Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

Transcriptie

1 Agenda Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!? Verpleegkundig expert Gedeelde Besluitvorming Gedeelde besluitvorming: Definitie; achtergrond; doel Stappen van GB Rol verpleegkundige / verpleegkundig specialist 2 Definitie Gedeelde besluitvorming (Elwyn et al. (2010) BMJ) Gedeelde besluitvorming: Waarom? Arts en patiënt nemen samen de beslissing, op basis van de best beschikbare evidence. Als partner van hun arts, wordt de patiënt aangemoedigd alle beschikbare opties te bezien, evenals de verwachte voor- en nadelen van elke optie, een voorkeur te communiceren en te worden geholpen bij het selecteren van die strategie die het beste bij deze voorkeur past De aloude bekende ethische redenen: Respecteren autonomie Weldoen Niet schaden Rechtvaardigheid 3 Gedeelde besluitvorming: Waarom? Maar daarnaast ook: Kennis (opties, voor- en nadelen); betrokkenheid) Ongewenste variatie ; invasieve therapie Angst; gezondheidsuitkomsten Consultduur; therapietrouw Zorgkosten? Gedeelde besluitvorming: Wanneer? Nierfunctievervangende Stadia CNI therapieen 1 egfr = 90ml/min Diagnose en behandelen 2 Transplantatie Afname gezondheid egfr 60-89ml/min Progressiefactoren aanpakken Niet starten/ Toename klachten 3 Stop Dialyse egfr 30-59ml/min Complicaties behandelen Centrum HD/ NHD egfr15-29ml/min Voorbereiden dialyse/ Afname zelfstandigheid transplantatie THD 5 egfr < 15ml/min nierfunctievervanging Angst, Machteloosheid PD Radeloosheid, Rouw Achteruitgang gezondheid Relatie problemen, Depressie Stacey D, et al. Cochrane Library 201 Therapie Keuze 5 6 1

2 Gedeelde besluitvorming: Wanneer? PREDIALYSE: Dilemma s bij oudere patiënten Hemodialyse? - ziekenhuis of thuis? Peritoneal dialyse? - overdag of s nachts? Cimino fistel? Niertransplantatie? N Engl J Med October 15; 361(16): Twee typen beslissingen (O Connor et al, BMJ, 2003) Gedeelde besluitvorming: Wanneer? Effectieve beslissingen Algemene consensus over beste behandeling Wetenschappelijke zekerheid Duidelijk meer voordelen dan nadelen Preferentiegevoelige beslissingen Wetenschappelijke onzekerheid Beslissing hangt af van subjectieve afweging Aspirine na hartinfarct Mastectomy / Lumpectomy Voorbeelden? Screening prostaatkanker Preoperatieve radiotherapie bij rectumcarcinoom 9 10 Patiëntpreferenties Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming - Rol in besluitvorming - Informatie Voorspelling radiotherapeut Voorkeur patiënt Actief Passief Totaal - Behandeling/uitkomsten Actief 5% 11% 65% Passief 25% 10% 35% Totaal 79% 21% Stalmeier et al. (2007) J Clin Oncol; Kiesler et al. (2006) PEC

3 Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming Goede timing van de vraag: - Mening over rol in het algemeen moeilijk - Werkelijke voorkeur pas na alle informatie Voorbeeld: 75% van degenen die tevoren aangaven de arts te laten beslissen, kozen na uitgebreide informatie toch zélf (Van Tol-Geerdink et al. 2006) Patiëntpreferenties: t.a.v. Rol in besluitvorming Voorkeur hangt samen met: - Leeftijd, opleiding - Gezondheid, ernst klachten - Levensbedreigende situatie Algemene trend: Toename voorkeur patiënten om betrokken te worden bij besluitvorming (Robinson & Thomson (2001) Qual Health Care) 13 1 Patiëntpreferenties: t.a.v. Informatie Patiëntpreferenties: t.a.v. Informatie Patiënten: - Willen meer weten dan zorgverleners denken - Ervaren vaak geen behandelingskeuze - Realiseren zich vaak niet welke risico s er zijn - Voelen zich vaak niet goed geïnformeerd Zoveel mogelijk informatie: 80% Nadelen/complicaties: 9% (Meredith (1996) BMJ) Berman et al (2008) Vasc Surg Patiëntpreferenties Patiëntpreferenties: t.a.v. Behandeling / uitkomsten Echter Aangeboden informatie varieert! (tussen artsen / binnen artsen) Kunneman et al (British Journal of Cancer (2015) (Pieterse et al (2011) Br J Cancer)

4 Patiëntpreferenties: t.a.v. Behandeling / uitkomsten Voorkeur voor (adjuvante) behandeling bij kanker: - Extra baat die patiënten verlangen kan klein zijn - Maar: variatie in voorkeuren tussen patiënten is groot - Voorkeuren hangen niet samen met kenmerken van patiënt - Zorgverleners onderschatten voorkeuren van patiënt t.a.v. minder toxische behandeling Samen Beslissen: Maar hoe doe je dat dan? (Pieterse et al (2011) Ned Tijdschr Geneesk; van Tol-Geerdink (2006) J Clin Oncol) Er is een medisch probleem, meedenken patiënt 2. Medisch acceptabele behandelingsopties (incl niets doen ) CHOICE 3. Bespreken opties en voor-/nadelen. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt OPTION Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med. 5. Verken rol-voorkeur patient 6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld) DECISION (Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med geven informatie over behandelingsopties; Effect gebruik keuzehulpen: - helpen patiënten om hun waarden t.o.v. de opties en bijbehorende voor- en nadelen te vormen, verhelderen en communiceren; - bevorderen het overleg tussen patiënten en zorgverleners over behandelingsopties; en - helpen daardoor mensen deel te nemen aan de besluitvorming. * brochure, video, web-based tool, etc - Verbetert kennis - Leidt tot actievere deelname in besluitvorming - Verlaagt onzekerheid - Vermindert aantal uitgestelde beslissingen - Vermindert aantal electieve ingrepen (Stacey et al (2011) Cochrane Database Syst Rev) 23 2

5 Bron: Desirée Hairwassers, Congres Platform Gedeelde Besluitvorming Er is een medisch probleem, meedenken patiënt 2. Medisch acceptabele behandelingsopties (incl niets doen ) 3. Bespreken opties en voor-/nadelen. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt 5. Verken rol-voorkeur patient 6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld) (Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med. Beslissingsondersteuning / rol verpleegkundige Vragen om het overleg te bevorderen: - Wat verwacht u van een behandeling? - Denk u dat u alle informatie hebt die u nodig heeft om de behandelingsopties met elkaar te vergelijken? - Als u nadenkt over de beslissing, wat is het belangrijkste aspect om te overwegen? - Over welke aspecten van de behandeling maakt u zich de meeste zorgen? - Zijn er belangrijke mensen met wie u wilt praten voor een beslissing wordt genomen? (Stiggelbout et al (2012) BMJ) Gedeelde besluitvorming: N.B. Tot slot: - Gedeelde Besluitvorming omvat niet alleen het uiteindelijke besluit! Help je ooit iemand vooruit door hem / haar te blijven pamperen? - Het hoeft niet allemaal in één consult! - Partnership, niet in de steek laten = stimuleren en ondersteunen, niet pamperen! Bedankt voor uw aandacht! voor informatie: baas@lumc.nl