Inhoud HET GEMEEN ONTSLAGRECHT...1. Het begrip ontslag in het Belgische arbeidsovereenkomstenrecht Kristof SALOMEZ...3

Transcriptie

1 HET GEMEEN ONTSLAGRECHT...1 Het begrip ontslag in het Belgische arbeidsovereenkomstenrecht Kristof SALOMEZ...3 Hoofdstuk 1. Ontslag, een rechtsbegrip dat niet in de wet wordt omschreven Het begrip ontslag wordt niet wettelijk omschreven Het ontslag is een rechtsbegrip...6 Hoofdstuk 2. Het ontslag is een eenzijdige receptieve rechtshandeling strekkende tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst...7 Hoofdstuk 3. Nuancering van de rol van de wil voor de omschrijving van het rechtsbegrip ontslag Wettelijke uitbreiding of gelijkstelling Jurisprudentiële relativering van het wilselement in het raam van de ontslaghandeling...11 I. De vertrouwensleer in het Belgische recht...12 II. Objectivering van de beëindigingswil als zodanig...14 A. De belangrijke eenzijdige wijziging van een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst...15 B. Het ten onrechte vaststellen van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst...19 III. Objectivering van de ontslagwijze...26 Hoofdstuk 4. Besluit...30 De opzegging in het Belgische arbeidsovereenkomstenrecht Wilfried RAUWS...33 Hoofdstuk 1. Inleiding...33 Hoofdstuk 2. De opzegging als species van het ontslag: een omschrijving...33 Hoofdstuk 3. Het toepassingsgebied van de opzegging Het materiële toepassingsgebied van de opzegging Het personele toepassingsgebied Het toepassingsgebied ratione temporis...38 VII

2 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 Hoofdstuk 4. De civielrechtelijke geldigheid van de opzegging Principes Onbevoegd gegeven opzegging Onbevoegd gegeven ontslag om dringende reden Termijn waarbinnen het ontslag om dringende reden moet worden bekrachtigd Hoofdstuk 5. Opzegging en taalgebruik Hoofdstuk 6. De arbeidsrechtelijke vereisten voor een geldige opzegging Inhoudelijke voorschriften I. Vermelding van de duur van de opzegtermijn en het tijdstip van de aanvang ervan II. Bijzondere gevallen III. De nietigheidssanctie Vormvoorschriften De nietigheid van de opzegging: geen nietigheid van het ontslag De noodzaak zich op het ontslag te beroepen na een nietige opzegging Het tijdstip van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst na een tijdig beroep op de nietigheid van het ontslag De verwerping van de feitelijke arbeidsverhouding bij verderzetting van de arbeidsovereenkomst na een nietige opzegging of een eenzijdige wijziging van een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst Hoofdstuk 7. Besluit De opzegtermijn voor bedienden: recente knelpunten Thierry CLAEYS en Inger VERHELST Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. De ingangsdatum van de opzegtermijn Hoofdstuk 3. De duur van de opzegtermijn De opzegging door de werkgever I. De opzegging tijdens de proeftijd II. De opzegging van bedienden wier jaarloon niet hoger is dan EUR (2010: EUR) III. De opzegging van bedienden wier jaarloon hoger is dan EUR (2010: EUR) A. Principe: de opzegtermijn wordt vastgelegd bij overeenkomst tussen werkgever en bediende VIII

3 1. Een overeenkomst: wanneer? Nietigheid van de vóór het ontslag gesloten overeenkomst (enkel in hoofde van de werkgever?) Moet de overeengekomen opzegtermijn minstens overeenkomen met de opzegtermijn voor de lagere bediende? Vorm van de overeenkomst...92 B. Indien geen overeenkomst: de rechter bepaalt de opzegtermijn Welke bevoegdheid heeft de rechter bij het bepalen van de opzegtermijn? Het recht op een (aanvullende) opzegvergoeding bij de toekenning van een ontoereikende opzegtermijn Kritische bedenking met betrekking tot het onmiddellijk ontstaan van het recht op een aanvullende opzegvergoeding Criteria bij het bepalen van de opzegtermijn Analyse van de rechtspraak Conclusie: kritiek op een systeem IV. Bedienden met een jaarloon dat hoger is dan EUR (2010: EUR) V. Bedienden die de leeftijd van 65 jaar bereiken VI. Het onderscheid tussen bedienden bij het bepalen van de opzegtermijn: risico van discriminatie? A. Het onderscheid tussen lagere, hogere en hoogste bedienden B. Het onderscheid tussen bedienden die al dan niet op het einde van de opzegtermijn de leeftijd van 65 jaar bereiken C. Hogere bedienden: het onderscheid op basis van leeftijd De opzegging door de bediende I. De opzegging tijdens de proeftijd II. Bedienden met een jaarloon dat niet hoger is dan EUR (2010: EUR) III. Bedienden met een jaarloon dat hoger is dan EUR (2010: EUR) IV. Bediende die 60 jaar wordt V. Wedertewerkstellingsprogramma s VI. Tegenopzegging Hoofdstuk 4. De schorsing van de arbeidsovereenkomst tijdens de opzegtermijn IX

4 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 1. Gevolgen van de schorsing Kunnen partijen afstand doen van de verlenging van de opzegtermijn ingevolge de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst? Hoofdstuk 5. Uitgeleide Het ontslag van arbeidscontractanten in de publieke sector Alexander DE BECKER Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Twee tewerkstellingsvormen Hoofdstuk 3. Gevolgen van deze voorrang voor statutaire tewerkstelling Beperkte loopbaanmogelijkheden voor contractanten Sanctie bij de onwettelijke of niet-reglementaire aanwerving van arbeidscontractanten Hoofdstuk 4. Onder welk juridisch regime ressorteren de arbeidscontractanten in de publieke sector? Hoofdstuk 5. Het ontslag in Arbeidsovereenkomstenwet Hoofdstuk 6. Een onderzoek naar een verband tussen de Formele Motiveringswet en het ontslag in de publieke sector Hoofdstuk 7. Het verband tussen de Formele Motiveringswet en het bestuursrecht Bestuurshandeling Bestuurde Gevolgen van de analyse van deze twee sleutelbegrippen Hoofdstuk 8. Quid met de beginselen van behoorlijk bestuur? Hoofdstuk 9. Sancties Hoofdstuk 10. Conclusie MODALITEITEN VAN ONTSLAG Ontslag om dringende reden Herman BUYSSENS Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Termijnen en vormvereisten Termijn van drie werkdagen na kennisneming van de feiten Kennis van de feiten door de tot ontslag bevoegde persoon Aanvang van de termijn voldoende zekerheid X

5 4. Vorm van het ontslag Onherroepelijke definitieve rechtshandeling De tot ontslag bevoegde persoon I. Ontslag door een lasthebber II. De relevantie in verband met het ontslag om dringende reden III. Ontslag door een orgaan van de rechtspersoon IV. De organieke vertegenwoordiging door het dagelijks bestuur V. Het ontslag door een niet-organiek lasthebber VI. Het bewijs van de vertegenwoordigingsbevoegdheid VII. De houding van de partijen na een ontslag door een nietbevoegd persoon/orgaan Kennisgeving van de reden Hoofdstuk 3. Het begrip dringende reden De fout I. Aard van de fout II. Objectivering partijautonomie A. Conventionele bepaling van het foutbegrip B. Partijautonomie subjectieve beoordeling III. Het proportionaliteitsbeginsel IV. Aanbod tot verdere tewerkstelling effectieve verdere tewerkstelling Hoofdstuk 4. Dringende reden en schadevergoeding Hoofdstuk 5. Bewijs Bewijslast I. Termijn van kennisneming II. Bewijs van de feiten zelf Bewijsmiddelen I. Bekentenis II. Getuigenverklaringen III. Geschriften IV. Strafrechtelijk onderzoek V. , internetgebruik, telefonie, camerabewaking, gpslokalisatie VI. Bewijsuitsluiting Actualia willekeurig ontslag en misbruik van ontslagrecht Daniël CUYPERS Hoofdstuk 1. Inleiding en opzet Hoofdstuk 2. Willekeurig ontslag werklieden XI

6 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 1. Alleen van toepassing op werklieden Begrip ontslag Toepassingsgebied: overeenkomsten voor onbepaalde tijd Toepassingsgebied ratione personae Bewijslast en bewijsrisico Gedrag dat aanleiding geeft tot ontslag: de controverse houdt aan Gedrag van de werkman: diverse toepassingen Noodwendigheden inzake de werking van de onderneming Willekeurig ontslag wegens de wijze van beëindiging Geldig ontslag wegens economische reden en onbekwaamheid van de werkman Geldig ontslag wegens ziekte Geldig ontslag wegens fouten van de werknemer Ontslag als onrechtmatige sanctie Bewijsmiddelen De schadevergoeding Cumulatie van de schadevergoeding Hoofdstuk 3. Misbruik van ontslagrecht in hoofde van de werkgever Definitie van misbruik van ontslagrecht Criteria Grondslag Verband met de bijzondere beschermingsregels bij ontslag Bewijs Schadevergoeding Toepassingen van rechtsmisbruik I. Misbruik van ontslagrecht en dringende reden II. Ontslag uit represaille III. Ontslag als represaille voor de fouten van anderen IV. Onrechtmatig ontslag wegens tergende omstandigheden van het ontslag Toepassingen waarbij rechtsmisbruik wordt afgewezen Contractuelen Interferentie discriminatiewetgeving Conclusie Hoofdstuk 4. Rechtsmisbruik in hoofde van de werknemer Principe Toepassingen XII

7 De vermoedelijke wil tot verbreken Ilse VAN PUYVELDE Hoofdstuk 1. Verantwoording Hoofdstuk 2. Situering Hoofdstuk 3. Het onderscheid tussen de tekortkoming aan een essentiële (contractuele) verplichting en de belangrijke eenzijdige wijziging van een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst Hoofdstuk 4. De belangrijke eenzijdige wijziging van een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst Een eenzijdige wijziging I. Principe II. Wijzigingen die niet eenzijdig zijn III. Eenzijdige wijziging door de werknemer Een belangrijke eenzijdige wijziging Bestanddelen van de arbeidsovereenkomst I. Rechten vervat in een andere rechtsbron II. Opengelaten aspecten van de arbeidsovereenkomst en vage clausules Een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst Hoofdstuk 5. Flexibiliteit in de arbeidsrelatie Het primaat van de verbindende kracht van de overeenkomst De gronden door de wet erkend De goede trouw Hoofdstuk 6. De onmiddellijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst De redelijke bedenktijd I. Afstand van recht II. Toepassing op de redelijke bedenktijd Haast en spoed is zelden goed De ingebrekestelling: een noodzaak? Het tijdstip van de beëindiging Hoofdstuk 7. De gevolgen van het inroepen van het impliciet ontslag Het ontslag werd terecht ingeroepen Het ontslag werd ten onrechte ingeroepen Hoofdstuk 8. De alternatieven Gerechtelijke ontbinding I. Beginsel II. Voorwaarden III. Uitwerking XIII

8 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 2. Buitengerechtelijke ontbinding Kort geding I. Urgentie II. Uitspraak bij voorraad Artikel 19, tweede lid Ger.W Dood van de werkgever Wilfried RAUWS Hoofdstuk 1. Principes Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied artikel 33 van de Arbeidsovereenkomstenwet Hoofdstuk 3. Juridische aard van artikel 33 van de Arbeidsovereenkomstenwet Hoofdstuk 4. Uitzondering: het overlijden maakt wel een einde aan de arbeidsovereenkomst Hoofdstuk 5. De billijke vergoeding Hoofdstuk 6. De specifieke regeling in het notariaat Hoofdstuk 7. Besluit Specifieke beëindigingsmodaliteiten: definitieve arbeidsongeschiktheid Anne VAN REGENMORTEL Hoofdstuk 1. Inleiding en probleemstelling Hoofdstuk 2. Definitieve arbeidsongeschiktheid als beëindigende overmacht: krachtlijnen en evoluties Overmacht als beëindigingswijze van de arbeidsovereenkomst met de erkenning van definitieve arbeidsongeschiktheid als beëindigende overmacht tot gevolg I. Arbeidsongeschiktheid moet blijvend zijn II. De uitvoering van de bedongen arbeid moet definitief onmogelijk zijn III. De definitieve onmogelijkheid moet de bedongen arbeid betreffen IV. Geen beëindiging van rechtswege Bewijs Sanctie Hoofdstuk 3. Krachtlijnen van het (toekomstige?) artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet Ratio legis XIV

9 2. Krachtlijnen van artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet Krachtlijnen ontwerp koninklijk besluit ter uitvoering van artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet (Verdeeld) advies van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk Hoofdstuk 4. Quid met de toets aan de antidiscriminatiewetgeving? Hoofdstuk 5. Enkele slotbedenkingen Postcontractuele verbintenissen in het arbeidsrecht: over wettelijke en conventionele verplichtingen die de arbeidsovereenkomst overleven Véronique PERTRY Hoofdstuk 1. Probleemstelling en afbakening Hoofdstuk 2. Algemeen Hoofdstuk 3. Rechten en verplichtingen die het verleden afwikkelen Wettelijke rechten en verplichtingen I. Verplichtingen van de werknemer Teruggave van bedrijfsgoederen II. Verplichtingen van de werkgever A. Afwezigheid tijdens de opzegtermijn toestaan B. Teruggave van arbeidsgereedschap en persoonlijke voorwerpen van de werknemer C. Afgifte van bepaalde documenten D. Betaling van het loon en het commissieloon E. Betaling van vakantiegeld bij vertrek F. Aanvullend pensioen: pensioenfiche en aanzuivering van de reserves bij uittreding G. Informatieverplichting m.b.t. de individuele voortzetting van een beroepsgebonden ziekteverzekering Conventionele rechten en verplichtingen I. Verplichtingen van de werknemer Scholingsbeding II. Verplichtingen van de werkgever Hoofdstuk 4. Rechten en verplichtingen die de toekomst regelen Wettelijke rechten en verplichtingen I. Verplichtingen van de werknemer A. Confidentialiteit B. Geen oneerlijke concurrentie C. Meewerken aan outplacement De algemene regeling XV

10 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 2. Werknemers ontslagen in het kader van een herstructurering II. Verplichtingen van de werkgever A. Outplacement aanbieden en ten laste nemen De algemene regeling Werknemers ontslagen in het kader van een herstructurering B. Aanvullend pensioen: informatieverplichtingen en bijpassen van tekorten Conventionele rechten en verplichtingen I. Verplichtingen van de werknemer A. Geen concurrentie beoefenen B. Geen werknemers of klanten afwerven C. Confidentialiteit bis D. Andere II. Verplichtingen van de werkgever A. Conventioneel brugpensioen of analoge regelingen B. Aanvullend pensioen C. Andere Hoofdstuk 5. Gemeenschappelijke juridische vragen Wettigheid van de verplichtingen die de arbeidsovereenkomst overleven Uitwerking van de verplichtingen die de arbeidsovereenkomst overleven Duur van de verplichtingen die de arbeidsovereenkomst overleven Opname van verplichtingen die de arbeidsovereenkomst overleven in een collectieve arbeidsovereenkomst of een arbeidsreglement I. De collectieve arbeidsovereenkomst II. Het arbeidsreglement Afdwingbaarheid en sanctionering van de niet-naleving van een verplichting die de arbeidsovereenkomst overleeft Verjaring I. Algemeen II. Toepassing Hoofdstuk 6. Besluit XVI

11 ONTSLAGBESCHERMING Ontslagbescherming en schorsing van de arbeidsovereenkomst Kim VAN DEN LANGENBERGH en Jan HERMAN Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied Ratione personae Ratione contractus I. Overeenkomsten voor bepaalde tijd A. Gelden de ontslagbeschermingen ook voor overeenkomsten voor bepaalde tijd? B. Problematiek van het niet vernieuwen van een overeenkomst voor bepaalde tijd II. Proefperiode Hoofdstuk 3. Handelingen die de werkgever verboden zijn Begrip ontslag Ogenblik van ontslag Hoofdstuk 4. Toegelaten en verboden gronden tot ontslag Algemeen Redenen die betrekking hebben op de persoon of het gedrag van de werknemer Economische of technische redenen Hoofdstuk 5. Periode van bescherming Aanvang Duur en einde Hoofdstuk 6. (Formele) Motivering van het ontslag Hoofdstuk 7. Bewijsregeling Hoofdstuk 8. Sanctionering van het onregelmatig ontslag Algemeen Gewoon ontslagrecht I. Algemeen II. Opzegging van de arbeidsovereenkomst III. Berekening van de opzegvergoeding A. Algemeen B. Volledige schorsing C. Gedeeltelijke schorsing Bijzonder ontslagrecht I. Algemeen II. Hoogte van de bijzondere ontslagvergoeding XVII

12 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 A. Forfaitair karakter B. Loon C. Termijn III. Ontstaan en eisbaarheid IV. Cumulatieregels V. Sociale zekerheid Hoofdstuk 9. Besluit Ontslagbescherming en vertegenwoordiging van werknemers Luc ELIAERTS en Jan BUELENS Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Beschermde personen Personeelsafgevaardigden en kandidaatpersoneelsafgevaardigden I. Personeelsafgevaardigden II. Kandidaat-personeelsafgevaardigden Werknemersvertegenwoordigers in de Europese overlegorganen Conventionele overlegorganen I. Beginsel II. Conventionele uitbreiding van de bescherming Vakbondsafgevaardigden I. Beginselen II. Bescherming op grond van artikel 52 van de Welzijnswet A. Beginsel B. Effectieve leden C. Plaatsvervangers D. Kandidaten Hoofdstuk 3. Ontslagbescherming en het begrip ontslag Principieel ontslagverbod en beperking van de redenen Ontslag door de werkgever Ontslag vastgesteld door de werknemer Miskenning van de beschikking van de voorzitter van de Arbeidsrechtbank Onregelmatige overplaatsing Andere beëindiging dan ontslag Bijzondere gevallen: proefperiode, brugpensioen Hoofdstuk 4. Periode van bescherming Aanvang: de occulte beschermingsperiode Duur en einde: personeelsafgevaardigden XVIII

13 I. Bescherming tot de bij de volgende verkiezingen aangestelde ondernemingsraad of comité II. Geen hernieuwing van de raad of het comité III. Vervroegde of opgeschorte verkiezingen IV. Einde van het mandaat V. Bereiken van de leeftijd van 65 jaar VI. Geen overeenkomst i.v.m. afstand of verlenging van de bescherming VII. Overgang van onderneming Duur en einde: kandidaten I. Eerste kandidatuur II. Volgende kandidatuur III. Nietig verklaarde verkiezingen IV. Voortijdig einde Vakbondsafvaardiging (art. 52 Welzijnswet) Hoofdstuk 5. Ontslag wegens dringende reden Eenzelfde begrip dringende reden Feiten vreemd aan het mandaat I. Het verspreiden van informatie II. Staking Basisbeginselen qua procedure I. Voorafgaande procedure II. Toepassing Gerechtelijk Wetboek, o.m. nietigheidsregeling III. Termijnen IV. Partijen V. Territoriale bevoegdheid VI. Diverse beginselen Kennisgeving van de dringende reden: de aangetekende brieven en het verzoekschrift Onderhandelingsfase en eventuele schorsing van de werknemer Gerechtelijke procedure in eerste aanleg Hoger beroep Cassatieberoep Het ontslag Hoofdstuk 6. Ontslag wegens economische of technische redenen Economische of technische redenen I. Begrip II. Sluiting van de onderneming III. Sluiting van een afdeling IV. Ontslag van een bepaalde personeelsgroep XIX

14 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 V. Discriminatieverbod VI. Causaal verband tussen de reden en het ontslag VII. Geen beoordeling van het beleid van de werkgever VIII. De redenen staan los van andere sociaalrechtelijke verplichtingen Paritair comité I. Bevoegd paritair comité II. Voorafgaande procedure III. Aanvraag IV. Beslissing V. Het ontslag Arbeidsgerechten Faillissement en gerechtelijke reorganisatie I. Faillissement II. Gerechtelijke reorganisatie Hoofdstuk 7. Sanctie bij onregelmatig ontslag Keuze voor de werknemer Re-integratie I. Recht op re-integratie? II. Re-integratieaanvraag A. Principes B. Termijn Aanvang en duur Voorbarige re-integratieaanvraag III. Aanvaarding door de werkgever A. Vorm B. Termijn Aanvang en duur Laattijdige aanvaarding C. Onvoorwaardelijke verbintenis D. Dezelfde voorwaarden IV. Gevolgen van de re-integratie A. Loon B. Mandaat C. Geen beschermingsvergoeding D. Re-integratie tijdens de procedure Beschermingsvergoeding I. Beginselen A. Openbare orde? B. Rechtsmisbruik XX

15 II. Samenstelling A. Twee onderdelen B. Forfaitair gedeelte C. Variabel gedeelte D. Berekeningsbasis E. Conventionele beschermingsvergoeding III. Cumulatie van vergoedingen A. Meerdere beschermingsvergoedingen B. Gewone opzegvergoeding C. Loon tijdens gepresteerde opzegtermijn D. Andere vergoedingen bij ontslag Werkzekerheidsbeding Ontslagvergoeding als vakbondsafgevaardigde Willekeurig ontslag en misbruik van het ontslagrecht Uitwinningsvergoeding en vergoeding wegens concurrentiebeding Vergoeding bij collectief ontslag en sluiting van onderneming Diverse andere vergoedingen E. Socialezekerheidsuitkeringen Werkloosheidsuitkering Brugpensioen Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen IV. Verjaring en intrest A. Verjaring B. Intrest V. Sociale zekerheid en fiscale behandeling A. Sociale zekerheid B. Fiscale behandeling Strafrechtelijke sancties Collectief bedongen werkzekerheid: een vrije reflectie over de grenzen van de subsidiariteit Marc RIGAUX Hoofdstuk 1. De werkzekerheid als toetssteen van het primaat van de collectieve wilsautonomie Hoofdstuk 2. De collectieve wilsuiting in het raam van collectieve arbeidsovereenkomsten Collectief onderhandelen: een gebonden bevoegdheid XXI

16 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 2. Collectief onderhandelen: een formeel begrensde bevoegdheid De principiële toepasselijkheid van de regels van het civiel recht Hoofdstuk 3. Collectief bedongen werkzekerheid, onderdeel van een ruimer akkoord Hoofdstuk 4. Collectief bedongen werkzekerheid: definitie en typologie Werkzekerheid versus vastheid van betrekking en bestaanszekerheid Collectief bedongen werkzekerheid: een voorstel van typologie I. De collectief bedongen werkzekerheid: begripsomschrijving en aflijning II. Een voorstel van typologie Hoofdstuk 5. Collectief bedongen inperkingen van het ontslagrecht: de geldigheid Elementen ter beoordeling van de geldigheid I. Algemeen II. De ijking aan het gemeen ontslagrecht III. De ijking aan het recht inzake het collectief overleg De eigenlijke toets I. Algemeen II. Het ontslag als laatste middel III. De uitsluiting van ontslag IV. De ontslagbegeleidende maatregelen Hoofdstuk 6. Collectief bedongen beperkingen aan het ontslagrecht: de problematische effectiviteit Hoofdstuk 7. Collectief bedongen werkzekerheid: de grenzen van de subsidiariteit Nieuw discriminatierecht en ontslagbescherming, met aandacht voor de kwestie arbeiders bedienden, motivering en willekeurig ontslag, en medische overmacht Bruno LIETAERT Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Belgisch antidiscriminatierecht De Antidiscriminatiewet van 25 februari 2003 en de beoordeling ervan door het Arbitragehof De Antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 en de beoordeling ervan door het Grondwettelijk Hof I. Algemeen XXII

17 II. Horizontale werking van het gelijkheidsbeginsel in een democratische rechtsstaat III. Discriminatieverbod als correctie op machtsverhoudingen; de vereiste van een geoorloofde oorzaak IV. Individualistische benadering van het antidiscriminatierecht V. De constitutionalisering van het privaatrecht Hoofdstuk 3. Europees antidiscriminatierecht Eerste verdragsrecht en rechtspraak Verdrag van Lissabon als kantelmoment I. Fundamentele wijziging van de rechtsorde II. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (Unieverdrag) A. Beginselen B. Verdragsrechtelijking van het Handvest van Grondrechten C. EVRM III. Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Werkingsverdrag) A. Beginselen B. Europees ontslagrecht IV. Het Europees Sociaal Handvest en het Handvest sociale grondrechten van werkenden A. Recht van de Unie B. Directe werking en conforme interpretatie C. Artikel 4.4 Europees Sociaal Handvest V. Het Handvest van Grondrechten van de Europese Unie van 12 december A. Gelijke behandeling en non-discriminatie B. Motiveringsplicht in het arbeidsrecht? Algemeen: een motiveringsplicht voor ontslag? Ontslag van contractuelen door de overheid Ontslag van bedienden Ontslag van arbeiders; willekeurig ontslag Geldingsduur ontslagverboden C. Bindende kracht van het Handvest Waarde van een verdrag Gericht aan de gemeenschapsinstellingen en lidstaten Directe werking Ontslagrecht: recht van de Unie? Besluit I. Grondrechten als tegenhanger van economische regulering II. Grondrechten en/of flexicurity? XXIII

18 Actuele problemen van het arbeidsrecht 8 III. Concreet Hoofdstuk 4. Arbeiders bedienden Situering I. Een scherpe discriminatie II. Een tijdelijk toegestane discriminatie Ontwikkelingen sinds het arrest van 8 juli I. Ontwikkelingen in het sociaal recht II. Ontwikkelingen in het antidiscriminatierecht A. Geen discriminatie in horizontale verhoudingen B. Geen discriminatie naar sociale afkomst of ras III. Ontwikkelingen in het ontslagrecht A. Artikel 4.4 ESH en de Raad van State B. Artikel 4.4 ESH en het gelijkheidsbeginsel C. Instellingen voor geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging IV. Ondertussen in de rechtbank A. Manueel of intellectueel? B. Realiteit of kwalificatie? C. Grondwetsconforme interpretatie Slot Hoofdstuk 5. Blijvende arbeidsongeschiktheid Situering Beoordeling vanuit het verticaal gelijkheidsbeginsel Beoordeling vanuit het horizontaal antidiscriminatierecht Hoofdstuk 6. Eindbeschouwing De individuele werknemer en het collectief ontslag Johan PEETERS Hoofdstuk 1. Recht op informatie en raadpleging in ondernemingen zonder overlegorganen in multinationale ondernemingen Hoofdstuk 2. Kort geding en collectief ontslag Opstarten van de informatie- en raadplegingsprocedure Opschorting van (de uitvoering van) de beslissing tot collectief ontslag Verbod tot het sluiten van een sociaal plan Dwangsom Hoofdstuk 3. Betwisting van de informatie- en raadplegingsprocedure door de individuele werknemer (Tewerkstellingswet) XXIV

19 1. Het individuele bezwaar Het collectieve bezwaar en de verhouding tot het individuele bezwaar Gevolgen van het bezwaar voor de individuele werknemer Het Hof van Justitie en de bezwaarmogelijkheid van een individuele werknemer Hoofdstuk 4. Betwistingsmogelijkheden buiten de Tewerkstellingswet Materiële of morele schadevergoeding Willekeurig ontslag Hoofdstuk 5. Collectiefontslagvergoeding Definitie Vergoeding Hoofdstuk 6. Nieuwe rechten en plichten na de Economische Herstelwet van 27 maart Oprichting van een tewerkstellingscel Inschrijving bij een tewerkstellingscel en ontslagprocedure Presteren van de opzegtermijn Inschakelingsvergoeding Outplacementaanbod Verminderingskaart herstructureringen Hoofdstuk 7. Enkele uitleidende beschouwingen XXV