LU LU JACHTBOUW VOC-SCHIP BATAVIA. f a r in e Technology 1e jaargang oktober 1991 Jk L _ «.

Transcriptie

1 LU LU N JACHTBOUW VOC-SCHIP BATAVIA LU û V J f A ' ^ J «jàjhftf f a r in e Technology 1e jaargang oktober 1991 Jk L _ «.

2 2 COMFORTABELE MANIEREN OM DE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN VAN EEN LASSER TE VERBETEREN Utopie R é ai i t e i t W ie heeft nooit eens gedroomd om comfortabel in een gemakkelijke stoel zittend te werken? Een utopie, zult u zeggen. Niet helemaal waar. SAFMIG 320 TR is een nieuw handbediend en multiprocédé lasapparaat ARC-MIG/MAG-pulserend-MIG/ MAG-TIG (tegen meerprijs) dat ongeëvenaard werkcom fort biedt. Hiermee kan zonder spatten alles worden gelast op staal, roestvrij staal en lichtmetaal legeringen van geringe en middelmatige dikte. Doordat er geen spatten zijn, wordt er een betere lasrups gelegd en wordt de produktiviteit verhoogd. Aan de ergonomie van deze installatie is heel veel aandacht besteed, om een zo groot mogelijk comfort aan de lasser te bieden. Alle knoppen hebben dezelfde draairichting De voorzijde is gemakkelijk afleesbaar De rol wikkelt gemakkelijk af Nieuwe, ergonomische toorts, handig en robuust De rol en andere slijtonderdelen kunnen gemakkelijk worden ingezet SAFMIG 320 TR wordt als gebruiksklare set geleverd, en kan snel to t autonome installatie worden omgebouwd. (draadaandrijfapparaat op afstand) of tot TIG-installatie met behulp van een TIG voorzetkast. Er staan vele SAF-dealers tot uw beschikking, waar u de complete SAFMIG lasapparatuur kunt zien, treed binnen in het SAF-tijdperk. SAF NEDERLAND - Industrie terrein - Rudonk 6 B NL AJ BREDA - Telefoon : F a x : SAFMIG 320 TR TREED BINNEN IN HET SAF-TIJDPERK SSKT

3 SW Z COLOFON S ch ip en W erf de Z ee is het orgaan van de Stichting Schip en W erf de Zee waarin participeren: de Nederlandse V ereniging van Technici op Scheepvaartgebied, de Koninklijke Nederlandse Redersvereniging, het Maritiem Research Instituut M AR1N, de Nederlandse Vereniging van Kapiteins ter K oopvaardij, de V ereniging N ederlandse Scheepsbouwindustrie V N S l, het Koninklijk Nederlands M eteorologisch Instituut, de Afdeling M aritiem e T echniek van het KIvI en de Vereniging van Kapiteins en Officieren ter K oopvaardij VKO. Verschijnt maandelijks R ed actie W. de Jong, J. d ejon g h. Ir. F. Kok, Dr. Ir. K. J. Saurwalt, J. M. Velttnan, Hoofdredacteur R edactie-assistente: M evr. S. van D riel-n audé R edactie A dviesraad Drs. P. A. Th. van A gtm aal.lng. C. Dam, H. van H oek, M. de Jong, Ir. W. de Jong, Prof. Ir. J. Klein W oud, j. N. F. Lameijer, P. A. Luikenaar, M r. K. Polderm an, E. Sarton, Ir. A. C. Sonneveldt, Ir. S. G. Tan, Dr. Ir. W. V eldhuyzen, Ir. E. V ossnack, Mr. Ir. G. de Vries L entsch.j. K. vanderw iele R edactie-adres M athenesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam telefoon , fax A d v e r te n tie -e x p lo ita tie Burojet BV Postbus 1890, 2280 D W Rijswijk ZH telefoon fax Geldend advertentietarief: 1 januari 1991 A b o n n em e n te n en losse n u m m er s Uitgevers W yt& Zonen b.v. Postbus 268, 3000 A G Rotterdam telefoon fax postgiro bank M ees & H op e nr Voor België: posterijen nr A b o n n e m e n te n 1991 ƒ 85,00 (incl. 6% btw ), Bfr 1525 rest buitenland / 131,00. Losse num mers: ƒ 8,80 (incl. 6% btw ), Bfr 158 rest buitenland ƒ 13,40 Bij correspondentie betr. abonnem enten a.u.b. het 8-cijferige registratienummer verm elden (zie adreswikkel). Annulering dient schriftelijk te geschieden, tw ee maanden voor het eind van de abonnementsperiode. Z etw erk en v o r m g e v in g W yt Prepress, R otterdam D ru k Drukkerij W yt & Z onen b.v. ISSN H oew el de inform atie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezocht en waar m ogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheid en /o f onvolledigheid van de verstrekte gegevens. R ep rorech t O vernam e van artikelen is toegestaan m et bronverm elding en na overleg met de uitgever. V oor het kopiëren van artikelen uit dit blad is reprorecht verschuldigd aan de uitgever. V oor nadere inlichtingen w ende men zich tot de Stichting Reprorecht. Joop Eijlstraat 11, 1063 EM Amsterdam. INHOUD PERSPECTIEF 502 REORGANISATIE BIJ I INSSEN Y A CH TS 508 D e reorganisatie van de w e rf als een afstudeeropdracht. M AAND MAR1TIEM 514 M U L T I-ST A G E W A TER JETS 518 T o accom m odate higher speeds in fast ships, safety, com fort and good fuel efficiency, the multi-stage waterjet is explored. SAFETY ASPECTS IN Y A C H T C O N S T R U C T IO N 522 IC O M IA has taken the initiative to publish codes o f practice and standards which were introduced into ISO. m m m H EFSC H IP SV ANEN 529 Een speciaal gebouw d hcfschip voor de b ou w van de W estbrug, een onderdeel van de vaste oeververbinding over de Grote Belt in Denemarken. V O C -S C H IP BATAVIA 535 D e b ou w is opgezet als opleidingsproject voor werkloze jongeren die daar een brede scholing en opleiding krijgen o.a. op het gebied van ambachtelijke houtbew erking. HET GM DSS 540 O p l februari I992 doet het Global M aritim e Distrcss and Safety System form eel zijn intrede. Een brochure hierover van DGSM P R O D U C T IN FO 543 DIESEL ENGINE DIAGNOSIS AT W O R K, PART II 547 An orientation in m odern conditton m onitoring teclmiqucs for maritime diesel engines. L IT E R A T U U R O V E R Z IC H T 553 VEREN IG IN G SN IE U W S 557 LIJST VAN ADVERTEERDERS AEG Nederland N V pag. 515 A kerboom pag. 505 Barkmeijer Stroobos BV pag. 556 Billiton Zink B.V. pag, 555 Brand BV, P. J. pag. 555 Buitendijk Groep pag. 505 Deutz M otoren M W M pag. 533 Digaco B V pag. 515 D O T C pag. 516 ESAB Nederland B.V. pag. 506 Fricimco B.V. pag. 528 Hadim Benelux B.V. pag. 527 Heybrock B.V. pag. 560 Horst, Technisch Bureau ter pag. 527 Kuyl & Rottinghuis B.V. pag. 560 Maas Lastechniek B.V. pag. 505 Proinac B.V. pag, 515 RAI G ebouw N V pag. 545 Rekab Groningen B.V. 3-om slag R U T H BV pag. 516 SAF Nederland B.V. 2-om siag Sandftrden Technics B.V. pag. 528 Scton Pijpleidingen pag. 555 Sm ith H olland 15. V. pag. 556 Stork-Wartsila Diesel 4-om slag Stork Services B.V. pag. 546 Techno Fysica B.V. pag. 546 Teleflex B.V. pag. 560 Vlaardingen O ost Schecps- pag. 559 rep. B.V. Vogelenzang de Jong pag. 527

4 PERSPECTIEF Van H oek deze maand over: TOEKOM ST ZEESCHEEPVAART DUBBELW ANDIGE TANKER WERELDSCHEEPSBOUW DENEMARKEN NIEUW BOUW PRIJZEN NEDLLOYD ZEESLEEPVAART EN BERGING TOEKOMST ZEESCHEEPVAART 'D e toekom st van de zeescheepvaart ligt, op lange term ijn gezien en m et betrekking tot de 'drijvende investeringen van de reders, in dc m oderne technologie. H et schip heeft in het transportsysteem nog aanzienlijke ontw ikkelingsrescrves, die consequent m oeten w orden benut. V erdere rationalisering, hand in hand m et de verbeterde veiligheid, is onontkoom baar. V erdere besparingen op de bem anning zullen daarvan het gevolg zijn. Deze trend is vergaand erkend en w o rd t d o o r de sociale partners als een gegeven aanvaard', aldus een editorial in 'H ansa. H et heeft er echter de schijn van, zo w o rd t verder geconstateerd, als w o rd t deze ontw ikkeling niet slechts d oor de protagonisten erkend, m aar ook d o o r de eeuw ige 'G estrigen', D it w o rd t onder m eer duidelijk als opleidingsplaatsen voor het varende personeel niet in voldoende m ate ter beschikking w o rd en gesteld. Daarbij ligt het voor de hand dat dc ontw ikkeling van het door en d o o r gerationaliseerde schip zonder gekw alificeerd personeel niet kan voortgaan. Zij die een hoogst gevoelige techniek niet slechts beheersen maar maximaal m oeten benutten, m oeten een even zo gevoelig begrip hebben voor de technische installatie en over een ver vooruitziend v erantw o o r- delijkheidsbew ustzijn beschikken. H et gaat hierbij niet om m ensen die eerst tijdens een catastrofe hun gehele bekw aam heid ontw ikkelen, m aar die vooruitziende, op nauw keurigheid bedachte en koel analyserende technici zijn. D ergelijke m ensen hebben een opleiding nodig die gebaseerd is op een degelijke en om v an g rijke kennis, op begrip en niet op de reproduktie van eenm aal geleerde handelingen. Zulke m ensen m oeten geïnteresseerd èn geëngageerd kunnen w erken. D it opleidingsw erk m ogen de reders niet op gro n d van politieke redenen uitsluiten. D e klachten o ver ontb rekende bereidheid om jo ngere krachten o p te leiden, nem en toe. Zij die een opleiding zoeken w orden afgew ezen o m d at plaatsen in o n voldoende m ate aanw ezig zijn. Juist de W estduitse reders zagen zich voor enige m aanden geconfronteerd m et zeer acute personeelsproblem en. Deze zijn echter niet verm inderd d oor de toestro m in g uit het voorm alige O o st-d u itsland. H et schijnt, aldus klaagt 'H ansa', dat niem and m eer geïnteresseerd is in de zich reeds duidelijker aftckenende problem en van morgen. H et is begrijpelijk dat de onzekerheden op politiek gebied, zoals verm in dering o f verdw ijning van financiële ondersteuning van de overheid en hernieuw de uitvlaggingsoverw egingen, het de reders niet bijster interesseert o m over opleidingsvragen op langere term ijn te piekeren. Voorts m oet hierbij in overw eging Gerationaliseerd schip vereist gekwalificeerd personeel w o rd en genom en dat er nog heel w at conventionele scheepsruim te is, w aarvoor de personeelsbehoefte gem akkelijker kan w o rd en gedekt. M aar D uitse reders zouden volgens 'H an sa' zich toch nog m oeten herinneren w aardoor ze in personeelsgebrek verzeild zijn geraakt. H eeft zich de kreet - hoe onzinnig dit ook is - dat opleiding in de scheepvaart geen toekom st m eer heeft, zich eenmaal vastgezet, dan zullen gem otiveerde m ensen nauw elijks m eer te vinden zijn. D it v o o r oordeel zai echter algem een, ook d o o r velen die er onder te lijden hebben, als waarheid w orden beschouw d. D it gehakketak om opleidingsplaatsen, om richtlijnen voor de opleiding en onderbezette opleidingsinrichtingen en om soortgelijke zaken m eer, d u u rt nu reeds vele jaren. W at nodig is, is een nieuw beroepsbeeld dat de lust w ekt m ee te k unnen helpen om de toekom st gestalte te geven. D e vraag, w ie het post-m oderne schip zal varen w o rd t onder de vigerende om standigheden, van steeds groter belang. H et is geen typisch D uits probleem. O o k N ederland zit er mee. Jonge m ensen die een beroep m oeten kiezen, leggen w einig belangstelling aan de dag v oor een m aritiem e loopbaan. E r w o rd t veel, m aar m isschien net niet genoeg, aan gedaan, o m deze belangstelling te w ekken en nieuw leven in te blazen. E r is een nieuw e generatie van zeevarenden nodig om straks de N ederlandse v loot te kunnen bem annen, w ant ook in N ederland geldt de vraag, w ie straks de postm o derne schepen m oeten varen. D at kunnen alleen zij die nu besluiten een loopbaan in de zeescheepvaart te kiezen, nog altijd als tevoren een toekom st m et perspectief. DUBBELWANDIGE TANKER Wij hadden het hier reeds eerder over de A m erikaanse O il P ollution Act 1990 (O PA ), die er een typisch voorbeeld van is dat dit land unilateraal m et w etten k o m t die geen rekening, hoe dan ook, houden m et de w eerslag daarvan in de rest van de w ereld. D e O P A is feitelijk zonder m eer een dictaat. Z onder m eer w o rd t voorgeschreven dat tankschepen binnen de US-200 mijls zone een dubbelw andige rom p m oeten hebben, als het gaat om schepen die na 30 ju n i 1990 zijn besteld o f opgeleverd. Bestaande enkelw andige tankschepen vallen onder een overgangsregeling die in 1995 van kracht w o rdt. Bij dit alles k o m t ook n o g een clausule die de reders onbeperkt aansprakelijk stelt voor ram pen. D e consequenties van dit A m erikaanse unilaterale gedrag zijn al aan de dag getreden. Een aantal E uropese rederijen heeft al dubbelw andige tankschepen besteld, terw ijl anderen, zoals Shell en M aersk, hun schepen buiten de 200 m ijls zone houden, afgeschrokken d o o r de A N D 3 l t y o u THE OPA CHAN&S D m E ip E U J H E O N iy L tf T \ LN E.f'ly o F toll, J «/ ^ \ j h f c m, TREE FOR P R ^ D ^ t clausule o ver de onbeperkte aansprakelijkheid bij ram pen. Deze rederijen nem en het zekere v oor het onzekere, een politiek w aarvoor m en begrip kan opbrengen. E r doet zich bij d it alles echter een belangrijke vraag voor. Is er een kans dat de Am erikaanse overheid op haar schreden 502 SWZ 10-91

5 zal terugkeren en de eis inzake dubbelw andige tankers laat vallen? H et is uiteraard niet zo sim pel om daar een duidelijk an tw o o rd op te form uleren. H et is in de eerste plaats een zaak van lange adem, om d at er een w etsw ijziging v oor nodig is, en dat is een kw estie van tijd. Een beslissing zou niet eerder dan in de loop van 1992 k unnen w o rd en verw acht. M aar 1992 is, elektoraal gezien, een gevoelig liggend jaar: het A m erikaanse volk kiest een nieuw e president. H et ligt duidelijk v o o r de hand dat de politiek in zo n jaar geen zaken zal w illen afhandelen die alle eigenschappen van een heet hangijzer bezitten. En zo n hangijzer is een eventuele herziening van de O P A, w aarm ee het A m erikaanse volk gerust gesteld is inzake de consequenties van d o o r tankers veroorzaakte m ilieuram pen. Een herziening op de rol te plaatsen en te behandelen zou de illusies m.b.t. een tw eede presidentschap v oor B ush w el eens in de w ar kunnen sturen. E r is evenw el een kans dat in 1993 het w etso n tw erp m et betrekkin g to t een interm ediate o il-tight deck aangenom en zal w o rd en. D it k o m t naar voren uit een artikel dat onlangs gepubliceerd w erd in D agblad D e L lo y d. U it dit artikel bleek tevens dat van Griekse zijde het alternatie f tw in deck is aangedragen. In deze oplossing w o rd t het ru im ook in de lengte horizontaal in tw eeën gedeeld. Deze m ogelijkheid voor een veiliger overzees vervoer van olie, w aarbij ram pen to t een m in im u m w ord en beperkt, w erk t als het schip to t 80 a 90 pet geladen is. Bij een eventuele stranding en openscheuring van de bodem zorgt de druk van het binnendringen d e w ater en v oor dat de ruw e olie opw aarts gestuw d w o rd t. D e lading in het getroffen deel van het schip zou dan m et eigen m iddelen in een lege reservetank w o rd en overg epom pt. O o k bij schade boven de w aterlijn zou vervuiling door m iddel van het overpom psysteem to t een m inim um w orden beperkt. Japanse w erv en hebben al gecalculeerd dat de b o u w k o sten van een dergelijke V L C C z o n 3 pet lager liggen dan die van een schip m et een dubbelw andige rom p. E r w o rd t echter m et enige n adru k op gew ezen dat, v oor w elke oplossing er ook zal w o rd en gekozen, h et gevaar van brand en explosie niet zal verm inderen. S om m ige reders vragen zich dan ook al af o f het eigenlijk wel zin heeft zulke enorm e bedragen te investeren in nieuw e schepen en zeker niet m et het o o g op de huid ige vrachten, die (in augustus) zo n dollar p e r dag beliepen. D aar k o m t bovendien n og bij, dat m enselijke fouten grotendeels de oorzaak w aren van de g ro te olieram pen in de afgelopen ja - ren, en dus feitelijk niets te m aken hebben m et de hoedanigheid van h et schip zelf. D e vraag blijft dus over in w elke m ate het A m erikaanse C o ngres geneigd zal zijn o m de O P A aan te passen aan de alternatieven die sinds de invoering ervan w erden gesuggereerd. D e politiek, zo besluit het voorn o em d e artikel, zal wel tot een oplossing kom en, tem eer daar de belastingbetaler de schepen m et dubbele ro m p toch zelf zal m oeten bekostigen d o o r aan de pom p, volgens de m eest recente schattingen 4 to t 5 dollarcent m éér te betalen. Z o ligt de zaak en niet anders. WERELDSCHEEPSBOUW A an het einde van h et eerste halfjaar van 1991 waren in de gehele w ereld in aanbouw 1222 schepen m et een gezam enlijke inhoud van 14,19 m iljoen brt. ruim een half m iljoen ton m eer dan eind m aart. V o orts w aren er n og 1202 schepen van totaal 25,38 m ln ton m et de b o u w w aarvan op 30 ju n i nog geen begin was gem aakt, 1,24 m ln ton m eer dan eind m aart. D e cijfers tezam en nem end blijkt dat eind juni in de gehele wereld in aanb o u w en bestelling w aren 2424 schepen van totaal 39,57 m ln ton. H et volu m e scheepsruiinte in het w ereldorderboek nam in het 2de kw artaal van dit jaar m et 1,77 m ln ton toe. M eer dan 69 pet van de tonnage is gepland voor oplevering to t eind volgend jaar. N ieuw e bouw co n tracten die in h et 1 ste kw artaal w erden afgesloten hadden betrekking op 5,3 m iljoen to n scheepsruim te, ruim 1,6 m ln to n m inder dan de totale pro duktie in het 2de kw artaal. A nders gezegd: de p roduktie van n ieu w b o u w is g roter dan de ontv an gen opdrachten. Feitelijk gezien is dit een m inder gunstig aspect, w ant o m o p gelijk niveau te blijven zou de p roduktie d o o r nieuw e orders gedekt m oeten zijn. M ogelijk is het echter een tijdelijk verschijnsel. Japan blijft onbetw ist aan de top m et 15,6 m ln ton in aanbouw en bestelling, 1,68 m ln ton m eer dan eind m aart. V an het totaal was rond vijf m iljoen ton in aanbouw. 1,68 m ln ton m eer dan aan het eind van het 1ste kw artaal. In Z u id -K o - rea, n u m m er tw ee op de ranglijst van scheepsbouw ende naties, was 6,% m ln ton scheepsruim te in aanbouw en bestelling, 0,27 m ln to n m eer dan eind m aart. D enem arken (!) staat o p de 3de plaats m et 1,93 m ln ton, gevolgd door D uitsland m et 1,84 m ln to n, Italië m et 1,5.3 m ln ton, T aiw an m et 1,38 m ln ton, Joegoslavië m et 1,30 m ln ton, Brazilië en C hina elk m et ru im een m iljoen ton. H et o rderboek van Japan groeide m et nagenoeg 600.IKK) to n en het D eense m et ton. D u itsland, Italië en Brazilië zagen zich geconfronteerd m et achteruitgang. In alle overige scheepsbouw landen kw a men de orderboeken niet boven een inil- <v jo e n ton. R oem enie en Spanje w aren er na aan to e m et resp. 0,99 en 0,98 m ln ton. D e g ro o tste groei (76 pet) vertoonden het orderboek van T aiw an, R oem enië (48 pet) en Japan (12 pet). In het 2de kw artaal van dit jaar w erd begonnen m et de b ouw van 363 schepen van totaal 4,31 (4,24) m ln ton. T e w ater w erden gelaten 423 schepen van totaal 4,86 (4,24) m ln ton en opgeleverd 455 schepen van 3,77 (4,34) mln ton. De cijfers tussen haakjes zijn die van het 2de kw artaal D e g ro o tste schepen die m e d io in de w ereld in aanbouw en bestelling w a- SWZ

6 PERSPECTIEF ren zijn: 15tussen KHMXXJcn l25.(xk)brt, 19 tussen 125.(XK) en 150.(XX) brt en 49 schepen groter dan 150.(XX) brt. Daarnaast 8 schepen tussen 2(X).(KH) en dw t, 50 tussen 250.(XX) en dw t en 5 schepen g ro ter dan X1 dw t. H et aantal schepen groter dan brt in het w ereldorderbock steeg tot 83, waarvan er 51 in Japan, 19 in Z uid-k orca, 7 in D enem arken, 5 in Frankrijk en 1 in Italië in aanbouw en /o f bestelling waren. De voornaam ste scheepstypen die in aanbouw en bestelling waren zijn olietankers, bulkcarriers, en stukgocdschcpcn (door Lloyds aangeduid als 'gcncral cargo schepen). De schcepsruim te in aanbouw o f bestelling voor het vervoer van olie beliep 20,7 mln ton, anderhalf miljo e n ton m eer dan eind m aart. Die voor de bulkcarriers had betrekking op 5,5 m ln ton, vrijwel onveranderd in vergelijking m et eind m aart. De stukgoedtonnage in aanbouw o f bestelling bedroeg 7,3 m ln ton, ton m inder dan aan het eind van het 1ste kw artaal van ditjaar. De rest, 2,24 m ln ton, door Lloyds aangeduid als 'm iscellancous', heeft betrekking op kleinere scheepstypen. Van alle tonnage in de gehele w ereld in aanbouw bestaat ruim 52 pet uit tankers 14 pet uit bulkcarriers, ruim 18 pet uit stukgocdschcpcn en de rest, ca. 16 pet, uit diverse scheepstypen. Van de stu k- goedtonnage bestaat bijna 60 pet o f 4.3 m ln ton uit containerschepen. T ankers voor het vervoer van vloeibaar gas belopen 2,9 m ln ton m et een capaciteit van 4 m ln n v \ H et land dat het grootste deel van deze tonnage bouw t is Japan, nam e lijk 2,9 m ln brt o f ruim 65 pet van de to tale capaciteit. De in aanbouw en bestelling zijnde passagierstonnage, ton, beloopt ruim 40 pet van de groep 'm iscellaneous', en ton aan fcrryschepen o f ruim 62 pet. U it verdere cijfers kom t naar voren dat de in het 2de kw artaal van d itja ar o p stapel gezette olietankertonnage m et m eer dan 364. (XX) is gestegen, en die w elke te w ater w erd gelaten m et 1,23 to t 2,49 m ln ton. De afgeleverde scheepsruim te evenwel daalde m et to n tot 1,42 m ln ton. H et totaal van de bulkcarriers bestond uit 0,62 m ln ton op stapel gezet (een fractie m inder dan in het 1ste kw artaal), tew atergelaten 0,54 m ln ton (0,76 m ln ton m inder); en afgeleverd 0,86 mln ton (0,20 m ln ton m inder). B egonnen w erd m et de b o u w van 0,85 m ln ton aan general cargo schepen (0,19 m ln ton m inder); tew atergelaten w erd 1,17 m ln ton (0,27 m ln ton m eer) en afgeleverd 0.80 m ln ton (0,20 mln ton meer). B egonnen w erd m et de bouw van rond ton aan visserijschepen (een fractie m inder), tew atergclatcn w erd ton ( ton m eer) en afgeleverd to n (9.560 ton m inder). H et g ro o tste schip dat in het tw eede kw artaal w erd opgeleverd was de olietanker Sca Lady van brt. D it schip w erd gebouw d in Z uid-k o rea. H et is op C y p ru s geregistreerd. Italië kw am in het tw eede kw artaal m et het g rootste droge ladingschip, de b rt Lyra. gebouw d voor Italiaanse rekening. Japanse scheepsw erven leverden drie tankers van elk m eer dan 2(X),(XX) d w t. De eerste vier van een serie van een achttal dw t crts/bulk/olie carriers w erden opgeleverd d o o r een Z uidkoreaanse w erf, nam elijk de Front B reaker, de Front Leader, de F ront D river en de Front C lim ber. Z e zijn voor Z w eedse rekening gebouw d. Het b rt luxe cruiseschip Extasy, gebouw d in Finland voor C arnival C ruise Lines in M iarni, w erd opgelevcrd. H et eerste van een serie van toen d w t containerschepen in Duitsland gebouw d voor Russische rekening, kw am gereed. Een Poolse w e rf voltooide de b o u w van het passagiers/ vrachtschip N icobar dat g ebouw d w erd v oor India. H et is het eerste van een drietal zusterschepen. H et g ebru ikte cijferm ateriaal hebben wij ontleend aan M erchant S hipbuilding R eturn Ju n e 1991 van L loyd s Register. Feitelijk gaat het om een m om entopnam e van de situatie in de w ereldscheepsb o u w u ltim o ju n i DENEMARKEN Zoals wij aan de hand van Lloyds Shipbuilding R eturns van eind ju n i reeds constateerden. was D enem arken op dat tijdstip het derde scheepsbouw land ter wereld m et 1,93 m ln b rt aan scheepsruim te in aanbouw en bestelling. M et dit totaal was het tevens het eerste op de E uropese ranglijst. U it het jaarverslag van de D eense vereniging van scheepsbouw ers kom t naar voren dat deze van m ening is, dat de expansie in de nieuw b o uw, die zij v o o r de kom ende ja ren nog verw acht, een gun stig e basis zal blijken te zijn voor de geleidelijke afschaffing van de scheepsbouw subsidies. G edoeld w o rd t hier dus kennelijk op de afbouw van deze subsidies zoals deze in E G -verband is overeengekom en en eind 1994 voltooid m oet zijn. H et verslag w ijst erop dat de vraag naar nieuw bouw scheepsruim te als gevolg van de v erouderin g van de w ereldkoo p- vaardijvloot een krachtige im puls voor de w erfindustrie belooft te zullen zijn. ook door de nieuw e richtlijnen m et betrekking tot milieu en veiligheid. O verigens is de situatie zo, dat de D eense w erven m inder overheidssteun ontvangen dan in de andere scheepsbouw ende EGlanden het geval is. Kennelijk is dus in D enem arken m ogelijk w at in andere EGlanden als onm ogelijk w ordt gezien. D e D eense scheepsbouw ers dringen in hun verslag aan op een vrije scheepsbouw m ark t. In verband daarm ee w o rd t het noodzakelijk geacht om de scheepsbou w industric in de nieuw e EG -landen te baseren op de beginselen van een vrije m arkteconom ie. W at de eigen scheepsbouw aangaat w o rd t verw acht dat het niveau van de w erkgelegenheid to t ultim o volgend jaar op het huidige peil (8500 m an) gehandhaafd zal kunnen blijven, w aarbij rekening w o rd t gehouden m et de nog uit te voeren opdrachten. In het afgelopen jaar w erden nieuw bouw contracten afgesloten v o o r de b o u w van 1,8 m ln d w t, vergeleken m et 0,64 m ln d w t in De totale w aarde van de orderportefeuille bedroeg toen 19,2 m iljard D kr. O n d er de opdrachten bevonden zich vijf supertankers v o o r de D eense A. P. M öller G roep. H et gaat hier tevens om een prim eur. H et was nam elijk v o o r het eerst sinds 1970 dat er olietankers van dit type bij een Europese w erf werden besteld. NIEUWBOUWPRIJZEN Volgens M aritim e Strategics International Ltd (MSI) zijn de scheepsw erven voor het ja a r 1992 geheel volgeboekt, terw ijl v o o r 1993 de capaciteit al voor tw eederde bezet is. De consequentie van deze - v o o r de w erven uiteraard gunstige - situatie ligt duidelijk voor de hand: nieu w b o u w w o rd t duurder. O verigens constateert M SI dat de w in st die gem aakt w o rd t m et de n ieuw b o u w van schepen voor de w erven nog onvoldoende is. O m deze reden zullen volgens het rap p o rt de nieuw bo uw prijzen gaan stijgen om tot een bevredigend rendem en t en dus to t een hogere w inst te kunnen kom en. Een ander gevolg van de v o o m o em d e situatie is. dat de vraag naar tw eedehandse tonnage sterker is dan het aanbod ervan. 504 SWZ 10-91

7 nuns Lastechniek Hoogezand-Veenendaal 5 H F C R A N E S VERKOOP, VERHUUR, LEASING LASAPPARATUUR SNIJAPPARATUUR LASVERBRUIKSMATERIALEN Maaslastechniek BV HOOGEZAND Telefoon VEENENDAAL Telefoon CUSTOM BUILT FOR LUXURY YACHTS ACCOMMODATION LADDERS WITH SELF LEVELLING STEPS * RIVIERA GANGWAYS: FOLDABLE, TELESCOPIC, SWINGING * SWIMMING PLATFORMS * TRANSOM DOORS * SIDE DOORS * BO A TCRA NES UP TO 18 TM * W AVE R ID ER CRANES * M P OTLBATH NOISE-FREE PRQPELLERSHAFT SYSTEMS * MP TELEPRESS ENGINE REMOTE CONTROL SYSTEMS we design and build special cranes for: seagoing ships dredgers "on-off-shore use such as: DECKCRANES TRAVELLING GANTRY DECKCRANES COLUMN CRANES OVERHEAD TRAVELLING+ENGINE+ PUMPROOM CRANES * INSTALLED ON BOARD OF WORLD'S MOST FAMOUS YACHTS:»O U R TOY * SIRAN * W HITE RABBIT * ALFA A LFA * SEA JE W EL» * ANASTASIA VE * MI G A EA * V IRGIN IA N * LE PH A RAON * FA R IBANA * * EASY T O LOVE * V A RM A R VE * SEPTEM BER BLUE» G A LA N T LADY * * SID A RTA I * CO N FID A N TE * FIFA NELLA * PAM INUSH II» RO V ERLING * CARM A C VII * LADY D U V ERA II * C H A RA D E * C A CIQ U E * RIO RITA * BUITENDIJK GROEP 78 Lindtsedijk LE Zwijndrecht - Holland Telephone Fax A505

8 Met ESAB pakt u een nieuwe draad op! Een gezond bedrijf zoek t voortdurend naar w egen om zijn productiviteit te verhogen. E S A B speelt hierop in met producten die het begrip laseconom ie rechtvaardigen. Pak sam en m et E S A B een nieuw e draad op. Schakel over op Tubrod gevulde draden. Een sprekend bewijs van verhoogde productiviteit zijn de O K Tubrod gevulde draden, waarmee daadwerkelijk binnen uw bedrijf een optim aal en kw alitatief beter resultaat kan worden bereikt. Tubrod gevulde draden, m etaalp oeder-, rutiel o f basisch gevuld, zijn bij uitstek geschikt voora lle lasposities en bieden tal van voordelen bij het lassen van staal en roestvrijstaal voor de diverse toepassingen in scheeps- en apparatenbouw. B ehalve prettige laseigenschappen bent u verzekerd van een hoge neersm eltsnelheid, een hoog procesrendem ent, een uitstekend lasuiterlijk, een hoge inschakelduur en ruime inzetbaarheid. Kortom, wie laseconom ie als onderdeel beschouw t van een optim ale bedrijfsvoering kan niet om E S A B heen. G raag inform eren wij u over onze producten en onze jarenlange ervaring. O f, nog beter, laten w e u m eteen zien wat uw voord eel zou kunnen zijn via de productiviteitscalculator. M aak nu een afspraak mei de specialisten van E S A B en merk wat laseconom ie wérkelijk betekent. Bel voor informatie: Esab Nederland B.V., N eutronw eg 11, 3503 R D U trecht. T el.: , Fax: t 1 Member of The Esab Group

9 PERSPECTIEF en ook dit leidt uiteraard tot een opw aartse dru k op de prijzen v o o r deze tonnage. M aar w ie snel over aanvullende scheepsru im te de beschikking m oet hebben kan bij de praktisch volg eboekte w erven niet m eer terecht en zoekt zijn heil op de m ark t v o o r tw eedehandse tonnage, eveneens m et zijn stijgende prijzen. E en factor die in de huidige gang van zaken een rol speelt ligt in het verleden. Als gevolg van de zeer ernstige scheepsbouw crisis w aarm ee de scheepsbouw - w ereld zich in de tw eede helft van de ja - ren tachtig geconfronteerd zag, is de nieuw bouw capaciteit sterk ingekrom pen, N adat echter de v rachtenm arkt zich herstelde is er een law ine van orders losg ekom en die al v o o rja re n op de nieuw bouw capaciteit beslag heeft gelegd. O o k het feit dat aan v lo o tv em ieuw in g op korte term ijn niet kan w o rd en o n tk om en verh o o g t de opw aartse d ru k op de nieuw bouw prijzen. Al m et al een situatie w aarm ee noch de reders noch de scheepsbouw ers zich erg gelukkig voelen. D u u r dere schepen veroo rzaken ook hogere vrachten om de eveneens stijgende kosten te kunnen dekken, en dit veroorzaakte w eer prijsstijgingen elders. D e opbloei van de w ereldeconom ie heeft bij dit alles ook n o g een duit in het zakje gedaan. In het rap p o rt dat wij noem d en w o rd t er de n adruk op gelegd dat de situatie bij de w erfindustrie niet geheel bevredigend is, ook al is de p ro du ktie g ro o t en verto o n t een stijgende lijn. H et gebrek aan tonnage was er de oorzaak van dat op de m arkt v oor de tw eedehandse tonnage in de zom erm aanden van een inzinking geen sprake was; de prijzen w aren zelfs beter dan k o n w o rd en verw acht. V olgens SMI w o rd t echter in de loop van de herfst een sterke stijging van de vrachtprijzen verw acht en daarna zal de vraag naar tw eedehandse tonnage stelling w eer sterk toenem en, tem eer om dat de w erven nagenoeg volgeboekt zijn. D eze prijsstijging w o rd t in de hand g ew erk t d o o r gebrek aan te koop liggende tonnage. W at tankers aangaat zou er m eer belangstelling zijn om te verkopen dan om te kopen. NEDLLOYD H et is verheugend dat de K oninklijke N ed lloyd G roep erin geslaagd is de gang van zaken in de lijnvaart in het eerste halfjaar krachtig te herstellen ten opzichte van h et tw eede halfjaar N a het gigantische verlies in 1990 ten bedrage van ƒ 175 m iljoen is dit een oplu chting. H et zijn vooral de betere resultaten in de zeescheepvaart die d it herstel hebben bew erkstelligd. In de lijnvaart daalde de om zet als gevolg van het opheffen van enkele niet-strategische diensten, m aar het bedrijfsresultaat w as echter duidelijk positief. D e aanpassingen in de bedrijfsvoering beginnen effect te sorteren. D oor stijging van de ten vervoer aangeboden lading en v erru im in g van de m arges zijn de verliezen op de transatlantische diensten verm in derd. O o k op dc ro ute van het V erre O o sten naar E uropa is er sprake van groei van de ter vervoer aangeboden lading en tevens van een verbetering van de vrachtcijfers. H et is duidelijk dat een en an der heeft bijgedragen tot een v erbetering van het resultaat. T oepassing van het zogenaam de m ainstream /feeder -co ncep t heeft in de cross trades geleid tot aanzienlijke kosten reducties en verbeterde m arges. D aarnaast hebben de groei van het lad ingvolu m e en het prijsherstel de resultaten van deze diensten beïnvloed. In de biilkvaart echter lagen de positieve resultaten onder het niveau van het eerste halfjaar D it was onder m eer een consequentie van de ontw ikkelingen in het M id den-o o sten. M et het oog op de ontw ikkelingen in de eerste helft van 1991, en rekening h o u dend m et de te realiseren b oekw in st op desinvesteringen, w o rd t verw acht dat het gehele jaar 1991 m et een positief concern resultaat zal kunnen w orden afgesloten. N edlloyd Lijnen heeft in de tw eede helft van dit jaar kosten gem aak t voor het opzetten van de verkooporganisatie van dc dienst Europa-V erre O osten, als opvolger van het sam enw erkingsv erband ScanD utch. N iettem in zal het resultaat van de sector Z eescheepvaart van de G roep ruim schoots aan de positieve kant blijven. V oor de overig e sectoren w o rd t een v o o rtzettin g verw acht van de zich voortzetten de positieve ontw ik kelin gen in de tw eede helft van d it jaar. E r w o rd t echter de n adru k op gelegd, dat de boekw insten die N ed llo y d m aakt op de aangekondig de desinvesteringen, daarbij zijn inbegrepen. H et is dus niet allem aal w in st w at de klok slaat. ZEESLEEPVAART EN BERGING Een gedeeltelijke fusie in de w ereld van zeesleepvaart en bergin g tussen de al van ouds aartsrivalen S m it en W ijsm uller - die ergens gedachten oproept aan een ongeveer soortgelijke fusie tussen W andelaar en K w el in H ollands G lo rie van Jan de H arto g - schept v o o r beide bedrijven, die hun activiteiten zullen bundelen in Sm itw ijs T o w age (SW T), w aarin beide m et 50 pet deelnem en, een nieuw e uitgangspositie. SW T zal kunnen beschikken o ver een zestal zw are zeesleepboten van Sm it Internationale en tw ee ankersleepboten van W ijsmuller. M en zal zich herinneren dat de hoofddirectie van Sm it Internationale er reeds herhaaldelijk m et nadruk op heeft gew e zen, dat het b ed rijf zich stapvoets van de geldverslindende activiteiten m et betrekking tot de zeesleepvaart en berging zou distantiëren, o m d at er nog nauw elijks droog brood in te verdienen was. Zakelijk gezien dus een ongezonde situatie. Er waren reeds plannen voor een zich terugtrekken uit bergingsoperaties, o m d at het profijt dat daar teg enover sto nd beneden alle peil was, terw ijl er toch anderzijds - en zeker m et het oog op het m ilieu - sprake w as van een uitzonderlijke belangrijke en nuttige activiteit. Ruim driejaar geleden bedroeg het profijt n og 12 pet van de geborgen w aarde. T hans is dit gedaald tot 4 pet, en uit het oogpunt van rendem ent is dit absoluut onvoldoende. Aangenom en m ag echter w orden dat m et de k om st van Sm itw ijs T o w age de bergingsactiviteiten, als gevolg van het verdw ijnen van de nationale concurrentie, in beter vaarw ater zullen kom en, w aardoor een beter rendem en t op het geïnvesteerde kapitaal m ogelijk w ordt. SWZ

10 REORGANISATIE BIJ LINSSEN YACHTS De b a s is v o o r d e z e p u b u k a t i e w o r d t g e v o r m d d o o r HET AFSTUDEERWERK VAN IH. A.W.G. HEMLER, SCHEEPS BOUW KUNDIG INGENIEUR EN THANS WERKZAAM IN EN G E LAND. G e d u r e n d e e e n v e r b l ij f v a n m e f.r d a n e e n j a a r b ij L in s s e n Y a c h t s w e r d d o o r h e m, t i j d e n s d e a f s t u d e e r p e r i o d e, e e n o n d e r z o e k u i t g e v o e r d n a a r DE EISEN DIE MOETEN W ORDEN GESTELD AAN EEN INVES TERING IN EEN NIEUW E PRODUKTIEHAL MET DE BIJBEHO RENDE ORGANISATIE EN GEAUTOMATISEERDE ONDERSTEU NING VAN DE PRODUKTIE. D E DOELSTELLINGEN WAREN VERHOGING VAN CA PACITEIT, VERBETERING VAN KW ALITEIT EN BESPARING VAN KOSTEN D OOR HET WERK TE VERGEMAKKELIJKEN EN VEREENVOU DIGEN. D e PRODUKTIEHAL IS NU TW EE JAAR IN BEDRIJF EN DE RESULTATEN ZIJN CONFORM DE VERW ACHTINGEN. Dë GEAVANCEERDE I HO D U KTIETECH NI EK EN HEBBEN, IN COM BINATIE MET DE VERBETERDE W ERKM ETHODEN, OOK GELEID TOT KWALITEITSVERBETERING. Prof. ir. S. Hengst Hoogleraar Werfmrichting en Werjbcdrijf Studierichting Maritieme Techniek, T U Delft H et b edrijf presenteert zich in de m arkt als Linssen Yachts. LINSSEN YACHTS In 1949 w o rd t de w e rf Linssen St. Jo zef H outindustrie b.v. te M aasbracht opgericht, die zich specialiseert in de bouw van stalen m otorjachten (fig. 1). T hans w orden d o o r d it b ed rijf jachten m et een lengte van tien to t dertien m eter gebouw d, waarvan veel w orden geëxporteerd naar W est-d uitsland, Z w itserland en Engeland. Reparatie en o nderhoud, de handel in jachtben odigdheden, een eigen haven vorm en de nevenactiviteiten van het bedrijf. Fig. I De Linssen viel i 180 select Fig. 2 De Linssen 40 SE /402 S X NIEUWE PRODUKTEN. In d e ja re n 1984 to t en m et 1987 heeft de w e rf een snelvarend stalen jacht o n tw ikkeld, de Linssen 115 SX. Daarvan afgeleid zijn de Linssen 35 SE en de Linssen 40 SE (fig.2). D e stijgende om zet en groei eiste aanpassingen van de organisatie en de pro d u k - tiem ethoden. D aartoe is in sam enw erking m et de afdeling M aritiem e T echniek van de T U D elft een onderzoek uitgevoerd m et als doel: 'H et vaststellen van de haalbaarheid van een systeem v oor de flexibele serie-produktie van m o d ern e snelle jachten, al dan niet m et behulp van een m odulaire bouw w ijze en waar mogelijk gebruikm akend van de bestaande infrastructuur en personele bezetting van de jachtw e rf. In het kader van dit project is het produk- SWZ 10-91

11 tieproces in drie stappen onderzocht: - een analyse van het bestaande p ro - duktieproces. - de bepaling van de capaciteit van de w e rf (aantal schepen per jaar). - de signalering van knelpunten en m o gelijke verbeteringen in het p roduktieproces. D e resultaten vim dit onderzoek zijn geb ru ik t bij het o n tw erp en en inrichten van de nieuw e produktie-faciliteiten. HET PRODUKTIEPROCES. D e produktie van de jachten v in d t plaats in vijf fasen. Alle jachten doorlopen in dit proces dezelfde volgorde. In b o u w van d e m a ch in ek a m er N a de conservering w ordt de m achinekam er ingebouw d. H et in bouw en van een m achinekam er heeft een variërende doorlo o ptijd die o.in. afhankelijk is van het aantal m otoren. T ijdens het in b o uw en van de m achinekam er kan, indien dit d o o r de afnem er is gespecificeerd, een teakdek w orden gelegd. B e tim m e r in g Vervolgens w ordt begonnen met de betim m erin g van het interieur. Per type schip zijn verschillende interieurs leverbaar. Ieder interieur is 'custom b u ilt en w ordt door de w erf ontw orpen en ver- Fig. J D e Plasma Snijmachine met poedermarkeerkop Type: Messer Griesheiiii K S 20 Stiijcapaciteit per jaar: #4 eenheden vaardigd. Een deel van de w erkzaam heden w o rd t uitbesteed aan een speciaal hiervoor opgeleide onderaannem er. D e doorlo o p tijd in dit stadium w o rd t vooral bepaald d o o r de w ensen van de afnem ers. De houtbew erkingshal is uitgerust m et een afzuiginstallatie van de Vries (A R N H E M ) en een centrale stofzuiger van het ty pe H A M A G. D e a fw erk in g D e afw erking h o u d t onder m eer in het installeren van alle apparaten buiten de m achinekam er, het aansluiten van de installaties, het aanbrengen van verlichting, binnen en buiten, het beproeven van het schip tijdens een proefvaart, het stofferen en het m eubileren, het afleveringsklaar m aken en het opleveren aan de klant. D e d o o rlo o ptijd in deze fase w o rd t in hoge m ate bepaald d o o r de specifieke w ensen van de afnem ers, die een gro te variëteit in m ogelijkheden hebben van het laten aanbrengen van radar tot verw arm ing, buitendouche o f autopilot. Daardoor kunnen verschillen in doorlooptijd ontstaan. DE CAPACITEIT D e capaciteit w o rd t u itg edru k t in het te b ou w en aantal schepen per jaar. H iertoe zijn de doorlooptijden van de produktic- D e ca sco b o u w M et behulp van een num eriek bestuurde plasm asnijm achine m et poederm arkeerk op (T ype M esser G riesheim KS20) w orden pakketten voor de rom p gesneden (fig. 3). D e geavanceerde technieken w aarm ee de onderdelen van de pakketten w orden gefabriceerd, hebben tot gevolg dat de assem blage van het casco snel en m et grote nauw keurigheid kan w orden uitgevoerd. (fig. 4). D aarm ee w o rd t de basis gelegd v o o r een p ro d u k t van hoge kw aliteit. Een deel van de assem blage w o rd t uitbesteed. Fig. 4 D e cascobouw, het vervaardigen van het vlak van de 402 S X met behulp van doordachte methoden H et schilderen D e conservering w o rd t gekenm erkt d o o r een aantal elkaar opvolgende bew erkingen w aaraan grote zorg w o rd t besteed en w aarm ee een lange doorlo optijd is gem oeid. H et casco w ordt tijdens deze fase gestraald, geprim erd, geschilderd, geplam uurd en geschuurd. SW Z

12 fasen voor verschillende produktcn onderzocht. V oor elk type jach t is per produktie-groep een gem iddelde doorlooptijd bepaald. V ervolgens is, aan de hand van de verkoopcijfers van de verschillende typen jachten, een gem iddelde doorlooptijd per produktie-fasc bepaald. D e beschikbare capaciteit is vervolgens geanalyseerd aan de hand van drie factoren te weten m anuren, m acbine-uren en het aantal afbouwplaatsen. Fig. 5 D e begane grond van de nieuwe montagehal BEGANE GROND. D o o r de beschikbare capaciteit te delen door de gem iddelde (gewogen) doorlooptijd van de verschillende jachten, w o rd t de capaciteit berekend v oor iedere fase van het produktieproces, zodat kan worden nagegaan in hoeverre deze capaciteiten en de onderlinge afstem m ing daarvan, d oor de p ro d u k t-m ix ' w orden b e ïn v lo e d. D e invloed van de reparatie-activiteiten is niet onderzocht. H et uitgangspunt bij dc berekeningen is dat de gehele capaciteit van de w e rf voor de nieuw bouw w ordt gebruikt. D e onderaannem ers zijn ook niet bij het onderzoek betrokken. U itsluitend de capaciteit van Linssen Yachts m aakte deel uit van het onderzoek. Z ow el bij betim m eren als casco-assem - blage kan de capaciteit w orden uitgebreid m et behulp van de onderaannemers. Een voor de hand liggende conclusie zou k unnen zijn dat de beschikbare capaciteit van de afw erking te klein is. Eén van de uitgangspunten w as echter dat dit tek o rt dient te w orden opgevangen d o o r de inzet van dc eigen capaciteit d.w.z. door m iddel van de flexibiliteit van de organisatie. KNELPUNTEN De analyse van het produktieproces leverde tw ee categorieën knelpunten op: de proces-gebonden en de organisatiegebonden knelpunten, w aarbij het belangrijkste criterium voo r de beoordeling de doorlooptijd was. D e eerste categorie, proces-gebonden knelpunten, is geordend naar de fasen in het produktieproces. M et behoud van het uitgangspunt 'custotn b u ik is b.v. onderzocht w aar m et behulp van standaard-onderdelen in de interieurs en geprefabriceerde pakketten een kortere doorlooptijd kon w orden gerealiseerd. Een vorm van seriefabricage w ordt bijvoorbeeld m ogelijk m et een m odulaire opzet van de interieurs. De tw eede categorie, organisatie-gebonden knelpunten, is geordend aan de hand van de w erkplanning. Tevens is de m ateriaalvoorziening geanalyseerd, waarbij o.m. de invloed van de levertijd op kostenaspecten en. d o o r looptijd w erd beoordeeld. EEN NIEUWE PRODUKTIEHAl Reeds tijdens her onderzoek w erd besloten de nieuw e produktiehal te bouw en. D aarm ee w erd de optim ale inrichting van de nieuw te bouw en produktiehal bij het onderzoek betrokken. V oor de algem ene lay-out (zie fig. 5 en 6) van de inrichting van de nieuw e hal zijn een aantal v oor de hand liggende uitgangspunten gekozen zoals: - Een verhoogd w erkbordes om gelijkvloers aan boord van de jachten te kom en, - Een gem akkelijk bereikbaar m agazijn onder het w erkbordes. - Een goede bereikbaarheid. - K orte loopafstanden etc. N adat m eerdere alternatieven waren onderzocht. w erd de inrichting van de hal in grote lijnen vastgelegd. DE PRODUKTIVITEIT D e m ogelijkheden to t het opvoeren van de p ro duktiviteit zijn bij het ontw erpen van de inrichting van nieuw e produ ktiefaciliteiten van essentieel belang. De rentabiliteit zal, naast de m ogelijkheden tot verbetering van de kw aliteit en arbeidsom standigheden, uit de verlaging van de kosten m oeten kom en. Daarbij k o m en de effecten van drie m aatregelen aan de orde: de verbetering van de organisatie, de verbetering van de w erk m etho den en het verhogen van de individuele prestatie. H et verbeteren van de w erk m ethoden en het verhogen van de individuele prestatie, zijn niet onderzocht o m d at de verandering van de organisatie daarvoor vast moest liggen. D e verbetering van de organisatie hangt nauw sam en m et de inrichting van de nieuw e produktie-hal. D e volgende fac- SW Z10-91

13 toren, die v oor de organisatie van belang zijn, m aakten deel uit van h et onderzoek: - de w erk ru im te, - de gereedschappen en de machines, - het beschikbaar zijn van het materiaal, - het beschikbaar zijn van inform atie en een duidelijke opdracht voor de uitvoering van het w erk, WERKRUIMTE, MACHINES EN GEREEDSCHAPPEN O m te kun nen bepalen w elke m achines een w erker n o d ig heeft op zijn w erkplek dient de structuur van de organisatie bekend zijn. D e stru ctu u r w o rd t bepaald d oor de vijf, reeds genoem de, produktie-fasen. In drie van de v ijf produktie-fasen, m a- chinekam er-inbouw, betim m eren en afw erken, zijn m inilijnen te onderkennen. T eneinde de organisatie van deze p ro duktie-fasen te kunnen stroom lijnen verhuizen deze naar de nieuw e hal. Fig. 6 D e eerste verdieping van de nieuwe montagehal i... 'i. ; t aft *ko t <00 - <mco,...«n...j..., jm jjp I VERDIEPING. De indeling van de hal w ordt door verschillende factoren bepaald. B ijvoorbeeld is binnen één fase is één w erker, o f één koppel verantw oordelijk v o o r de w erkzaam heden die tijdens deze fase aan een jac h t w o rd en uitgevoerd. E r k un n en niet m eer dan één o f tw ee w e rk ers in één ja c h t w erk en zonder elkaar in de w eg te lopen. D e inrichting van de hal w o rd t door deze randvoorw aard e bepaald aan de hand van de eisen die de optim ale uitvoering van het w erk aan de organisatie ervan stelt. V oor iedere fase kan daarom een eigen w erkplek w orden onderkend. D it heeft geleid tot de opstelling van totaal 14 w erkstations verdeeld over de beide zijden van het w erkbordes, waarbij onderscheid is gem aak t naar de pro d u k - tiefasen m achinekam er inbouw (3), afw erken (4), één statio n voor de com binatie van afw erken o f inbo uw van de m a chinekam er en intim m eren (6). De verschillende aantallen w erkstations zijn het gevolg van de uiteenlopende d o o rlo optijden van de produktiefasen. Zoals reeds is opgem erkt kunnen bovendien aanzienlijke afw ijkingen optreden t.o.v, de gem iddelde d o o rlo optijd als gevolg van de verschillen tussen de typen jachten en de w ensen van de opdrachtgevers. D erhalve is gekozen v o o r een systeem w aarbij de w erkstations geheel onafhankelijk van elkaar zijn, m et als resultaat dat m axim a le flexibiliteit in de produktie w ordt bereikt. Teneinde de m inilijnen binnen de produktie-fasen te k unnen optim aliseren zou ro nd ieder schip een w erk station m oeten w orden g ebouw d, zodat de w erker daar alle activiteiten onafhankelijk van het overige produktiepersoneel kan u itv o e ren. In de praktijk blijkt dit niet haalbaar te zijn. D aarom zijn de machines die niet frequent nodig zijn, centraal opgesteld, beschikbaar v o o r alle w erkplekken van één afdeling. De centrale w erkplaats op het w erkbordes is tevens de tim m erw erkplaats, om dar het m et n am e voor de tim m erw erk - zaainheden geen zin had m ini-lijncn rond ieder w erkstation op tc zetten. De indeling van de w erk ru im tes op het bordes is in overleg m et de afdelingschefs opgezet, (zie fig. 6). MATERIAAL D e m aterialen zijn ingedeeld in tw ee categorieën: - ruw materiaal; dit is materiaal dat bew erkt m oet w o rd en. - onderdelen; m et onderdelen w orden zow el enkelvoudige onderdelen als samengestelde onderdelen bedoeld; dus zowel een losse b o u t als een losse m otor, Bij Linssen Y achts w o rd t zow el op v o o r raad ingekocht als op order. D it w aren derhalve de uitgangspunten v oor het verbeteren van de gang van de materialen door het bedrijf. Van de m ateriaalstrom en zijn vervolgens die aspecten nader geanalyseerd die de organisatie van de produktie direct beïnvloeden. Van de relatie inkoopafdeling - p ro d u k - tieplannm g - welke onderdelen zijn w anneer bij de produktie nodig - is vooral aandacht besteed aan het tijdstip van bestellen cn de daarm ee sam enhangende levertijd en het beschikbaar kom en van de inform atie. T evens zijn de registratie en controle van de binnenkom ende m aterialen v.w.b. levering en bestem m ing onderzocht alsm ede de m ogelijkheden to t een zinvolle autom atisering in relatie tot de planning. SW Z

14 DE PRODUKTIE EN DE MATERIAALVOORZIENING D e organisatie rn.b.t. de m ateriaalvoorziening is vervolgens getoetst aan de volgende criteria: - is de inform atie, nodig voor de uitvoering van het werk, volledig beschikbaar. - is het m ateriaal beschikbaar bij aanvang van het w erk. M et andere w oorden: de organisatie dient gericht te zijn o p het voork om en van w erkonderbreking met een m inim a le adm inistratieve inspanning. M et een overzichtelijke uitgifte van het m ateriaal van het m agazijn w o rd t het inzicht in de planning van de inko pen ten behoeve van de p ro du k tie gecom bineerd tot een gereedschap w aarm ee dc uitgangspunten voor een soepele beheersing van het produktie proces w o rd en gecreëerd. D e nieuw e hal beschikt over een gesloten Fig. 7 Dc indeling van dc werkvloer in de nieuwe montagehal magazijn. H ierdoor heeft dc magazijnmeester volledige controle op dc m aterialen. Dc consequenties hiervan zijn: - een gedetailleerde w erkvoorbereiding, resulterend in karw ei-specificaties m et volledige materiaal specificaties. Deze karw ei-specificaties zullen veelal standaard, o f bijna standaard zijn. - dc indeling van het m agazijn vraagt, naast ruim te voor opslag van dc voorraad, een laad-en losvloer, tran sportw e- geti en een kan to o r voor de m agazijnmeester, ook ruim te voor tijdelijke opslag van dc bestem de onderdelen separaat van de niet-bestem de delen. D c indeling van het m agazijn, w aarin een aparte ruim te is gereserveerd voor het assembleren van m odules voor de m achinekam erinrichting, is w ederom in nauw overleg m et dc betrokkenen gem aakt, (figuur 7). OPDRACHT T enslo tte de inform atie en de opdracht. De w erker heeft deze nodig om duidelijk te weten: - wat hij m oet doen (inhoud en om vang); - aan welk schip (plaats); - hoe hij dit m oet doen (m ethode); - hoelang hij er o ver m ag doen (tijd). W elke opd rach t een w erker krijgt, hangt af van de planning. H et onderzoek leverde o.m. de volgende resultaten op: - dc reële levertijden kunnen w orden verbeterd. - m et controle op de voo rtg ang kan overw erk bij de afw erking voor een belangrijk deel w orden voorkom en. - D e afm eting van het bed rijf vraagt oin een eenvoudig systeem van planning. G ewoonlijk onderkent m en in de literatuur (1) drie facetten van planning: 1. Een order ondergaat in verschillende afdelingen verschillende bew erkingen. Tijdstip levering vraagt een gem eenschappelijk totaal plan voor de uitvoering. Dc verzam eling van deze planningen per ord er w o rd t de orderplanning genoem d, 2. O m dat er een aantal orders naast elkaar w orden uitgevoerd, w ordt de capaciteit van een afdeling over een bepaalde periode bepaald. D it geschiedt inct behulp van een bezettingsoverzicht. De afstem m ing en controle van de geplande bezetting en de beschikbare capaciteit, w ordt de capaciteitsplanning genoem d. 3. Een planning is geen wet. O nverw achte zaken als ziekte van w erknem ers, defect m ateriaal o f spoedorders eisen bijstelling. O m tijdig te kunnen signaleren dat een planning m oet w orden bijgesteld o f de nodige m aatregelen te kunnen treffen, v indt voo rtg angsco ntrole plaats, (de planning w o rd t vergeleken m et de w erkelijkheid). Aan de o rderplanning zijn tw ee eisen gesteld. Er m oet inzicht w o rden gegeven in de hoeveelheid w erk die onderhanden orders en orders in de orderportefeuille nog opleveren en de lever- en besteldata voor het m ateriaal ten behoeve van de orders m oet bekend zijn. De eerste eis heeft to t gevolg dat de planningshorizon op ongeveer een jaar kom t te liggen, de o rde van g ro o tte van de levertijden bij Linssen Yachts. D e tw eede eis bepaalt de tijdseenheid waarin gepland m oet worden. M aterialen w orden voor een bepaalde week besteld. D e term ijn van een w eek is als een SWZ 10-91

15 heid gekozen o m d at deze voldoende nauw keurigheid van de in fo rm atie bood. Een kleinere eenheid zou een te gro te nauw keurigheid van de planning veronderstellen. In het rappo rt van het onderzoek is een voorstel v o o r een planning o pg enom en, dat aan beide eisen voldoet. D it voorstel is gebaseerd op een variant van G anttcharts. D e capaciteitsplanning is gezien de o m vang van het bedrijf overbodig. D e afdelingen bij Linssen Y achts zijn zo klein dat h et m aken van b ezettingso v erzichten sam en valt m et plannen 'o p de m a n. (een m o n teu r b o u w t alleen een m achinekam er, een lasser b o u w t in zijn eentje het casco etc.). D it m aakt een capaciteitsplanning, w eergegeven in bezetting soverzichten, overbodig, de inspanning levert geen resultaat. D e planning ten behoeve van de voortg angsco ntro le is wel n ader gespecificeerd. D e m eetp u n ten tussen de p ro d u k tie-fasen geven te g ro te intervallen (m eerdere w eken) o m een b etro u w b are uitgangsco ntro le m ogelijk te m aken. H e t w erk w o rd t daartoe opgedeeld in o pdrach ten van k o rtere d u u r, de karweien. D e karw eien zijn ook de sleutel v o o r de m ateriaalvoorziening. TOT SLOT Bij h et o n tw erp en van de n ieuw e hal is er v an u it gegaan dat de beheerssystem en, als hierboven om sch reven, zouden zijn ingevoerd. D aar de nieuw e hal in au gustus 1989 operationeel w erd, betekende dit dat v o o r die tijd de system en o perationeel m oesten zijn. H et onderzoek w erd daarom gecom bineerd m et de im plem entatie van de beheerssystem en w aard o o r relatief veel aandacht is gegeven aan de activiteiten die binnen de nieuw e hal plaatsvinden. D it betekent niet dat de andere activiteiten m inder belangrijk, o f dat de problem en op andere afdelingen m inder dringend w aren. D e invoering van veranderingen is gefaseerd o m de effecten m eetbaar te m aken en de veranderingen overzichtelijk te houden. H et onderzoek was in m eerdere opzichten een ex perim ent. D e sam en w erkin g van de T U D elft m et een relaticfk lein bed rijf vraagt een andere instelling van de T U D elft dan een sam en w erk in g m e te e n b e d rijf dat bijvoorbeeld over een R & D afdeling beschikt o f een b ed rijf dat zelf een belangrijk deel van het onderzoek kan uitvoeren. H et M idden en Klein Bed rijf heeft m eestal deze m ogelijkheden niet. D e w aarderin g voor h et w erk van de stu dent A lexander H em ler, kan daarm ee al- Fig. 8 De nieuwe montagehal in bcdri[f Het plaatsen van een motor leen m aar g ro te r w o rd en, o m d at hij zijn w eg m oest vinden in het spanningsveld van de een bruikbaar en praktisch resultaat en de m eer theoretische benadering van de universiteit. V ooral als de resultaten to t tev redenheid stem m en. D e inzet van het bureau Y do d.w.z. de bijdrage van ir. F. K ok, die bovendien zo vriendelijk w as deze publikatie te lezen en van co m m en taar te voorzien, m o et eveneens w orden genoem d. M et zijn adviezen zijn v o o r een deel de theorieën en ideeën van Ydo gebruikt en in praktijk gebracht. D at dit project een succes is gew orden is vooral te danken aan dc durf, dc inzet en het inzicht van directie van het bedrijf. Jo s Linssen begreep dat de p ro d u k tie als een proces m o et w orden gezien w aarbij enerzijds de activiteiten in fasen uit elkaar m oeten w o rd en getro k k en om het proces hanteerbaar te m aken, anderzijds is een integrale benadering nodig om de effecten die dc p roduktie-fasen op elkaar en het gehele proces hebben te kun nen beoordelen. W ellicht zijn dc resultaten in dc jachtbouw voor m eer scheepsbouw ers een inspiratie om dc draad van dc pro d u k tieresearch op te pakken en te on td ek ken dat som s m et eenvou dige m iddelen veel kan w orden bereikt. SW Z

16 MAAND MARITIEM tewaterlatingen launchings D utch navigator O p 29 juni 1991 werd het m otorschip 'D U T C H N A V IG A T O R ' door Vcrolm e Heusden in Heusden te water gelaten Het schip is in aanbouw voor Tankvaart Dordrecht B.V. te Dordrecht Het betreft een chemical tanker met de tingen: volgende hoofdafm e Lengte: m. breedte: I7.00m. holte: 8.70m. D e 'D U T C H N A V IG A T O R ' is voorzien van een voortstuw m gsinstallatic bestaande uit een dieselm otor, van het fabrikaat W A R T- SILA met een verm ogen van 3375 KW. Het schip wordt geklasseerd door L loyd s Register met de volgende klasse notatie: 4* 100AI Chemical tank ship type 2* 4* LMC SQ 1.86 CR(s.steel) Ice Class U M S ID in association with a list o f defined cargoes V ijfde M -fregat Het vijfde van de acht nieuw te bouw en zogeheten M -fregatten, Abraham van der Hulst, is zaterdag 7 septem ber a.s. gedoopt op de w erf van de Koninklijke Maatschappij 'D e Schelde (KM S) in V lissingen. D e doop is die dag om 12.<J0 uur verricht door m evrouw J.E. Buis-Schikker, echtgenote van de directeur personeel van de Koninklijke marine. D e kiel van H r.m s. Abraham van der Hulst werd gelegd op 8 februari Het schip zal op 1 septem ber 1993 gereed zijn voor de proefvaart. D e M ulti-purpose-fregatten, die de namen van zeehelden dragen en behoren tot de Karei D oorm anklasse, dienen ter vervanging van de inm iddels afgevoerde R oofdier- en Van Spcykklasse-fregatten. Bij het ontwerp van de schepen is veel aandacht besteed aan 5-de M-fregat gedoopt te Vlissingen (foto Dert-Vlissingen) autom atisering, een stabiele zeegang en de accom m odatie voor de bem anning. H et laatste M -fregat zal in 1995 door de KM S aan de Koninklijke marine worden overgedragen. M et het M -fregattenproject is een totaalbedrag gem oeid van 3,5 miljard gulden (prijspeil 1990). opleveringen Enterprise O p 29 juni 1991 is het m otorschip E N T E R PR ISE aan de eigenaar Enterprise C tex B.V. overgedragen. Het schip is gebouw d door Jac. den Brecjen - Hard inx veld, B.nr D e inbouw is uitgevoerd door Mach. Fabr. 'De Waal, W erkendam. D it is de eerste van twee dubbelw andige ehemicaliüntankers, type 11A met 2 x 5 roestvrijstalen landingtanks. Lengte: 8600 m. breedte: 11.40m. holte: 3.65/4 m. D e E N TER PR ISE is voorzien van een voortstuwingsinscallatic bestaande uit een hoofdm otor van het fabrikaat Caterpillar met Reintjes koppeling m et een verm ogen van 1220 PK. Het schip w ordt geklasseerd door Lloyd's Register m et de volgende klasse notatie: Ham our D e multi-purpose sleepboot Ham our die onlangs door Dam en Shipyards aan de Abu Dhabi Petroleum Ports Operating Com pany werd overgedragen, is de eerste van tw ee nagenoeg gelijke schepen voor deze opdrachtgever. De hoofdafm etingen zijn: Lengte o.a m. Breedte m. Holte 6,00 m. Diepgang achter 4,70 m. T w ee Caterpillar dieselm otoren Saar London D am en Shipyards heeft op 2 9 juni j.l. de kruiplijncoaster Saar London overgedragen aan Rexroth Schiffahrts K.G. H et is het 17e schip van het type Dam en C om bi Coaster 125 dat door de w erf is afgelcverd. Het schip is zow el geschikt voor bulkladingen als voor containers. Het boxvorm igc ruim heeft een capaciteit van 4000 nv' resp 78 T E U. Bovendeks is de containercapaciteit 76 TE U. D e voornaam ste gegevens van de Saar London zijn: Lengteo.a. 88,30m. Lengte ,38 m. Breedte 12,50m. Holte 6,50 m. Diepgang 4,35 m. Draagverm ogen 28001, + A l l.w.w. "Chem icaltanker type IIA in association with a list o f defined chem ical cargoes sg 1.6 (centre tanks only) CR (s.st. in centre tanks only), LS O m et een totaal M CR van 6658 BH P zorgen voor de voortstuw ing. Zij drijven elk via een Reintjes reductiekast een Lips verstelbare sch roef aan. D e schroeven werken in draaibare straalbuizen. waarm ee het schip w ordt gestuurd. Procftochtresultaten bij M CR zijn: vrijvarende snelheid 13,8 kn. - paaltrek 83 t. De Saar London (foto: Flying Focus) In verband met het passeren van lage bruggen is het stuurhuis in hoogte verplaatsbaar door middel van een hydraulisch systeem. V oor de voortstuw ing is een NATIONAAL agenda a E uroport '91 Het volgende num m er van "Schip en W erf de Zee" zal als thema Europort 91 hebben. Daarin zal veel nieuw s over deze gebeurtenis zijn opgenom en. O p 10 Septemberj.1. werd een persconferentie gehouden in het Rosarium van het A m - stelpark in Amsterdam, waar onder andere Ing. K. D am en het w oord voerde. Hij constateerde dat na de sanering van de jaren Deutz dieselm otor geplaatst, type 6M 628. m et een M C R van 1020 kw bij 900 om w./m in. D eze geeft het schip een proeftochtsnelheid van 11,4 kn. tachtig een sterke scheepsbouw industrie in Nederland resteert. Binnen Europa is deze sector echter voor haar toekom st afhankelijk van de ontw ikkeling van de markten en van een evenw ichtig overheidsbeleid van alle Europese landen. Door een doelmatiger inrichting van de schepen en de behandeling daarvan zijn echter m inder schepen nodig dan vroeger voor eenzelfde ladingaanbod. D e ontw ikkelingen van de volgende markten acht hij van groot belang voor Nederland: de baggermarkt, speciale zeeschepen zoals chemicaliéntankers, kleine handelsvaart en binnenvaart. Een deelbelang kent hij toe aan: con- 514 SWZ10-91

17 DIGACO B.V. scheepsreparatie en konstrukties Ringdijk P.O. box AH Ridderkerk - Nederland Tel.: Fax: Telex: Diga NL Bouw- en reparatiehal 100 x 25 x 14 mtr., hijscap. 140 ton Nieuwbouw van scheepsluiken B Alle staalreparaties, onderhoud, ombouw, vernieuwing, sectiebouw B Machinekamer- en pompkamerreparaties B Reparatie, onderhoud van alle typen scheepsluiken, laadbomen, lieren etc. B Zware staalconstructies B Zeevasten speciale ladingen B IN PORT reparaties 6 d P R O M A C en d Ë E I f D dót zijn gewichtige argumenten for Effer! PROMAC BV ZALTBOMMEL Postbus AA Zaltbommel Tel Fax Telex promc nl - K n uckleboom - Telescoping - en vaste boom hydraulische kranen - Standaard zeewaterbestendige uitvoering - Prom ac 24-uurs w ortd-w ide service - Alle kranen ontworpen vlgs, DIN Standaard beveiligingssysteem Zekerheid op zee. AEG biedt u die zekerheid met de DEBEG 3120, een compacte, sterke en veelzijdige SSB Radio-telefonic zender/ontvanger met een meer dan voortreffelijke prijs/kwaliteit-verhouding. Z'n voornaamste eigenschappen zijn: - Zendvermogen: 270 watt transceiver. - Frequentiebereik: ontvanger 100 khz - 30 MHz. zender 1,6 MHz - 28,5 MHz. - Aansluitspanning 12 of 24 V DC. - Microprocessor-gestuurd, incl. zelftest programma. - Snelle, automatische frequentie afstemming. - Zeer eenvoudige bediening. - Goedgekeurd door de PTT/KSR. - SITOR-ARQ Telex met één antenne mogelijk. - Goedgekeurd voor beroepsscheepvaart. - Geïntegreerd 2-toon alarm. - Goedgekeurd en voorbereid voor Global Maritime Distress and Safety System (GMDSS). De DEBEG 3120 kan worden geïnstalleerd in losse componenten: transceiver, antenne-coupler en bedie- nings-unit. Dit kan een aanzienlijke ruimtebesparing opleveren. Uitgebreide documentatie en informatie op aanvraag verkrijgbaar. AEG Nederland N.V., Marine Technology Department. Postbus 5115, 3008 AC Rotterdam. Tel Fax Telex AEG

18 X d A t c. pe DUTCH OFFSHORE TRAINING CENTRE DEN HELDER An Essential survival skill for those who fly offshore This Helicopter Escape course is organized by RUTH BV Realistic Underwater Training Centre in Den Helder, Paleiskade The Netherlands. A c o n so rtiu m of Halifax (Canada) d a t e. Den Helder A i- o - ; M TC Koudekerke for more information please contact DOTC Postbus 137,1780 AC Den Helder Tel Fax Telex DOTC NL Courses in: INFLATABLE LIFERAFTS, WHITTAKER CAPSULE, FIRST AID BASIC AND REFRESHER COURSES, BREATHING APPARATUS AND REFRESHER COURSES, FIRE FIGHTING, TRAINING WELL CONTROL, OFFSHORE CRANE OPERATOR, PORTABLE FIRE EXTINGUISHERS, HELICOPTER DECK CREW, RADIOTELEPHONY. LEIRO I AND III. ALSO TAILOR MADE COURSES AND CONSULTANCY. FURTHER INFORMATION PLEASE CONTACT THE CENTRE. All courses according O.L.F. and NOGEPA POLICY ON SAFETY TRAINING Paleiskade 31 2e etage P.O. Box 137, 1780 AC Den Helder The Netherlands Tel Fax Telex DOTC NL RECORDATA Thanks to our data system it is possible to inform you when safety certificates expire. We can take over this part of your administration without any charges. A516

19 MAAND MARITIEM tainerschepen, visserij, kleine werkschepen en jachtbouw, offshore, m arinebouw en bijzondere schepen zoals onderzoekingsvaartuigen. Bedreigingen van deze industrietak kunnen zijn het uit de pas lopen van Nederland bij de algem e ne Europese subsidiepolitiek, onaangepaste Nederlandse m ilieuw etgeving en excessieve loonkostenstijgingen. Een zorgelijke ontw ikkeling acht hij de opleidingsm ogelijkheden in de m aritiem e sector op w etenschappelijk en hoger niveau en de beschikbaarheid van direct productief personeel. De scheepsbouwsector m oet actief voortgaan m et het ontwikkelen van nieuw e ontw erpen, produktietechnieken en procesbeheersing. Gedurende Europort *91 w orden diverse sym posia en bijeenkomsten gehouden waaronder de Maritieme O ntm oetingsdag, georganiseerd door de N V T S. O ok staat de N V T S, samen m et de T U D elft en de H ogeschool Haarlem m et een stand op de Europort (Stand O 811). INTERNATIONAL CONFERENCES W egem t school The W E G EM T (W est European Graduate Education Marine T ech nology) foundation, the w ell-know n nonprofit organisation collecting 26 U niversities from 14 Countries, on the experience o f 15 successful intensive courses on Marine T ech n ology topics, presents its 16th School on N oise, vibration and shock on board ships G enoa (Italy), 23rd-28th March 1992 Organized by Cetena and University o f Genoa. T he course aims at - m aking students and people operating in the marine field, aware o f the reasons w h y noise and vibration on board should be minim ized; - providing an acceptable level o f theoretical bases; - transm itting an update level o f k n ow led ge about noise excitation m echanism s and propagation paths; - illustrating the different m e thods to m ake ships m ore quiet and to fulfil national/international standards; - providing outline inform ation on the effects o f im pulsive load- O pleidingen Logistiek en P roduktiebesturing D e vestiging Eindhoven van het Instituut voor Produktie en Logistiek T N O (1PL) organiseert de kom ende maanden de volgende opleidingen op m anagem entniveau: 7, 8, 9 oktober 1991: Logistiek en inform atiebeheer in de machinebouw. Plaats: N ovotel Eindhoven. industrie. 28, 29 oktober 1991: Capaciteitsm anagem ent en doorlooptijdbeheersing in produktie-afdelingen. M aritiem e M aterialendag 1991 O p 10 decem ber 1991 w ordt er in de Aula van de Technische U n i- versiteit D elft door de Stichting Materiaalonderzoek in de Zee haar zestiende jaarvergadering gehouden met een sym posium van een dag onder de titel: O ntw ikkeling van materialen voor toepassing in een marien m i lieu. D eze dag is bedoeld voor allen die te maken hebben m et materialen die toegepast zullen w orden op ings on the ship, due to underwater explosions (shock); The follow ing people should attend the course; Representatives o f Marine T ech nology related com panies (industries, shipyards, research institutes, classification societies, shipow ner organisations, etc.) and students o f navalarchitecture U niversity courses, graduate and post-graduate. T he course expecially addresses those w ho have no specific or limited experience in N oise, Vibration and Shock, but intend to reach a higher professional qualification. The lecturers are internationally qualified representatives o f the follow ing organisations C E T E N A (Italian Ship Research Center); Chantiers dc 1 Atlantique; C N I (Cantieri N avali Italiani) Fincantieri; D et N orske Veritas; Diesel Ricerche; Insa-Lyon (Lab. V ibr.-a coustiquc); ISVR (Inst. Sound and Vibrat. Research); SSPA; T he Royal Inst, o f T echnology; T N O -T P D (Institute o f Applied Physics); U niversity o f Genoa; U niversity o f N a ples. Information: Plaats: C ongrescentrum D e Brug. M ierlo. 31 oktober, I, 2, novem ber 1991: Produktiebesturing. Plaats: C ongrescentrum D e Brug. M ierlo. 2, 3 decem ber 1991: Logistiek managem ent in de (sem i)-proces- Plaats: Landgoed D e Rosep, O isterwijk. Informatie: Instituut voor Produktie en Logistiek T N O. Eindhoven, telefoon (040) constructies in zee, o f in een door de zee beïnvloede om gevin g. De lezingen zullen voornam elijk op de praktijk gericht zijn. Voor informatie: Het bureau van de S M O Z, R otterdam sew cg 137, 2628 AL Delft, tel , fax T P D /T N O -T U D elft t.a.v. d e h ee rh.f. Steenhoek Postbus A D D elft tel fax II M et dank aan het N ederlands M a- ritiem lnformatie Centrum (MIC) Decem ber C olog n e, B.R.D. Marichem 91 Contact: Marichem secretariat, 2 Station Road, Rickm answorth Herts W D 3 1Q P, United Kingdom. 3-7 Shanghai, China M arintec China 91, the 6th con - feren ceft exhibition Contact: T ony N ash, Scatrade, Fairfax Flouse, C olchester C O l 1RJ, U nited K ingdom 4-6 London, U.K. M aritim e Law Seminar Contact: LLP Conference D e part., O ne Singer Street, London EC 2A 4L Q. U nited K ingdom, fax: N e w Orleans, LA, U.S.A. International Work Boat Show Contact: N ational Fisherman E x positions. 5 Milk Street, PO Box 7437, Portland, Maine , U.S.A Sydney, Australia. 2nd Australian H ydrographic Sym posium : our maritime environment: a fragile resource. Contact: Ron Furness. Program Director. c /-R A N H ydrographic Service, PO B ox 1332, N orth Sydney, NSW, 2059, Australia. January London, UK. 8th international high speed surface craft conference & exhibition. Contact: Fast Ferry International, 69 K ings Road, K ingston upon Tham es, Surrey K T2 5JB, United Kingdom H ouston, T exas, U.S.A. Petro-Safe '92, 3rd annual international exhibition & conference. Contact: Petro-Safe, 3050 Post Oak Blvd. Suite 200, H ouston, T X 77056, U.S.A. lax , telex P P U B U R Valetta. Malta. M O E X 92, Mediterranean O il ft: Gas exhibition Contact: The Spearhead Group, Susan M oore, fax: Call fo r papers T w o international sym posia: N A V 92, International Sym posium on Ship and Shipping Research, 4-6 June 1992 and A.l.O.M. Sym posium on Marine and O ffshore Engineering, 8-9 June 1992 in Genoa, Italy. The authors w ho intend to present a paper are invited to subm it an abstract o f 400 w ords to the secretary o f the sym posium not later than O ctober 15th, The abstracts will be exam ined by the Scientific C om m ittee and the acceptance o f the paper will be notified not later than N ovem ber 30th, Deadline for the final text o f the paper, compiled follow in g the instructions o f the O r ganizing C om m ittee is March 15th, SW Z

20 MULTI-STAGE WATERJETS' FOR OVER 40 KNOT CRAFT 518 PROPULSION OPTIONS C onventional angled propeller drive and rudders m ay be approaching their practical speed lim its w ith current craft, due to ap pendage drag, vibration and cavitation problem s, G eared horizontal propellers, especially the forw ard-facing tracto r types m ay becom e popular w ith som e ow ners and should perform well although som e may be shy o f their com plexity and vulnerability. C ontrollable pitch propellers, also com plex, will alleviate th e loading problem s on engines, and surfacepiereing propellers m ay certainly have a place on high speeds. H ow ev er, it m ust be apparent that large waterjets are currently alm ost an Industry standard for fast catam aran ferries and very co m m o n on luxury m o to r yachts. T he reasons probably include the quietness and sm oothness o f the propulsion gear providing the best passenger com fort and the go o d control in harbours and at term inals. In addition, there are the attractions o f long engine life due to know n and constant engine loading conditions at all boat speeds and displacem ents, m inim al d o w n tim e for repairs and m aintenance, sim plicity o f driveline and shallow draught. * Paper, read at the 11th International Sym posium on Yacht D esign and Yacht C onstruction. 13 and 14 N ovem ber 1990, RAI Congress Centre, Amsterdam In r e c e n t y e a r s t h e r e h a s b e e n a s t r o n g t r e n d f o r FERRIES, WORKBOATS A N D PATROL BOATS TO TRAVEL AT EVER HIGHER SPEEDS. T o ACCOM M ODATE THESE HIGHER SPEEDS IN SAFETY AND CO M FORT, HULL FORMS HAVE HAD TO CHANGE AND TO M AIN TAIN EFFICIENCY PROPULSION UNITS ALSO HAVE HAD TO BE REVIEWED. P a r a l l e l in s o m e r e s p e c t s t o t h e r is e i n p o p u l a r i t y OF THE PURE JET AIRCRAFT IN THE S, JET PROPULSION IN FAST MARINE CARET CAN PROVIDE THIS HIGHER PERFOR MANCE AND CAN TAKE SEAGOING SPEEDS IN TO T H E 4O -6O KNOT REGION OR HIGHER. A ï THF. SAME TIM E GOOD FUEL EFFICIENCY, SM OOTH OPERATION AND HIGH PASSENGER ACCEPTANCE ACCOM PAN Y THIS. W E WILL EXPLORE THE PLACE OF THE M ULTI-STAGE W ATERJET IN THIS ADVANCE AND SOME COMPELLING REASONS FOR ITS UTILISATION. Freedom from cavitation and dem onstrated high propulsive efficiency com parable w ith the best propeller drives has been the reason for the rise 111 w atcrjct popularity w o rldw ide. H am ilton is stro n g in the read y-to-fit packaged units up to about 1200 kw and K am ew a and Riva C alzoni are active in the larger sizes. As speeds rise further, waterjets will becom e increasingly attractive, for reasons w e shall describe. WATERJET DESIGN Jet-d riv e is n o t unlike propellers in that the faster the boat speed, the sm aller the diam eter propeller and the high er the revolutions. T h e ideal w atcrjct for slow er 20 knot craft is so large and bulky that it is im practicable and is not often attem pted. T he large slow -revving propeller generally does a better jo b. H o w ev er, as design boat speeds increase beyond 30 knots the w aterjet becom es sm all en ough to be acceptable in w eight, bulk and cost and overtakes the conventional propeller in overall propulsive efficiency. T his is partly due to the elim ination o f appendage d rag w hich is a sign ificant penalty. T his is m ade up o f exposed propellers, shaft, brackets and rudders. T he correct selection criteria for w aterjets is by nozzle size. T his m easurem ent can be considered equivalent to selection o f propeller diam eter. T h e higher the boat speed, the sm aller the nozzle size for best efficiency and vice-versa. O n most G. H. D avison, C Eng. BE, F R IN A, S N A M E current boats the recom m en ded jets are dow n-sized som ew hat from the optim um for reasons o f w eight and cost, and the small drop in propulsive efficiency is generally acceptable. B ut as boat speeds en ter the 40+ -k n o t region the ideal w aterjet can be em ployed w ith the nozzle size closer to the optim um resulting in the best possible propulsive efficiency. T h e propulsion m achinery becom es com pact and light - therefore reasonable cost. T his is the area w here w aterjets com e into their ow n. For a basic nozzle selection chart see fig. 1. T his is a g ood initial guide for designers. HULL TRENDS FOR HIGH SPEED CRAFT In the field o f com m ercial sm all craft the fast ferry designers are leading the way. W hile the conventional vee-bottom m onohull continues to be the m ainstay for patrol boats and private m o to r yachts, the dem and for im pro v ed ride at speed and a large area passenger platform has seen the stro n g em ergence o f the fast catam aran design. T h e conventional shape is a pair o f long slim displacem ent hulls w ith little dynam ic lift that can be propelled satisfactorily up to around 30 knots w ith conventional propellers. T h e Phil H ercusdesigned Incat W avepiercer and the FBM fast displacem ent catam aran reduce the w ater-plane area for im p ro v ed ride, b ut generally operate in sim ilar speed regions. L arger designs and the use o f w aterjet propulsion have extended speeds o f this design to near 40 knots. T o extend the speed potential further, air-su p ported side-w all H overcraft or S.E.S.'s are n o w m ore co m m on, and re- SWZ10-91