Van leren naar veranderen: inspiratiedag voor leidinggevenden en vormingsverantwoordelijken

Transcriptie

1 Van leren naar veranderen: inspiratiedag voor leidinggevenden en vormingsverantwoordelijken 3 mei 2011 te Mechelen Workshop 3 Investeren in opleiding, gewikt en gewogen vanuit de praktijk Myriam Claus, directeur WZC, OCMW Edegem Theo Wijnen, VVSG, coördinator en stafmedewerker team consulting en organisatieontwikkeling 1

2 Investeren in opleiding, gewikt en gewogen vanuit de praktijk Inhoud workshop: Stelt u zich ook wel eens de volgende vragen? Ontwikkelings- versus performancegericht leren Situationeel opleiden en leren; methodiek training on the job (MTJ): Handelingsgericht leermodel Uitgangspunten en doelstellingen MTJ Werkwijze en didactische aanpak MTJ Enkele bevindingen en resultaten MTJ Vervolgstappen in het traject Cultuur is gezet Literatuur 3 - Gewikt en gewogen Stelt u zich ook wel eens de volgende vragen? Wat is nu de meest geschikte interventie om prestaties van de medewerkers te verhogen? Durven we te experimenteren met andere werk- en leervormen in het kader van het opleiden/begeleiden van de medewerkers? Hebben wij in ons opleidingsbeleid een visie geformuleerd over situationeel opleiden en leren? Wat gaat ons de opleiding kosten en welk rendement stellen we voorop? Denken wij wel voldoende na over leerprocessen in het dagelijks werkproces? Leggen wij voldoende verbanden tussen ontwikkelingsgericht leren en performancegericht leren? 4-2

3 Ontwikkelings- versus performancegericht leren Ontwikkelingsgericht leren Performancegericht leren Focus op competentieontwikkeling Gebruik van persoonlijke ontwikkelingsplannen Focus op meetbare performanceverbetering van de organisatie Focus op teamontwikkelingsplannen Gebruik van competentiemetingen Centraal stellen van leren en ontwikkelen van medewerkers Gebruik van performancemetingen; kwantitatief als kwalitatief Beter presteren van de organisatie staat centraal 5 - Situationeel opleiden en leren Methodiek training on the job Een uitdaging, een innovatie? Methodiek ontwikkeld en uitgevoerd (pilot) in het WZC Immaculata van het OCMW Edegem Methodiek verder toegepast in andere organisaties Integratie van leren en werken staat centraal; gebaseerd op het handelingsgericht leermodel (zie ook ervaringsgericht leermodel van Kolb) PRAKTIJKLEREN Waarbij vanuit het weten, met name het concrete doen wordt geaccentueerd

4 Methodiek training on the job (1) Handelingsgericht leermodel (Schön, Bolhuis en Simons) Waarnemen (bespreken/ analyseren Waarnemen als horen, zien, voelen, analyse Weten cognities LEREN OEFENEN; nadoen, proberen FEEDBACK; shaping BEHEERSING; handelingscompetentie LEREN 7 - Methodiek training on the job (2) Uitgangspunten en doelstellingen Jaarplan organisatie (WZC) is richtinggevend; past binnen een traject van organisatieontwikkeling Systematisch verbeteren van de kwaliteit van het formele overleg (overlegstructuur) en de communicatie Efficiënt en effectief overleg voeren (vergaderen) en communiceren Training vindt plaats in en tijdens het bestaande overleg (b.v. team-, werkoverleg, bewonersbespreking, managementoverleg..) 8-4

5 Methodiek training on the job (3) Uitgangspunten en doelstellingen Actieve betrokkenheid stimuleren van medewerkers; bevorderen van het eigenaarschap Concrete aandacht voor de rol en competenties van de leidinggevende van de dienst/het team Ontwikkelings- en resultaatgericht traject Externe begeleiding; in een eerste fase. (1 e jaar) 9 - Methodiek training on the job (4) Werkwijze en didactische aanpak Training is opgebouwd uit vier stappen Sterke deelnemersgerichte benadering en aanpak Vertrouwensrelatie opbouwen en versterken Zelfanalyse en groeidoelen per team ; bij stap 1 Korte voor- en nabespreking tussen leidinggevende en begeleider Hanteren van meerdere instrumenten; eisenkader, check- meet- en observatielijsten, e.a.. STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 Oriëntatiefase Beoordelen van de structuur van het overleg en de vereiste basisvaardigheden Verbreding en verdieping van basis- en genuanceerde vaardigheden Integratie en stabilisatie 5

6 Methodiek training on the job (5) Enkele bevindingen en resultaten (zie verder dia Literatuurverwijzingen, T. Wijnen) Efficiënte en effectieve methode naast andere methoden van opleiden en leren Methodiek vergt zorgvuldige benadering en stapsgewijze aanpak. Met name als de externe begeleider de organisatie heeft verlaten; Verdere transfer inbouwen en opvolgen via stap 4 integratie en stabilisatie Groot realiteitsgehalte (herkenbaarheid) voor de deelnemers; o.a., vaardigheden worden ingeoefend en toegepast in de eigen praktijk tijdens het overlegmoment opdrachten voor de praktijk Methodiek training on the job (6) Enkele bevindingen en resultaten (zie verder dia Literatuurverwijzingen, T. Wijnen) Toepassing van het geleerde ligt bij de medewerkers en de leidinggevende; begeleider faciliteert, traint de teamleden tijdens het overleg, klankbord en coach voor de leidinggevende en de opdrachtgever Leidinggevende als cultuurdrager en interne begeleider Oefening zelfanalyse, groeidoelen, tussentijdse metingen gelden als een rode draad doorheen het traject. Constante focus op het gestelde doel; systematisch verbeteren van de kwaliteit van het formele overleg (overlegstructuur) en de communicatie 6

7 Methodiek training on the job (7) Enkele bevindingen en resultaten (zie verder dia Literatuurverwijzingen, T. Wijnen) Efficiënt en effectief uitgebouwde overleg- en communicatiestructuur Enkele fragmenten van deelnemers Fragment 1; Bewust communiceren Fragment 2; Verbetering van de sfeer Fragment 3; Kleine maar belangrijke aanpassingen Fragment 4; Niet alleen maar structuur, ook ontwikkeling van vaardigheden Fragment 5; Steeds opvolgen en bewaken Fragment 6; Verbanden leggen Methodiek training on the job (8) Vervolgtraject; als onderdeel van stap 4 In het WZC: 4800 uur vergadermomenten/jaar Blijvend sensibiliseren voor kwaliteit van overleg en communicatie Volhardend toewerken naar niveau van bewuste bekwaamheid Hulpmiddelen geïntegreerd in de dagelijkse werking: Eisenkader: vaardig vergaderen (agenda, duur, verslag..) Ieder overleg: systematische groepsevaluatie van de communicatie Periodieke zelfevaluatie door teams; document basisregels voor overleg Communicatie is een belangrijk evaluatiecriterium in de tweejaarlijkse evaluatie functionele loopbaan: kunnen luisteren en feedback geven/ontvangen 7

8 Methodiek training on the job (9) Tweejaarlijks tevredenheidsonderzoek medewerkers: opiniepeiling over communicatie 2009: ondanks voldoende en structureel overleg behoefte aan persoonlijk (informeel) contact tussen directeur en medewerkers praatcafé met directeur vergroot het participatieniveau Methodiek training on the job (10) Vervolgtraject; als onderdeel van stap 4 Ervaringsdeskundigheid verspreidt zich in huis Eerst: begeleidde intervisiesessies Voor TEAMS: leren individueel reflecteren over eigen gedrag Voor LEIDINGGEVENDEN: bevorderen van onderlinge communicatie en samenwerking, training in competenties coachend leiderschap Nu: zelfstandige intervisiesessies door leidinggevenden zelf Periodieke coaching en opvolgingsgesprekken op kernkwaliteiten communicatie vb. doorvragen zonder suggestieve vragen te stellen: hoe staat het er mee? vb. ander laten uitspreken in plaats van proces willen versnellen: lukt het? Participerende observatie door kwaliteitscoördinator gepland 8

9 Methodiek training on the job (11) Cultuur is gezet.(1) Methodiek inspireert tot nieuwe trajecten! Vb ABC in moeilijke gedragssituaties - traject Ervaring in zelfanalyse >groeidoelen Ervaring in sterke deelnemersgerichte benadering en aanpak Ervaring in samenwerking met externe begeleider/trainer Ervaring in systematisch gebruik van werkinstrumenten in bestaand overleg Traject positief geëvalueerd door de deelnemers Methodiek training on the job (12) Cultuur is gezet. (2) STAP 1 Oriëntatiefase STAP 2 Beoordelen van de structuur van het overleg en de vereiste basisvaardigheden STAP 3 Verbreding en verdieping van basis- en genuanceerde vaardigheden met huiswerkopdrachten STAP 4 Integratie en stabilisatie -Casus -Kwaliteitsverbetering 9

10 Literatuur (1) Ontwikkeling methodiek training on the job: systematische verbetering van de kwaliteit van overleg- en communicatievormen (deel 1 en deel 2), T. Wijnen, VVSG/Politeia, in Praktijkboek Kwaliteitszorg in Welzijnsvoorzieningen (downloaden via Pocket Coördineren en Samenwerken, bijlage 2, inclusief oefendocumenten op CD-ROM, T. Wijnen, VVSG/Politeia, 2006 ( Situationeel opleiden en leren: het potentieel van individuele competenties voor organisaties, G. Bergenhenegouwen, Kluwer, Literatuur (2) Kostbaar misverstand: van training naar business improvement, J. Arets & V. Heijnen, Academic Service, 2008 Liever (g)een training: op weg naar performanceverbetering, J. Arets & B. Overduin, Academic Service, 2009 Zwolle aan zee: het verhaal achter baanbrekend HRM-beleid, L. Lijkendijk, Gemeente Zwolle, 2009 Leren in organisaties: als leren het antwoord is, wat is dan de vraag? G. Schuiling, H. Vermaak, H. Tours (red.), Kluwer, 2010 Organisatiecoaching in de praktijk: leren verlangen naar de zee, F. van den Boomen & J. van Jaarsveld, Kloosterhof,

11 Bedankt voor uw aandacht! 11