Het Mamatrauma. Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart Margriet Wentink

Transcriptie

1 Het Mamatrauma Symposium: Trauma van wieg tot volwassenheid 15 maart 2016 Margriet Wentink 0

2 PROGRAMMA Wat is het? Hoe ontstaat het? Hoe werkt het? Welke gevolgen heeft het? De bron. Meergenerationele aspecten. De therapeutische relatie. Het houdt niet op. niet vanzelf. 1

3 2

4 Net zoals het woord oorlogstrauma aangeeft dat iemand getraumatiseerd is door oorlogservaringen, en het woord verliestrauma aangeeft dat iemand getraumatiseerd is door een ingrijpend en overweldigend verlies dat hij heeft geleden, zo geeft het woord mamatrauma aan dat iemand getraumatiseerd is door ervaringen met zijn moeder. Margriet Wentink: Het mamatrauma. Hoe vroegkinderlijke ervaringen je leven ongewild beïnvloeden. Uitgeverij Mens! Eeserveen

5 Met het woord mamatrauma wordt de psychische verwonding bedoeld die een jong kind oploopt als zijn moeder, - die de persoon is bij wie hij voeding, warmte, koestering, bescherming en steun zoekt - fysiek, psychisch of emotioneel afwezig is of voor het kind juist zelf een bron is van psychisch of lichamelijk lijden. In het woord mamatrauma wordt het woord trauma dus gebruikt in de betekenis van psychotrauma. Margriet Wentink: Het mamatrauma. Hoe vroegkinderlijke ervaringen je leven ongewild beïnvloeden. Uitgeverij Mens! Eeserveen

6 Ingrijpende gebeurtenissen 5

7 6

8 7

9 8

10 In dit soort situaties is de eerste noodkreet van het kind mama! 9

11 Wat heel jonge kinderen nodig hebben: fysieke, emotionele en psychische nabijheid van hun primaire hechtingspersonen sensitiviteit* : snel waarnemen van behoeften goed interpreteren prompt en adequaat reageren *Ainsworth et al, 1978, in Gehechtheid en trauma. IJzendoorn en Bakermans 2010) 10

12 Uit: Handboek Infant Mental Health - Inleiding in de ouder-kindbehandeling. Red. Marja Rexwinkel e.a. Assen

13 hechten vechten terugtrekken 12

14 De afwezigheid van de moeder, of haar lichamelijke, psychische en emotionele kwetsbaarheid of instabiliteit maken een bedreigende situatie voor het kind overweldigend en ondraaglijk = traumatiserend 13

15 Wat is trauma? Trauma = wond, die ontstaat als er sprake is van bedreigende situatie overweldigende gevoelens waar iemand op dat moment niet tegenop gewassen is gevoel van machteloosheid en gevoel van weerloos overgeleverd zijn 14

16 Gevolgen van trauma voor innerlijke structuur dr. Franz Ruppert Getraumati- Overlevingsdelen seerde delen Gezonde delen 15

17 Innerlijke verdeeldheid na trauma: je hartstoestand Het gewonde Het gesloten hart hart Het open hart 16

18 Hoe ziet deze driedeling er specifiek uit bij een mamatrauma? 17

19 Welke reacties roept het beeld bij je op? 18

20 open hart - initiatief nemen tot contact - in staat contact te verbreken en te herstellen - uiting geven aan gevoelens - behoeften kenbaar maken - spiegelen van mimiek en motoriek en - wacht op beantwoording van uitingen - plezier in contact - plezier in bewegen, geluid maken - nieuwsgierig > ontdekken - levenslust 19

21 gewonde hart Gevoelens van -verlatenheid -angst > doodsangst -eenzaamheid -verdriet -pijn en kou / warmte -opgeven / opgegeven te zijn 20

22 gesloten hart -vertwijfelde pogingen de moeder te bereiken -aanpassen -overnemen van overlevingsstrategieën van de moeder -identificatie met traumagevoelens van de moeder -eigen behoeften en gevoelens opgeven -gaan zorgen, helpen, het zonnetje in huis -terugtrekken in zichzelf 21

23 Maar hoe kan het dat volwassenen kinderen iets aandoen? 22

24 23

25 De innerlijke traumastructuur kan zorgen voor - verminderde empathie - overlevingsstrategieën die leiden tot overbelasting of dysfunctioneren - fysieke of emotionele verwaarlozing - opgekropte gevoelens > emotionele uitbarstingen - teveel gericht zijn op zichzelf > geen ruimte voor een kind - slechte zelfzorg > teveel op het kind gericht - opvoedingsstijlen die meer op vorm dan op wezenlijke behoeften van het kind zijn gericht - gebrek aan innerlijke criteria en wijsheid / visie > afhankelijk van deskundigen - toegeven aan medische /opvoedkundige praktijken die het kind schaden 24

26 Belangrijkste gevolgen I: Verlies van vertrouwen in: - eigen mogelijkheden - anderen - de wereld - zichzelf II: Verlies van zeggenschap over het eigen leven = autonomie - verlies III: Zelfbesef zelfvertrouwen zelfbepaling kunnen moeilijk ontwikkeld worden. 25

27 De problemen in onze samenleving veroorzaken we als samenleving zelf, als we geen zorg dragen voor: - getraumatiseerde kinderen - getraumatiseerde volwassenen - getraumatiseerde ouders En als we geen bewustzijn ontwikkelen over wat trauma met mensen doet en geen waarde hechten aan veilige - veilige hechtingsrelaties 26

28 Het mamatrauma - onze gezamenlijke zorg: Niet wegkijken, maar: herkennen, erkennen, benoemen, behandelen en daardoor: VOORKOMEN! 27

29 Over trauma, en de effecten daarvan voor je latere leven: 28

30 Verwante literatuur dr. Franz Ruppert 29

31 Jouw Verlangen 30