Ouder-kindbehandeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouder-kindbehandeling"

Transcriptie

1 Ouder-kindbehandeling (Gehechtheid en het vermogen tot mentaliseren ) Sandra Kleine, GZ-psycholoog/ IMH-specialist OCRN infantteam Groningen OCRN symposium 20 november 2018

2 Disclosure belangen spreker (potentiele) belangenverstrengeling : Voor bijeenkomsten mogelijke relevante : relaties met bedrijven geen N.v.t

3 Opbouw van deze presentatie Het 5 gesprekkenmodel (psychoanalytische consultatie aan ouders van 0-4 jarigen) Gehechtheidstherorie, mentaliseren en intersubjectiviteit Ouder-kindbehandeling (mentaliseren in een ouder kindbehandeling

4 5 gesprekken model Psychoanalytische consultatie aan ouders van 0-4 jarigen Vroegtijdige interventies op het juiste niveau.

5 4 Domeinen van het 5 gesprekken model Doel is de kwaliteit van de ouder-kindrelatie te verbeteren,zodat het kind zich verder kan ontwikkelen. Klachten perceptie van ouders Stressreductie Ouder-kindrelatie Bevorderen van het mentaliserend vermogen van ouders.

6 De Port of Entry van Daniel Stern Drie theorieën van verandering: Verandering van de representaties van de ouder(s) over het kind Verandering van de representaties van het kind over de ouders/ verzorgers Verandering van de ouder- kindinteractie

7

8 Mogelijke toegangspoorten (port of entry) De representaties van de ouders De observeerbare interactie tussen ouder en kind De ontwikkeling van de baby/peuter De overdrachtsrelatie tussen ouder(s) en therapeut Het gezin als systeem

9 Weg die tot verandering leidt Holding en containment Inzicht Intersubjectiviteit binnen de hulpverlenende relatie casus

10

11 Valse neuroceptie en regulatieproblemen Gevaar en regulatie vanuit het sociale systeem Gevaar en regulatie vanuit het defensieve systeem Gevangen in een paradox: fright without solution

12 Filmpje: Help me love my baby Link:

13 Gehechtheidstheorie Gehechtheidsstijlen: veilig gehecht vermijdend gehecht ambivalent gehecht gedesorganiseerd gehecht

14 Mentaliseren Mentaliseren is een psychologisch proces dat het vermogen beschrijft om gedrag van jezelf en anderen te zien als voortkomend uit behoeftes, wensen, gevoelens, overtuigingen, verlangens etcetera. De theorievorming over mentaliseren betekende een aanvulling op de gehechtheidstheorie. Problemen in gehechtheidsrelaties geven problemen in het ontwikkelen van mentaliseren(fonagy)

15 Ouder-kindbehandeling van ouders met een mentaleprocesstoornis (1) Mentale processtoornis: hele klassen van psychologisch functioneren zijn niet voldoende ontwikkeld onder de invloed van gehechtheidsgerelateerde trauma's Doel :De basale mentale processen bij de ouder weer op gang brengen (MBT) De baby /peuter in mind houden Houding therapeut: mentaliserend niet wetend

16 Ouder-kindbehandeling van ouders met een mentaleprocesstoornis (2) Mentale representatiestoornissen: sprake van een intrapsychisch conflict. Doel: Bewust maken van innerlijke conflicten (ghost in de nursery) (psychotherapie in de ouder-kindbehandeling)

17 Casuïstiek Beschrijving van casus waarbij gebruik is gemaakt van mentaliserende ouder-kindtherapie Belangrijke elementen van deze methodiek zijn: 1. De therapeutische relatie 2. Steunende concrete interventies 3. regulerende en mentaliserende interventie

18 Modified interaction Guidance(MIG): interventie bij gedesorganiseerde gehechtheid en trauma Versterken van sensitiviteit en het verminderen van verstoord ouder gedrag. Versterken sensitief gedrag en mentaliserend vermogen Sensitief gedrag Fysieke houding Face to face positie Oogcontact Stemming Mentale houding Warmte en wederkerig plezier Watch, Wait and Wonder Verwoorden van de beleving van het kind

19 Verstoord oudergedrag Ambiance 5 dimensies Emotioneel communicatief gedrag A. Nonresponsief op signalen van het kind B. inadequate reactie op behoeften van kind Rolomkering/verwarring/grenzen A. Rolverwarring B. behandelt het kind als partner incl. seksueel getint gedrag Dissociatief gedrag A. Angstig gedrag B. Gedesorganiseerd gedrag C. Angstig en gedesorganiseerde stemmen

20 Verstoord oudergedrag Intrusief/negatief gedrag A. Fysieke communicatie B. Verbale communicatie C.Toeschrijven van negatieve gevoelens aan het kind D. controle uitoefenen via materialen Terugtrekken A. creëert fysieke afstand tot het kind B. creëert met woorden afstand tot het kind C. houdt het kind op afstand met behulp van de materialen

21 Working model of the child(wmci) Semi gestructureerd interview dat het interne werkmodel en de subjectieve beleving van ouders van hun kinderen in beeld brengt. Geeft de representaties van ouders weer.

22 Trauma focus Videofeedback interventie Versterken van positieve gedachten,gevoelens en belevingen die de ouder heeft van zichzelf als ouder en van haar kind Afname van de onder invloed van het onverwerkte trauma verstoorde beleving van de ouder en van het kind.

Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018

Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Wat Disclosure weten we? (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Infant Mental Health. de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder. Visie en werkwijze binnen de GGZ

Infant Mental Health. de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder. Visie en werkwijze binnen de GGZ Infant Mental Health de ontwikkeling van het jonge kind in relatie met de ouder Visie en werkwijze binnen de GGZ Daniëlle Span Psycholoog/psychotherapeut IMH-specialist d.span@ggz-nhn.nl Ingrid Floris

Nadere informatie

Modified Interaction Guidance: de werkzame elementen

Modified Interaction Guidance: de werkzame elementen 13 Modified Interaction Guidance: de werkzame elementen.1 Inleiding 14. De Modified Interaction Guidance een eerste introductie 14..1 Effectiviteitsonderzoek 15.. Doelgroep 15.3 De diagnostische fase 16.3.1

Nadere informatie

Summer University Psychoanalyse 2017

Summer University Psychoanalyse 2017 Summer University Psychoanalyse 2017 Sacha de Reuver 3 juli t/m 7 juli 2017 UvA Wat is psychoanalyse? Mensbeeld Verzameling theorieën over psychisch functioneren Therapeutisch proces Klassieke Psychoanalyse

Nadere informatie

OUDERS EN HET JONGE KIND WERKEN IN DE TRIADE

OUDERS EN HET JONGE KIND WERKEN IN DE TRIADE OUDERS EN HET JONGE KIND WERKEN IN DE TRIADE Lidewei Chavannes: klinisch psycholoog, psychotherapeut, IMH specialist Triade THERE IS NO SUCH THING AS A BABY. Winnicott Visie diagnostiek en behandeling

Nadere informatie

Disclosure. Wie doorbreekt de cirkel van mishandeling? Kindermishandeling. Comorbiditeit. Prevalentie in Nederland. Prevalentie in Nederland

Disclosure. Wie doorbreekt de cirkel van mishandeling? Kindermishandeling. Comorbiditeit. Prevalentie in Nederland. Prevalentie in Nederland Disclosure Wie doorbreekt de cirkel van? Prof.dr. Lenneke Alink Kinder Kinder is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die

Nadere informatie

me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health specialist Door vroeg te beginnen maak je werkelijk verschil in de levens van ouders en kinderen.

me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health specialist Door vroeg te beginnen maak je werkelijk verschil in de levens van ouders en kinderen. me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health specialist Door vroeg te beginnen maak je werkelijk verschil in de levens van ouders en kinderen. Opleiding tot Infant Mental Health specialist Aanstaand

Nadere informatie

Infant Mental Health in een CIG

Infant Mental Health in een CIG Infant Mental Health in een CIG Studiedag kleine mensen in een grote wereld 17/11/2017 Véronique Blomme Jasmine Deproost CIG Ten Anker Oostende Inhoud workshop Prille ontwikkeling van het zelf IMH-visie

Nadere informatie

Medisch trauma in de babytijd impact en behandeling

Medisch trauma in de babytijd impact en behandeling Medisch trauma in de babytijd impact en behandeling Heleen Mülder, klinisch psycholoog Psychotherapie Jeugd Drachten / Infant Netwerk Friesland OCRN symposium 20 november 2018 Opbouw van deze presentatie

Nadere informatie

Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits

Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Casus (1) Tracy, 13 jaar Ouders gescheiden, woont met moeder en oudere broer. Moeder is een alleenstaande

Nadere informatie

Leergang IMH-Systeemtherapie Werken met jonge gezinnen: Van preventie tot psychiatrie

Leergang IMH-Systeemtherapie Werken met jonge gezinnen: Van preventie tot psychiatrie Leergang IMH-Systeemtherapie Werken met jonge gezinnen: Van preventie tot psychiatrie Hoofddocent: H.M. Jonker Mededocenten: Jan Olthof, Annemie Cabus Locatie: School voor systemische opleidingen Schoolpad

Nadere informatie

Inhoud. Deel I Veranderen 25

Inhoud. Deel I Veranderen 25 Inhoud Inleiding Psychoanalyse in ontwikkeling 13 Deel I Veranderen 25 1 Het psychoanalytisch kader 27 1.1 Inleiding 27 1.2 Bewust-onbewust 27 1.3 Intersubjectiviteit en innerlijk werkmodel 29 1.4 Twee

Nadere informatie

Annah Planjer Klinisch psycholoog- psychotherapeut. Supervisor NVP (Volwassenen) en VKJP (Kinder &Jeugd)

Annah Planjer Klinisch psycholoog- psychotherapeut. Supervisor NVP (Volwassenen) en VKJP (Kinder &Jeugd) Spiegeltjes van Malkander : mentaliseren, gehechtheid en de therapeutische relatie. Annah Planjer Klinisch psycholoog- psychotherapeut Supervisor NVP (Volwassenen) en VKJP (Kinder &Jeugd) Mentaliseren:

Nadere informatie

Het pleegkind in beeld

Het pleegkind in beeld Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en

Nadere informatie

VERWACHTINGEN WORKSHOP

VERWACHTINGEN WORKSHOP HECHTING WORKSHOP DOOR ADA DE JONG GZ-PSYCHOLOOG KOC DIENSTEN (UITGAANDE VAN STICHTING DS. G.H. KERSTENCENTRUM) WWW.KOC.NU HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=APZXGEBZHT0 VERWACHTINGEN WORKSHOP BIJBELS PERSPECTIEF

Nadere informatie

Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie

Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie 20-11-2017 MARJA REXWINKEL, KLINISCH PSYCHOLOOG INFANT MENTAL HEALTH SPECIALIST 1001 kritieke dagen groei van het brein, ontstaan van veilige

Nadere informatie

Afscheid van je culturele thuis. Mahnaz Tabesh Oktober 2015 Radboud Universiteit Nijmegen

Afscheid van je culturele thuis. Mahnaz Tabesh Oktober 2015 Radboud Universiteit Nijmegen Afscheid van je culturele thuis Mahnaz Tabesh Oktober 2015 Radboud Universiteit Nijmegen Inleiding Nooit eerder waren er wereldwijd zo veel mensen op de vlucht voor oorlog (60 miljoen; bron UNHCR) Waar

Nadere informatie

De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment

De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg Brugge Els Dewitte en Katrien Top 20 november 2018 Inleiding Inhoud Rustenburg

Nadere informatie

AIT studiedag Multidisciplinair kijken!

AIT studiedag Multidisciplinair kijken! AIT studiedag Multidisciplinair kijken! Lezing Multidisciplinair werken en kijken bij jonge kinderen in gezinnen, verwezen vanwege ontwikkelings- en gedragsproblemen Frederike Scheper, Kinderpsychiater

Nadere informatie

Introductie. Katrien Zabeau. 9 oktober Symposium Opvoeden anno 2015

Introductie. Katrien Zabeau. 9 oktober Symposium Opvoeden anno 2015 Katrien Zabeau Symposium Opvoeden anno 2015 9 oktober 2015 Psychoanalytische pedagogiek: opvoedingsondersteuning en psychotherapie aan kinderen en jongeren (Een andere visie op de psychoanalytische pedagogiek:

Nadere informatie

Opleiding tot Infant Mental Health generalist

Opleiding tot Infant Mental Health generalist me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health generalist it takes a village to raise a child De kern van Infant Mental Health is het belang van de band tussen de ouder en het nog ongeboren of heel

Nadere informatie

Gehechtheid. Corinne Verheule

Gehechtheid. Corinne Verheule Gehechtheid Corinne Verheule 14-6-2018 Gedrag Geschiedenis; zorg; hechting; trauma 2 3 Kijken door een hechtingsbril Waar of Niet waar? Hoe een kind gehecht is, wordt bepaald binnen de eerste 5 levensjaren.

Nadere informatie

Hechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012

Hechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechtingstoornissen Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechting duurzame affectieve relatie tussen een kind en één of meer opvoeders The initial relationship

Nadere informatie

Het discours van zelfmanagement

Het discours van zelfmanagement Het discours van zelfmanagement Reactie op Andries Baart COS symposium 29-09-17 d.strijbos@dimence.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst

Nadere informatie

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei 2018 De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s pagina 2 van 6 Bij kinderen met traumatische ervaringen (ernstige negatieve jeugdervaringen),

Nadere informatie

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg 1 Inhoud Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg Praktijk: Tineke Pilon Consequenties voor praktijk: alles is liefde 2 Definitie Gehechtheidsband Met

Nadere informatie

Vechten, Vluchten en Verbinden?

Vechten, Vluchten en Verbinden? Vechten, Vluchten en Verbinden? Interventies gericht op de emotieregulatie binnen de partner-relatie Parallelsessie van Juud Jonckheer en Ellen Kohnhorst Splitsen & Verzoenen, 15 december 2017 Programma

Nadere informatie

Hoe neem je jezelf en jouw eigen gehechtheid mee in de begeleiding van jongeren?" [ door Beanka Meddeler]

Hoe neem je jezelf en jouw eigen gehechtheid mee in de begeleiding van jongeren? [ door Beanka Meddeler] Hoe neem je jezelf en jouw eigen gehechtheid mee in de begeleiding van jongeren?" [ door Beanka Meddeler] 24-11-2015 Doel en programma vandaag www.ambiq.nl Stilstaan / reflecteren op gehechtheid en de

Nadere informatie

Opleiding tot Infant Mental Health generalist

Opleiding tot Infant Mental Health generalist me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health generalist it takes a village to raise a child De kern van Infant Mental Health is het belang van de band tussen de ouder en het nog ongeboren of heel

Nadere informatie

Infant Mental Health

Infant Mental Health Infant Mental Health WAIMH Vlaanderen wants you! WAIMH Vlaanderen VZW Draagvlak uitbouwen voor IMH professionals 16 november 2017 20u Antwerpen www.waimh-vlaanderen.be Ik zie u graag Motherhood constellation

Nadere informatie

MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden. Nicole Muller 8 juni 2012

MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden. Nicole Muller 8 juni 2012 MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden Nicole Muller 8 juni 2012 Savanna Psychotische moeder Happy family? Dilemma van uithuisplaatsen Kinderen in jeugdtehuizen 'schokkend

Nadere informatie

Emotieregulatieproblemen bij jongeren. 13 februari 2018

Emotieregulatieproblemen bij jongeren. 13 februari 2018 Emotieregulatieproblemen bij jongeren 13 februari 2018 Inhoud presentatie 1. De doelgroep / uitleg borderline persoonlijkheidsstoornis 2. BPS bij jongeren/ feiten en cijfers 3. Ontstaan van BPS / insteek

Nadere informatie

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede Er wel/niet zijn voor je pleegkind Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede 22-6-2014 de Zeeuw & Brok Inhoud 1. Lawaaiboek 2. Zorg voor het kind: houdt rekening met gevolgen van Verlating

Nadere informatie

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Hechtingsproblemen Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Even voorstellen. Vera Ram Orthopedagoog/ Zorgcoördinator (en lid van de directie) op de Mr de Jonghschool (cl 4, ZMOK) Eerder: leerkracht,

Nadere informatie

Modulaire opleiding IMH-specialist

Modulaire opleiding IMH-specialist Modulaire opleiding IMH-specialist Infant Mental Health (IMH) draait om aandacht voor de gezondheid, veiligheid, ontwikkeling en ervaringen van het jonge kind en zijn ouder. Als IMH-specialist heb je een

Nadere informatie

Veilig Thuis. Inhoud programma. Veilig Thuis: wettelijke taak. Kindermishandeling maanden tot 110 jaar

Veilig Thuis. Inhoud programma. Veilig Thuis: wettelijke taak. Kindermishandeling maanden tot 110 jaar Disclosure belangen spreker Veilig Thuis Kindermishandeling en Huiselijk Geweld (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

NBVH Symposium 25 maart Ellen de Jong & Louis Crijns

NBVH Symposium 25 maart Ellen de Jong & Louis Crijns NBVH Symposium 25 maart 2017 Ellen de Jong & Louis Crijns In elke Volwassene zit een Kind Inner Child Therapie & Contextuele Therapie Wat is Inner Child Therapie? Inner Child Therapie biedt een therapeutische

Nadere informatie

NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype?

NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? Workshop Integraal werken aan gehechtheid bij jonge kinderen in gezinnen Frederike Scheper, kinderpsychiater, Infant

Nadere informatie

VIB en Gehechtheid. 14 november 2014 Corinne Verheule

VIB en Gehechtheid. 14 november 2014 Corinne Verheule VIB en Gehechtheid 14 november 2014 Corinne Verheule 1 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een kind en één of meer specifieke volwassenen (Truus Bakker). Een veilige gehechtheidsrelatie

Nadere informatie

Hou dat vast! EMDR bij mensen met ( C ) PTSS en een laag IQ

Hou dat vast! EMDR bij mensen met ( C ) PTSS en een laag IQ Hou dat vast! EMDR bij mensen met ( C ) PTSS en een laag IQ 16-06-2017 info@poli-plus.nl Kan ik wel..? De PTSS wel goed diagnosticeren? De EMDR behandeling bij deze patiënt wel doen? (anders?) Juist inschatten

Nadere informatie

18-11-2013. Even voorstellen. Inhoud. De visual cliff experiment. Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen. De aanleiding tot de PPI

18-11-2013. Even voorstellen. Inhoud. De visual cliff experiment. Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen. De aanleiding tot de PPI Even voorstellen Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen De waarde van de Pleegouder Pleegkind Interventie (PPI) Hans van Andel Kinder- en Jeugdpsychiater Dimence Directeur GGZ, eerste

Nadere informatie

Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening

Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening j.deheus@113.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Samenvatting Dit proefschrift beschrijft een aantal onderzoeken op het gebied van gehechtheid en psychosociaal functioneren in de volwassenheid. In hoofdstuk 1 wordt een overzicht gegeven van de gehechtheidstheorie.

Nadere informatie

DE THERAPEUT ONDER VUUR MENTALIZATION-BASED TREATMENT EN AGRESSIE BIJ ASPS EN BPS. AD GERRITSEN, UTRECHT, 12 november 2010 INHOUD PRESENTATIE

DE THERAPEUT ONDER VUUR MENTALIZATION-BASED TREATMENT EN AGRESSIE BIJ ASPS EN BPS. AD GERRITSEN, UTRECHT, 12 november 2010 INHOUD PRESENTATIE DE THERAPEUT ONDER VUUR MENTALIZATION-BASED TREATMENT EN AGRESSIE BIJ ASPS EN BPS AD GERRITSEN, UTRECHT, 12 november 2010 INHOUD PRESENTATIE MENTALISEREN ONTWIKKELINGSMODEL BPS EN ASPS VORMEN VAN AGRESSIE

Nadere informatie

GGZ aanpak huiselijk geweld

GGZ aanpak huiselijk geweld GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies

Nadere informatie

De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Mentaliseren Bevorderende Therapie voor kinderen Nicole Muller

De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Mentaliseren Bevorderende Therapie voor kinderen Nicole Muller De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie Mentaliseren Bevorderende Therapie voor kinderen Nicole Muller Iedere volwassene is kind geweest. Risicoclassificaties van kinderen die kunnen leiden

Nadere informatie

Bijscholing: Mogelijkheden eerste lijn

Bijscholing: Mogelijkheden eerste lijn Bijscholing: Mogelijkheden eerste lijn T R A U M A C E N T R U M B E L G I Ë 3 0 A P R I L 2 0 1 3 C O P Y R I G H T D O R I S D H O O G H E Welke hulp hebben mensen nodig? Studie van Dyregrov & Nordanger,

Nadere informatie

Wat beantwoordt. De Pleegouder Pleegkind Interventie. (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence

Wat beantwoordt. De Pleegouder Pleegkind Interventie. (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence Wat beantwoordt De Pleegouder Pleegkind Interventie (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence Symposium Pleegzorg 12-06-2012 1 Risico s voor jonge kinderen die in pleegzorg komen Life

Nadere informatie

Epistemic trust en de werkzaamheid van psychotherapie. Afscheidssymposium Mia Famaey Halsteren, 10 maart 2017

Epistemic trust en de werkzaamheid van psychotherapie. Afscheidssymposium Mia Famaey Halsteren, 10 maart 2017 Epistemic trust en de werkzaamheid van psychotherapie Afscheidssymposium Mia Famaey Halsteren, 10 maart 2017 God? Therapie is Leren Wat gebeurt er in therapie waardoor mensen veranderen? In therapie leer

Nadere informatie

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Complementaire zorg 21 juni 2016 pagina 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Sessie 1 19 Introductiebijeenkomst

Sessie 1 19 Introductiebijeenkomst Inhoud I Introductie op het begrip Theory of Mind 7 II Visie op de behandeling van de mens met autisme 9 III Overzicht van de ToM-behandeling 13 IV Programma ToM-behandeling 15 V Gebruik van het werkboek

Nadere informatie

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET SCHEMATHERAPIE (ST) EN DIALECTISCH GEDRAGSTHERAPIE (DGT) IN ACTIE BIJ PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN MET STERKE AFFECT FOBIE SECTIE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VGCT NAJAARSCONGRES,

Nadere informatie

Vroegsignalering van angst bij kanker

Vroegsignalering van angst bij kanker Vroegsignalering van angst bij kanker Symposium juni 2016, Amsterdam Hoe harder we angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt en verstikt. Hoe meer we de angst in de ogen zien, hoe sneller ze vrijheid biedt.

Nadere informatie

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk

ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Het kind van vandaag is de volwassene van morgen IMH anno

Het kind van vandaag is de volwassene van morgen IMH anno Het kind van vandaag is de volwassene van morgen IMH anno 2018 MARJA REXWINKEL, KLINISCH PSYCHOLOOG, IMH SPECIALIST 20-05-2018 IMH, Selma Fraiberg ghost in the nursery ghost in the nursery revisisted Infant

Nadere informatie

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood

Nadere informatie

De geboorte van een relatie Vroegtijdige interventiemogelijkheden.

De geboorte van een relatie Vroegtijdige interventiemogelijkheden. De geboorte van een relatie Vroegtijdige interventiemogelijkheden Binnen en buiten met aandacht verbonden Marijs Lenaerts Psychologe/psychotherapeute Moeder&Baby www.moederbaby.be 27 oktober 2017 Bevallen

Nadere informatie

Chronische pijn rol van de mantelzorger. 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit

Chronische pijn rol van de mantelzorger. 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit Chronische pijn rol van de mantelzorger 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit Inhoud 1. Wetenschappelijk onderzoek 2. Praktijk 3. Aanbevelingen Vooraf Zorgstandaard chronische pijn 2017 Uitgangspunt

Nadere informatie

Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis

Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis Informatie voor cliënten en hun verwijzers Mentaliseren Bevorderende Therapie voor cliënten met een borderline

Nadere informatie

Netwerken van neuraal naar psychosociaal. Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog, psychotherapeut IMH specialist en directeur OuderKindLijn

Netwerken van neuraal naar psychosociaal. Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog, psychotherapeut IMH specialist en directeur OuderKindLijn Netwerken van neuraal naar psychosociaal Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog, psychotherapeut IMH specialist en directeur OuderKindLijn Wat betekent IMH Infant verwijst naar kinderen tot en met 3 jaar

Nadere informatie

Jonge kind event IVH-IMH-KiECON

Jonge kind event IVH-IMH-KiECON Jonge kind event 20-11-2018 IVH-IMH-KiECON Waar staan we met vroegsignalering en vroegbehandeling Cathrien van Groningen kinderrevalidatiearts 2 Inhoud Doel praatje Waar staan we in de vroegsignalering

Nadere informatie

Gehechtheid in de klas

Gehechtheid in de klas Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een

Nadere informatie

Beeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie

Beeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Beeldende therapie voor LVB kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Liesbeth Bosgraaf MAth Dr. Kim Pattiselanno Dr. Marinus Spreen

Nadere informatie

Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie

Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam Amsterdam, 17 juni 2016 Disclosure belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Soep van overdrachten

Soep van overdrachten Soep van overdrachten Hoe installeer je als verpleegkundige je eigen veiligheid binnen het interpersoonlijk werken met patiënten? Lode Soenens & Fre Denduyver Oostende 16/03/2016 PTC Rustenburg Kleinschalig

Nadere informatie

KATATHYM IMAGINATIEVE PSYCHOTHERAPIE KATATHYMES BILD-ERLEBEN GUIDED AFFECTIVE IMAGERY SYMBOOLDRAMA

KATATHYM IMAGINATIEVE PSYCHOTHERAPIE KATATHYMES BILD-ERLEBEN GUIDED AFFECTIVE IMAGERY SYMBOOLDRAMA KATATHYM IMAGINATIEVE PSYCHOTHERAPIE KATATHYMES BILD-ERLEBEN GUIDED AFFECTIVE IMAGERY SYMBOOLDRAMA WORKSHOP SYMBOOLDRAMA RINO 14.11.2014 KATATHYM IMAGINATIEVE PSYCHOTHERAPIE Dieptepsychologisch georiënteerde

Nadere informatie

Wat weet u nog over HECHTING

Wat weet u nog over HECHTING Wat weet u nog over HECHTING John Bowlby 1907-1990 Hechtingstheorie HECHTING BOWLBY : Attachment theory : Hechting : is een duurzame emotionele binding tussen het kind en zijn verzorgers intern schema

Nadere informatie

VERBINDEND GEZAG / NIEUWE AUTORITEIT EN HET ANGSTIGE OF TERUGGETROKKEN KIND. Lenny Rodenburg, 18 april 2018

VERBINDEND GEZAG / NIEUWE AUTORITEIT EN HET ANGSTIGE OF TERUGGETROKKEN KIND. Lenny Rodenburg, 18 april 2018 VERBINDEND GEZAG / NIEUWE AUTORITEIT EN HET ANGSTIGE OF TERUGGETROKKEN KIND Lenny Rodenburg, 18 april 2018 DE PRINCIPES VAN GEWELDLOOS VERZET VERTAALD NAAR: Lenny Rodenburg, 18 april 2018 Kinderen die

Nadere informatie

8 JAAR ERVARING IN THUISBEHANDELING VANUIT EEN MBE. Sonja Van Kerckhove - Sjoukje Lahousse

8 JAAR ERVARING IN THUISBEHANDELING VANUIT EEN MBE. Sonja Van Kerckhove - Sjoukje Lahousse 8 JAAR ERVARING IN THUISBEHANDELING VANUIT EEN MBE Sonja Van Kerckhove - Sjoukje Lahousse 1. Voorstelling moeder en baby Wat? - Kleinschalige afdeling in een huiselijke sfeer - Moeders komen samen met

Nadere informatie

4 jaar geleden.. onderzoek op het gebied van baby s en peuters en de vroege ouder-kind relatie enorm toegenomen.

4 jaar geleden.. onderzoek op het gebied van baby s en peuters en de vroege ouder-kind relatie enorm toegenomen. De laatste decennia is wetenschappelijk onderzoek op het gebied van baby s en peuters en de vroege ouder-kind relatie enorm toegenomen. Meer kennis over het belang en over factoren die de ontwikkeling

Nadere informatie

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Helen Dowling Instituut: Begeleiding bij kanker voor (ex-) kankerpatienten en hun naasten: Onder andere: Individuele begeleiding Lotgenotengroepen

Nadere informatie

7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn?

7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn? Disclosure belangen sprekers B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten & Ieke Winkens (Potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties

Nadere informatie

De gebroken spiegel. De invloed van traumatisering op zeer jonge leeftijd. Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog Infant Mental Health specialist

De gebroken spiegel. De invloed van traumatisering op zeer jonge leeftijd. Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog Infant Mental Health specialist Pieter Boeke Lezing 2014 De gebroken spiegel De invloed van traumatisering op zeer jonge leeftijd Marja Rexwinkel Klinisch psycholoog Infant Mental Health specialist Wie reguleert wie? Wie reguleert wie?

Nadere informatie

Anneke Vinke 2010 Training VH 1

Anneke Vinke 2010 Training VH 1 QUIZ: waar/niet waar Wetenschappelijk onderzoek naar : een veilige basis voor de praktijk? Anneke Vinke 2010 Met dank aan Universiteit Leiden, Linda van den Dries en Femmie Juffer 1. Gehechtheid speelt

Nadere informatie

De Seks, de Context en het Spreken. CLAS symposium Vrijdag 23 september 2011 Beatrixzaal, Rubicon jeugdzorg in Horn

De Seks, de Context en het Spreken. CLAS symposium Vrijdag 23 september 2011 Beatrixzaal, Rubicon jeugdzorg in Horn JUBILEUM CLAS 20 JAAR De Seks, de Context en het Spreken CLAS symposium Vrijdag 23 september 2011 Beatrixzaal, Rubicon jeugdzorg in Horn PROGRAMMA De Seks, de Context en het Spreken De CLAS methodiek wordt

Nadere informatie

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik 29-09-2014 Merijn van de Vliet, GZ-psycholoog Programma Introductie Oefening Horizon: twee varianten naast elkaar Film Oefening Thema s en

Nadere informatie

1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK

1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK 1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK Sara Bloemers Betje Koolhaas Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

VIB en Gehechtheid. Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV. Workshop AIT 30 mei 2016

VIB en Gehechtheid. Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV. Workshop AIT 30 mei 2016 VIB en Gehechtheid Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV Workshop AIT 30 mei 2016 Programma Wie zijn wij? VIB en Bouwstenen van hechting Hoe zie je gehechtheid in de praktijk? Wat is een hechtingsrepresentatie?

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling

Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling Gloria Gribling en Ellen Willemsen Casuïstiek 1 Hoe ontdek je hoeveel en welke koppen de draak heeft? (Diagnostiek)

Nadere informatie

Ter Berken. Context: Volgorde: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie

Ter Berken. Context: Volgorde: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie Ter Berken Context: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie Volgorde: - Verpleegkundige - Psychologe - Psychomotorisch therapeute Verpleegkundige verzorging - Neutrale

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Hechtingsrelatie Zelfregulatie en interactie tijdens de nacht Onderdeel van de discussie rond sensitief en responsief ouderschap richt zich

Nadere informatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Signaleren verstoord gehechtheidsgedrag Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie

Nadere informatie

VIPP-Foster Care. Nikita Schoemaker, MSc. November Discover the world at Leiden University. Centre for Child and Family Studies

VIPP-Foster Care. Nikita Schoemaker, MSc. November Discover the world at Leiden University. Centre for Child and Family Studies VIPP-Foster Care Nikita Schoemaker, MSc. November 4 2016 Centre for Child and Family Studies Prof. dr. Lenneke Alink Prof. dr. Femmie Juffer Dr. Harriet Vermeer Dr. Athanasios Maras Gabrine Jagersma, MSc.

Nadere informatie

Jonge mensen met dementie. Elly Prins Anja Peters

Jonge mensen met dementie. Elly Prins Anja Peters Jonge mensen met dementie Elly Prins Anja Peters Even voorstellen: Karin - heeft Alzheimer dementie op jonge leeftijd Annieke dochter van Karin Elly Prins GZ-psycholoog Anja Peters verpleegkundige Locatie

Nadere informatie

Modulaire opleiding IMH-generalist

Modulaire opleiding IMH-generalist Modulaire opleiding IMH-generalist Infant Mental Health (IMH) draait om aandacht voor de gezondheid, veiligheid, ontwikkeling en ervaringen van het jonge kind en zijn ouder. In deze opleiding leer je signaleren

Nadere informatie

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 Psychotrauma en stressorgerelateerde stoornissen Marloes de Kok, GZ-psycholoog Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Psychotrauma

Nadere informatie

Hersenletselcongres

Hersenletselcongres B6b "Kop d'r veur": Gevolgen en herstel na een subarachnoïdale bloeding (potentiële) belangenverstrengeling - De betrokken relaties bij dit project zijn: - Sponsoring of onderzoeksgeld: Honorarium of andere

Nadere informatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Signaleren verstoord Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale

Nadere informatie

Moeders met borderlinepersoonlijkheidsstoornis

Moeders met borderlinepersoonlijkheidsstoornis Moeders met borderlinepersoonlijkheidsstoornis 1. Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en moederschap 2. Invloed op ontwikkeling van het kind 3. Behandelmogelijkheden 1.Borderlinepersoonlijkheidsstoornis

Nadere informatie

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld Wat werkt? Hoe? Voor wie? Mathilde Overbeek De Horizon Academieprijs is een initiatief van Horizon te Rotterdam. Horizon is een instituut voor jeugdzorg en

Nadere informatie

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Daphne Reukers, Ellen van Jaarsveld, Joris van Loenhout, Jeannine Hautvast, Koos van der Velden Disclosure belangen spreker Geen (potentiële)

Nadere informatie

De Kinder- en jeugdpsycholoog

De Kinder- en jeugdpsycholoog De Kinder- en jeugdpsycholoog Inhoudsopgave Inleiding... 1 De kinder- en jeugdpsycholoog... 1 Vraagstellingen... 1 Gezag... 2 Intake... 2 Psychologisch onderzoek... 2 Psychologische behandeling... 3 Psycho-educatie...

Nadere informatie

P S Y C H O D Y N A M I S C H E G R O E P S T H E R A P I E V O O R P E R S O N E N M E T E E N V E R S T A N D E L I J K E B E P E R K I N G

P S Y C H O D Y N A M I S C H E G R O E P S T H E R A P I E V O O R P E R S O N E N M E T E E N V E R S T A N D E L I J K E B E P E R K I N G De grensgroep P S Y C H O D Y N A M I S C H E G R O E P S T H E R A P I E V O O R P E R S O N E N M E T E E N V E R S T A N D E L I J K E B E P E R K I N G De grensgroep Wie zijn de deelnemers? Wat is

Nadere informatie

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Floorplay Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Mariska van Buuren-Bijland en Francoise Moser 10 februari 2017 Indeling workshop - Informatie

Nadere informatie

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG VISIE OP PROBLEEMGEDRAG INLEIDING Bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) kunnen zorgprofessionals en anderen terecht voor expertise over ernstig en aanhoudend probleemgedrag. Het gaat om probleemgedrag

Nadere informatie

Appendix A. Samenvatting. (Summary in Dutch)

Appendix A. Samenvatting. (Summary in Dutch) Appendix A Samenvatting (Summary in Dutch) Gehechtheid, zorg en pro-sociaal gedrag Dit proefschrift heeft tot doel de relatie tussen onveilige gehechtheid (vermijding, angst) en prosociaal gedrag te onderzoeken

Nadere informatie