Pruning. Pasgeborene Vroege kinderjaren Late kinderjaren
|
|
- Mark de Wilde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gehechtheid of regulatie? Peter Emmery Inleiding Classificatie? DSM-IV schiet tekort, niet gebaseerd opklinische data Weinig betrouwbaar epidemiologisch onderzoek Meer verfijning in DC: 0-3R Beter: verschillende theoretische invalshoeken Gehechtheid is een vorm van regulatie Neurobiologische onderbouw Hopelijk nooit meer bodemloos Aanknopingspunten therapie! Eerste kinderjaren Op 36 maanden is ± 85% vanontwikkeling afgewerkt Zeer belangrijke leerprocessen in dezeperiode Gehechtheid ontwikkeling basisveiligheid basis voor latere relaties! Ontwikkelingsmoeilijkheden wordenzichtbaar Pruning Pasgeborene Vroege kinderjaren Late kinderjaren Eerste kinderjaren Gehechtheid // ontstaan (separatie)angst Gehechtheid exploratie Ontwikkelingsmoeilijkheden worden zichtbaar 1
2 Gehechtheid en ontwikkeling Vroege gehechtheid legt de basis voor eengezonde psychische ontwikkeling in het latere leven Onze basisgehechtheid blijft stabiel doorheen de tijd De start: Sigmund Freud Moeder-kind en onderlinge volwassen relaties zijn gelijkaardig. Jouw moeder-kind relatie bepaalt jouw latere hechte relaties. Freud Of Darwin? The expression of emotions in Man and animals (1872) Gehechtheid & Evolutie Biologische functie van gehechtheidsgedrag is bescherming tegen vijanden Verstandig om dicht bij moeder te blijven bij gevaar Gehechtheidsgedrag komt ook voor bij primaten Alle mensen hebben in aanleg de vaardigheid om zich te hechten John Bowlby Britse psychiater ( ) Inspiratie bij Konrad Lorenz Al eind jaren 30 onderzoek rond vroege verbreking moeder - kind band Baanbrekend werk: driedelig boek attachment and loss vanaf 1969 Studente Mary Ainsworth Oa. strange situation test 2
3 HARLOW Harry Harlow Amerikaanse psycholoog ( ) Sociale isolatie experimenten op rhesusaapjes Inzichten in (ernstige) verwaarlozing en mishandeling Controversieel Mogelijk mee aan basis van ALF Veilige basis De moeder-kind band als basis voor actieve ontdekking, sensitiviteit voor de omgeving en voor de blijkbaar doelgerichte organisatie van het gedrag Het kind gebruikt moeder als een veilige basis van waar het op ontdekking gaat en als een veilige haven en bron van troost wanneer dit nodig is 3
4 Verloop gehechtheid 0-3 maanden: weinig onderscheid - responsiviteit (?) 3-6 maanden: toenemende responsiviteit, geen favoriet 6 maanden - 3 jaar: toenemende gehechtheid, vanaf ongeveer 8 maanden eerste gehechtheid aan primaire verzorger (meestal biologische moeder) 4
5 Zorg die veiligheid bevordert Sensitiviteit snel en gepast reageren opsignalen van het kind Een positieve houding, expressie (oa gelaatsuitdrukking) en affectie voor het kind Gelijk lopen, vlotte wederzijdse interactie structureren The Strange Situation Ainsworth Zeer vaak gebruikt bij diagnose (1-2 jarige lft) Observatie van verschillende momenten in de interactie ouder - kind : Korte scheiding van de ouder en ontmoeting met een vreemde Hereniging Verschillende hechtingsfiguren? Vader en moeder? Wat bij andere opvang Andere familieleden Onthaalouder Crèche Wat bij echtscheiding? 5
6 Verschillende hechtingsfiguren? In principe voorkeur voor 1 figuur Meerdere hechtingsrelaties zijn mogelijk Hiërarchie in hechtingsrelaties Verbreding van hechtingsrelaties = beschermend Minder kwetsbaar bij scheiding Compensatie bij kwetsbaarheden hechtingsfiguren Regelmaat, veiligheid, voorspelbaarheid, stabiliteit Aantal hechtingrelaties deels leeftijdsgebonden Normale gehechtheidspatronen Veilige gehechtheid (55 %) Afwerende gehechtheid (23 %) Vermijdende gehechtheid (8 %) Gedesorganiseerde gehechtheid (14 %) Voorstel alternatieve classificatie Zeanah / Lieberman Tegenover hechtingsstoornis DSM IV TR 2 groepen Stoornissen van niet gehechtheid (geen voorkeurfiguur) Emotioneel teruggetrokken Sociaal zonder onderscheid Verstoringen van gehechtheid (secure base distortions) 6
7 Wel voorkeurfiguur, maar verstoord Verbroken hechtingsstoornis plots verlies van hechtingsfiguur Protest wanhoop onthechting Secure-base distortions Hechtingsstoornis met gevaar voor zichzelf Exploratie zonder terugval op veilige basis en met gevaarlijk of agressief gedrag HS met aanklampen / gebrek exploratie Gebrek veiligheid, vooral angst in vreemde situaties HS met uitgesproken alertheid en conformeren Vooral zorgfiguur tevreden willen stellen HS met rolomkering Zorg dragen voor ouder Gehechtheid als regulatie Gehechtheidstheorie in wezen regulatietheorie Gehechtheid als interactieve regulatie van biologische synchroniciteit tussen mensen Bowlby: Instinctief sociaal gedrag met biologische functie Activatie door angst of scheiding van moeder Beëindigd door geluid, zicht of aanraking van Moeder Gehechtheid als regulatie Verdere evolutie naar transactionele theorieën centrale rol van primaire zorgfiguur in het coreguleren van emotionele xpressie kind Synchroniciteit of regulatie van biologische of gedragssystemen Affect synchroniciteit Sroufe (1996): dyadische regulatie van emotie en arousal van infant Bowlby: na 3 jaar maturatiedrempel overschreden, separatie capaciteit verbetert (?) Gehechtheid als regulatie Infant geen capaciteit om eigen arousal te regelen nood ondersteuning zorgfiguur Ongemak getoond door huilen en andere signalen Zorgfiguur moet reageren (sensitief en emotioneel responsief) 7
8 ontstaan van veilige gehechtheid Veilige basis regulatie wordt meer en meer zelf geregeld op basis van verwachtingspatroon Basis van een inner working model van zelf, anderen en ( representaties) Transactioneel model Nature en nurture Kind als resultaat van wisselwerkingtussen erfelijke factoren, opvoedings- en omgevingsfatcoren Geen schuldvraag! Impact al tijdens de zwangerschap 8
9 Regulatie Edward Tronick Ontwikkelde still-face paradigma Hoe lang voor baby van ongeveer 12 maanden vat verliest op regulatie? Moeilijkheden Vooral zichtbaar in: Slaap Eten Huilen (te veel of te weinig) Activiteit (te hoog of te laag, wisselvallig) Gevoeligheid (over- versus onder-) Geen oogcontact, niet lachen Extreme angst voor vreemden Achterstanden (verschillende ontwikkelingsterreinen) Mogelijke alarmsignalen peuter - kleuter Zeer agressief gedrag Aandachtsproblemen en stoornissen Gebrek aan gehechtheid Slaapproblemen of -stoornissen 9
10 Mogelijke alarmsignalen baby Droevig uiterlijk Gebrek aan oogcontact Gewichtsverlies Verminderde responsiviteit Moeilijkheden met verwerken prikkels Afweer om vastgehouden of aangeraakt te worden Mogelijke zorg over gedrag ouder bij: Verslaving - middelenmisbruik (Onbehandelde) depressie Huiselijk geweld Beladen voorgeschiedenis ouder Emotionele onbeschikbaarheid Bijkomende risicofactoren: Niveau kind: effecten drugs / alcohol, temperament, lager IQ, medische problemen, Niveau gezin: armoede, middelenmisbruik, criminaliteit, meer dan 4 kinderen, sibling binnen 2 jaar Niveau ervaringen: slechte gehechtheid, getuige van extreem geweld, ernstige verwaarlozing, misbruik, frequent verhuizen, éénoudergezin, vechtscheiding, langdurige afwezigheden ouder, 10
11 Hoe verhoogt risico? 11
12 Limbisch systeem Kritische myelinisatie tussen 7 en 15 maanden Locus coeruleus 12
13 Neurobiologie Kinderhersenen immature versie volwassene Wel uniek ontworpen om gehechtheid te ontwikkelen Drie voorgaande systemen spelen cruciale rol Nog veel onderzoek te doen Nature en nurture Maar een beperkt deel ligt vast Onderweg veel andere wegen mogelijk MAAR: steeds minder uitweg bij ouder worden Belang van vroegtijdig detecteren en Ondersteunen Belang vroege behandeling Videofragmenten Gehechtheid tussen 0 en 3 jaar! Remissie depressie moeder heeft te weinig effect op maladaptieve interactiepatronen M - kind Dus ouder en kind samen behandelen En later? Transgenerationele problematiek Maar te doorbreken: veerkracht / weerbaarheid op verschillende niveau s Toenemende sterke wetenschappelijke bewijzen Veerkracht Kan op verschillende niveau s liggen Veerkracht bij kinderen zelf Veerkracht op gezinsniveau Veerkracht in de ruimere context 13
14 Neurobiologie en veerkracht Aangetoond dat stress reductie bij zorgfiguren positief effect heeft op HPAas Prefrontale functies vaker verstoord bij grotere instabiliteit, en omgekeerd bij betere ondersteuning (evidence based programma) Multidimensional treatment foster care Behandeling Gewone pedagogische handvaten werken niet Negeren verergert vaak gedrag Straffen levert meer van hetzelfde voor het kind Kort op de bal spelen leidt tot uitputting Wat dan wel Volledige behandeling kan niet verwacht worden in schoolsetting! Enkele elementen ter ondersteuning Blijf uit de relatie, denk aan oorzaak,dysregulatie is niet intentioneel Denk aan onderliggende dysregulatie, dus angst Dysregulatie leidt tot chaos (tijd - ruimte) Gewetensontwikkeling ondersteunen Opgelet met schijnaanpassingen!!! Blijvende en langdurige ondersteuning nodig 14
15 Besluit Gehechtheid is extreem belangrijk Bepaalt verdere relaties in levensloop Eerste gehechtheid is belangrijkste Gehechtheid is regulatie Gehechtheid is (neuro)biologisch Detecteren van vroege moeilijkheden zinvol en noodzakelijk Veel positieve impact op jonge leeftijd heeft belangrijke positieve gevolgen later 15
Gehechtheid of regulatie?
Gehechtheid of regulatie? Peter Emmery 20.04.2010 Classificatie? Inleiding DSM-IV schiet tekort, niet gebaseerd op klinische data Weinig betrouwbaar epidemiologisch onderzoek Meer verfijning in DC: 0-3R
Nadere informatieOpvoeden is een kunst?
Opvoeden is een kunst? Over risico s en vooral veerkracht If I could... Peter Emmery 28.11.2011 Verhaal van een jongetje 3 Overzicht Een aantal risico s Maar steeds relatief Veerkracht Vragen Maatschappelijk
Nadere informatieNEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype?
NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? Workshop Integraal werken aan gehechtheid bij jonge kinderen in gezinnen Frederike Scheper, kinderpsychiater, Infant
Nadere informatieJubileumcongres MOC t Kabouterhuis Verstoord gehechtheidsgedrag
Jubileumcongres MOC t Kabouterhuis Verstoord gehechtheidsgedrag F.Y. Scheper, kinder- en jeugdpsychiater MOC t Kabouterhuis, onderzoeker VUmc kinder- en jeugdpsychiatrie f.scheper@kabouterhuis.nl Parallelsessie
Nadere informatieRichtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)
Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Hechtingsrelatie Zelfregulatie en interactie tijdens de nacht Onderdeel van de discussie rond sensitief en responsief ouderschap richt zich
Nadere informatieWat weet u nog over HECHTING
Wat weet u nog over HECHTING John Bowlby 1907-1990 Hechtingstheorie HECHTING BOWLBY : Attachment theory : Hechting : is een duurzame emotionele binding tussen het kind en zijn verzorgers intern schema
Nadere informatie4.4 Hechting en scheiding
4.4 Hechting en scheiding 155 In het leven van elk kind komt er een moment waarop ze zich los moeten maken van hun eerste verzorger. Voor sommige kinderen gebeurt dat al heel vroeg doordat ouders bijvoorbeeld
Nadere informatieDisclosure. Wie doorbreekt de cirkel van mishandeling? Kindermishandeling. Comorbiditeit. Prevalentie in Nederland. Prevalentie in Nederland
Disclosure Wie doorbreekt de cirkel van? Prof.dr. Lenneke Alink Kinder Kinder is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die
Nadere informatieInfant Mental Health. de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder. Visie en werkwijze binnen de GGZ
Infant Mental Health de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder Visie en werkwijze binnen de GGZ Daniëlle Span Psycholoog/psychotherapeut IMH-specialist d.span@ggz-nhn.nl Ingrid Floris
Nadere informatieDoel workshop. Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag. Best practice: wat is dat? Wat is gehechtheid?
Doel workshop Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag Kennismarkt 27 mei 2010 Francien Dekker Presentatie Best practice voor het diagnosticeren van gehechtheidsproblemen bij kinderen/jongeren met een
Nadere informatieInhoud. - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot
Wie Ben ik? Inhoud - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot Kind en ziekenhuis Ouderparticipatie september 1993 Kind en ziekenhuis kindgericht = gezinsgericht februari 2009
Nadere informatieHechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012
Hechtingstoornissen Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechting duurzame affectieve relatie tussen een kind en één of meer opvoeders The initial relationship
Nadere informatieHet hechtingsproces. bij kinderen tussen de 0 en 2 jaar. Kindergeneeskunde. Hechting. Hoe verloopt het hechtingsproces?
Het hechtingsproces bij kinderen tussen de 0 en 2 jaar Kindergeneeskunde In deze brochure leest u meer over de hechtingsprocessen bij baby s in de leeftijd van 0 tot 12 maanden. Daar waar ouders staat
Nadere informatieWelkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018
Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Wat Disclosure weten we? (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieMoet mijn kind nog luisteren?
Moet mijn kind nog luisteren? Grenzen stellen in de opvoeding Mauri Met dank aan M. Wysmans Schoolreglement uit 1848 Kaartspelen in de klas Vloeken Alcohol drinken op school Liegen Meisjes spelen met jongens
Nadere informatieOuders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als
1 Temperament van het kind en (adoptie)ouderschap Sara Casalin Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als verlegen, blij, impulsief, zenuwachtig, druk, moeilijk, koppig,
Nadere informatieAdverse Childhood Experiences:
Adverse Childhood Experiences: Mentale en fysieke gevolgen bij jeugdigen met een verstandelijke beperking Jaarcongres Kinder- en jeugdpsychiatrie 30 oktober 2018 Esther Moonen, Verpleegkundig Specialist
Nadere informatieDe JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen.
De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. 1 Symposium Krachtige Kinderen in de opvang. Driebergen, 29 oktober 2012 Mirjam Wouda, kinder- en jeugdpsychiater Mutsaersstichting
Nadere informatie1.1 Ontwikkelingspsychopathologie Opbouw van het boek Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25
Inhoudsopgave 1 Introductie 17 1.1 Ontwikkelingspsychopathologie 17 1.2 Opbouw van het boek 20 1.3 Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25 2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie 27
Nadere informatieAgressiebeheersing vanuit het emotionele ontwikkelingsprofiel 28/04/2015 EMOTIONELE ONWIKKELING. buitenkant versus binnenkant
Agressiebeheersing vanuit het emotionele ontwikkelingsprofiel Dr. Iris Van den Brandei.o. SEN vzw Centrum voor Therapie en Welzijn Balans EMOTIONELE ONWIKKELING buitenkant versus binnenkant intrapsychisch
Nadere informatieInfant Mental Health
Infant Mental Health WAIMH Vlaanderen wants you! WAIMH Vlaanderen VZW Draagvlak uitbouwen voor IMH professionals 16 november 2017 20u Antwerpen www.waimh-vlaanderen.be Ik zie u graag Motherhood constellation
Nadere informatieReactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie
Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Signaleren verstoord gehechtheidsgedrag Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie
Nadere informatieKansrijke Start : samenwerken!
Kansrijke Start : samenwerken! Wat doet de JGZ? Januari 2019 Lianne Verstraten, GGD Gelderland Midden Doel: Meer kinderen een kansrijke start geven Subdoelen: Meer kwetsbare ouders goed voorbereid met
Nadere informatie26/02/2013. Prenatale ontwikkeling. De geboorte. Pasgeborene
Prenatale ontwikkeling De geboorte Pasgeborene 1 Motorische ontwikkeling 5 fasen van arousal state 1. Rustige slaap (1/3) 2. REM slaap (1/3 1/4) 3. Passieve waaktoestand 4. Actieve waaktoestand 5. Huilen
Nadere informatieKindermishandeling: korte en lange termijn gevolgen. Ramón Lindauer AMC-de Bascule
Kindermishandeling: korte en lange termijn gevolgen Ramón Lindauer AMC-de Bascule Eerste Geneeskundigen dag 15 maart 2011 Inhoud definitie en prevalentie kindermishandeling gevolgen kindermishandeling
Nadere informatieHechting en hechtingsproblemen. Risico- en beschermende factoren
Hechting en hechtingsproblemen Risico- en beschermende factoren September 2017 2017 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
Nadere informatieKIND IN CONTEXT. "Successful parenting is a principal key to the mental health of the next generation." John Bowlby
KIND IN CONTEXT "Successful parenting is a principal key to the mental health of the next generation." John Bowlby Feit: Kinderen van ouders met psychiatrische problemen lopen risico zelf ook problemen
Nadere informatieOnderlegger Licht Diagnostisch Instrument tbv bepaling van het gezinsprofiel. 1. Psychische en/of psychiatrische problemen van de ouder(s)
A. Ouderfactoren: gegeven het feit dat de interventies van de gezinscoach en de nazorgwerker gericht zijn op gedragsverandering van de gezinsleden, is het zinvol om de factoren te herkennen die (mede)
Nadere informatieMarijn Nijboer Orthopedagoog i.o.t. GZ-psycholoog Accare UCKJP
Marijn Nijboer Orthopedagoog i.o.t. GZ-psycholoog Accare UCKJP INHOUD Impulsief en agressief gedrag; normaal op jonge leeftijd? Alarmsignalen Verwijzen? Werkwijze team jonge kinderen zorglijn ADHD en gedragsstoornissen
Nadere informatieInhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg
1 Inhoud Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg Praktijk: Tineke Pilon Consequenties voor praktijk: alles is liefde 2 Definitie Gehechtheidsband Met
Nadere informatie(een vermoeden van) kindermishandeling, wat nu?!
(een vermoeden van) kindermishandeling, wat nu?! Evi Verdoodt Vlaams ExpertiseCentrum Kindermishandeling Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Brussel Een baby wordt geboren Wat heeft deze baby nodig om
Nadere informatieHoofdstuk 1 Inleiding 11
5 INHOUD Hoofdstuk 1 Inleiding 11 1.1. De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen 11 1.2. Wat is ontwikkeling? 13 1.3. Wat is psychologie? 14 1.4. Hoe ontstaat ontwikkeling? 15 1.4.1. De natuur (je
Nadere informatieMedisch trauma in de babytijd impact en behandeling
Medisch trauma in de babytijd impact en behandeling Heleen Mülder, klinisch psycholoog Psychotherapie Jeugd Drachten / Infant Netwerk Friesland OCRN symposium 20 november 2018 Opbouw van deze presentatie
Nadere informatieHerkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen
Herkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen u Eventuele psychische en/of verslavingsproblemen bij de ouders kunnen van invloed zijn op de opvoeding, ontwikkeling en (toekomstige) psychische gezondheid
Nadere informatieKinderstudies ACK. Gehechtheid aan pleegouders. Amsterdams Centrum voor. vrije Universiteit amsterdam
Amsterdams Centrum voor Kinderstudies ACK interdisciplinair onderzoek naar kinderen, ouders en samenleving Gehechtheid aan pleegouders vrije Universiteit amsterdam Gehechtheid aan pleegouders De relatie
Nadere informatieBijlage 9 Intakeverslag Integrale Vroeghulp
Bijlage 9 Intakeverslag Integrale Vroeghulp Verslag Integrale Vroeghulp Naam jeugdige: Geboortedatum: BSN nummer: Naam ouders/opvoeders: Adres: Telefoonnummer: Email: Naam trajectbegeleider: Cliëntnummer
Nadere informatieJohn Bowlby ( ) Onderzoeker van gehechtheid en verlies. Frank van der Horst
John Bowlby (1907 1990) Onderzoeker van gehechtheid en verlies Frank van der Horst Tegenwoordig is het volstrekt normaal dat ouders de nacht doorbrengen bij hun in het ziekenhuis opgenomen kinderen. Ook
Nadere informatieGroot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie
Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie 20-11-2017 MARJA REXWINKEL, KLINISCH PSYCHOLOOG INFANT MENTAL HEALTH SPECIALIST 1001 kritieke dagen groei van het brein, ontstaan van veilige
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieDSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016
DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 Psychotrauma en stressorgerelateerde stoornissen Marloes de Kok, GZ-psycholoog Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Psychotrauma
Nadere informatie18/03/2009 ZIEKTE DETERMINANTEN ER IS GEEN DUIDELIJK HOUVAST OVER VERLOOP AARD VAN ZIEKTE PROGNOSE BEHANDELING DIAGNOSE
ZIEK! RECHT OP ZIEK ZIJN & RECHT OP ONDERWIJS TUSSEN RISICO EN KRACHT Prof. Peter Adriaenssens Afdeling Kinderpsychiatrie UZ Leuven GROEIENDE GROEP EREN ASTMA 2% ECZEMA 1% EPILEPSIE 8 OP 1000 HERSENVERLAMMING
Nadere informatieOuders en volwassen kinderen met psychiatrische stoornissen: een catch 22? Similes Wat na ons?
Ouders en volwassen kinderen met psychiatrische stoornissen: een catch 22? Similes Wat na ons? Prof. dr. Gilbert Lemmens Dienst Psychiatrie, UZ Gent & Ugent Leuven, 18 oktober 2014.. Een belangrijk dilemma?
Nadere informatieHechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?
Hechtingsproblemen Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Even voorstellen. Vera Ram Orthopedagoog/ Zorgcoördinator (en lid van de directie) op de Mr de Jonghschool (cl 4, ZMOK) Eerder: leerkracht,
Nadere informatieAnneke Vinke 2010 Training VH 1
QUIZ: waar/niet waar Wetenschappelijk onderzoek naar : een veilige basis voor de praktijk? Anneke Vinke 2010 Met dank aan Universiteit Leiden, Linda van den Dries en Femmie Juffer 1. Gehechtheid speelt
Nadere informatie18-04- 2010. Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie
Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Gera ter Meulen adoc@fsw.leidenuniv.nl Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie Een goede voorbereiding van adoptieouders
Nadere informatie4 jaar geleden.. onderzoek op het gebied van baby s en peuters en de vroege ouder-kind relatie enorm toegenomen.
De laatste decennia is wetenschappelijk onderzoek op het gebied van baby s en peuters en de vroege ouder-kind relatie enorm toegenomen. Meer kennis over het belang en over factoren die de ontwikkeling
Nadere informatieBoek Slapende honden? Wakker maken!
Boek Slapende honden? Wakker maken! A.Struik, ontwikkelingspsycholoog/ systeemtherapeut Joany Spierings Drie testen Weinig theorie en veel praktijk CD-Rom/ werkbladen Formulier zes testen Geen protocol
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieKindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns
Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns Impact afhankelijk van aantal factoren: Eigenschappen van trauma zelf Eigenschappen van het kind Eigenschappen van omgeving Eigenschappen
Nadere informatiePostpartum psychiatrie op de moeder-baby unit
Oprichtingssymposium LKPZ 9 september 2010, Corpus, Oegstgeest Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Kathelijne Koorengevel, psychiater Monica Ouwens, dans- en bewegingstherapeut Afdeling Psychiatrie
Nadere informatieSuicidaal gedrag bij jongeren
Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002
Nadere informatieRichtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)
Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieDe Basic Trustmethode
De Basic Trustmethode Pleegzorgsymposium 2012 Marijke Kellaert-Knol GZ-Pycholoog Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP Hulpverlener Basic Trust Basic Trust Hulp aan gezinnen bij opvoeding, hechting en adoptie
Nadere informatieHet Mamatrauma. Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart Margriet Wentink
Het Mamatrauma Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart 2016 Margriet Wentink 0 PROGRAMMA Wat is het? Hoe ontstaat het? Hoe werkt het? Welke gevolgen heeft het? De bron. Meergenerationele
Nadere informatieZorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders
Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Leony Coppens Carina van Kregten Symposium Pleegzorg 2014 Waar blijft het kind? 11 maart 2014 Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij?
Nadere informatieInhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19
Inhoud Uitgebreid Foreword 15 Voorwoord 17 deel 1 WAT IS HET? 19 1 Inleiding 21 De eerste onderzoekers 22 De opbouw van het boek 24 Aanleg of opvoeding 27 Diagnose of etiket 30 De kracht en de zwakte 32
Nadere informatieOuder-kindbehandeling
Ouder-kindbehandeling (Gehechtheid en het vermogen tot mentaliseren ) Sandra Kleine, GZ-psycholoog/ IMH-specialist OCRN infantteam Groningen OCRN symposium 20 november 2018 Disclosure belangen spreker
Nadere informatieVERWACHTINGEN WORKSHOP
HECHTING WORKSHOP DOOR ADA DE JONG GZ-PSYCHOLOOG KOC DIENSTEN (UITGAANDE VAN STICHTING DS. G.H. KERSTENCENTRUM) WWW.KOC.NU HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=APZXGEBZHT0 VERWACHTINGEN WORKSHOP BIJBELS PERSPECTIEF
Nadere informatieWebinar. Thema: conflictscheiding
Webinar Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden Tijdens de webinar
Nadere informatieInleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting
Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch
Nadere informatieJe vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving
Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Drs. Margreet van der Meer Hoofd Kwaliteit Innovatie Centrum VNN Lectoraat Verslavingskunde Hanzehogeschool Je vader en/of
Nadere informatieReactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie
Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Signaleren verstoord Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale
Nadere informatieKOPP-kinderen reageren door allerlei rollen op zich te nemen. Welke rol nemen ze niet op zich: a. Pestkop b. Clown c. Rebel d.
Feedbackvragen Casus Anneke Vraag 1 Lees de tekst KOPP-kinderen en bekijk de kennismaking en de scène. Beantwoord daarna de vraag. Voor een correct antwoord is meer dan één keuze mogelijk. Een kind als
Nadere informatieGehechtheid. Corinne Verheule
Gehechtheid Corinne Verheule 14-6-2018 Gedrag Geschiedenis; zorg; hechting; trauma 2 3 Kijken door een hechtingsbril Waar of Niet waar? Hoe een kind gehecht is, wordt bepaald binnen de eerste 5 levensjaren.
Nadere informatieWennen in kinderopvang
Wennen in kinderopvang Wennen - WAT Kind, ouder en begeleider(s) leren elkaar kennen voordat het kind alleen en voor een lange periode in de opvang blijft. De start van de opvang wordt geleidelijk opgebouwd.
Nadere informatieDDMBT. Robert Spierings & Peter Bleumer
DDMBT Mentaliseren en verslavingsproblematiek Gebrekkig mentaliseren als ingang van de behandeling van clienten met een borderline persoonlijkheidsstoornis en verslavingsproblematiek. Robert Spierings
Nadere informatieExecutieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven
Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding
Nadere informatie8/03/2013. Prenatale ontwikkeling. De geboorte. Pasgeborene
Prenatale ontwikkeling De geboorte Pasgeborene 1 Baby Motorische ontwikkeling Kijkstadium (0 3m) Grijpstadium (3 6) Zitstadium (6 9) Rechtop staan (-9-12) Loopstadium (12-15) Geboorte = beperkt aantal
Nadere informatieMag ik triest zijn? Claire Wiewauters. Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Mag ik triest zijn? Claire Wiewauters Inhoudsoverzicht: Mag ik triest zijn? 1. Wat is triest zijn? de 3 G s 2. Hoe komt het dat kinderen triest zijn? samenspel tussen kind en omgeving: O.K of K.O : okay
Nadere informatie3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD
ADHD groeit mee Babypeuter Lagere school Puberadolescent Babypeuter Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD Geboorte zuigeling - peuter Al hyperactief van in de buik Moeilijke baby : Verhoogd activiteitsniveau
Nadere informatieGENDER, COMORBIDITY & AUTISM Inleiding INHOUD Opzet en Bevindingen per onderzoek Algemene Discussie Aanbevelingen Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers Classifications & Gender Patient cohort 2004 Clusters
Nadere informatieADHD. In een breed perspectief. Ciska den Boer, arts Forensisch psychiatrisch behandelcentrum Het Palmhuis, de Jutters
ADHD In een breed perspectief Ciska den Boer, arts Forensisch psychiatrisch behandelcentrum Het Palmhuis, de Jutters Zonder COMPASSIE geen verbinding Praten met het héle systeem Kwetsbaarheid = authenticiteit
Nadere informatieWeek tegen de kindermishandeling. Thema: conflictscheiding
Week tegen de kindermishandeling Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling
Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling 2. Gevolgen van kindermishandeling voor kind en omgeving De emotionele, lichamelijke en intellectuele ontwikkeling van een kind berust op genetische mogelijkheden
Nadere informatieZorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders. Leony Coppens Carina van Kregten
Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Leony Coppens Carina van Kregten Het zuurstofmasker Doe de zelfzorgcheck Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij? Wat gaan we vandaag doen?
Nadere informatiejongeren en druggebruik dr. Karen Volckaert, kinder- en jeugdpsychiater psychotherapeut dhr. Gert Van der Meiren klinisch psycholoog gezinsbegeleider
jongeren en druggebruik dr. Karen Volckaert, kinder- en jeugdpsychiater psychotherapeut dhr. Gert Van der Meiren klinisch psycholoog gezinsbegeleider intro: opwarming wie heeft ervaring met adolescenten?
Nadere informatieWat beantwoordt. De Pleegouder Pleegkind Interventie. (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence
Wat beantwoordt De Pleegouder Pleegkind Interventie (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence Symposium Pleegzorg 12-06-2012 1 Risico s voor jonge kinderen die in pleegzorg komen Life
Nadere informatieVisienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar. Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin
Visienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin a. Situering Jonge kinderen (0-6 jaar) groeien op in diverse contexten: thuis, eventueel in de kinderopvang, en in de kleuterschool.
Nadere informatieAutisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan
Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen
Nadere informatieMELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN
MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN Inleiding Iedere aangemelde cliënt wordt binnen de verwijsindex ingebracht. Dit is een wettelijk opgelegde verplichting,
Nadere informatieDe e-learning van Gastouderland
De e-learning van Gastouderland Ook voor gastouders is het belangrijk te blijven ontwikkelen. Daarom bieden wij diverse modules aan die speciaal ontwikkeld zijn voor de kinderopvang. Gastouderland werkt
Nadere informatieOMGAAN MET GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG
1 Beoordeeld: 30 september 2013 Inhoudstafel Goedgekeurd: 4 oktober 2013 Geldig vanaf: 4 november 2013 1. Definitie van grensoverschrijdend gedrag 2. Visie over grensoverschrijdend gedrag 2.1. Visie van
Nadere informatieHerhalen, herhalen en nog eens herhalen: de belangrijke rol van opvoeden in de behandeling van kinderen met complex trauma
Herhalen, herhalen en nog eens herhalen: de belangrijke rol van opvoeden in de behandeling van kinderen met complex trauma Kinderen met complex trauma: Het belang van de opvoeding in de behandeling, 8
Nadere informatieSamen op weg: over gehechtheid, hechtingsproblemen en hechtingsstoornissen. dr. Anneke JG Vinke
Samen op weg: over gehechtheid, hechtingsproblemen en hechtingsstoornissen dr. Anneke JG Vinke Adoptiepraktijk Bilthoven www.adoptiepraktijk.nl 2010 - XONAR Vanavond Theorie Pleegkind zijn... Bouwen aan
Nadere informatieEen depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen
Een depressie P unt P kan u helpen volwassenen Iedereen is wel eens moe, somber en lusteloos. Het is een normale reactie op tegenvallers, een verlies en andere vervelende gebeurtenissen. Wanneer dit soort
Nadere informatie29/03/2012. Gaby Stroecken (baby)psychotherapeute
Gaby Stroecken (baby)psychotherapeute 1 Huilen is communicatie Huilen wordt te vaak gezien als signaal van directe behoefte of actueel ongemak Huilen is óók: het zich bevrijden van pijn Huilbaby s zijn
Nadere informatiePost Traumatische Stress Stoornis bij vluchtelingen kinderen
Post Traumatische Stress Stoornis bij vluchtelingen kinderen Dr. Annemieke Mol Lous Lector Passend Onderwijs/ Inclusive education Thomas More Hogeschool Rotterdam en Hogeschool Leiden April 2016 Aantallen
Nadere informatieSignaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. huiselijkgeweldwb.nl. 0900 126 26 26 5 cent per minuut
Signaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26 Signaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld Kinderen die getuige zijn van geweld tussen hun
Nadere informatieJonge kind event IVH-IMH-KiECON
Jonge kind event 20-11-2018 IVH-IMH-KiECON Waar staan we met vroegsignalering en vroegbehandeling Cathrien van Groningen kinderrevalidatiearts 2 Inhoud Doel praatje Waar staan we in de vroegsignalering
Nadere informatieOpleiding tot Infant Mental Health generalist
me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health generalist it takes a village to raise a child De kern van Infant Mental Health is het belang van de band tussen de ouder en het nog ongeboren of heel
Nadere informatieIn dienst van kinderen, jongeren en hun ouders
Gastdocent: Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst
Nadere informatieVeilig gehechte kinderen ontwikkelen steeds rijkere verbindingen, krijgen meer integratie en adequate prefrontale functies
BLOK III LIEFDE Veilig gehechte kinderen ontwikkelen steeds rijkere verbindingen, krijgen meer integratie en adequate prefrontale functies Met opgroeien van veilige hechtingsrelaties ontwikkelen kinderen
Nadere informatieTerugkoppelingsrapport
Terugkoppelingsrapport LKK januari 2018 Inleiding De kwaliteit van de kinderopvang in Nederland is overwegend positief, zo blijkt uit de eerste meting van de Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang (LKK).
Nadere informatie2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie 35
Inhoudsopgave Overzicht van figuren, kaders en tabellen 17 1 Introductie 23 1.1 Wat is ontwikkelingspsychopathologie? 24 1.1.1 Vroeger en nu 25 1.1.2 Een dynamisch gezichtspunt 26 1.1.3 Een uniek individu
Nadere informatieVoorZorg: ondersteuning bij zwangerschap, opvoeden en opgroeien. Klaas Kooijman, Nederlands Jeugdinstituut Congres Jeugdzo!
VoorZorg: ondersteuning bij zwangerschap, opvoeden en opgroeien Klaas Kooijman, Nederlands Jeugdinstituut Congres Jeugdzo!, 7 november 2012 (VoorZorg =)Nurse-Family Partnership Goed onderzocht (3 trials),
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51
Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen
Nadere informatieHet pleegkind in beeld
Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en
Nadere informatieKindermishandeling. voor minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard,
Kindermishandeling Is elke vorm van: voor minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige
Nadere informatie