Shared decision making - of - Gedeelde besluitvorming. Hanneke de Haes Afdeling Medische Psychologie

Transcriptie

1 Shared decision making - of - Gedeelde besluitvorming Hanneke de Haes Afdeling Medische Psychologie

2 Controle in besluitvorming Controle arts hoog Paternalisme Gedeelde besluitvorming Controle patiënt laag hoog Besluiteloosheid Consumentisme laag

3 Controle in besluitvorming Controle arts hoog Paternalisme Gedeelde besluitvorming Controle patiënt laag hoog Besluiteloosheid Consumentisme laag

4

5 Gedeelde besluitvorming: doel? 1. Tot een beslissing komen 2. Over gelijkwaardige mogelijkheden 3. Met betrekking tot gezondheidsgerelateerde handelingen Screening Diagnostische ingrepen Management Ondersteunende zorg

6 Belangrijkste? Gedeeld: 1. In gezamenlijk overleg 2. Op basis van de voorkeuren van de patiënt

7 Wat is winst? Ethisch: 1. Basisprincipe = autonomie 2. Basisprincipe = welzijn

8 Wat is winst? Empirie: 1. Behandeltrouw 2. Omgaan met ziekte 3. Terughoudender behandeling 4. Leefstijl 5. Zorggebruik

9 Bespreken en beoordelen 1: de inhoud, evidentie

10 Bijwerkingen Levensduur

11 ??????

12 Bespreken en beoordelen: 1. inhoud = informatie over evidentie Optie A Optie B Voordelen A+ B+ Nadelen A B

13 Informatie gegeven (%) bij beslissing paliatieve Cht (N=95) Niet genoemd Genoemd Uitgelegd Ziekte b.v. prognosis Doel ChT b.v. overlevingswinst Procedure b.v. aantal kuren Bijwerkingen b.v. vermoeidheid Andere gevolgen b.v. werk 96-4 Afwachtend beleid Koedoot et al., 2004

14 Bespreken en beoordelen 2: afwegen of voorkeuren

15 Bespreken en beoordelen 2. afwegen Optie A Optie B Voordelen A+ B+ Weging Nadelen A B Weging

16 Welke factoren spelen een rol Oncologen voor ChT: Jongere leeftijd Slechtere gezondheid Toxiciteit behandeling Meer verwachte klachten ziekte Respons Overlevingswinst Sterke behandelwens voor..

17 Welke factoren spelen een rol voor.. Oncologen voor ChT: Jongere leeftijd Slechtere gezondheid Toxiciteit behandeling Meer verwachte klachten ziekte Respons Overlevingswinst Sterke behandelwens Patiënten voor ChT: --- ± Kwaliteit van leven minder belangrijk Overleving belangrijk Sterke behandelwens + Terughoudend in beslissen

18 Welke factoren spelen een rol voor.. Oncologen voor ChT: Jongere leeftijd Slechtere gezondheid Toxiciteit behandeling Meer verwachte klachten ziekte Respons Overleveringswinst Sterke behandelwens Patiënten voor ChT: --- ± Kwaliteit van leven minder belangrijk Overleving belangrijk Sterke behandelwens + Terughoudend in beslissen

19 Bespreken en beoordelen 2: afwegen of voorkeuren Dus overeenkomsten en verschillen > dat vraagt om exploreren

20 Bespreken en beoordelen 3: het proces

21 Modellen van besluitvorming Geen goed of fout model, afhankelijk van de voorkeur van arts en patiënt.

22

23 Welke rol wil de patiënt spelen bij besluitvorming? 1) Ik wil zelf kiezen welke behandeling ik krijg 2) Ik maak de uiteindelijke keuze zelf na serieus nagedacht te hebben over de mening van mijn arts 3) Ik geef er de voorkeur aan om samen verantwoordelijkheid te nemen voor de beslissing 4) Ik vind het prettig als de arts de beslissing neemt maar mijn opvatting daarbij serieus neemt 5) Ik laat de beslissing over mijn behandeling het liefst over aan mijn arts actieve rol gedeelde besluitvorming passieve rol Degner & Sloan, J Clin Epid 1992

24 Wie controleert de besluitvorming? Degner et al, JAMA, 92

25 Voorkeur voor rol in besluitvorming * Pieterse et al * Pre-operatieve radiotherapie

26 Gedeelde besluitvorming, verschillende fases 1. Start gesprek Wat is het doel? Gelijkwaardigheid van opties 2. Informeren (Be)handelingsopties voorleggen voors en tegens per optie 3. Afwegen Het persoonlijke gewicht dat daaraan wordt toegekend. Welke overwegingen? 4. Meebeslissen? Proces Wil patiënt meebeslissen? Wie doet een voorstel? 5. Voorkeur Heeft de patiënt voorkeur? 6. Gedeelde beslissing Beide partijen kunnen zich vinden in het uiteindelijke besluit

27 Gedeelde besluitvorming, verschillende fases 1. Start gesprek Wat is het doel? Gelijkwaardigheid van opties 2. Informeren (Be)handelingsopties voorleggen voors en tegens per optie 3. Afwegen Het persoonlijke gewicht dat daaraan wordt toegekend. Welke overwegingen? 4. Meebeslissen? Proces Wil patiënt meebeslissen? Wie doet een voorstel? 5. Voorkeur Heeft de patiënt voorkeur? 6. Gedeelde beslissing Beide partijen kunnen zich vinden in het uiteindelijke besluit