Beleidsplan Wegen Op weg naar duurzaamheid. Versie : 1.0 Datum : Samengesteld door : ing. J.P.A. Ribbers

Transcriptie

1 Op weg naar duurzaamheid Versie : 1.0 Datum : Samengesteld door : ing. J.P.A. Ribbers

2 pagina 2 van 37

3 pagina 3 van 37 Inhoudsopgave 1 Inleiding Doel wegenbeleidsplan Beleidskeuzes voor kwaliteit en kosten Wegbeheer Diverse aspecten onderhoud wegen Functie van het wegennet Leeswijzer Wettelijk kader Wegenwet ten aanzien van onderhoudsplicht Wegenverkeerswet ten aanzien van waarborgen veiligheid Nieuw Burgerlijk Wetboek ten aanzien van aansprakelijkheid Milieuwetgeving Overige regelgeving Beheertaak Technisch beheer Functioneel beheer/duurzaam veilig Ondergrondse infrastructuur Groenonderhoud Milieu Beheerbeleid Huidig beheerbeleid Onderscheid kwaliteitsniveaus Kwaliteitsaspecten verhardingen Maatregel- en materiaalkeuze Adaptief beheer Communicatie met bewoners Beeldkwaliteit Basisregistratie Grootschalige topografie (BGT) Areaal en kwaliteit wegen Areaal Huidige kwaliteit van de verhardingen Kwaliteit gedifferentieerd Kwaliteitsbeoordeling verhardingen Financieel scenario groot onderhoud Inleiding Beheerkosten voor kwaliteitsniveau basis Kwaliteitsniveau basis Cyclusbudget Klein onderhoud Machinaal straatwerk Problematiek teerhoudend asfalt Schoolpleinen Materialen Afstemming planning en budget Kerntakendiscussie... 20

4 pagina 4 van 37 7 Samenvatting en conclusie Bijlagen Begrippenlijst Wettelijk kader Inleiding Wegenwet Wegenverkeerswet Nieuw Burgerlijk Wetboek Risicoaansprakelijkheid Schuldaansprakelijkheid Aansprakelijkheidsrisico Milieu wetgeving Wet Milieubeheer Besluit bodemkwaliteit Besluit asbestwegen Overige regelgeving Technisch Verhardingsbeheer Verschillende aspecten beheer Technisch beheer Functioneel beheer Beheerbeleid Huidig beheerbeleid Technisch onderhoud Functioneel onderhoud Kwaliteitsaspecten verhardingen Veiligheid Comfort Aanzien Duurzaamheid Maatregelkeuze Onderscheid kwaliteitsniveaus Referentiebeelden Referentiebeelden asfaltverhardingen Referentiebeelden elementenverhardingen... 37

5 pagina 5 van 37 1 Inleiding 1.1 Doel wegenbeleidsplan Het doel van dit beleidsplan is het leggen van een bestuurlijke, beheersmatige en financiële basis voor het wegbeheer in de komende vijf jaar. In dit beleidsplan worden de beleidskaders omschreven en uitgewerkt tot beleidsdoelstellingen en strategieën. Zo zal bijvoorbeeld het gewenste kwaliteitsniveau worden aangegeven en de prioriteiten ten aanzien van de verschillende beleidsthema s als veiligheid, comfort, aanzien en duurzaamheid. Hierbij is gebruik gemaakt van de systematiek voor wegbeheer, zoals die is ontwikkeld door Stichting CROW (nationaal kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte). Deze systematiek is beschreven in CROW-publicatie 147, uitgave november Beleidskeuzes voor kwaliteit en kosten Het beheer van infrastructuur heeft in de eerste plaats te maken met beleid. Toch wordt de term beheer van infrastructuur nog vaak direct gekoppeld aan technische eisen en het geld dat nodig is om aan die eisen te voldoen. Eerst dienen echter beleidskeuzes voor kwaliteit en kosten te worden gemaakt. Aan het beheer kunnen zo verschillende eisen worden meegegeven voor kwaliteit en kosten van het wegbeheer. De verschillende beleidskeuzes zullen resulteren in verschillende beheerkosten die per beleidskeuze zichtbaar gemaakt worden. Na het maken van de keuzes voor het beleid worden voor de korte termijn onderhoudsplanningen gemaakt, die de basis vormen voor de uitvoering van het onderhoud. Deze planningen maken jaarlijks onderdeel uit van de jaarplanning Openbare Werken. 1.3 Wegbeheer Het wegbeheer is een belangrijk onderdeel van het integraal beheer van de openbare ruimte. Hoewel dit beleidsplan uitsluitend betrekking heeft op het wegbeheer, komen de relaties met de overige onderdelen van de openbare ruimte wel aan de orde. Binnen het beheer van de wegen kunnen verschillende activiteiten worden onderscheiden: groot en klein onderhoud van de verhardingen en reconstructies. In dit beleidsplan worden alleen de kosten weergegeven die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van de verhardingen. De relatie met het groen- en rioolonderhoud en herinrichtingen wordt wel aangegeven in dit plan, maar de kosten zullen binnen dit plan niet worden gekwantificeerd omdat die binnen die productgroepen een plaats hebben. Ook de kosten voor het beheer en onderhoud van bewegwijzering, wegmeubilair, bebording, onkruidbestrijding en bermen blijven buiten beschouwing. 1.4 Diverse aspecten onderhoud wegen Bij het beheer en onderhoud van de wegen spelen naast het onderhoud ook een aantal andere aspecten een rol. Hierbij valt te denken aan: Wettelijke kaders; Verkeersveiligheid; Duurzaamheid; Mobiliteit;

6 pagina 6 van 37 Milieu; Materiaalkeuzes; Organisatie; Communicatie met de bewoners; Deze aspecten spelen voor het beheer en onderhoud van verhardingen een belangrijke rol. In deze voorliggende rapportage worden deze aspecten toegelicht. 1.5 Functie van het wegennet De functie van het wegennet is het verkeer veilig, vlot en comfortabel te verwerken. Het is de taak van de overheid ervoor te zorgen dat dit wegennet zijn functie blijvend kan vervullen. Deze taak is met name vastgelegd in de Wegenwet. De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van een goed beheer is vastgelegd in het Nieuw Burgerlijk Wetboek (NBW) en de Wegenwet. Dit beleidsplan vormt het kader voor de gemeente om aan de wettelijke verplichting voor goed wegbeheer te kunnen voldoen. 1.6 Leeswijzer Na de inleiding wordt in hoofdstuk 2 het wettelijk kader voor het uitvoeren van goed wegbeheer gegeven. In hoofdstuk 3 worden de beheertaak van de gemeente en de relatie tussen wegbeheer en andere beheertaken beschreven, in hoofdstuk 4 komen het beheerbeleid aan de orde en mogelijke keuzes in het beleid. In hoofdstuk 5 volgt een beschrijving van het beheerde areaal en de huidige kwaliteit. Vervolgens wordt in hoofdstuk 6, gezien de financiële situatie en hierdoor gekozen kwaliteitsniveau, één (basis)scenario weergegeven voor het beheer en onderhoud van de wegen en de financiële consequenties daarvan: een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer.

7 pagina 7 van 37 2 Wettelijk kader In de bijlage over het wettelijk kader (7.2) is het kader beschreven dat van toepassing zou kunnen zijn op het beheer van verhardingen. In dit hoofdstuk wordt aangegeven of en zo ja hoe deze wettelijke kaders in dit beleidsplan zijn verwerkt. 2.1 Wegenwet ten aanzien van onderhoudsplicht In dit beleidsplan wordt ervan uitgegaan dat de verhardingen zoals opgenomen in het digitale wegbeheerpakket dgdialog alle verhardingen zijn waarvan de gemeente Drimmelen de onderhoudsplichtige is. 2.2 Wegenverkeerswet ten aanzien van waarborgen veiligheid In dit beleidsplan is geen (verkeers)veiligheidstoets uitgevoerd op de inrichting van de wegen in de gemeente Drimmelen. Het beleidsplan is mede gebaseerd op het waarborgen van de veiligheid voor zover het de kwaliteit van de verharding betreft. Eventuele kosten voor het veilig inrichten van wegen zijn dan ook buiten beschouwing gelaten. 2.3 Nieuw Burgerlijk Wetboek ten aanzien van aansprakelijkheid De gemeente Drimmelen is in het bezit van een volledig, actueel en werkend beheersysteem voor haar verhardingen. Aan de hand van jaarlijkse inspecties wordt de kwaliteit van de verhardingen gecontroleerd. Op basis van deze inspecties worden vervolgens de maatregelen voor groot onderhoud aan de wegen gepland. 2.4 Milieuwetgeving In de gemeente Drimmelen zijn teerhoudende constructies aanwezig. Hierdoor moet rekening worden gehouden met een extra kostenpost voor de afvoer hiervan. Dit geldt uiteraard alleen voor maatregelen waarbij asfalt vrijkomt. Wanneer vrijkomend funderingsmateriaal om milieutechnische redenen niet hergebruikt kan worden, kan het verwijderen en afvoeren van het materiaal eveneens tot een extra kostenpost leiden. Hiervoor wordt jaarlijks een gemiddeld bedrag geraamd. 2.5 Overige regelgeving Dit beleidsplan is mede gebaseerd op de publicaties 145 (Beheerkosten openbare ruimte), 146 (Handboek globale visuele inspectie) en 147 (Wegbeheer) van het CROW. Er is geen toets uitgevoerd naar de integrale toegankelijkheid openbare ruimte conform publicatie 177. Met Publicatie 185, Handboek aansprakelijkheid beheer openbare ruimte, is indirect rekening gehouden, voor zover het de aansprakelijkheid betreft ten aanzien de onderhoudstoestand van de verhardingen. Indirect omdat het risico is verwerkt in de richtlijnen ten aanzien van de omvang en de ernst van de schadebeelden van de verhardingen. In deze publicatie wordt echter ook ingegaan op andere aspecten, zoals een goed functionerend (klachten)meldingssysteem.

8 pagina 8 van 37 3 Beheertaak In bijlage 8.3 worden de verschillende aspecten van verhardingsbeheer beschreven. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe deze aspecten in dit beleidsplan zijn opgenomen. Verhardingsbeheer of wegbeheer is een constant proces. Wegbeheer begint bij beheerbeleid en eindigt bij de uitvoering van werkzaamheden. Onderstaand is de beheercyclus voor wegen weergegeven. Beheercyclus 3.1 Technisch beheer Het technische beheer van de wegverhardingen wordt volledig meegenomen in dit beleidsplan. 3.2 Functioneel beheer/duurzaam veilig In dit beleidsplan voor de gemeente Drimmelen zijn geen maatregelen en dus kosten in het kader van functioneel beheer opgenomen, zoals de inrichting van 30 km-gebieden, de herinrichting van een weg of wijk. Deze zaken worden in de gemeente Drimmelen eens per jaar bekeken (begrotingscyclus) en worden zoveel mogelijk gecombineerd met het technisch noodzakelijk groot onderhoud. 3.3 Ondergrondse infrastructuur Onderhoud aan ondergrondse infrastructuur, zoals kabels en leidingen en rioleringen, heeft invloed op het beheer van de wegen. Het moment van onderhoud kan bepalend zijn voor het moment dat ook de verharding wordt onderhouden. In de gemeente Drimmelen wordt er naar gestreefd om door middel van nauw overleg, het onderhoud aan rioleringen en verhardingen op elkaar af te stemmen. De werkzaamheden van de nutsbedrijven aan de kabels en leidingen worden zoveel mogelijk gecombineerd. (Kleinschalig) onderhoud aan de kabels en leidingen kan gevolgen hebben voor het beeld van de wegen. Sleuven die weer worden gedicht blijven vaak gedurende langere tijd zichtbaar omdat er oneffenheden ontstaan door nazettingen. Bij de coördinatie van het onderhoud aan kabels en leidingen zijn dit belangrijke aandachtspunten.

9 pagina 9 van Groenonderhoud Het (groot) onderhoud aan bomen kan invloed hebben op de planning van het onderhoud van wegen. Vaak speelt de problematiek van boomwortelopgroei in de voetpaden en trottoirs. Zolang het niet mogelijk of wenselijk is om bomen, die deze problemen veroorzaken, te verwijderen of te vervangen, dient rekening te worden gehouden met extra (klein) onderhoud om voet- en fietspaden te laten voldoen aan de gewenste eisen van comfort en veiligheid. Bij de integrale uitvoering van projecten wordt indien mogelijk een oplossing voor deze problematiek meegenomen. Boomwortelschade 3.5 Milieu Er is in dit beleidsplan geen rekening gehouden met additionele kosten ten behoeve van de aanleg van geluidsreducerende verhardingen binnen de gemeente Drimmelen. Specifiek beleid ten aanzien van duurzaam bouwen is in dit beleidsplan eveneens niet meegenomen. Bij het reconstrueren van de wegen zullen de vrijkomende materialen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt, zodat bespaard kan worden op het gebruik van primaire grondstoffen. In de kerntakendiscussie is al besloten voor noodzakelijk nieuw aan te schaffen materialen duurzaam in te kopen. Teerhoudend asfalt mag echter niet worden hergebruikt en moet worden aangeboden aan een erkende verwerker. Beleid van de gemeente Drimmelen is dat het asfaltonderzoek wordt uitgevoerd conform CROW publicatie 210 Omgaan met vrijkomend asfalt. Door middel van selectief frezen kan dan de hoeveelheid teerhoudend asfalt worden beperkt en kan meer vrijkomend asfalt hoogwaardig (warm) worden hergebruikt.

10 pagina 10 van 37 4 Beheerbeleid 4.1 Huidig beheerbeleid Het huidige beheer in de gemeente Drimmelen bestaat uit het uitvoeren van onderhoud binnen de financiële randvoorwaarden. Bij het vaststellen van de onderhoudsmaatregelen wordt op dit moment vooral gekeken naar de technische reden voor onderhoud. Maatregelen worden bepaald op basis van aanwezige schade in relatie tot het gebruik van de weg. Concrete beleidsdoelstellingen en speerpunten zijn voor het beheer en onderhoud nog niet gedefinieerd. Het onderhoud in het kader van verhardingsbeheer is daarom zuiver technisch onderhoud. Het is echter van belang om daarnaast ook het gewenste functionele onderhoud te beschouwen. Zoals al eerder vermeld wordt dit door de gemeente steeds op jaarbasis vastgesteld. In Bijlage 8.3 zijn diverse facetten van het beheerbeleid opgenomen. 4.2 Onderscheid kwaliteitsniveaus In de gemeente Drimmelen wordt in principe onderhoud uitgevoerd op het moment dat de kwaliteit van de verhardingen niet meer voldoet aan de richtlijnen van de CROWsystematiek voor wegbeheer. Deze richtlijnen komen overeen met een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer. Een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer betekent dat onderhoud op het technisch optimale moment wordt uitgevoerd. Te laat uitvoeren van onderhoud kan resulteren in onveilige situaties. Bij asfaltverhardingen resulteert te laat uitgevoerd onderhoud bovendien in kapitaalvernietiging. 4.3 Kwaliteitsaspecten verhardingen De volgende aanvullende opmerkingen zijn te maken over de diverse kwaliteitsaspecten van de verhardingen: (Verkeers)Veiligheid: de (extra) kosten voor het aanpassen van de vormgeving behoren tot het zogenoemde functioneel beheer en worden niet meegenomen in de budgetten die in dit beleidsplan worden genoemd. Aanpassing alleen als andere budgetten dit toelaten. Comfort: daar een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer wordt aangehouden zal het comfort enkel verbeterd worden waar onderhoud is uitgevoerd. Wel is er aandacht voor trottoirs en fietspaden. Aanzien: daar een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer wordt aangehouden zal het aanzien enkel verbeterd worden waar onderhoud is uitgevoerd. Duurzaamheid: uitgaande van een aanlegprijs van gemiddeld 45 / m2 vertegenwoordigen de verhardingen in de gemeente Drimmelen een kapitaal van circa 86,5 miljoen. Het is dus van belang tijdig onderhoud uit te voeren, zodat kapitaalvernietiging wordt voorkomen. Met nadruk wordt gewezen op het feit dat dit wegenbeleidsplan zich beperkt tot de (beperkte) invloed die de onderhoudstoestand van de verhardingen heeft op deze beleidsaspecten. 4.4 Maatregel- en materiaalkeuze Bij het reconstrueren van de wegen worden de vrijkomende materialen zoveel mogelijk opnieuw gebruikt, zodat bespaard wordt op het gebruik van primaire grondstoffen. Daarnaast wordt bij vervanging van materialen gekozen voor duurzaamheid.

11 pagina 11 van Adaptief beheer Adaptief beheren stelt de wens van de bewoners centraal, waarbij het bestuur de randvoorwaarden en condities waarbinnen het beheer dient plaats te vinden bepaalt. Hierbij zal de technische onderhoudsplanning, conform de beheersystematiek, ondersteunend zijn. Een belangrijke voorwaarde voor succesvol adaptief beheer is dat de beheerder een visie ontwikkelt en de speelruimte voor de bewoners aangeeft. Daarnaast is het de taak van de beheerder om de twee partijen die hij moet bedienen met elkaar in contact te brengen: de bestuurders en de bewoners. Het succes van adaptief beheer kan afgemeten worden aan drie factoren. Het eerste meetpunt is dat de beleidsdoelstellingen zijn gehaald. Daarnaast geldt als meetpunt de waardering die de bewoners zelf hebben voor hun omgeving. Tot slot is de efficiëntie waarmee de doelen zijn bereikt een meetpunt. Binnen de gemeente Drimmelen zal gedurende planperiode geprobeerd worden kleinschalig ervaring op te doen met een vorm van adaptief beheer in samenwerking met het wijkbeheer. 4.6 Communicatie met bewoners Via het meldpunt openbare ruimte van de gemeente kunnen bewoners zaken melden. Als het onderhoud van wegen betreft wordt de buitendienst of een aannemer ingeschakeld. Bij grotere projecten worden informatiebijeenkomsten gehouden, bewoners worden schriftelijk geïnformeerd en de weggebruikers worden door de plaatsing van borden geïnformeerd over de aanstaande werkzaamheden. Via de website kunnen grotere projecten worden gevolgd. 4.7 Beeldkwaliteit Om het verschil in kwaliteitsniveaus inzichtelijk te maken zijn referentiebeelden van de verhardingen gemaakt. Deze referentiebeelden zijn opgenomen in bijlagen 8.5 en 8.6. De foto s geven dus niet het gemiddelde beeld bij een bepaalde kwaliteit, maar het beeld van de maximaal toegestane schade. Bij kwaliteit onvoldoende zal onderhoud uitgevoerd moeten worden. Als onderhoud dan wordt uitgesteld resulteert dit in de kwaliteit achterstallig. Als bijvoorbeeld wordt gekozen voor een hoger kwaliteitsniveau (Basis+), dan zal onderhoud moeten worden uitgevoerd, als de schade vergelijkbaar is met het beeld bij de kwaliteit redelijk. 4.8 Basisregistratie Grootschalige topografie (BGT) De Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) gaat alle objecten als huizen, wegen en dijken die in het terrein aanwezig zijn, vastleggen. De BGT wordt een nieuwe basisregistratie, gebaseerd op de huidige Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) en is waarschijnlijk in 2013 klaar. Alle overheden kunnen dan dezelfde basisset grootschalige topografie van Nederland gebruiken. De gemeente Drimmelen wordt mede-bronhouder voor de BGT binnen haar gemeentegrenzen. Andere bronhouders in onze gemeente zijn. Rijkswaterstaat, Provincie Noord-Brabant, Pro Rail, het Waterschap Brabantse Delta en het ministerie van EL&I. De BGT is de basis van de geo-informatiehuishouding van de bronhouders. Door goed gebruik te maken van de BGT is het niet alleen een wettelijke verplichting maar ook een

12 pagina 12 van 37 enorme kans op een efficiënter beheerproces en kwalitatief betere basiskaart. Efficiënter, omdat er daadwerkelijk werk gemaakt wordt van eenmalig inwinnen en meervoudig gebruik. Kwalitatief beter, omdat er in de basis al samenhang aangebracht wordt tussen verschillende bestaande registraties zoals het beheer van de openbare ruimte en de BAG. De BGT leidt tot een flinke verschuiving in de geo-informatiehuishouding van de gemeente Drimmelen, dit omdat er een bundeling zal gaan plaatsvinden van de geometrische componenten van de openbare ruimte (weg/groenbeheer), de BAG en overige topografie. Daarnaast leidt de BGT tot: betere dienstverlening aan burgers en bedrijven; lagere administratieve lasten voor bedrijven en burgers; betere samenwerking tussen overheden; lagere kosten voor overheden. Sinds het vorige plan is het de wens de wegvakkenonderdelen geografisch vast te leggen en te koppelen met de administratieve data. Met de komst van de BGT wordt dit min of meer een verplichting. Het is een logische werkwijze om vanuit de wegvakonderdelen de BGT-onderdelen ten behoeve van de wegen te aggregeren. Het voorstel is om vanuit de voorziening Groot onderhoud wegen, een bedrag van ,- beschikbaar te stellen voor het aanmaken van de geografische wegvakken en koppelen hiervan aan de administratieve data. Dit bedrag is verdisconteerd in de storting zoals aangegeven in tabel 6-1.

13 pagina 13 van 37 5 Areaal en kwaliteit wegen 5.1 Areaal Uit de database blijkt dat de gemeente Drimmelen totaal ongeveer m2 verhardingen in beheer heeft. Hiervan is m2 asfaltverharding en m2 elementenverharding. Het areaal bestaat daarnaast nog uit m2 betonverhardingen en m2 onverharde en halfverharde wegen. Het bestaande areaal is onder te verdelen in onderdeeltypen zoals hoofdrijbanen, fietspaden, voetpaden en trottoirs, parkeervakken en overige. Onder de categorie overige vallen bijvoorbeeld in- en uitritten, bushaltes en rabatstroken. Figuur 5-1 verdeling oppervlak naar onderdeel en verhardingstypes fietspad/-strook overig parkeren rijbaan trottoir/voetpad Asfalt Elementen 82% 53% 2% 24% 2% 0% 14% 14% 6% 3% Tabel 5-1 Oppervlakten verhardingen naar onderdeeltype Onderdeeltype Binnen de bebouwde kom Buiten de bebouwde kom Areaal Areaal m2 asfalt m2 elementen m2 asfalt m2 elementen m2 % fietspad/-strook % overig % parkeren % rijbaan % trottoir/voetpad % Totaal % Het totale oppervlak aan asfalt- en elementenverhardingen bestaat voor 68 % uit hoofdrijbanen. De totale lengte aan hoofdrijbanen in asfalt is ongeveer 140 km, de lengte van de hoofdrijbanen in elementen is ongeveer 105 km. Ongeveer 67% van de asfalt- en elementenverhardingen ligt binnen de bebouwde kom. Vanwege het relatief geringe areaal aan betonverhardingen zijn deze niet onderverdeeld in onderdeeltypen. 5.2 Huidige kwaliteit van de verhardingen Het in de komende periode uit te voeren onderhoud en de daarmee samenhangende kosten worden met name bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen. Hierbij wordt het kwaliteitsbeeld gegeven dat wordt gevormd door de globale visuele inspectie in combinatie met de richtlijnen, waarschuwingsgrenzen en gedragsmodellen op basis van de

14 pagina 14 van 37 systematiek wegbeheer zoals beschreven in publicatie 147 van het CROW. De resultaten van de globale visuele inspectie worden getoetst aan de richtlijnen die door het CROW zijn opgesteld. Het niveau basis is gelijk aan het CROW niveau. Op basis van deze toetsing wordt de planperiode vastgesteld waarin onderhoud noodzakelijk is. In onderstaande figuren wordt het kwaliteitsbeeld gegeven met een opsplitsing naar asfaltverhardingen en elementenverhardingen. De volgende beoordelingen worden gegeven: Tabel 5-2 Kwaliteitsbeoordeling wegennet Kwaliteitsbeoordeling Zeer Goed Goed Planjaar >5 Matig Planjaar 3-5 Slecht Planjaar 1-2 Zeer slecht (achterstallig onderhoud) Planjaar 0 Percentage van het oppervlak van het wegennet met: Geen schade Het percentage van het oppervlak met waardering zeer slecht betreft wegen waar onderhoud al eerder had moeten worden uitgevoerd. Technisch gezien is het verder uitstellen van dit onderhoud niet acceptabel. Het areaal met de waardering slecht moet in de komende twee planjaren worden onderhouden. De waardering matig houdt in dat het betreffende oppervlak over drie tot vijf jaar onderhoud behoeft. Vanwege het relatief geringe areaal aan betonverhardingen zijn deze niet meegenomen in de beoordeling van het wegennet. De resultaten van de globale visuele inspectie zijn getoetst aan de richtlijnen die door het CROW zijn opgesteld. In onderstaande tabel is het percentage van het verhardingsoppervlak met een bepaalde kwaliteit weergegeven per individuele schade. Tabel 5-3 Percentages voldoende / matig / onvoldoende Asfaltverhardingen Elementenverhardingen Schadebeeld Voldoende Matig Onvoldoende Voldoende Matig Onvoldoende Dwarsonvlakheid 97% 1% 2% 96% 2% 2% Oneffenheden 99% 1% 0% 97% 2% 1% Rafeling 97% 1% 2% Randschade 96% 1% 3% Scheurvorming 96% 2% 2% In onderstaande figuur 5-2 zijn deze percentages van de individuele schades omgezet naar een waardering van het asfalt- en elementenareaal, in de categorieën goed/zeer goed, matig, slecht en zeer slecht.

15 pagina 15 van 37 Figuur 5.2 Kwaliteit verhardingen Asfalt Elementen 84% 87% 4% 6% 6% 3% 3% 7% zeer slecht slecht matig goed/zeer goed Bij de asfaltverhardingen wordt het percentage zeer slecht voornamelijk veroorzaakt door de schades rafeling en dwarsonvlakheid. Bij de elementenverhardingen wordt de beoordeling zeer slecht voornamelijk veroorzaakt door de schade oneffenheden. Deze percentages zijn als kritische prestatie-indicatoren voorgedragen voor Programma 3: Openbare Ruimte: Prestatieindicator Meeteenheid Ambitie eind 2012 Resultaat 0-meting Resultaat 2010 Koppeling met succes factor 3.2 Kwaliteitsniveau asfaltwegen Percentage 10 11, Kwaliteitsniveau elementwegen Percentage 10 8, Kwaliteit gedifferentieerd Om de kwaliteit van het wegenareaal te kunnen differentiëren zijn voor onze gemeente 2 structuurgebieden gedefinieerd. Een structuurgebied bevat wegen met gelijke kenmerken en een soortgelijke functie. De volgende structuurgebieden zijn gedefinieerd. 1. Buitengebied (wegen buiten de kom, plattelandswegen) 2. Woongebieden (wegen binnen de kom woonstraten en woonerven, trottoirs en voetpaden Tabel 5-4 Kwaliteitsbeoordeling verhardingen hele gemeente Kwaliteitsbeoordeling Planjaar Gehele gemeente Normaal onderhouden wegennet asfalt elementen asfalt elementen Zeer slecht achterstallig 6% 7% 0% 0% Slecht 1-2 6% 3% 9% 6% Matig 3-5 4% 3% 14% 9% Goed/Zeer goed >5 84% 87% 77% 85% Areaal (m 2 )

16 pagina 16 van 37 Tabel 5-5 Kwaliteitsbeoordeling verhardingen gedifferentieerd Kwaliteitsbeoordeling Planjaar Buiten de bebouwde kom Binnen de bebouwde kom asfalt elementen asfalt elementen Zeer slecht achterstallig 8% 13% 3% 6% Slecht 1-2 9% 10% 2% 3% Matig 3-5 6% 1% 0% 3% Goed/Zeer goed >5 78% 76% 95% 88% 5.3 Kwaliteitsbeoordeling verhardingen In een normale situatie zal er jaarlijks een bepaald deel (percentage) van het wegenareaal aan onderhoud toe zijn; deze wegen hebben dan een beoordeling slecht. Zo zal er ook altijd een bepaald percentage zijn met de beoordeling matig. Het percentage van het areaal waar reeds onderhoud uitgevoerd had moeten worden heeft de beoordeling zeer slecht. De kwaliteit van het wegennet is getoetst aan wat normaal, in geval van een goed en evenwichtig onderhouden wegennet, verwacht mag worden. Voor het wegenareaal in beheer bij de gemeente Drimmelen geldt dat de kwaliteit van de asfaltverhardingen overwegend goed is te noemen. Opgemerkt dient te worden dat van de asfaltverhardingen van de wegen buiten de bebouwde kom de kwaliteit zeer slecht/slecht vrij hoog is (17%). Daar dit rapport gebaseerd is op de inspectie van 2009 is dit percentage inmiddels lager. Op 13% van de elementenverhardingen in het buitengebied is sprake van achterstallig onderhoud. Inmiddels is dit door uitgevoerde projecten lager. De kwaliteit van de elementenverhardingen goed te noemen. Voorbeeld recentelijk onderhouden wegen

17 pagina 17 van 37 6 Financieel scenario groot onderhoud 6.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt, gezien de financiële situatie van onze gemeente de komende periode, slechts één scenario besproken voor het groot onderhoud: het Basisscenario voor de periode De gemeente Drimmelen beschikt over de voorziening groot onderhoud wegen teneinde te uitgaven voor het wegenonderhoud te kunnen beheersen. De voorziening fungeert als een buffer om (grote) uitgaven in de toekomst op te kunnen vangen. Deze buffer wordt jaarlijks gevoed met stortingen. De hoogte van de stortingen worden bepaald met het beheerprogramma dgdialog conform de CROW-systematiek Wegbeheer. In het accountantsverslag voor het boekjaar 2010 dd. 8 juni 2011 wordt over deze voorziening opgemerkt: Ten tijde van de jaarrekeningcontrole was een actueel wegenbeheersplan opgesteld dat nog niet was vastgesteld door het college. Aan de hand van dit beheersplan, de huidige stand van de voorziening en de jaarlijkse dotatie in de meerjarenraming is vastgesteld dat de voorziening voor de komende vijf jaar toereikend is. Wij adviseren u binnenkort een indicatieve meerjaren prognose op te stellen voor een langere periode dan vijf jaar om de eventuele invloed hiervan op de jaarlijkse dotatie van 2015 in beeld te brengen. Er zijn twee methodes voor de bepaling van het benodigde budget voor wegbeheer: 1. Budgetbepaling conform CROW-publicaties146/147 welke een reële inschatting geeft voor het benodigde budget voor de komende vijf jaar op basis van het aanwezige areaal en de actuele onderhoudstoestand. 2. Budgetbepaling op basis van de beheerkosten weginfrastructuur (CROW-publicatie 145). Deze methode gaat uit van de minimale eeuwigdurende gemiddelde jaarlijkse kosten volgende de vigerende inrichting en functie ervan. Het zogenaamde Cyclusbudget. Uitgangspunt is te werken volgens methode 1. Het voordeel is dat er niet een onnodig beslag wordt gelegd op de beschikbare financiële middelen. Het nadeel is dat per periode van vijf jaar het budget kan variëren. Jaarlijks wordt inzicht verkregen in de benodigde middelen voor de komende vijf jaar. Indien hier een trend zichtbaar wordt dat er, de periode na het vigerende plan, meer middelen benodigd zijn zal dit gemeld worden in de instrumenten van de P&C-cyclus. Hieronder wordt in 6.2 voor het basisscenario de storting berekend voor groot onderhoud, voor de (eerstkomende) periode 1-5 jaar (prijspeil ). In 5.3 wordt indicatief inzicht gegeven in het benodigde cyclusbudget. 6.2 Beheerkosten voor kwaliteitsniveau basis In deze paragraaf worden de beheerkosten berekend voor het technisch beheer van de wegverhardingen op basiskwaliteitsniveau, exclusief VAT (Voorbereiding, Administratie en Toezicht), algemene kosten en BTW. Kosten voor het vervangen van materialen, indien dit nodig is, zijn in het kostenoverzicht meegenomen. De stortingen worden jaarlijks geïndexeerd conform de prijsindexcijfers grond-, weg- en waterbouw (GWW), 2005 = 100 voor open verharding (asfalt) en gesloten verharding (elementen).

18 pagina 18 van Kwaliteitsniveau basis In tabel 5.1 zijn de gemiddelde kosten voor groot onderhoud voor de periode aangegeven, zoals die met behulp van het door Grontmij ontwikkelde programma dgdialog zijn berekend op basis van de in 2009 uitgevoerde inspectie (inclusief par. 4.8 en 6.4 ev.) Tabel 6-1 benodigde storting periode gemiddeld per jaar, kwaliteit Basis, gehele areaal [ ] Storting 2010 (prijspeil mei 2010) Jaarlijkse storting 2011 ev (prijspeil mei 2010) Verschil *Dit verschil is door de coalitie als bezuiniging opgenomen in de begroting. In de conceptbegroting 2012 het bedrag opgenomen van ,- (conform vastgesteld beleid, prijspeil april 2011). Hierop is in mindering gebracht het bedrag van ,- conform KTD-besluit. De jaarlijkse reële onderhoudsbehoefte varieert per jaar: met name in het eerste jaar is, vanwege het achterstallig onderhoud van diverse verhardingen, een aanzienlijke onderhoudsbehoefte. Het gemiddelde budget is te gering om al het geplande onderhoud uit te kunnen voeren. De kosten hiervoor worden vanuit de voorziening groot onderhoud wegen aangevuld Cyclusbudget Een alternatief is om de stortingen te berekenen op basis van de beheerkosten weginfrastructuur. Deze kosten betreffen de minimale eeuwigdurende gemiddelde jaarlijkse kosten voor het beheer van de weginfrastructuur volgens de vigerende inrichting en functie ervan (CROW-publicatie 145). Hierdoor is het mogelijk om voor het wegonderhoud naast de benodigde middelen op korte en middellange termijn (afkomstig uit DgDIALOG) ook de minimale eeuwigdurende gemiddelde jaarlijkse kosten te berekenen, het zogenaamde cyclusbudget. Daar deze stortingen jaarlijks (beduidend) hoger zijn is dit niet verder in detail uitgewerkt. Onderstaande cijfers zijn geïndexeerde bedragen op basis van de cijfers uit het vorige plan. De jaarlijkse storting op basis van het cyclusbudget is becijferd op ,- inclusief rehabilitatie: Na een bepaalde periode voldoet het niet meer aan de eisen zodat het verstandiger is om een forsere ingreep te doen: rehabiliteren. De weg wordt opnieuw aangelegd waarna dezelfde beheercyclus weer aan de orde is. Daar waar nodig op dit moment, in voorkomende gevallen, ook wegen worden gerehabiliteerd kan het benodigd budget per vijfjaren-cyclus variëren. De komende periode is er een geringer budget benodigd dan de vorige periode. Voor de periode kan dit bedrag weer hoger zijn afhankelijk van de onderhoudsstaat van de wegen op dat moment Klein onderhoud Naast de berekende kosten voor groot onderhoud en benodigde uitgaven voor rehabilitatie dient voor klein onderhoud een bepaald bedrag beschikbaar te zijn. Op basis van ervaringen bij onze en andere gemeenten is dit bedrag ongeveer 10% van het benodigd

19 pagina 19 van 37 budget voor groot onderhoud. Voor het kwaliteitsniveau Basis zullen de kosten voor klein onderhoud ongeveer per jaar bedragen. Dit is een globale indicatie omdat de benodigde budgetten voor het klein onderhoud sterk afhankelijk zijn van de organisatie hiervan. Dit bedrag komt overeen met het huidige beschikbaar budget. Indien dit bedrag in een jaar onvoldoende is wordt het benodigd onderhoud vanuit de voorziening groot onderhoud wegen bekostigd. De gemeente Drimmelen beschikt over het meldpunt openbare ruimte waar ook de meldingen over de bestratingen worden geregistreerd, zodat hier adequaat op kan worden gereageerd. Bovendien wordt het systeem gebruikt voor analyses, bijvoorbeeld om locatie of type van veel voorkomende klachten vast te stellen of om te bepalen hoe snel op klachten wordt gereageerd. 6.3 Machinaal straatwerk Het machinaal straten is in het kader van Arbo-wetgeving verplicht. Ook binnen onze gemeente wordt dit steeds meer toegepast. Indien dit leidt tot hogere prijzen wordt ervan uitgegaan dat dit middels prijsindexcijfers wordt gecompenseerd. 6.4 Problematiek teerhoudend asfalt In paragraaf 2.4 is al aangegeven dat de aanwezigheid van teerhoudend asfalt voor een extra kostenpost zorgt. In de gemeente Drimmelen wordt ingeschat dat circa 25 % van het asfaltoppervlak in één of meerdere lagen van de asfaltconstructie teerbestanddelen bevat. Verwerking hiervan dient te geschieden bij een vergunde inrichting. Zolang de verharding onaangetast blijft, is er geen risico, echter wanneer een weg om technische redenen wordt opgebroken is er sprake van een bijzondere situatie. Er van uitgaande dat jaarlijks gemiddeld ca 500 ton vrijkomt bedragen de extra stortkosten ca per jaar. Dit bedrag is verdisconteerd in bovenvermelde storting. 6.5 Schoolpleinen In overleg met de afdeling Grondgebied is bepaald dat de kosten voor het onderhoud van schoolpleinen waar de gemeente verantwoordelijk is voor het onderhoud in het vervolg van Planon overgeheveld worden naar de voorziening groot onderhoud wegen behorende bij dit plan. Gemiddeld is hier jaarlijks een bedrag van ,- voor nodig. Dit bedrag is verdisconteerd in bovenvermelde storting. 6.6 Materialen Tot voorliggend plan was er geen budget voor de vervanging van materialen ten behoeve van de elementenverhardingen. Dit is een enigszins vreemde situatie daar dit bij de asfaltverhardingen wel het geval is. Derhalve is ons voorstel om vanaf dit plan een bedrag hiervoor op te nemen in de jaarlijkse storting in de voorziening. Zodat in het vervolg deze kosten betaald kunnen worden vanuit de voorziening. Hiertoe is vanuit het systeem het te onderhouden areaal gedurende de looptijd bepaald. Vervolgens is een inschatting gemaakt van het percentage waarvoor de materialen vervangen dienen te worden. Hiervoor wordt onderscheid gemaakt in verharding in tegels en die in straatstenen. Voor de vervanging van de straatstenen wordt gerekend met duurzame materialen in de vorm van gebakken stenen. Voor de vervanging van de tegels wordt uitgegaan van betonnen tegels. Gemiddeld is hier jaarlijks een bedrag van ,- voor nodig. Dit bedrag is verdisconteerd in bovenvermelde storting.

20 pagina 20 van Afstemming planning en budget De planning en begroting voor onderhoud van de wegen dienen optimaal afgestemd te worden op het rioolbeheerplan en herinrichtingsplannen van wijken of straten, het zogenaamde integraal werken. Hierdoor kunnen de totale kosten worden geminimaliseerd, en wordt de overlast voor de weggebruiker en de aanwonenden beperkt. Door deze afstemming kunnen er soms verschuivingen plaatsvinden van werkzaamheden. De reconstructie van een weg bijvoorbeeld kan daardoor een aantal jaren naar achter geschoven worden. Afhankelijk van de onderhoudstoestand kan dit verkeersonveiligheid opleveren. Om dit te voorkomen zal gedurende de periode van uitstel extra klein onderhoud moeten worden uitgevoerd om verkeersonveilige situaties te voorkomen. Deze extra kosten worden meegenomen in de afweging van de keuze van het planjaar. Ook kan het zijn dat groot onderhoud eerder wordt uitgevoerd dan noodzakelijk. Ook de kosten voor projecten die op elkaar zijn afgestemd dienen zo reëel mogelijk te worden toebedeeld aan de verschillende begrotingsposten. Indien een rioolrenovatie plaatsvindt in combinatie met een verkeerskundige herinrichting en een reconstructie van de verharding, dan ligt het voor de hand om de kosten van dat project, zo goed mogelijk te verdelen over de betreffende (begrotings)posten. Hierbij worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: De planning wordt afgestemd op de investeringsprognose van rioleringswerkzaamheden. Indien er ook verkeerskundige of stedenbouwkundige ingrepen plaatsvinden aan het dwarsprofiel, dan worden de extra kosten die daarvoor gemaakt worden, ten opzichte van een reguliere reconstructie van de verharding, gefinancierd vanuit het budget voor verkeersvoorzieningen, grondbedrijf of vergelijkbare posten. 6.8 Kerntakendiscussie Ten aanzien van het beleidsveld wegen is in de kerntakendiscussie het volgende opgenomen: Productnaam Maatregel Mate van bezuiniging Wegen (planmatig onderhoud temporiseren over periode nieuwe wegenbeheersplan) Wegen (uitvoering planmatig onderhoud zodat geen verslechtering van de kwaliteit optreedt (is huidige situatie), echter geen toepassing nieuwe duurzame bestratingsmaterialen) Gezien de verwachte beginstand van de voorziening per wordt voorgesteld om een bedrag van in totaal ,- de komende periode (wegenbeheersplan) laten vrijvallen d.m.v. een lagere storting in de voorziening. Het huidige beheer bestaat uit het uitvoeren van onderhoud binnen de financiële randvoorwaarden van een minimaal niveau van verantwoord wegbeheer. Er wordt dus uitgegaan van een minimaal onderhoudsregime zonder dat er sprake is van kapitaalsvernietiging of vermindering. Bij het coalitieakkoord is al een bedrag van op wegbeheer bezuinigd vanaf 2011 e.v. Voorgesteld wordt om bij vervanging van materialen geen gebruik te maken van duurzame materialen. Gedeeltelijk Gedeeltelijk; onderdeel volledig Maatschappelijke effecten voortvloeiende uit voorgestelde maatregelen geen maatschappelijke effecten ten opzichte van de huidige situatie Maatschappelijke effecten voortvloeiende uit voorgestelde maatregelen: als we besluiten om geen duurzame materialen te gebruiken bij vervanging kunnen we dit externen (bijv. projectontwikkelaars) ook niet meer vereisen en zal het kwaliteitsboek hierop herschreven moeten worden. Besloten is om gedurende deze planperiode in de jaren jaarlijks ,- minder te storten in de voorziening Groot onderhoud wegen. Besloten is om bij vervanging van materialen uit te gaan van duurzame materialen.

21 pagina 21 van 37 7 Samenvatting en conclusie De kwaliteit van de verhardingen in de gemeente Drimmelen is vergelijkbaar met een evenwichtig onderhouden wegennet. Bij zowel de asfaltverhardingen als de elementenverhardingen is sprake van een bepaald percentage achterstallig onderhoud (waardering zeer slecht). Dat een deel van het areaal de waardering zeer slecht krijgt is echter niet altijd te voorkomen gelet op het feit dat we balanceren rondom het minimaal niveau van verantwoord wegbeheer. Het percentage zeer slecht van de verhardingen in het buitengebied is hoog te noemen. Hier zijn echter al werkzaamheden uitgevoerd of worden voorbereid (zie ook jaarrapportage 2010). In onderstaande figuur 7.1 wordt de kwaliteit van de asfalt- en elementenverhardingen, in de categorieën zeer goed/goed, matig, slecht en zeer slecht weergegeven voor het gehele areaal. Tabel 7-1 Kwaliteit verhardingen Asfalt Elementen 84% 87% 4% 6% 6% 3% 3% 7% zeer slecht slecht matig goed/zeer goed De verhardingen in de gemeente Drimmelen vertegenwoordigen een kapitaal van circa 86,5 miljoen. In onze gemeente gaan we ten aanzien van het wegbeheer uit van het minimaal niveau van verantwoord beheer volgens de CROW-systematiek. Hiervan uitgaande is voor asfalt- en elementenverhardingen samen, bedraagt het benodigd budget voor de komende 5 jaar per jaar, gebaseerd op het basisniveau oftewel het minimale CROW-niveau. In het kader van de gevoerde kerntakendiscussie is besloten dit bedrag voor de jaren met ,- te verminderen. Daarnaast is een budget van ongeveer per jaar benodigd voor klein onderhoud. In de genoemde bedragen is rekening gehouden met de eventuele aanwezigheid van teerhoudend asfalt en eventueel te vervangen materialen. Gemiddeld gezien is dit budget met het huidig inzicht, in combinatie met de voorziening groot onderhoud wegen, toereikend om het wegenareaal, de komende vijf jaren, op het basisniveau te onderhouden. Het verschil tussen beschikbaar en benodigd budget is al in de meerjarenbegrotingen/coalitieprogramma vanaf 2011 ingecalculeerd. Gerealiseerd dient te worden dat voor de periode dit bedrag weer hoger dient te zijn afhankelijk van de onderhoudsstaat van de wegen op dat moment.

22 pagina 22 van 37 Er is sprake van een (beperkte) onderhoudsachterstand van de verhardingen. Dit wordt, zo spoedig mogelijk weggewerkt omdat op deze wegen de kans op ongevallen en daarmee samenhangende aansprakelijkheidsrisico s toeneemt. Omdat bij uitstel van onderhoud aan asfaltverhardingen het gevaar van kapitaalvernietiging aanwezig is, krijgt het asfaltonderhoud voorrang op elementenverhardingen. Sinds het vorige plan is het de wens de wegvakkenonderdelen geografisch vast te leggen en te koppelen met de administratieve data. Met de komst van de Basisadministratie Grootschalige Topografie (BGT) wordt dit min of meer een verplichting. Het is een logische werkwijze om vanuit de wegvakonderdelen de BGT-onderdelen ten behoeve van de wegen te aggregeren. Het voorstel is om vanuit de voorziening Groot onderhoud wegen, een bedrag van ,- beschikbaar te stellen voor het aanmaken van de geografische wegvakken en koppelen hiervan aan de administratieve data. Alle genoemde bedragen zijn exclusief voorbereiding en toezicht, algemene kosten gemeente Drimmelen en BTW. Kosten voor het storten van teerhoudend asfalt en het vervangen van materialen zijn, waar nodig, in het kostenoverzicht meegenomen. De stortingen worden jaarlijkse geïndexeerd conform de prijsindexcijfers grond-, weg- en waterbouw (GWW), 2005 = 100 voor open verharding (asfalt) en gesloten verharding (elementen).

23 pagina 23 van 37 8 Bijlagen 8.1 Begrippenlijst In deze rapportage worden diverse begrippen gehanteerd die niet tot het dagelijks taalgebruik behoren of in de context een specifieke betekenis hebben. De belangrijkste zijn onderstaand weergegeven, met daarbij hun betekenis. Achterstallig onderhoud De schade op wegvakonderdelen is de CROW richtlijn met meer dan een klasse overschreden. (waardering zeer slecht) Basisplanning en -begroting Planning en begroting waarbij de onderhoudsmaatregelen zijn gepland overeenkomstig de technische noodzaak Beheer Systematisch plannen, budgetteren, voorbereiden en uitvoeren van activiteiten die erop gericht zijn een object blijvend zijn functie te laten vervullen Beheersysteem Het geheel van gegevensinwinning en bewerking om te komen tot een meerjarenplanning en begroting Beleidsthema Thema dat van belang is voor het beleid ten aanzien van de kwaliteit van de verharding (dat wil zeggen voor de veiligheid, de duurzaamheid, het comfort en het aanzien) Budget De financiële middelen die beschikbaar zijn voor het uitvoeren van onderhoud Cyclusbedrag Gemiddelde jaarlijkse kosten van het onderhoud per m2 verharding gedurende een onderhoudscyclus Groot onderhoud Onderhoudsmaatregelen die over een groot gedeelte van het oppervlak van een wegvakonderdeel planmatig worden uitgevoerd, met het doel de verharding in goede staat te brengen Kapitaalvernietiging Verschil tussen de kosten van uitgesteld onderhoud en de kosten van tijdig onderhoud (bij asfaltverhardingen) Klein onderhoud Onderhoudsmaatregelen die lokaal, over een beperkt gedeelte van het wegvakonderdeel worden uitgevoerd. De maatregelen zijn bedoeld om de verharding in goede staat te houden Kwaliteit Mate waarin een verharding voldoet aan de gestelde (technische) richtlijnen of (functionele) doelstellingen

24 pagina 24 van 37 Kwaliteitsniveau Aanduiding van de kwaliteit van de verharding, uitgedrukt in de termen voldoende, matig en onvoldoende Lange termijnplanning Planning voor de periode van meer dan 5 jaar Maatregeltoets Beoordeling en eventueel aanpassing van de door de methode gegenereerde maatregel en planjaar, inclusief afstemming met andere plannen Netwerkniveau Betrekking hebbend op het gehele wegennet dat in beheer is Normkosten Gemiddelde jaarlijkse kosten benodigd om een vierkante meter verharding eeuwigdurend in goede staat te houden Onderhoud Uitvoering van preventieve dan wel correctieve maatregelen om een object in goede staat (op een vooraf bepaald kwaliteitsniveau) te houden of te brengen. Planjaar Jaar waarin een onderhoudsmaatregel wordt gepland Planperiode Periode waarin onderhoud op een wegvakonderdeel is gepland Projectniveau Betrekking hebbend op specifieke projecten (voor wegen, wegvakken of wegvakonderdelen) Reconstructie Het herstellen van een kapitaalgoed in de oorspronkelijke staat Reconstructie van een weg Maatregelen om de verharding en de inrichting van de weg aan te passen aan de huidige eisen. Rehabilitatie van een weg Maatregelen om de kwaliteit van de verharding weer op het gewenste niveau te brengen zonder de inrichting van de weg aan te passen, en waarbij de levensduur wordt verlengd Schadebeoordeling Beoordeling van de schade uitgedrukt in ernst en omvang Verhardingstype Groep van gelijksoortige wegverhardingen; er wordt onderscheid gemaakt in de verhardingstypen asfalt, elementen en cementbeton Verhardingssoort Onderverdeling binnen een verhardingstype Wegtype Benaming voor een weg met bepaalde kenmerken, die een aanduiding kunnen zijn voor de

25 pagina 25 van 37 functie, het gebruik of het beheer van de weg Wegvak Gedeelte van een weg, fietspad of voetpad, dat in lengterichting wordt begrensd Wegvakonderdeel Onderdeel van een wegvak, gezien in dwarsrichting

26 pagina 26 van Wettelijk kader Inleiding De kwaliteit waaraan het wegennet moet voldoen is niet in abstracte waarde in een of andere wegenwet vastgelegd. Wel is in de Wegenwet en de Wet herverdeling wegenbeheer opgenomen wie de onderhoudsplicht heeft voor de openbare wegen. In deze wetten is opgenomen dat de wegen "in goede staat verkeren". Hieronder wordt niet alleen de instandhouding verstaan maar ook de zorg dat de weg zijn functie naar behoren kan blijven vervullen. Naast de (on)verharde rijbanen, fietspaden, trottoirs etc, worden ook de bermen, de opvang en afvoer van hemelwater, de kunstwerken, de overige wegvoorzieningen, opstallen en groenvoorzieningen tot de weg gerekend. Uit wettelijke verplichting is goed wegbeheer een kerntaak van de gemeente. Het wettelijk vastgelegde wegbeheer ligt echter niet onder de verantwoordelijkheid van één discipline binnen de gemeentelijke organisatie, maar is ondergebracht bij verschillende afdelingen Wegenwet De Wegenwet maakt onderscheid tussen het beheer van wegen en de onderhoudsplicht van wegen. Het beheer is een publiekrechtelijke en toezichthoudende taak die uitsluitend bij Rijk, provincie, waterschap of gemeente kan berusten. De onderhoudsplicht van een weg is de verplichting het onderhoud van de weg uit te voeren en te financieren. In de meeste gevallen is dezelfde instantie beheerder en onderhoudsplichtige. De gemeente heeft, volgens de Wegenwet, het beheer van alle binnen haar gebied liggende openbare wegen die niet in beheer zijn bij Rijk, provincie of waterschap. De gemeente heeft in het algemeen de onderhoudsplicht van de wegen die zij in beheer heeft, tenzij de onderhoudsplicht bij een particulier (bijvoorbeeld een woningbouwvereniging of een natuurbeschermingsorganisatie) ligt. De Wegenwet vereist van de beheerder "goed rentmeesterschap". Dit betekent dat hij ervoor moet zorgen dat het kapitaal dat in de wegen is geïnvesteerd in stand blijft door het tijdig plegen van onderhoud. De Wegenwet verplicht de gemeente tot het bezit van een Wegenlegger. In de Wegenlegger is per weg aangegeven wie de beheerder is en wie de onderhoudsplicht heeft. Het doel van de Wegenlegger is dat de wegbeheerder in het kader van zijn verantwoordelijkheid altijd kan beschikken over de gegevens die voor het uitvoeren van zijn taak noodzakelijk zijn. Hierbij gaat het vooral over de ligging van de verharding, de aard van de verharding en de omvang van de onderhoudsplicht. Overigens geldt deze legger alleen voor de wegen buiten de bebouwde kom Wegenverkeerswet De Wegenverkeerswet 1994 (WvW) vormt de basis voor de regelgeving van het wegverkeer in Nederland. De wet bevat regels voor: het verzekeren van de veiligheid op de weg; het beschermen van weggebruikers en passagiers; het instandhouden van de weg en het waarborgen van de bruikbaarheid daarvan; het zoveel mogelijk waarborgen van de vrijheid van het verkeer. De veiligheid op de weg en het beschermen van weggebruikers en passagiers worden onder andere nagestreefd door het plaatsen van borden en het opstellen van verkeersregels. Het aanleggen van fietspaden, het scheiden van conflicterende verkeerssoorten en het beperken van de snelheid bevorderen de veiligheid. Ook