilstaand gebracht en kunnen met name fietsers en voetgangers rustig en veilig oversteken. Het veiligheidsgevoel zal nog iets toenemen door het aanbrengen van gescheiden rijbanen in deze kruising. Een kruising in deze vorm heeft geen verkeersaantrekkende gevolgen en is derhalve alleen van belang voor het lokale bestemmingsverkeer

7 Gemeente Landerd Blad Rotonde Het voordeel van een rotonde ten opzichte van een kruising uit zich vooral in de veiligheid door lagere snelheden van het kruisende verkeer. Op een rotonde komen over het algemeen minder ongevallen voor en is het letsel bij ongevallen minder omdat de snelheid op de rotonde lager is. Nadelen van een rotonde zijn het benodigde ruimtebeslag en de berijdbaarheid voor vrachtverkeer. Het ontwerp en de maatvoering van een rotonde bepalen de ernst van deze nadelen. Voor de fietsers blijft het oversteken extra aandacht vragen omdat zij twee rijdende verkeersstromen moeten kruisen. Wat betreft de maatvoering van een rotonde kan worden gesteld dat de buitenstraal van de rijbaan kan variëren tussen de 12,5 en 20 meter. De rotonde wordt voor vrachtverkeer moeilijker te passeren wanneer de straal kleiner wordt. Dit kan worden gecompenseerd door een gedeelte op de middenberm van de rotonde overrijdbaar te maken. De toekomstige rotonde aan de Udenseweg is ontworpen met een straal van 18 meter. Omdat de uitwisseling op de hier voorgestelde rotonde gering is (lage capaciteit op de Tweehekkenweg) kan de straal van de rotonde worden teruggebracht naar meter. Nader onderzoek hiervoor is noodzakelijk om hierover een harde uitspraak te kunnen doen. In onderstaande figuur is ter indicatie het ruimtebeslag van een rotonde met een straal van 15 meter weergegeven. Een bijzonder aspect in deze situatie is dat bij de aanleg van een rotonde uitwisseling mogelijk is tussen de Tweehekkenweg en de Bergmaas. Dit betekent dat er voor de ontsluiting van de naastliggende woonwijk en de bereikbaarheid van de kern minder verkeer over de Udenseweg en de Kerkstraat zal gaan en vooral gebruik gaat maken van de Tweehekkenweg. Deze verkeersaantrekkende werking van deze ontsluiting zal gezien het oorspronkelijke doel, de situering, de inrichting en omgeving van de Tweehekkenweg en directe omgeving negatieve gevolgen hebben. Hierbij gaan we ervan uit dat bewoners uit het meest oostelijk deel van de kom de ontsluiting via de Kerkstraat (van/naar het noorden) en de Udenseweg (van/naar het

8 Gemeente Landerd Blad 8 zuiden) zullen blijven gebruiken, omdat dit vooralsnog meer logische routes zijn dan de route via de Tweehekkenweg. In principe is het niet gewenst om te veel aansluitingen van erftoegangswegen op een gebiedsontsluitingsweg te maken. Gezien de plannen om in de toekomst enkele honderden meters noordelijk in de Bergmaas nog en rotonde aan te leggen voor ontsluiting van de toekomstige woonwijk en ter ontlasting van de komwegen is iets teveel van het goede om uitwisseling op de aansluiting Tweehekkenweg Bergmaas mogelijk te maken. De doorstroming op de Bergmaas wordt hierdoor niet bevorderd.

9 Gemeente Landerd Blad 9 4 Afwegingen Er zijn een aantal criteria die een rol spelen in de afweging rond de vormgeving van de kruising Bergmaas - Tweehekkenweg. De belangrijkste criteria zijn: doorstroming verkeer op de Bergmaas een ongehinderde doorstroming van het verkeer op de Bergmaas is bevorderlijk voor een veilige verkeersafwikkeling. Zowel bij een kruising als bij een rotonde vraagt dit extra aandacht van het autoverkeer veiligheid fietsers bij een VRI-geregeld-kruispunt kunnen de fietsers oversteken als alle kruisende verkeersstromen stilstaan. Hierdoor zijn er geen conflictsituaties tussen zwakke en sterke verkeersdeelnemers. Indien de rijbaan is gescheiden kan in situaties waarbij de VRI niet in werking is in twee delen worden overgestoken wat veiligheid verhogend is. veiligheid automobilisten het passeren van een kruising met VRI en gescheiden rijbanen of een rotonde heeft voor het autoverkeer dezelfde veiligheidsrisico s. Door het aanbrengen van gescheiden rijbanen wordt er beter geattendeerd op de nadering van een kruising waardoor de snelheid verminderd zal worden en dus de veiligheid toeneemt ten opzicht van een standaard kruising met VRI. geluidsoverlast Een continue verkeersstroom geeft een continue geluidsbelasting af naar de omgeving. Wanneer de verkeersstroom hindernissen passeert waarvoor geremd moet worden neemt de geluidsbelasting als piek toe. Dit geldt ook voor het weer optrekken van het autoverkeer. Een kruising met verkeersaanbod-geregelde-vri zal in veel gevallen voor het doorgaande verkeer geen remmende bewegingen veroorzaken en daardoor geluidsvriendelijker zijn dan een rotonde waarvoor elk voertuig moet afremmen. ruimtelijke aspecten De ruimtelijke aspecten hebben in dit kader betrekking op wijzigende verkeersstromen. Door de aanleg van een rotonde wordt afslaand verkeer mogelijk. Dit zal een verkeersaantrekkende werking hebben om de Tweehekkenweg en de daarom heen gelegen woonwijk. Het verkeer uit het centrum zal door de wijk heen de kruising willen bereiken. De Tweehekkenweg en de directe omgeving zijn hiervoor niet ontworpen en ingericht. financiele aspecten (kosten) Dat de aanleg van een rotonde een aanzienlijke kostenpost is ten opzichte van een kruising behoeft verder geen betoog.

10 Gemeente Landerd Blad 10 Omdat niet alle criteria even zwaar wegen is er een gewicht gegeven aan deze criteria. Hoewel de keuze van het gewicht uiteindelijk een politieke keuze is, wordt er in deze rapportage al wel een gewicht geadviseerd. Hierbij weegt de veiligheid in alle gevallen zwaarder dan de kosten. Om de keuze te vereenvoudigen zijn de twee varianten samen met de huidige situatie uitgezet in een keuzematrix. Hierbij wordt voor elk criterium een cijfer gegeven. De cijfers geven van laag (1) tot hoog (5) aan of een criterium gunstig of ongunstig scoort. Ook de gewicht geven van laag tot hoog aan wat belangrijk of minder belangrijk is. Deze matrix geeft per kruisingsvorm de totale score weer. De vorm met een lage totaalscore is dus gunstiger dan de kruisingsvorm met een hogere score. criteria gewicht huidige situatie (kruising met VRI) score score x gewicht score rotonde score x gewicht kruising VRI gescheiden rijbanen score Doorstroming Bergmaas Veiligheid fietsers Veiligheid automobilisten Geluidsoverlast Ruimtelijke aspecten Kosten score x gewicht Totaal Conclusie Het aanpassen van de huidige, met verkeersaanbod geregelde VRI, kruising met gescheiden rijbanen geniet de voorkeur ten opzichte van de aanleg van een rotonde omdat hierdoor een veilige oversteek voor fietsers wordt gewaarborgd en omdat een uitwisseling tussen Tweehekkenweg en Bergmaas niet gewenst is. De vernieuwde kruising voldoet aan alle gestelde eisen en is bovendien in financieel opzicht aantrekkelijker. De meest aansprekende voordelen hierbij zijn: geleidelijk doorstroming autoverkeer op de Bergmaas; maximale veiligheid fietsverkeer; geen toename doorgaand verkeer in woonwijk en in de Tweehekkenweg. De aanleg van de toekomstige nieuwe ontsluiting van kern Zeeland op de Bergmaas zal naar verwachting in de toekomst de Kerkstraat en Udenseweg ontlasten.

11 Gemeente Landerd Blad 11 Colofon Projectgegevens Project: Advies vormgeving kruising Bergmaas - Tweehekkenweg Projectnummer: Revisie: 2.0 Datum: maart 2004 Opdrachtgever Gemeente Landerd Postbus AA Zeeland Ing. H.D. Bruinewoud ProCensus Zandstraat NA Schaijk ing. K.J.G Akkers / A.P.M. Zwaans