Beheerplan Wegen

Transcriptie

1 Beheerplan Wegen Gemeente Nederweert Definitief In opdracht van Gemeente Nederweert Postbus AA NEDERWEERT Grontmij Nederland B.V. Eindhoven, 24 juli 2013 Pagina 1 van 26

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Beheren met beleid Inleiding Beleidskaders Beleidsplan Beheerplan Wegbeheer Algemeen Hoofdlijnen van de systematiek Areaal verhardingen Areaal binnen de bebouwde kom Areaal buiten de bebouwde kom Vergelijking areaal 2013 met Kwaliteit van de verhardingen Inleiding Technische kwaliteit Kwaliteitsbeoordeling Vergelijking Reguliere onderhoudskosten Inleiding Basisplanning korte en middellange termijn (1 5 jaar) Budgetten regulier onderhoud korte en middellange termijn Achterstallig onderhoud Budgetplanning Basisplanning lange termijn (6 10 jaar) Overige kosten wegbeheer Klein onderhoud Preventief onderhoud Verwerking teerhoudend asfalt Bepaling onderhoudsbudget Risicomanagement Wegen Conclusie en aanbevelingen Bijlage 1: Bijlage 2: Wegbeheer Wettelijk kader en milieu Pagina 3 van 26

4 1 Inleiding De gemeente Nederweert (hierna de gemeente ) heeft aan Grontmij Nederland B.V. (hierna Grontmij ) opdracht gegeven voor het opstellen van het beheerplan voor de wegverhardingen voor de periode Met dit beheerplan wordt inzicht verkregen in de factoren en kosten om de openbare ruimte, in dit geval de wegverhardingen, in stand te houden. Dit beheerplan is opgesteld aan de hand van de CROW 1 -systematiek voor wegbeheer, zoals die is beschreven in CROW-publicatie 147, uitgave december Hierbij is gebruikgemaakt van het door Grontmij ontwikkelde computerprogramma dg DIALOG Wegen, dat op deze systematiek is gebaseerd. De gemeenteraad heeft in 2006 er voor gekozen om zich te conformeren aan het minimale CROW-onderhoudsniveau voor verantwoord wegbeheer. In oktober 2012 is in de gemeente het wegenareaal door Grontmij geïnspecteerd. Het hier beschreven beheerplan is gebaseerd op deze globale visuele inspectie en het areaal verhardingen in beheer bij de gemeente. Hoofdstuk 2 beschrijft de relatie tussen beleid en beheer. In hoofdstuk 3 worden de hoofdlijnen van wegbeheer conform de CROW-systematiek uiteengezet. In hoofdstuk 4 en 5 worden respectievelijk het areaal en de kwaliteit van de verhardingen weergegeven. In hoofdstuk 6, 7 en 8 worden de kosten voor de korte en lange termijn gegeven. Uiteindelijk volgen in hoofdstuk 9 de conclusie en aanbevelingen voor het beheer en onderhoud van de verhardingen voor de periode Alle in dit rapport genoemde prijzen zijn, indien niet anders aangegeven, inclusief de toeslagpercentages voor: verkeersmaatregelen, uitvoeringskosten, algemene bedrijfskosten, winst & risico, maar exclusief V&T (Voorbereiding en Toezicht, doorgaans 15 à 20%) en 21% btw. De berekende onderhoudskosten zijn verder exclusief verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt. Een indicatie van de verwerkingskosten is apart opgenomen in dit rapport. De prijzen waarmee de berekeningen zijn uitgevoerd zijn gebaseerd op de Elsevier GWW-kostenboeken. Het prijspeil is Kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur. Pagina 4 van 26

5 2 Beheren met beleid 2.1 Inleiding Het uitvoeren van wegbeheer is gebaseerd op keuzes die het beleid gemaakt heeft. Een beleidsplan wegenbeheer vormt een basis voor het opstellen van het beheerplan. In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op de relatie tussen de beleidskaders, het beleidsplan en het beheerplan zoals weergegeven in figuur 2-1. Wet- en Regelgeving Gemeentelijke beleidsthema's en plannen Landelijke ontwikkelingen en trends Beleidskaders Beleidsplan Beheerplan Figuur 2-1 Processchema Figuur 2-1 geeft zeer schematisch een normaal beheerproces weer: op basis van vigerende wet- en regelgeving, gemeentelijke beleidsplannen en landelijke ontwikkelingen worden door het bestuur beleidskaders vastgesteld. Deze kaders worden vertaald in een beleidsplan, in dit geval een beleidsplan voor wegen. Het beheer van de wegen dient vervolgens gebaseerd te zijn op de keuzes die in het beleidsplan zijn beschreven. 2.2 Beleidskaders Beleidskaders, vastgesteld door het bestuur, vormen het raamwerk waarin de wijze van beheer op lange termijn (> 5 jaar) is verwoord. Enerzijds moet daarbij rekening worden gehouden met wet- en regelgeving (zie bijlage 2) en landelijke ontwikkelingen en trends. Anderzijds zal het beleid zelf deze kaders moeten aangeven. Door de gemeente Nederweert is het beleid betreffende de wegen in 2006 vastgesteld. Concreet gaat het om de volgende beleidsaspecten: Eén van de beleidskeuzes is om de bestaande infrastructuur in stand te houden op het kwaliteitsniveau zoals dat is aangegeven in de CROW-wegbeheersystematiek en beschreven in publicatie 147 van het CROW. Concreet houdt dit in dat het wegenareaal met minimale middelen in een voldoende staat wordt onderhouden. Er mag geen kapitaalvernietiging ontstaan. Dit is van toepassing bij asfaltverhardingen: indien een asfaltverharding te laat wordt onderhouden, is in een later stadium veelal een Pagina 5 van 26

6 Beheren met beleid zwaardere en dus duurdere onderhoudsmaatregel nodig om uiteindelijk dezelfde restlevensduur te krijgen als wanneer de weg tijdig was onderhouden. Deze extra kosten betreffen kapitaalvernietiging. Rehabilitaties en reconstructies/functiewijzigingen worden uit andere middelen dan het reguliere onderhoudsbudget betaald. Het wegenplan wordt altijd afgestemd op het rioolplan, het bomenplan, het verkeersplan en alle vastgestelde projecten. Er wordt vastgehouden aan de bewezen besparing door toepassing van preventieve conservering van wegen in het buitengebied. In geval van teerhoudend asfalt in een wegconstructie wordt getracht de afvoer hiervan te beperken door minder (diep) te frezen. Echter wanneer dit technisch niet verantwoord is, wordt het teerhoudende asfalt geheel afgevoerd. Alle onderhoudsmaatregelen aan asfaltwegen, die door het wegbeheerpakket gegenereerd zijn op basis van de visuele weginspectie, worden nog visueel beoordeeld op juistheid van toepassing. De onderhoudsstrategie plaatselijk zwaar onderhoud versus veel licht onderhoud wordt dus per weg beoordeeld op effectiviteit. 2.3 Beleidsplan In een beleidsplan worden de beleidskaders omschreven en uitgewerkt tot beleidsdoelstellingen en strategieën. Het beleidsplan, dat door het bestuur wordt vastgesteld, heeft tot doel om de wijze van beheren voor een langere periode (5-10 jaar) vast te leggen. Het daarvan afgeleide beheerplan geeft een overzicht van de uit te voeren beheermaatregelen op korte en middellange termijn (1-5 jaar). De beleidsdoelstellingen van de gemeente Nederweert zijn niet in een apart beleidsplan vastgelegd, maar in deze beheerrapportage. 2.4 Beheerplan Dit beheerplan is gebaseerd op de geformuleerde beleidsdoelstellingen, waardoor de aangegeven budgetten minder onzekerheden bevatten en zo goed mogelijk aansluiten bij de praktijk en ervaring van de beheerder. Dit beheerplan geeft een overzicht van de uit te voeren beheermaatregelen op korte en middellange termijn (1-5 jaar) en een doorkijk naar de lange termijn (6 10 jaar). Pagina 6 van 26

7 3 Wegbeheer 3.1 Algemeen Het hoofddoel van wegbeheer als managementsysteem is informatie te verstrekken op netwerkén projectniveau over het wegennet. Op netwerkniveau wordt er naar het totale wegennet als één geheel gekeken. Het gaat dan niet om details, zoals welke onderhoudsmaatregel op welke locatie wordt uitgevoerd, maar om de grote lijnen. Op netwerkniveau worden bijvoorbeeld de totale kosten voor het onderhoud aan de verhardingen in de komende jaren bepaald, evenals de algemene kwaliteit van het wegennet. Op projectniveau wordt gekeken naar individuele wegvakken of wegvakonderdelen. Hier is het wel van belang welke onderhoudsmaatregel wordt toegepast, wanneer dat gaat gebeuren en wat de exacte kosten daarvan zijn. In deze rapportage wordt de nadruk gelegd op het netwerkniveau. Bij het nemen van beslissingen op projectniveau is het wegbeheersysteem slechts één van de bronnen waarop de beslissingen over onderhoud worden gebaseerd. De systematiek voor wegbeheer is beschreven in CROW-publicatie 147 waarvan in november 2005 een herziene versie is uitgebracht. Voor de theoretische achtergronden van de systematiek wordt verwezen naar bijlage 1 van dit rapport. Tevens wordt aangegeven welke informatie (berekeningsresultaten) het systeem biedt en hoe deze informatie dient te worden gebruikt. Wegbeheer is op basis van wetgeving in Nederland een verplichting van de wegbeheerder. Het gaat daarbij om milieuwetgeving (bijvoorbeeld hoe om te gaan met teerhoudend asfalt) en wettelijk vastgelegde aspecten als risico- en schuldaansprakelijkheid. In bijlage 2 wordt hier nader op ingegaan. Het niet of onvoldoende uitvoeren van wegbeheer leidt naast technische gevolgen ook tot maatschappelijke effecten. Het is dus van belang om te beschikken over een goed functionerend inspectie-, onderhouds- en klachtenregistratieproces. Pagina 7 van 26

8 Wegbeheer 3.2 Hoofdlijnen van de systematiek Binnen de systematiek voor wegbeheer kunnen de volgende hoofdactiviteiten worden onderscheiden: 1. het verzamelen en actueel houden van gegevens van het wegennet (locatie, constructie, gebruik, omvang en kwaliteit van de verhardingen, uitgevoerd onderhoud en dergelijke); 2. het interpreteren en verwerken van deze gegevens tot een indicatieve financiële meerjarenplanning- en begroting van het verhardingsonderhoud; 3. het samenstellen van een rapportage voor het bestuur op grond waarvan het bestuur beslissingen kan nemen; 4. het nemen van beslissingen door het bestuur, in het algemeen over budgetten en prioriteiten; 5. het uitvoeren van het vastgestelde plan binnen de gestelde randvoorwaarden door de technische dienst. Deze rapportage is voornamelijk gericht op hoofdactiviteit 2 en 3. Als hulpmiddel bij de hoofdactiviteiten 1 en 2 heeft Grontmij het softwarepakket dg DIALOG ontwikkeld. Dit systeem bestaat uit drie hoofdonderdelen: het beheren van gegevens van het wegennet; het opstellen van planningen en begrotingen; het presenteren van resultaten. Bij het opstellen van deze rapportage is gebruikgemaakt van de gegevens zoals die zijn opgenomen in het wegbeheerbestand van dg DIALOG Wegen van de gemeente Nederweert. In bijlage 1 is de wegbeheersystematiek nader toegelicht. Pagina 8 van 26

9 4 Areaal verhardingen De areaalgegevens van wegen in de gemeente Nederweert worden opgeslagen en bijgehouden in het wegbeheerprogramma dg DIALOG Wegen van Grontmij. Binnen afzienbare termijn zullen door de komst van de BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) ook in Nedeweert de administratieve gegevens uit de database van wegen en groen gekoppeld worden aan de (beheer)kaart. Hierdoor zal de kwaliteit van de gegevens toenemen. De BGT wordt dé gedetailleerde grootschalige basiskaart (digitale kaart) van heel Nederland, waarin op een eenduidige manier de ligging van alle fysieke objecten zoals gebouwen, wegen, water, spoorlijnen en (landbouw)terreinen is geregistreerd. Het GBKN (Grootschalige Basiskaart Nederland) is een voorloper van de BGT. Uit de database van de gemeente blijkt dat het totale wegennet in beheer bij de gemeente een lengte heeft van 279 kilometer. Het totale areaal aan verhardingen in beheer bij de gemeente betreft circa m 2. Hiervan is circa m 2 asfaltverharding, circa m 2 elementenverharding en circa m 2 betonverharding. Duidelijk is dat het grootste gedeelte van het areaal uit asfaltverhardingen bestaat. Het aandeel betonverhardingen is gering. In het huidige areaal aan verhardingen zijn voor de uitbreidingsgebieden alleen nog maar de (asfalt)bouwwegen opgenomen. De trottoirs en andere elementen en asfaltverhardingen zijn nog niet aangelegd c.q. geïnventariseerd. Dit betekent dat het verhardingsoppervlak nog groeit in de komende periode van 0 tot circa m 2. In deze rapportage is dus nog geen rekening gehouden met deze toename in areaal. Op basis van dit areaal kan globaal de waarde van het wegennet in de gemeente bepaald worden. Het betreft de waarde van de wegen indien het areaal in de huidige situatie opnieuw aangelegd zou worden. De waarde van het wegennet in de gemeente Nederweert bedraagt globaal ,00. Het beheer en onderhoud van wegen dient gericht te zijn op het in stand houden van het wegennet. Naast een onderverdeling van de arealen op verhardingstype kan ook naar de ligging van de verhardingen worden gekeken. In tabel 4-1 en figuur 4-1 is een overzicht gegeven van de arealen verharding in beheer bij de gemeente onderverdeeld naar ligging binnen en buiten de bebouwde kom. Tabel 4-1 Verhardingen binnen en buiten de bebouwde kom [m 2 ] Asfalt Elementen Beton Totaal Binnen bebouwde kom Buiten bebouwde kom Totaal Pagina 9 van 26

10 Areaal verhardingen Bubeko Bibeko asfalt elementen beton Figuur 4-1 Grafische weergave areaal verhardingen naar verhardingstype 4.1 Areaal binnen de bebouwde kom In Figuur 4-2 en Tabel 4-2 is het bestaande areaal verhardingen binnen de bebouwde kom onderverdeeld in onderdeeltypen zoals hoofdrijbanen, parkeervakken, voetpaden en trottoirs, fietspaden en overige. Onder de categorie overige vallen onder andere in- en uitritten, bushaltes en rabatstroken. Door afronding van de hoeveelheden areaal kan het totale areaal enigszins afwijken. Hoofdrijbaan Parkeren Voetpad Fietspad Overig Figuur 4-2 Grafische weergave oppervlakten verhardingen naar onderdeeltype Tabel 4-2 Oppervlakten verhardingen naar onderdeeltype (bibeko) Onderdeeltype Areaal % Areaal m 2 Asfalt m 2 Elementen m 2 Beton m 2 Hoofdrijbaan Parkeren Voetpad Fietspad Overig Totaal Pagina 10 van 26

11 Areaal verhardingen 4.2 Areaal buiten de bebouwde kom In Figuur 4-3 en Tabel 4-3 is het bestaande areaal verhardingen buiten de bebouwde kom onderverdeeld in onderdeeltypen zoals hoofdrijbanen, parkeervakken, voetpaden en trottoirs, fietspaden en overige. Onder de categorie overige vallen onder andere in- en uitritten, bushaltes en rabatstroken. Door afronding van de hoeveelheden areaal kan het totale areaal enigszins afwijken. Hoofdrijbaan Parkeren Voetpad Fietspad Overig Figuur 4-3 Grafische weergave oppervlakten verhardingen naar onderdeeltype (bubeko) Tabel 4-3 Oppervlakten verhardingen naar onderdeeltype (bubeko) Onderdeeltype Areaal % Areaal m 2 Asfalt m 2 Elementen m 2 Beton m 2 Hoofdrijbaan Parkeren 0, Voetpad 0, Fietspad Overig Totaal Vergelijking areaal 2013 met 2010 Het areaal aan verhardingen in 2010 is vergeleken met het huidige areaal aan verhardingen. Het totale oppervlak aan areaal in 2010 was m 2. Nu is het oppervlak m 2, dit betekent een toename van m 2 oftewel 1,5%. In tabel 4-4 is een onderverdeling gemaakt naar asfalt, elementen en beton en de ligging binnen of buiten de kom. Tabel 4-4 Vergelijking areaal 2010 en 2013 Binnen de kom Buiten de kom Asfalt m m m m 2 Elementen m m m m 2 Beton 0 m 2 0 m m m 2 Totaal m m m m² Met name binnen de bebouwde kom is sprake van een toename van zowel de asfalt- als elementenverhardingen. In hoofdzaak wordt de toename veroorzaakt door uitbreidingsplannen. Pagina 11 van 26

12 5 Kwaliteit van de verhardingen 5.1 Inleiding Het in de komende periode uit te voeren onderhoud en de daarmee samenhangende kosten worden voornamelijk bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen. Het weergegeven kwaliteitsbeeld is direct afgeleid van de globale visuele inspectie en de CROW-richtlijnen. Deze technische kwaliteit wordt eerst weergegeven in de aanduiding voldoende, matig en onvoldoende (conform CROW-systematiek) en daarna in vijf kwaliteitsbeoordelingen (zeer slecht, slecht, matig, redelijk en goed), waarmee meer inzicht wordt verkregen in de werkelijke technische kwaliteit. De kosten voor onderhoud worden dus bepaald op basis van de technische kwaliteit. Theoretisch zou zo veel onderhoud uitgevoerd kunnen worden, dat geen enkele weg schade heeft. In de praktijk is dat onmogelijk en onwenselijk. Het is praktisch mogelijk om te sturen op een minimale (conform het CROW) acceptabele kwaliteit voor verantwoord wegbeheer. Dit betekent echter niet dat wanneer het aangegeven budget ook daadwerkelijk geïnvesteerd zou worden, dat dan alle wegen op het minimale niveau liggen: na onderhoud is een betreffende weg weer goed. Na verloop van tijd neemt de kwaliteit weer af. Een weg die volgens de richtlijnen nog niet aan onderhoud toe is, is daarentegen niet per se van goede kwaliteit. Op het moment van inspectie kan de weg nog net voldoen, enige tijd later kan er sprake zijn, als gevolg van het toenemen van schade, van een achterstallige weg. Achterstallig onderhoud dient altijd voorkomen te worden, maar is praktisch niet haalbaar. Een normaal gesproken klein gedeelte van het wegennet zal dan ook altijd de kwaliteitsbeoordeling zeer slecht hebben. 5.2 Technische kwaliteit Eind 2012 is in de gemeente het wegenareaal geïnspecteerd door Grontmij. De hierbij verkregen inspectiegegevens zijn getoetst aan de richtlijnen die door het CROW zijn opgesteld. In tabel 5-1 is het percentage van het oppervlak weergegeven, verdeeld over de asfalt- en elementenverhardingen, met een beoordeling voldoende, matig of onvoldoende per schadebeeld. Voldoende wil in dit kader zeggen dat het weergegeven areaal (in procenten) per schadebeeld voldoet aan de CROW-richtlijnen, ofwel de schade is minder dan de toegestane schade volgens de richtlijn. Matig wil zeggen dat de schade nog net voldoet aan de richtlijn en onvoldoende wil zeggen dat de schade niet meer voldoet, ofwel dat de schade erger is dan toegestaan volgens verantwoord wegbeheer. De aanwezigheid van percentages onvoldoende is dus volgens de CROW-richtlijnen onverantwoord en dienen op korte termijn te worden weggewerkt Tabel 5-1 Percentages voldoende/matig/onvoldoende [%] Asfaltverhardingen Elementenverhardingen Schadebeeld voldoende matig onvoldoende voldoende matig onvoldoende Dwarsonvlakheid Oneffenheden Rafeling Randschade Scheurvorming N.B. De schadebeelden rafeling, randschade en scheurvorming worden bij elementenverhardingen niet geïnspecteerd. In bijlage 1 is een beschrijving van de schadebeelden en de beoordeling hiervan opgenomen. Pagina 12 van 26

13 Kwaliteit van de verhardingen De percentages van de individuele schades zijn omgezet naar een kwaliteitsbeoordeling van het asfalt- en elementenareaal. Deze kwaliteitsbeoordeling is onderverdeeld in verhardingen binnen en buiten de bebouwde kom en opgenomen in tabel 5-2 en 5-3. Tabel 5-2 Kwaliteit verhardingen binnen de bebouwde kom Kwaliteitsbeoordeling Planjaar Asfalt Elementen Zeer slecht 1 6,1 % 0,3 % Slecht 1-2 1,9 % 0,1 % Matig 3-5 6,3 % 0,8 % Redelijk > 5 45,6 % 17,9 % Goed Geen schade 40,1 % 80,9 % Tabel 5-3 Kwaliteit verhardingen buiten de bebouwde kom Kwaliteitsbeoordeling Planjaar Asfalt Elementen Zeer slecht 1 0,4 % 0,3 % Slecht 1-2 2,4 % 0,2 % Matig 3-5 6,0 % 0,6 % Redelijk > 5 52,9 % 50,3 % Goed Geen schade 38,3 % 48,6 % Het percentage van het oppervlak met waardering zeer slecht betreft wegen waar onderhoud al eerder had moeten worden uitgevoerd. Technisch gezien is het verder uitstellen van dit onderhoud niet acceptabel. Het areaal met de waardering slecht moet in de komende twee planjaren worden onderhouden. De waardering matig houdt in dat het betreffende oppervlak over drie tot vijf jaar onderhoud behoeft. 5.3 Kwaliteitsbeoordeling In een normale situatie zal er jaarlijks een bepaald percentage van het wegenareaal aan onderhoud toe zijn; deze wegen hebben dan een beoordeling slecht. Zo zal er ook altijd een bepaald percentage zijn met de beoordeling matig. De kwaliteit wordt getoetst aan een wegennet dat als normaal mag worden beschouwd. Het overzicht in tabel 5-4 betreft een goed en evenwichtig onderhouden wegennet. Dit overzicht is gebaseerd op ervaringscijfers bekeken over heel Nederland. Ten opzichte van dit overzicht is de kwaliteit van het wegennet van de gemeente Nederweert getoetst. Door het geringe areaal betonwegen in Nederland, dat eigendom is van gemeentelijke overheden, is hiervoor op dit moment nog geen vergelijkingsmateriaal beschikbaar. Tabel 5-4 Percentages evenwichtig wegennet bij een zand ondergrond Kwaliteitsbeoordeling Planjaar Asfalt Elementen Zeer slecht 1 0 % 0 % Slecht % 5 % Matig % 8 % Redelijk > 5 60 % 77 % Goed Geen schade 20 % 10 % Pagina 13 van 26

14 Kwaliteit van de verhardingen 5.4 Vergelijking De huidige kwaliteit van het areaal verhardingen in de gemeente is vergeleken met de kwaliteit van de asfaltverhardingen in 2010 en met een (gemiddeld in Nederland) goed en evenwichtig onderhouden wegennet. In tabel 5-5 is de kwaliteit binnen de bebouwde kom vergeleken en in tabel 5-6 is de kwaliteit buiten de bebouwde kom vergeleken. Tabel 5-5 Vergelijking kwaliteit binnen de bebouwde kom Kwaliteitsbeoordeling Asfalt Elementen Asfalt Elementen Zeer slecht 2,6 % 0,2 % 6,1 % 0,3 % Slecht 1,7 % 0,0 % 1,9 % 0,1 % Matig 4,4 % 0,1 % 6,3 % 0,8 % Redelijk 43,9 % 12,1 % 45,6 % 17,9 % Goed 47,4 % 87,6 % 40,1 % 80,9 % 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% zeer slecht slecht matig redelijk goed asfalt 2010 elementen 2010 asfalt 2013 elementen 2013 Figuur 5-1 Grafische weergave vergelijk kwaliteit binnen de bebouwde kom Pagina 14 van 26

15 Kwaliteit van de verhardingen Tabel 5-6 Vergelijking kwaliteit buiten de bebouwde kom Kwaliteitsbeoordeling Asfalt Elementen Asfalt Elementen Zeer slecht 1,2 % 1,3 % 0,4 % 0,3 % Slecht 0,6 % 0,2 % 2,4 % 0,2 % Matig 11,4 % 2,3 % 6,0 % 0,6 % Redelijk 34,0 % 25,5 % 52,9 % 50,3 % Goed 52,8 % 87,6 % 38,3 % 48,6 % 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% zeer slecht slecht matig redelijk goed asaflt 2010 elementen 2010 asfalt 2013 elementen 2013 Figuur 5-2 Grafische weergavevergelijk kwaliteit buiten de bebouwde kom De kwaliteit van de asfalt- en elementenverhardingen binnen de bebouwde kom is ten opzichte van 2010 licht afgenomen. De percentages redelijk, matig, slecht en zeer slecht zijn wat toegenomen. Het percentage goed is bij beide verhardingssoorten afgenomen. De kwaliteit van de asfaltverhardingen buiten de bebouwde kom is ten opzichte van 2010 iets toegenomen als gevolg van een afname van het percentage zeer slecht. Wél is een behoorlijke toename van het percentage slecht ontstaan. De percentages goed en matig zijn afgenomen en het percentage redelijk is aanzienlijk gestegen. De elementenverhardingen buiten de bebouwde kom zijn in kwaliteit toegenomen, de percentages zeer slecht, slecht en matig zijn afgenomen. Er is een verschuiving te zien van goed (geen schade) naar redelijk. Over het algemeen is de kwaliteit van de verhardingen gedurende de jaren 2010 tot 2013 redelijk stabiel gebleven. De verschuiving van het aandeel goed naar redelijk is te verklaren door de beleidskeuze in 2006, toen de gemeenteraad akkoord ging met een lager kwaliteitsniveau (overeenkomstig met het minimale CROW-niveau). De gevolgen van een dergelijke keuze is nog niet direct zichtbaar in de eerste jaren nadien, maar volgt pas wat later omdat de kwaliteit van de verhardingen, indien geen onderhoud gepleegd zou worden, niet meteen afneemt. Hier gaan een aantal jaren overheen. Pagina 15 van 26

16 6 Reguliere onderhoudskosten 6.1 Inleiding Met behulp van dg DIALOG Wegen is een berekening gemaakt van de onderhoudsbehoeften van de verhardingen voor de korte, middellange en lange termijn. In de berekeningen wordt onderscheid gemaakt tussen asfalt-, elementen- en betonverhardingen. Bij de financiële analyse is uitgegaan van de zogenoemde basisplanning. In bijlage 1 is hiervan een uitleg opgenomen. Bij de berekeningen wordt ervan uitgegaan dat de verhardingsconstructies gedimensioneerd zijn op de aanwezige verkeersfuncties met bijbehorende verkeersbelastingen. De asfaltconstructie van een stadsontsluitingsweg dient zwaarder geconstrueerd te zijn (meer asfalt) dan de asfaltconstructie van een woonstraat. Daarnaast zijn de advieskosten meegenomen. Voor de maatregelprijzen is uitgegaan van teervrije constructies. Door de onzekerheid over de teerhoudendheid van de wegen die voor onderhoud in aanmerking komen zijn de eventuele extra kosten voor de afvoer niet opgenomen in de budgetten. In paragraaf 7.3 worden wel kosten bepaald voor de verwerking van teerhoudend asfalt. 6.2 Basisplanning korte en middellange termijn (1 5 jaar) De basisplanning is gebaseerd op onderhoudsrichtlijnen, opgesteld door het CROW. Deze richtlijnen geven een minimum aan: zij zijn de onderkant van verantwoord wegbeheer. In de planning wordt voor de wegen waar dat nodig is een indicatieve onderhoudsmaatregel bepaald. De onderhoudsmaatregelen worden gepland zodra de richtlijn is bereikt. De berekende budgetten op basis van de basisplanning zijn daarom te beschouwen als minimaal benodigde budgetten voor regulier onderhoud voor verantwoord wegbeheer Budgetten regulier onderhoud korte en middellange termijn Alle wegvakonderdelen waarbij de richtlijn is bereikt dan wel is overschreden, komen op korte termijn (2014 en 2015) voor regulier onderhoud in aanmerking. Wegvakonderdelen waarvan de richtlijn net niet is bereikt, komen in aanmerking voor de middellange termijn (2016 tot en met 2018). In tabel 6-1 zijn de benodigde budgetten voor asfalt-, elementen- en betonverhardingen voor de korte- en middellange termijn weergegeven voor de gemeente. Tabel 6-1 Overzicht budgetten korte- en middellange termijn [ ] Planjaar Bitumineus Elementen Beton Totaal Totaal Gemiddelde per jaar Uit de basisplanning volgt dat de komende 5 jaar ,00 benodigd is voor het reguliere groot onderhoud aan de verhardingen. Gemiddeld is dit ,00 per jaar. Pagina 16 van 26

17 Reguliere onderhoudskosten De genoemde bedragen zijn de onderkant van verantwoord wegbeheer en betreffen een absoluut minimumbudget voor wegbeheer. Tevens zijn dit zogenoemde kale kosten waarbij geen rekening is gehouden met toeslagpercentages voor V&T (Voorbereiding en Toezicht), btw en eventuele verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt. Ook is er geen rekening gehouden met rehabilitaties, ofwel de kosten voor het opnieuw aanbrengen van de verharding in hetzelfde dwarsprofiel en met vergelijkbare materialen, of reconstructies, ofwel het opnieuw aanbrengen van een verharding in een ander dwarsprofiel en/of met andere materialen. Het bepalen van de reguliere onderhoudskosten is voor de korte termijn (2014 en 2015) vrij nauwkeurig, omdat wegen in deze periode de richtlijn voor onderhoud al hebben bereikt of zelfs overschreden. Dergelijke wegen hebben duidelijk schade die op korte termijn opgeheven moeten worden. Daarnaast betekent meer schade hogere onderhoudskosten. De bepaling van de reguliere onderhoudskosten op de middellange termijn is duidelijk minder nauwkeurig. Bij deze wegen is de richtlijn nog niet bereikt en er wordt door de systematiek van uitgegaan dat deze wegen in de periode 2016 tot en met 2018 aan onderhoud toe zijn. Het aandeel van wegen dat een beoordeling matig heeft, is als gevolg van de toegepaste inspectiemethodiek relatief klein. Daarnaast is geen rekening gehouden met wegen die nu als redelijk beoordeeld worden. Deze wegen komen niet in de planning van de korte en middellange termijn, maar er is wel al wat schade die mogelijk binnen 5 jaar naar matige of ernstige schade groeit. Deze voorspelling is dus niet meegenomen in de basisplanning voor de komende 5 jaar. De bepaling van de onderhoudskosten voor de middellange termijn dient dus met enige omzichtigheid benaderd te worden. De bedragen zijn doorgaans aan de lage kant Achterstallig onderhoud Het achterstallig onderhoud is een indicator en gedefinieerd als onderhoud op wegvakonderdelen waarbij de richtlijn al is overschreden, met andere woorden waarbij het onderhoud al eerder uitgevoerd had moeten worden. Technisch gezien is het verder uitstellen van dit onderhoud niet acceptabel. Conform de systematiek worden dergelijke wegen in het eerste planjaar gepland. In een normale situatie zal er jaarlijks een bepaald percentage van het wegenareaal achterstallig zijn. In de gemeente is 1,4 % van het areaal achterstallig onderhoud. Het totaal aan achterstallig onderhoud bedraagt ,00 en dient in het eerste planjaar te worden gereserveerd. Het achterstallig onderhoud voor de asfaltverhardingen bedraagt ,00. Het achterstallig onderhoud voor de elementenverhardingen bedraagt 6.500,00. Met name het achterstallig onderhoud voor de asfaltverhardingen dient in het eerste planjaar te worden opgeheven. Indien onderhoud wordt uitgesteld kan bij asfaltverhardingen kapitaalvernietiging optreden. De kapitaalvernietiging is het gevolg van het moeten toepassen van een zwaardere en in de regel duurdere onderhoudsmaatregel voor asfaltverhardingen. De elementenverhardingen kennen geen kapitaalvernietiging. Het uitstellen van onderhoud bij deze verhardingen heeft tot gevolg dat een groter oppervlak dient te worden onderhouden. 6.3 Budgetplanning Op basis van de inspectiecijfers en de richtlijnen is met behulp van het wegbeheersysteem berekend wat het benodigde budget is om het wegenareaal de komende planjaren te onderhouden (tabel 6-1). Binnen het wegbeheer bestaat de mogelijkheid om de consequenties te berekenen van een beschikbaar budget. Indien dit beschikbare budget lager is dan het benodigde budget zal er een onderhoudsachterstand optreden. Een gedeelte van het onderhoud zal als gevolg van de lagere onderhoudsbudgetten niet op het optimale moment uitgevoerd kunnen worden. De schade zal hierdoor toenemen, waardoor op een later moment een groter areaal onderhouden dient te worden. Bij asfaltverhardingen kan dit tevens inhouden dat er een zwaardere (duurdere) onderhoudsmaatregel toegepast moet worden. Hierbij spreekt men van kapitaalvernietiging. Pagina 17 van 26

18 Reguliere onderhoudskosten In tabel 6-2 zijn de gevolgen weergegeven van onderhoudsbudgetten die respectievelijk 10% en 25% lager zijn dan het benodigde budget. Tabel 6-2 Overzicht budgetten korte- en middellange termijn [ ] Gemiddeld beschikbare budget per jaar [ ] Achterstand in 2019 [ ] Kapitaalvernietiging [ ] Benodigd budget % onder benodigd budget % onder benodigd budget Uit tabel 6-2 blijkt dat wanneer het beschikbare onderhoudsbudget 10% lager is dan het benodigde onderhoudsbudget voor de korte en middellange termijn, er in 2019 een onderhoudsachterstand zal zijn opgetreden van ,00. Wanneer het beschikbare onderhoudsbudget 25% lager is dan het benodigde onderhoudsbudget voor de korte en middellange termijn, zal de onderhoudsachterstand in 2019 oplopen tot ,00. Naast de oplopende onderhoudsachterstand zijn de verhardingen die niet voldoen aan de CROW-richtlijnen een risicofactor in de aansprakelijkheid van de gemeente in het geval van ongevallen. Een recent voorbeeld hiervan is een ongeval met dodelijke afloop in de gemeente Stichtse Vecht, eind Als gevolg van onder meer achterstallig onderhoud is de gemeente aansprakelijk gesteld met als oordeel van de Rechtbank: dood door schuld. Naast ernstige maatschappelijke schade (overlijden van een motorrijder) is de politieke schade, mede doordat dit voorval landelijke bekendheid heeft gekregen, groot. Vanwege deze aansprakelijkheid moet zowel het onderhoud van asfaltverhardingen als dat van elementenverhardingen niet worden uitgesteld. 6.4 Basisplanning lange termijn (6 10 jaar) De CROW-systematiek voor wegbeheer kent geen berekening voor de planperiode 6-10 jaar. Omdat soms behoefte bestaat om ook voor deze periode een indicatie te krijgen van de te verwachten onderhoudskosten heeft Grontmij een methode ontwikkeld om ook deze kosten te kunnen bepalen. Hiervoor is een selectie gemaakt van alle wegvakonderdelen die niet in de planperiode 1-5 jaar voorkomen en waarvoor één van de schadebeelden minimaal meer dan plaatselijk lichte schade heeft. Van deze wegvakonderdelen wordt verondersteld dat deze in de planperiode 6-10 jaar voor onderhoud in aanmerking komen. De kosten voor de bijbehorende onderhoudsmaatregelen zijn opgeteld en gelijkmatig over de planperiode 6-10 jaar verdeeld. Deze kosten zijn weergegeven in tabel 6-3. In bijlage 1 paragraaf D is de schadebeoordeling nader toegelicht. Tabel 6-3 Budgetten 6-10 jaar Bitumineus Elementen Beton Totaal Totaal 6-10 jaar Gemiddeld per jaar Uit de basisplanning volgt dat voor de periode ruim ,00 benodigd is voor het reguliere groot onderhoud aan de verhardingen. Gemiddeld is dit ,00 per jaar. Pagina 18 van 26

19 7 Overige kosten wegbeheer In onderstaande paragrafen worden overige met wegbeheer en onderhoud gerelateerde kosten nader toegelicht. Het gaat daarbij om kosten voor: klein onderhoud; preventief onderhoud; verwerking teerhoudend asfalt; 7.1 Klein onderhoud Naast de maatregelen voor groot onderhoud dient ieder jaar een budget vrijgemaakt te worden voor klein onderhoud. Klein onderhoud wil zeggen het herstellen van plaatselijke schades, zoals verzakkingen, scheuren en dergelijke. Ongeacht de onderhoudstoestand van het wegennet in een gemeente is het uitvoeren van klein onderhoud altijd noodzakelijk, vaak als gevolg van calamiteiten en onvoorziene omstandigheden. Het bedrag voor klein onderhoud is berekend aan de hand van de percentages zoals deze zijn vrijgegeven door het CROW en het berekende cyclusbudget. Het percentage verschilt per verhardingstype en per wegtype. De voor de berekening gehanteerde percentages zijn terug te vinden in publicatie 147 van het CROW. Ervaringscijfers voor Nederland geven aan dat de hoeveelheid klein onderhoud ongeveer 10% tot 15% van het groot onderhoudsbudget op basis van cyclusbedragen bedraagt. Het bedrag voor klein onderhoud dat moet worden vrijgemaakt voor alle verhardingen in de gemeente samen bedraagt ongeveer ,00 per jaar. 7.2 Preventief onderhoud De gemeente hanteert naast het reguliere onderhoud ook een methode voor preventief onderhoud. Preventief onderhoud is cyclisch van aard en houdt in het om de circa 10 jaar aanbrengen van preventieve oppervlakbehandelingen op wegen buiten de bebouwde kom en het aanbrengen van preventieve emulsie-asfaltbeton binnen de bebouwde kom. Als basis wordt per jaar een oppervlakte van m 2 aan preventieve conserveringen aangehouden, omdat dit financieel gunstig blijkt. Daarvan is m 2 gereserveerd voor wegen binnen de bebouwde kom en m 2 voor wegen buiten de bebouwde kom. Dit komt neer op een bedrag van ,00 per jaar. Pagina 19 van 26

20 Overige kosten wegbeheer 7.3 Verwerking teerhoudend asfalt Bij het onderhoud aan asfaltverhardingen wordt bestaand asfalt veelal gefreesd of opgebroken. In het verleden zijn tot 1991 teerhoudende producten (PAK = polycyclische aromatische koolwaterstoffen) toegepast in de wegenbouw. Vanaf 1991 is dit verboden omdat PAK kankerverwekkend is. Zodra teerhoudend asfalt hergebruikt wordt in nieuw asfalt, komen bij het verwarmen van het mengsel de teerhoudende dampen vrij. Ook in de gemeente zijn in het verleden teerhoudende producten toegepast bij aanleg en/of onderhoud van wegen. Wanneer teerhoudend asfalt vrijkomt door frezen of opbreken, dient dit asfalt afgevoerd te worden naar een erkende verwerkingsinstallatie. Teervrij asfalt wordt doorgaans hergebruikt in nieuw asfalt. Het verschil in verwerkingskosten van teerhoudend en teervrij asfalt is gemiddeld 21,00 per ton in het voordeel van teervrij asfalt. Op basis van nacalculatie van de jaren 2009 tot en met 2012 blijkt dat bij asfaltonderhoud in de gemeente gemiddeld ton teerhoudend asfalt per jaar is afgevoerd. Voor de begroting dient dus rekening gehouden te worden met extra kosten van x 21,00 = ,00 per jaar. Pagina 20 van 26

21 8 Bepaling onderhoudsbudget Op basis van de inspectiecijfers en de richtlijnen is met behulp van het wegbeheersysteem berekend wat het benodigde budget is om het wegenareaal de komende 5 en 10 planjaren te onderhouden op een minimaal niveau met het risico op tegenvallers (onderkant verantwoord wegbeheer). Daarnaast is een budget voor klein onderhoud en preventief onderhoud bepaald. In tabel 8-1 zijn de berekende bedragen voor de korte en middellange termijn samengevat, tabel 8-2 geeft de bedragen voor de lange termijn. Tabel 8-1 Benodigd budget korte en middellange termijn gemeente Nederweert [ ] Benodigd budget per jaar [ ] Basisplanning (minimaal verantwoord) ,00 Klein onderhoud ,00 Preventief onderhoud ,00 Verwerking teerhoudend asfalt ,00 Totaal ,00 Voor de komende 5 jaar is dus een bedrag nodig van ,00 per jaar voor minimaal verantwoord onderhoud, inclusief klein onderhoud, preventief onderhoud en verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt. Uitgespreid over het totale areaal verhardingen ( m 2 ) bedraagt de gemiddelde onderhoudsprijs 0,43 per m² per jaar. Tabel 8-2 Benodigd budget lange termijn gemeente Nederweert [ ] Benodigd budget per jaar [ ] Basisplanning (minimaal verantwoord) ,00 Klein onderhoud ,00 Preventief onderhoud ,00 Verwerking teerhoudend asfalt ,00 Totaal ,00 Voor de periode is een bedrag nodig van ,00 per jaar voor minimaal verantwoord onderhoud, inclusief klein onderhoud, preventief onderhoud en verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt. Uitgespreid over het totale areaal verhardingen ( m 2 ) bedraagt de gemiddelde onderhoudsprijs 0,46 per m² per jaar Uit ervaring blijkt dat de verhardingen in de gemeente zich zodanig gedragen, in de loop van de tijd, dat een bijstelling kan worden gedaan van het onderhoudsbudget conform het CROW. Dit Nederweerter gedragsmodel volgt onder andere uit de berekening uit onderstaande tabel 8-3. Hiervoor geldt dat de periode 1996 t/m 2000 enigszins gedateerd is omdat de gegevens niet helemaal compleet zijn. Voor de periode 2001 t/m 2005 bedroeg de gemiddelde onderhoudsprijs 0,51 per m² per jaar. Deze onderhoudsprijs heeft geleid tot een evenwichtig en voldoende onderhouden wegennet. In 2005 was het beschikbare budget ,00, dit zou door een verlaging naar CROWniveau naar ,00 kunnen in In 2011 zou dit, mede door toename van het areaal, naar ,00 stijgen (zie Beleidsplan 2006). Pagina 21 van 26

22 Bepaling onderhoudsbudget De gemeente wil in de begroting stabiele budgetten, dus wordt , ,00 genivelleerd over 25 jaar met als resultaat ,00 per jaar aan budget in de periode Voor de periode 2006 t/m 2010 bedroeg de gemiddelde onderhoudsprijs 0,46 per m² per jaar. Ook in deze periode is een evenwichtig en voldoende onderhouden wegennet gerealiseerd. Voor de jaren is het budget met ,00 per jaar verlaagd in verband met aanbestedingsvoordeel. In het beheersplan van 2010 is voor de jaren daarom een bedrag van 0,40 per m² per jaar geadviseerd c.q. vastgesteld. Door bezuinigingen in 2011 is het wegenbudget met ,00 gekort. Doordat de werkelijke bestedingen in 2011 aanzienlijk hoger waren dan het beschikbare budget, diende er in 2012 en 2013 budget ingeleverd te worden in de voorziening. Hierdoor is het budget in 2012 en 2013 uitgekomen op 0,38 per m². De schommelingen in de budgetten hebben verder te maken met indexeringen, de door omstandigheden niet uitgevoerde maatregelen, samenvoegingen, verfijning van wegenbudgetten en voortschrijdende inzichten in de opzet van de begroting. Ook het totaal aan areaal is niet exact per jaar te bepalen, zoals in hoofdstuk 4 al is beschreven. De budgetten in deze periode ( ) hebben geleid tot het in 2006 vastgestelde kwalitatief lagere minimaal verantwoord onderhouden wegennet, volgens de richtlijnen van het CROW. Tabel 8-3 Budget volgens Nederweerter gedragsmodel Budget Asfalt [ ] Element [ ] Klein onderhoud [ ] Totaal [ ] Areaal [m²] /m 2 /J , , , , n.v.t , , , , , , , , , , , , , , ,38 Opmerking: de gespecificeerde budgetten vanaf 2006 zijn niet bekend Op basis van het beleid in het verleden, de benodigde budgetten voor de periode , de benodigde budgetten voor de periode en nivellering van de onderhoudsbudgetten, wordt voor de periode uitgegaan van een gemiddeld bedrag van 0,44 per m² per jaar. Hierbij is geen rekening gehouden met een eventueel te behalen aanbestedingsvoordeel, dat kan voortvloeien uit het in 2014 nieuw te sluiten onderhoudscontract. In tabel 8-4 is het voor de gemeente bepaalde onderhoudsbudget weergegeven. Hierbij is er rekening gehouden met een toename van het areaal met m 2. Pagina 22 van 26

23 Bepaling onderhoudsbudget Tabel 8-4 Budget volgens Nederweerter gedragsmodel Budget Budget [ ] Overige kosten 1) [ ] Totaal [ ] Areaal [m²] / m² / jaar , , , , ,44 1) Overige kosten zijn: kosten voor klein en preventief onderhoud en verwerking teerhoudend asfalt Een onderhoudsbudget van ,00 per jaar zal voldoende zijn voor de planjaren 2014 en verder om te voldoen aan de (minimale) CROW-norm voor een voldoende en evenwichtig onderhouden wegennet. Voor de budgetvaststelling voor de komende jaren spelen ook een aantal aspecten een rol, die specifiek voor de gemeente Nederweert gelden: De gemeente heeft al minimaal 15 jaar een goed onderhoudsniveau weten te handhaven, ondanks relatief lage budgetten ten opzichte van landelijke normkosten. De verkeersbelasting op de wegen in de gemeente is relatief laag (weinig zwaar vrachtverkeer). Dit heeft een positief effect op de restlevensduur van wegen. De gemeente beschikt over het algemeen over goede, draagkrachtige verhardingsconstructies. Het uitvoeren van preventieve oppervlakbehandelingen (Nederweerter methode) heeft een positief effect op de levensduur van veel wegen in het buitengebied van Nederweert, ondanks de zeer dunne asfaltconstructies. De gemeente heeft een accurate klachtenafhandeling met betrekking tot verhardingen: slechte plekken worden snel hersteld. 8.1 Risicomanagement Wegen De gemeenteraad van de gemeente Nederweert heeft onvoldoende inzicht in de jaarlijks te reserveren budgetten voor wegonderhoud en de risico s bij onvoldoende reserveringen voor onderhoud op de lange termijn. In het kader van risicomanagement wegen heeft Grontmij in juli 2013 een rapportage opgesteld: Risicomanagement en risicoregister wegen, gemeente Nederweert d.d (ref. nummer GM ). In deze rapportage zijn de risico s voor het wegbeheer beschreven indien geen budgetten gereserveerd worden voor zwaar (structureel) onderhoud en/of rehabilitaties van wegen. Onder een rehabilitatie van een weg wordt in het kader van deze rapportage verstaan het uitvoeren van een zware (kostbare) onderhoudsmaatregel, zoals het vervangen van de gehele asfaltverharding al dan niet inclusief fundering. Verder zijn de risicofactoren beschreven, waarop de gemeente geen invloed heeft, maar die wel kunnen leiden tot rehabiliteren van wegen. Daarnaast is aangegeven hoe getracht kan worden om factoren, die invloed hebben op rehabilitaties, te sturen, waardoor mogelijk minder risico genomen wordt. Ten slotte is in de aangegeven rapportage een risicoregister wegen opgenomen: dit betreft risicovolle wegvakken, die mogelijk de komende jaren niet meer met regulier groot onderhoud opgeknapt kunnen worden en op termijn een zware (structurele) onderhoudsmaatregel of rehabilitatie behoeven. Een aantal wegen zijn ook in het voorjaar van 2013 wegbouwkundig onderzocht. Pagina 23 van 26

24 Bepaling onderhoudsbudget Op basis van het onderzoek en het opgestelde risicoregister wegen zijn de kosten voor risico s gekwantificeerd. In tabel 8-5 zijn de berekende jaarlijkse kosten voor de wegen in het risicoregister voor de komende 10 jaar weergegeven. Tabel 8-5 Type weg Overzicht jaarlijkse onderhoudskosten wegen risicoregister Oppervlakte [m 2 ] Kosten [ /jaar] Hoofdwegen Wegen met structurele schade Totaal Op basis van het opgestelde risicoregister wegen dient jaarlijks ,00 gereserveerd te worden voor het uitvoeren van structureel onderhoud. Pagina 24 van 26

25 9 Conclusie en aanbevelingen Areaal De gemeente Nederweert beheert een wegennet met een lengte van 279 kilometer. Het totale areaal aan verhardingen betreft circa m 2. Op basis van dit areaal bedraagt de waarde van het wegennet globaal ,00. Het beheer en onderhoud van wegen dient gericht te zijn op het in stand houden van dit wegennet. De komende jaren groeit het areaal verhardingen met ongeveer m 2. Kwaliteit In oktober 2012 is in de gemeente Nederweert het wegenareaal door Grontmij geïnspecteerd. Hieruit blijkt dat de technische kwaliteit van de verhardingen in de gemeente, in vergelijking met een goed en evenwichtig onderhouden wegennet, voldoende tot goed te zijn. Onderhoudskosten Op basis van de globale visuele inspectie is met dg DIALOG Wegen een zogenoemde basisplanning gegenereerd. De basisplanning geeft op basis van de door het CROW opgestelde richtlijnen het minimaal noodzakelijke onderhoud aan de verhardingen voor de korte en middellange termijn aan. De minimaal noodzakelijke investering voor de verhardingen voor de korte en middellange termijn (2014 t/m 2018) betreft gemiddeld ,00 per jaar. Daarnaast is voor de periode een doorkijk berekend, ook op basis van de huidige inspectie en de CROW-systematiek. Voor de periode is ruim ,00 benodigd voor het reguliere groot onderhoud aan de verhardingen. Gemiddeld is dit ,00 per jaar. De genoemde bedragen zijn de onderkant van verantwoord wegbeheer en betreffen een absoluut minimumbudget voor wegbeheer. Naast minimaal noodzakelijk, regulier onderhoud, is er budget nodig voor klein onderhoud, preventief onderhoud en kosten voor de verwerking van teerhoudend asfalt. Voor klein onderhoud is een budget berekend van ,00. Voor preventief onderhoud is een bedrag bepaald van ,00 per jaar. De verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt bedragen ,00 per jaar. De totale overige kosten bedragen ,00 per jaar. Op basis van het beleid in het verleden, de benodigde budgetten voor de periode , de benodigde budgetten voor de periode en nivellering van de onderhoudsbudgetten, wordt voor de periode uitgegaan van een gemiddeld bedrag van 0,44 per m² per jaar. Op basis van een verhardingsareaal van m 2 is een onderhoudsbudget van ,00 per jaar nodig voor de planjaren 2014 en verder om te voldoen aan de (minimale) CROW-norm voor een voldoende en evenwichtig onderhouden wegennet. Op basis van het opgestelde risicoregister wegen dient naast het reguliere onderhoudsbudget jaarlijks ,00 gereserveerd te worden voor het uitvoeren van structureel onderhoud. Alle in dit rapport genoemde prijzen zijn, indien niet anders aangegeven, inclusief de toeslagpercentages voor: verkeersmaatregelen, uitvoeringskosten, algemene bedrijfskosten, winst & risico, maar exclusief V&T (Voorbereiding en Toezicht, doorgaans 15 à 20%) en 21% btw. De berekende onderhoudskosten zijn verder exclusief verwerkingskosten voor teerhoudend asfalt. Een indicatie van de verwerkingskosten is apart opgenomen in dit rapport. De prijzen waarmee de berekeningen zijn uitgevoerd, zijn gebaseerd op de Elsevier GWW-kostenboeken. Het prijspeil is Pagina 25 van 26

26 Conclusie en aanbevelingen Aanbevelingen Bij de uitvoering van onderhoud wordt geadviseerd voorrang te verlenen aan de asfaltverhardingen. Niet alleen omdat hiervan de kwaliteit lager is dan die van de elementenverhardingen, maar ook omdat uitstel van dit onderhoud verzwaring van de noodzakelijke maatregel tot gevolg kan hebben. Deze verzwaring heeft kapitaalvernietiging tot gevolg. Bovendien zijn de verhardingen die niet voldoen aan de CROW-richtlijnen een risicofactor in de aansprakelijkheid van de gemeente in het geval van ongevallen. Omdat deze bedragen gebaseerd zijn op algemene richtlijnen, is het aan te raden deze budgetten te toetsen met een maatregeltoets. Bij de maatregeltoets worden de in de eerste twee planjaren geplande verhardingen door een wegbouwkundig adviseur nader bekeken en wordt het uit te voeren onderhoud gedetailleerd vastgesteld. Een groot deel van de kosten voor het wegbeheer, voornamelijk die voor het groot en klein onderhoud van de verhardingen, wordt gemaakt op basis van de actuele of te verwachten onderhoudstoestand van de verharding. Deze onderhoudstoestand is van vele factoren afhankelijk zoals de ouderdom, de verkeersbelasting, de ondergrond, het in het verleden uitgevoerde onderhoud, etc. Deze kenmerken zijn voor iedere weg verschillend. Het is daarom voor de hand liggend dat het budget, dat noodzakelijk is om dit onderhoud uit te voeren, niet ieder jaar in dezelfde orde van grootte hoeft te zijn. Om vereffening in de fluctuatie van behoeften te krijgen en om een bijdrage te leveren aan een evenwichtige gemeentebegroting is het raadzaam een wegenfonds in te stellen. Het grote voordeel van zo n fonds is dat de benodigde gelden voor langere termijn gereserveerd kunnen worden en dat pieken in de financiële behoeften, bijvoorbeeld als gevolg van enkele grootschalige projecten, eenvoudiger opgevangen kunnen worden. Ook voor het reserveren van gelden voor onderhoudswerkzaamheden die in een latere fase in nieuwe uitbreidingsgebieden moeten plaatsvinden, speelt het wegenfonds een belangrijke rol. Vanaf de aanleg daarvan kan al een reservering voor dit onderhoud plaatsvinden via het wegenfonds. Dit betekent dat, als gevolg van uitbreiding van het wegennet, het fonds verhoogd moet worden met een bedrag voor de instandhouding en reconstructie van de betreffende uitbreiding. Ten slotte kan de instelling van zo n fonds kostenbesparend werken omdat groot onderhoud aan asfaltverhardingen niet meer hoeft te worden uitgesteld, wat op dit moment het geval kan zijn omdat er in een bepaald jaar daarvoor onvoldoende middelen beschikbaar zijn, of omdat er beperkingen aan de omvang van kapitaalinvesteringen worden opgelegd. Pagina 26 van 26