Ouders en volwassen kinderen met psychiatrische stoornissen: een catch 22? Similes Wat na ons?

Transcriptie

1 Ouders en volwassen kinderen met psychiatrische stoornissen: een catch 22? Similes Wat na ons? Prof. dr. Gilbert Lemmens Dienst Psychiatrie, UZ Gent & Ugent Leuven, 18 oktober Een belangrijk dilemma? - Vanuit de hersenontwikkeling - Vanuit de ouderkindrelatie 1

2 Vanuit de hersenontwikkeling -..disfunctioneren bij een psychiatrische stoornis PTSD Lanius et al., 2010 Am J Psychiatry 4 2

3 .. disfunctioneren bij een psychiatrische stoornis Dopaminehypothese bij schizofrenie :! hypoac5viteit in mesocor5caal dopaminesysteem: nega5eve symptomen (vervlakking van affect, gedachte- of spraakarmoede of apathie, ini5a5efverlies, taken slechter uitvoeren, onderac5viteit, gebrek aan conversa5e, traagheid, zelfverwaarlozing,...)! hyperac5viteit in mesolimbisch dopaminesysteem: posi5eve symptomen (wanen, hallucina5es,...) 5.. dat tijdelijk of blijvend.. Typisch verloop van schizofrenie Good Function Psychopathology Premorbid Prodromal Progression Stable Relapsing Poor Age (years) 3

4 10/22/14.. met gevolg een kwetsbaar brein - Op verschillende vlakken van functioneren: aandacht, controle, organisatie, - Min of meer uitgebreid - Tijdelijk of blijvend CAVE: - goed functioneren - Beslissingsbekwaamheid 7 Vanuit de ouderkindrelatie Ouderrollen (Carr, 2000) - Veiligheid - Zorg - Controle - Intellectuele stimulatie 4

5 volwassene.. een moeilijkere autonomie en relaties door de psychiatrische stoornis. " Impact van een depressie op verschillende niveau s: " Individueel (partner, kinderen, ouders, brussen,.) " Relationeel (conflicten, communicatie, echtscheiding,..) " Familiaal (probleemoplossing, rolverdeling, communicatie, ) " Sociaal en professioneel (isolatie, hobby s, ) " > verstoring in familie- en vriendenrelaties dan in relaties met vreemden (Segrin en Flora, 1998) 5

6 .. terwijl de familie de belangrijkste zorgverlener blijft. " Contacttijd familie >>>>> contactijd hulpverleners " 15% (15j-64j) neemt psychiatrische of medische zorg op: gemiddeld hrs/ week (Cochrane, 1997).. en terwijl de reacties van de familieleden een effect Expressed Emotions:kritische commentaar, vijandigheid, emotionele overbetrokkenheid " Bipolaire stoornissen (Miklowitz et al, 1988) " Eetstoornissen (Eisler et al, 2000;2007; Le Grange et al., 1992, Di Paola, 2010) " Schizofrenie (Butzlaff & Hooley, 1998) " Alcohol misbruik (O Farrell et al., 1998)! Terugval en " therapie outcome 6

7 . en terwijl de reacties van de familieleden een effect ANGSTSTOORNISSEN Ouders als " overbeschermend en overcontrolerend ervaren, (misschien als reactie op gedragsinhibitie ( met angst en teruggetrokkenheid reageren op nieuwe gebeurtenissen ) en verhoogde arousal van kinderen) Dood van ouder, geweld, seksueel en fysiek misbruik, weinig emotioneel, weinig steunend, chaotisch gezinsklimaat (Gar, 2005) ALCOHOL EN MIDDELEN# # Monitoring door ouders en responsiviteit, " gezinsconflicten en "verwaarlozing SUD bij ouders (Avenevoli, 2005).. en terwijl de reacties van de familieleden een effect ZELF- BESCHADIGEND GEDRAG Goede communicatie met familieleden en betrokkenheid in familieactiviteiten Partnerschap.. (Evans et al., 2004; Petronis et al., 1990) 7

8 .. waardoor een complexe ouderkind relatie met een zorg/autonomie dilemma. - Verstoorde familierelaties - Met familieleden als voornaamste zorgdragers - Die in hun zorg NIET te kritisch en teveel overnemen - Terwijl kwetsbaar volwassen streeft naar eigen autonomie en aanvaarding - En dit in een gevoelige wederzijdse relatie (met loslaten en loskomen) 15 Wat nu? 8

9 . toch een paar handvaten.. - Acceptatie van beperkingen/verlies (ouders/volwassen kinderen): tijd, >< het beste - Kijken waar autonoom functioneren/ waar zorg nodig - Gedeelde zorg (met externe) - In dialoog tussen ouders en kinderen (evt met derden) - Met aandacht voor positieve aspecten en leuke activiteiten - Op (langere) tijd en niet wachten tot Wat na ons? : asap maximale autonomie nastreven en hulp los van familie. toch een paar handvaten.. - wegblijven uit eigen emotionaliteit en niet persoonlijk opnemen - Doseren van zorg en doseren van relatie 9