Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee?
|
|
- Sarah Cools
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde
2 Waarom Shared Decision Making? Onderzoek: Interviews patiënten behoefte aan goede gesprekken Eigen ervaring: ICD en technische geneeskunde versus menselijkheid Pseudoparticipatie: Doen we al lang. (maar intussen vooral medisch gericht bezig) De wereld verandert: Hoe ziet het medische vak er in 2050 uit? Ja, dokter-patiënt vs de 100-vragen van Internet-patiënt Hoe gaan we hier mee om
3 Wie doen er mee aan deze workshop? Wie ben je? Vanuit welke achtergrond zit je hier? Wat verwacht je van deze workshop?
4 Wat gaan we vandaag doen? Wat doet u al aan gezamenlijke besluitvorming (SDM)? Korte inleiding over SDM Inventariseren wat er vandaag aan bod moet komen Praktisch stappenplan SDM met (kwetsbare) ouderen De verschillende stappen los oefenen Hele stappenplan oefenen Eigen casuistiek Ruimte voor vragen
5 Wat doet u? Wat doet uw patiënt? Hoe krijg je SDM voor elkaar? Vooroordelen? Kost het meer tijd? Hoe voorkom je pseudoparticipatie?
6 SDM Wat is het? Charles et al. Soc Sci Med 1999 Paternalisme Gedeelde besluitvorming Geïnformeerde patiënt Informatietransfer Wikken en wegen Besluit vorming arts arts en patiënt patiënt arts arts en patiënt patiënt
7 Elementen van Shared Decision Making De medische casus De patiënt en de dokter Ik wil liever niet Haal alles uit de kast
8 3 fasen van Shared Decision Making 1. Choice talk Uitwisselen van informatie, aanbieden keuze mogelijkheden 2. Option talk Beschrijven en overwegen van alle opties met de voor- en nadelen 3. Decision talk na fase 2 komen patiënt en dokter eventueel ondersteund door keuzehulpen tot besluitvorming Elwyn G. et al, J.Gen. Intern.Med oct; 27(10):
9 Voorbeelden van SDM Mammacarcinoom behandeling Prostaatcarcinoom IVF een of meerdere embryo s Wanneer in de huisartspraktijk? Ook bij een oma of een verkoudheid? Expliciteren keuzes? Een duidelijke ziekte, met duidelijke behandelmogelijkheden
10 Waar loopt dit 3-stappen model spaak in de complexe ouderenzorg? Cognitie besluitvormingscapaciteit Niet willen beslissen Mantelzorg hoeveelheid informatie verschil Rol van levensvisie behandeldoelen inventariseren Evidence veel richtlijnen niet voor ouderen gemaakt Multi morbiditeit compliceert SDM Etc.
11 De patiënt, de dokter en het levensverhaal Biologisch Psychologisch Biologisch Mens Mens Psychologisch Sociaal Sociaal Spiritueel
12 Hoe staat u tegenover het onderwerp? Welke vragen heb je vooraf naar aanleiding van de korte inleiding? Wat moet vandaag aan bod komen Wat voor hulpverlener of patiënt bent u?
13 Wat maakt SDM (in complexe situaties) lastig? Taal en spreken: Uitwisseling tussen hulpverlener en patiënt is geen neutrale uitwisseling van informatie Organisatie en systemen: Hulpverleners worden vaak gestoord tijdens gesprekken met patiënten Informatie van ene hulpverlener komt niet automatisch bij de andere Zorgen dat of zorgen voor perspectief verschil tussen de patiënt in zijn context en de hulpverlener die een behandeldoel realiseert Rol voor beleidsmakers?
14 Praktisch stappenplan SDM Fase Inhoud 1. Voorbereidend Eerdere afspraken: heeft de patiënt al eerder iets vastgelegd Probleemanalyse: Is de patiënt functioneel in kaart gebracht? 2. Doelen-gesprek Leg aan de patiënt uit dat voordat er (medische) keuzes gemaakt kunnen worden eerst een aantal belangrijke algemene zaken moeten worden besproken Bepaal besluitvormingspartner Identificeer belangrijke waarden en levensdoelen van de patiënt 3. Keuze- gesprek Geef een samenvatting van de voorbereidende fasen en leg uit dat de patiënt keuze heeft Nodig de patiënt uit om behandeldoelen te formuleren 4. Opties-gesprek 5. Besluitvormingsgesprek Controleer of de patiënt alles heeft begrepen en vat zo nodig nogmaals samen Stel aan de hand van bovenstaande een geïndividualiseerde lijst met behandelopties voor aan de patiënt en bespreek deze Neem samen met de patiënt een besluit over het te volgen beleid 6. Evaluatie gesprek Bespreek hoe de besluitvorming is verlopen en stel een zorgplan op
15 1. Voorbereiding Eerdere afspraken: heeft de patiënt al eerder iets vastgelegd Probleemanalyse: Is de patiënt functioneel in kaart gebracht?
16 Hoe geef je stap 1: voorbereiding vorm? 67-jarige man hemiparese rechts en forse afasie bij status na CVA is opgenomen op de revalidatie afdeling van een verpleeghuis Voorgeschiedenis: Myocardinfarct DM type 2 Obesitas COPD Woonde voor CVA zelfstandig met vrouw Het revalidatieproces vlot niet goed. Patiënt heeft nu al 4 keer een luchtweginfectie doorgemaakt. Eten moeizaam U besluit tot een gesprek om te bekijken hoe verder Hoe vliegt u dit aan?
17 2. Doelen gesprek Leg aan de patiënt uit dat voordat er (medische) keuzes gemaakt kunnen worden eerst een aantal belangrijke algemene zaken moeten worden besproken Bepaal besluitvormingspartner Identificeer belangrijke waarden en levensdoelen van de patiënt Dit is de kern; deze fase kost de meeste tijd Oefening baart kunst!
18 Hoe geef je stap 2: Doelen gesprek vorm? 67-jarige man hemiparese rechts en forse afasie bij status na CVA is opgenomen op de revalidatie afdeling van een verpleeghuis Het revalidatieproces vlot niet goed. Patiënt heeft nu al 4 keer een luchtweginfectie doorgemaakt. Eten moeizaam Patiënt kan niet meer naar huis terug. Hoe kun je besluitvormingspartner bepalen? Moet dat nu al of kan dat ook later? Hoe kun je nu doelen identificeren?
19 Besluitvormingspartner Is deze patiënt in staat om een beslissing te nemen? En wil hij het? De patiënt moet: de informatie begrijpen, moet zijn situatie kunnen inschatten, de beslissingen kunnen beredeneren, zijn keuze kunnen communiceren Incapaciteit wordt vaak juist ingeschat, capaciteit overschat Besluitvormingscapaciteit is beslissingsspecifiek ACE: Aid to Capacity Evaluation: hulpmiddel bij twijfel In geval van wilsonbekwaamheid gelden wettelijke regels curator/mentor, schriftelijk aangewezene, levensgezel, ouder/kind, broer/zus
20 Identificeer levensdoelen en waarden Waarden: Wat zijn belangrijke waarden in uw leven? Wat houdt u bezig? Speelt het geloof /spiritualiteit een rol in uw leven? Welke tradities of rituelen zijn voor u belangrijk? Levensdoelen: Onaffe zaken uit het leven? Vraag de patiënt om zijn levensverhaal in 3 zinnen Aan de hand hiervan vragen of er doelen/wensen zijn? Als u wist dat u nog. te leven had, wat zou dan nog wensen? Nu u aan het einde van uw leven bent gekomen wat wilt u nog? Levensverlenging, functionele zelfstandigheid, comfort, etc. De kleinkinderen nog een keer zien, nog een keer.
21 Hulpmiddel om doelen te identificeren Als er een ding zou zijn wat we voor u kunnen doen om uw situatie te verbeteren, wat zou dat dan zijn? Vervolgens bubble-diagram laten zien Medicatie Voeding Pijn Vallen Onafhankelijk blijven geheugen boosheid mobiliteit financieel Eigen huis eenzaam Omgaan met veroudering Welzijn Activiteiten Sociale contacten
22 Communicatie bevat 4 lagen 1. Rationeel gebeurtenis, feiten, verslag, verhaal 2. Emotioneel gevoelens, beleving, ervaring 1. Wat gebeurde er? 2. Wat voelde u? 3. Gedrag 3. Wat deed u? 4. Bestaansniveau 4. Wat betekent dat voor u? (raakt aan waarden en levensdoelen)
23 Zelf aan de slag met doelen 90-jare vrouw met dyspnoe komt op de SEH: Voorgeschiedenis: AF, Ao-stenose, RA, scoliose, ulcus duodeni 2009 heup OK April 2013 Uitgebreide vaatplastieken en dotteren vaten benen Dyspnoe Pneumonie, iv antibiotica Kritieke ischaemie van het linkerbeen Hoe nu verder?
24 3. Keuze-gesprek Geef een samenvatting van de voorbereidende fasen en leg uit dat de patiënt keuze heeft als het gaat om zijn behandeling Nodig de patiënt uit om behandeldoelen te formuleren Controleer of de patiënt alles heeft begrepen en vat zo nodig nogmaals samen De levensdoelen en waarden kunnen u helpen om samen met de patiënt tot behandeldoelen te komen Genezing Pijnbestrijding Symptoomverlichting Etc.
25 4-6 Opties, besluitvormings en evaluatie-gesprek De hoeveelheid keuzemogelijkeden wordt sterk bepaald door het besproken (behandel)doel. De geïdentificeerde waarden kunnen helpen om patiëntvoorkeuren duidelijker te maken Bespreken voor en nadelen van de verschillende opties Komen tot een gezamenlijk besluit
26 Casus: Een 78-jarige vrouw met een anemie Voorgeschiedenis: Hypertensie, DM2, cholecystectomie, atriumfibrilleren 2008 analyse geriatrie: mild cognitive impairment 2010 stabiele milde cognitieve stoornissen 2011 delier bij UWI waarvoor opname op de GAAZ, ontregelde DM cognitieve stoornissen stabiel iets achteruit, actieradius neemt geleidelijk af, deconditionering Huidige medicatie: Simvastatine 1 dd 40 mg Acenocoumarol vv Metformine 2 dd 500 mg Perindopril 1 dd 4 mg Woont samen met echtgenoot in het verzorgingshuis. Probleemschets redelijk tevreden dame ondanks een al langer bestaand gevoel van voltooid leven Vorig jaar besproken: niet reanimeren. Als mijn tijd gekomen is, is het goed dokter, het is mooi geweest. Afspraak: per situatie bekijken wat wel en niet Situatie Moeheid en anemie coloscopie coloncarcinoom.
27 Praktisch stappenplan SDM Fase Inhoud 1. Voorbereidend Eerdere afspraken: heeft de patiënt al eerder iets vastgelegd Probleemanalyse: Is de patiënt functioneel in kaart gebracht? 2. Doelen-gesprek Leg aan de patiënt uit dat voordat er (medische) keuzes gemaakt kunnen worden eerst een aantal belangrijke algemene zaken moeten worden besproken Bepaal besluitvormingspartner Identificeer belangrijke waarden en levensdoelen van de patiënt 3. Keuze- gesprek Geef een samenvatting van de voorbereidende fasen en leg uit dat de patiënt keuze heeft Nodig de patiënt uit om behandeldoelen te formuleren 4. Opties-gesprek 5. Besluitvormingsgesprek Controleer of de patiënt alles heeft begrepen en vat zo nodig nogmaals samen Stel aan de hand van bovenstaande een geïndividualiseerde lijst met behandelopties voor aan de patiënt en bespreek deze Neem samen met de patiënt een besluit over het te volgen beleid 6. Evaluatie gesprek Bespreek hoe de besluitvorming is verlopen en stel een zorgplan op
28 Oefenen met een eigen casus Denk even na over de afgelopen werkdagen. Welke casus zou zich lenen voor een SDMgesprek? Doorloop aan de hand van deze zelf ingebrachte casus het stappenplan
29 Hoe ga je nu zelf aan de slag met SDM? Hoe vind je de tijd? Hoe pas je dit in, in je dagelijkse praktijk? Eerst investeren en dan oogsten? DBC SDM? Hoe krijgen we SDM bij beleidsmakers op de kaart?
30 Shared Decision Making, zo houd je je vak uitdagend! Voorbereidend werk is zeer belangrijk Verkennen van levensdoelen en waarden onontbeerlijk SDM is na een goede voorbereiding niet moeilijk! Wat zijn uw belemmeringen?
31
32 Hulpmiddelen voor patiënten
33 Nuttige sites en achtergrondinformatie (aid to capacity evaluation)
34 Literatuurlijst 1. Sessums LL, Zembrzuska H, Jackson JL. Does this patient have medical decision-making capacity? JAMA 2011; 306(4): Bogardus ST, Jr., Bradley EH, Tinetti ME. A taxonomy for goal setting in the care of persons with dementia. J Gen Intern Med 1998; 13(10): Robben SH, Perry M, Olde Rikkert MG, Heinen MM, Melis RJ. Care-related goals of community-dwelling frail older adults. J Am Geriatr Soc 2011; 59(8): Robben S, van Kempen J, Heinen M, et al. Preferences for receiving information among frail older adults and their informal caregivers: a qualitative study. Fam Pract 2012; 29(6): Edwards M, Davies M, Edwards A. What are the external influences on information exchange and shared decisionmaking in healthcare consultations: a meta-synthesis of the literature. Patient Educ Couns 2009; 75(1): Gravel K, Legare F, Graham ID. Barriers and facilitators to implementing shared decision-making in clinical practice: a systematic review of health professionals' perceptions. Implementation science : IS 2006; 1: Legare F, Ratte S, Gravel K, Graham ID. Barriers and facilitators to implementing shared decision-making in clinical practice: update of a systematic review of health professionals' perceptions. Patient Educ Couns 2008; 73(3): Legare F, Ratte S, Stacey D, et al. Interventions for improving the adoption of shared decision making by healthcare professionals. The Cochrane database of systematic reviews 2010; (5): CD Legare F, Turcotte S, Stacey D, Ratte S, Kryworuchko J, Graham ID. Patients' perceptions of sharing in decisions: a systematic review of interventions to enhance shared decision making in routine clinical practice. The patient 2012; 5(1): MHJ van de Pol et al, Medisch Contact maart Stap voor stap samen beslissen 11. Olthuis G t al, JME Online 2012, Why shared decision making is not good enough: lessons from patients 12. van de Pol, M. H. J., et al. "Expert and patient consensus on a dynamic model for shared decision-making in frail older patients." Patient Education and Counseling.
SharedDecisionMakingmet de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener!
SharedDecisionMakingmet de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en hulpverlener! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde 1 Waarom Shared Decision Making?
Nadere informatieShared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en verpleegkundige! Wat doet u hier al mee?
1 Shared Decision Making met de geriatrische patiënt: uitdaging voor patiënt en verpleegkundige! Wat doet u hier al mee? Marjolein van de Pol, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Waarom Shared Decision Making?
Nadere informatieSamen beslissen met kwetsbare ouderen
Samen beslissen met kwetsbare ouderen Een continue dialoog Marjolein van de Pol Disclosure dia MHJ van de Pol Mogelijke belangenverstrengeling Relevante connecties met commerciële bedrijven Sponsoring
Nadere informatieShared Decision Making over de (on)mogelijkheden bij de oudere patiënt
Shared Decision Making over de (on)mogelijkheden bij de oudere patiënt Karen Keijsers klinisch geriater, klinisch farmacoloog 3 fasen van Shared Decision Making 1. Choice talk Uitwisselen van informatie,
Nadere informatieCGS Project Ouderenzorg in de vervolgopleidingen
DOOR: TON BAKKER, CORRY DEN ROOYEN, MARJOLEIN VAN DE POL, KARSTEN VAN LOON CGS Project Ouderenzorg in de vervolgopleidingen November 8, 2013 1 Programma Beeldvorming: met welke bril kijkt u? Introductie
Nadere informatieCliëntparticipatie Zin en onzin Organisatie
Cliëntparticipatie Zin en onzin Organisatie Sandra Jellema, HAN Arie de Vries, NIM Guido Adriaansens, LHV-Huisartsenkring De praktijk Voor mij weegt kwaliteit van leven het zwaarst, vertelt oud-schaatser
Nadere informatieSamen beslissen met kwetsbare ouderen
Samen beslissen met kwetsbare ouderen Besluiten over gezondheids- en behandeldoelen voor kwetsbare ouderen met multimorbiditeit moeten in lijn zijn met uitkomsten die voor de ouderen zelf het meest er
Nadere informatieKomen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat?
Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Gedeelde besluitvorming vanuit VERPLEEGKUNDIG perspectief Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming (baas@lumc.nl) 1 Gedeelde besluitvorming:
Nadere informatieSturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht 06-09-2013
Sturen op kosten in de zorg. Patiënt, professional, politiek? Shared Decision Making. NFU-RVZ Utrecht 06-09-2013 Trudy van der Weijden Huisartsgeneeskunde School CAPHRI MUMC+ Shared Decision Making Gezamenlijke
Nadere informatieGezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: De waarden van zwangere vrouwen en verloskundigen
Gezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: De waarden van zwangere vrouwen en verloskundigen Dr. Marianne Nieuwenhuijze Lector Midwifery Lectoraat Midwifery Science Academie Verloskunde Maastricht
Nadere informatieDe plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg
De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg Marjolein Rentinck Internist/oncoloog bij Tergooi Symposium Methoden voor besluitvorming rond het levenseinde
Nadere informatieZelfmanagement en eigen regie bij borstkanker
Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl Mariëtte Bergmans (BVN) 1 wie staat hier? AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl 1 Definitie zelfmanagement
Nadere informatieShared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan?
Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan? Dirk T. Ubbink PI afdeling Chirurgie AMC Gedeelde besluitvorming, samen beslissen, shared decision-making Wie
Nadere informatiePosition Paper #Not4Sissies
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma
Nadere informatieParticipatieve ontwikkeling van een keuzehulp voor prostaatkankerpatiënten
Participatieve ontwikkeling van een keuzehulp voor prostaatkankerpatiënten NVPO Congres 2014 Hoda H.M. Al-Itejawi Vumc Amsterdam Urologie Samen leven met Kanker Behandeling lokaal beperkt prostaatkanker
Nadere informatieGedeelde besluitvorming
Gedeelde besluitvorming Ruth Pel-Littel Haske van Veenendaal Samenvatting Gedeelde besluitvorming (shared decision making ) houdt in dat zorgverlener en patiënt gezamenlijk beslissingen nemen over gezondheids-
Nadere informatieGedeelde besluitvorming. Samen kunnen we het zelf!
Gedeelde besluitvorming Samen kunnen we het zelf! Monique Baas Niek Golsteijn verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming verpleegkundig specialist Oncologie 1 Persoonlijke achtergrond ( van ons) 2 Persoonlijke
Nadere informatieGedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)?
Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)? Dirk Ubbink, MD PhD PI afdeling Chirurgie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Belangenverstrengeling Wat is gedeelde besluitvorming?
Nadere informatieEBP: het nemen van beslissingen
EBP: het nemen van beslissingen EBP platform werkgroep Erica Baarends, Ergotherapie Ingrid Driessen en Xandra Gielen, Creatieve Therapie Saskia Duymelinck, Vepleegkunde Jacques Geraets, Fysiotherapie Michelle
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld. 30 januari 2014. Congres "Samen Kiezen: beslist!: - Workshop 5 Marcus Oei & Marleen Vleming
Workshop gedeelde besluitvorming Congres gedeelde besluitvorming Nieuwegein Markus Oei Marleen Flevoziekenhuis Almere Praktijkvoorbeeld http://youtu.be/0pxrjtl4kqw www.inforium.nl Code: FZA-SDMMOD Shared
Nadere informatieShared decision-making in de zorg: recente ontwikkelingen 14 maart 2017 NVHVV Continuing Nursing Education
Shared decision-making in de zorg: recente ontwikkelingen 14 maart 2017 NVHVV Continuing Nursing Education Albine Moser, RN MPH PhD albine.moser@zuyd.nl Lectoraat Autonomie en participatie van chronisch
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieLaat ik me wel of niet screenen?
Laat ik me wel of niet screenen? Mannen en artsen over beslissingsondersteuning bij vroegtijdige opsporing van prostaatkanker Annelies Engelen Dr. Joke Vanderhaegen Prof. Dr. Chantal Van Audenhove http://www.kuleuven.be/lucas/
Nadere informatieShared Decision Making met ROM als informatiebron. 3 februari 2016 Haske van Veenendaal Tim Kreuger Margot Metz
Shared Decision Making met ROM als informatiebron 3 februari 2016 Haske van Veenendaal Tim Kreuger Margot Metz 1 Programma 9.30 uur: Welkom! 9.40 uur: Shared Decision Making met ROM als informatiebron:
Nadere informatieHet Individueel Zorgplan
Het Individueel Zorgplan Bedreiging of Gezamenlijke Kans? Hans in t Veen, longarts STZ Expertise Centrum Astma & COPD h.intveen@sfg.nl Wat is een IZP? Het IZP is de dynamische set van afspraken van de
Nadere informatieShared decision making, ook voor bedrijfsarts? Workshop Bedrijfsgeneeskundige dagen 18 en 19 juni Papendal
Shared decision making, ook voor bedrijfsarts? Workshop Bedrijfsgeneeskundige dagen 18 en 19 juni Papendal Dunja Dreesens Research School CAPHRI, Universiteit Maastricht & ZonMw Shared decision making:
Nadere informatieDementie, regeren is vooruit zien. R. Dingenouts, specialist ouderengeneeskunde
Dementie, regeren is vooruit zien R. Dingenouts, specialist ouderengeneeskunde Dementie Dementie is een dodelijke hersenziekte Dementie = zijn geest verliezen 10 % van de bevolking ouder dan 65 jaar heeft
Nadere informatieWat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts
Wat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts Wat is er anders? Presentatie Leeftijd specifieke ziekten /co-morbiditeit Minder fysiologische
Nadere informatieSamen beslissen in het dagelijks leven, SDM of Shared Decision Making bij mensen met dementie. Valerie Desmet & Ruben Vanbosseghem
Samen beslissen in het dagelijks leven, SDM of Shared Decision Making bij mensen met dementie Valerie Desmet & Ruben Vanbosseghem Kennismaking Wie ben je? Welke functie heb je? Verwachtingen vorming? Doel
Nadere informatieGedeelde besluitvorming: onderzoek en onderwijs in het AMC Dirk Ubbink & Marcel Fabriek
Gedeelde besluitvorming: onderzoek en onderwijs in het AMC Dirk Ubbink & Marcel Fabriek Afdelingen Chirurgie & Medische Psychologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Deel 1: Onderzoek Wat is gedeelde
Nadere informatieShared Decision Making met ROM als informatiebron
Shared Decision Making met ROM als informatiebron 13 oktober 2015 (opfris)training Haske van Veenendaal, Margot Metz 1 Programma 13.30 Welkom & uitleg/opfrissen model SDM met ROM 14.10 Gesprek SDM met
Nadere informatieOrganisatie van de palliatieve zorg: zorgmodule, zorgpaden en gedeelde besluitvorming Masterclass Palliatieve Zorg. Kees Ahaus.
Organisatie van de palliatieve zorg: zorgmodule, zorgpaden en gedeelde besluitvorming Masterclass Palliatieve Zorg Kees Ahaus 9 september 2014 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Goed en duur: toegankelijk,
Nadere informatieKwetsbaarheid, zorgvraag en welbevinden I. HHM Hegge Internist geriater
Kwetsbaarheid, zorgvraag en welbevinden I HHM Hegge Internist geriater Hippocratus 460 BC tot 377 BC 82 jr Titian 1484 tot 1576 92 jr Ouder worden Hans Rosling BBC Levensverwachting op 25 jr 2005 2008
Nadere informatieShared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg
Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg Door Dorothea Wild, MD Stel je voor: mevrouw Smit, één van je patiënten, lijdt aan reumatoïde artritis in haar rug. Ze komt op consult
Nadere informatieHeliomare Gedeelde besluitvorming (shared decision making) Maartje Ligthart Fysiotherapeut
Heliomare Gedeelde besluitvorming (shared decision making) Maartje Ligthart Fysiotherapeut Inhoud Inleiding gedeelde besluitvorming Proces van gedeelde besluitvorming Keuzehulpen Gedeelde besluitvorming
Nadere informatieDe patiënt als partner in zorg. Prof.dr. Anne Stiggelbout Afdeling Medische Besliskunde LUMC Kwaliteitsinstituut
De patiënt als partner in zorg Prof.dr. Anne Stiggelbout Afdeling Medische Besliskunde LUMC Kwaliteitsinstituut Doel: verhogen patiëntgerichtheid zorg Vraaggestuurde zorg, vanuit het patiëntenperspectief,
Nadere informatieExpertiseteam Geriatrie Twente
Samen verbeteren we de ouderenzorg in Twente Expertiseteam Geriatrie Twente 28 februari 2017 Pilot Expertiseteam Geriatrie Twente - Aanleiding - Achtergrond - Doel Demografische ontwikkelingen Sterke eerste
Nadere informatieHoe kan ik nu beslissen voor later? Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove
Hoe kan ik nu beslissen voor later? Voorafgaande zorgplanning voor personen met dementie in woonzorgcentra Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove SAMEN KIEZEN Naar een evidence
Nadere informatieFamilieparticipatie en mantelzorg: Shared decision making in zorgnetwerken rond mensen met dementie
Familieparticipatie en mantelzorg: Shared decision making in zorgnetwerken rond mensen met dementie Leontine Groen van de Ven en Carolien Smits Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg Moderne Dementiezorg,
Nadere informatieEVIDENCE BASED BEHANDELEN ZONDER EVIDENCE. Esther van de Glind, geriater i.o. Margot van Dongen, geriater i.o. Henk Kruithof, geriater
EVIDENCE BASED BEHANDELEN ZONDER EVIDENCE Esther van de Glind, geriater i.o. Margot van Dongen, geriater i.o. Henk Kruithof, geriater Wat gaan we doen? Quiz Inleiding EBM Toelichting poseybed Opzetten
Nadere informatieDisclosure belangen Stiggelbout
Disclosure belangen Stiggelbout (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen Sponsoring of onderzoeksgeld Geen Honorarium of andere (financiële)
Nadere informatieWat ga ik vertellen: Nefro-geriatrie in de praktijk. Waarom? Uitvoering nefro-geriatrisch zorgpad. Bloedprikken en urine inleveren en ontbijten.
Nefro-geriatrie in de praktijk Belinda Posadinu-Torenstra (Pre)dialyse verpleegkundige Waarom? Toename oudere patiënt in de pre dialyse. Is deze patiënt wel gebaat met behandeling? Leeftijd blijkt slecht
Nadere informatieGoede zorg rondom het levenseinde. De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis
Goede zorg rondom het levenseinde De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis Overzicht Inleiding Opleiding 2000 heden Huidige ontwikkeling opleidingen Overzicht Inleiding Opleiding
Nadere informatieFilm. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen
Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance
Nadere informatieBesluitvorming in de palliatieve fase
Palliatief redeneren Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht Saskia Teunissen Hoogleraar hospicezorg UMC Utrecht Foto s Nynke Thien Klinisch redeneren en palliatief
Nadere informatieTerugkomdag Richtlijnontwikkeling
Terugkomdag Richtlijnontwikkeling Martine Versluijs, PGOsupport Ilse Raats, CBO 5 maart 2015 Programma 10.00 Afgeleide producten van richtlijnen Patiëntenversies Keuzehulpen en gedeelde besluitvorming
Nadere informatieAdvance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!
Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door
Nadere informatieBasisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling
Nadere informatiePatient inclusie in de PCPCC trial ( )
Patient inclusie in de PCPCC trial (2014-2016) Onderzoek naar de inzet van een keuzehulp bij de behandelkeuze van prostaatkanker Maarten Cuypers, MSc. Social Psychology, Tilburg University Najaarsvergadering
Nadere informatieAdvance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen
Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Annemieke Wagemans EPZ MUMC+ Polikliniek MUMC+ Koraal Waar wil ik het over hebben Wat is advance care planning en voor wie Wie van jullie wordt
Nadere informatieHelpen beslissen: het psychologisch perspectief
Helpen beslissen: het psychologisch perspectief Dr. Saskia Teunisse, klinisch (neuro)psycholoog Inhoud Procesbenadering bij vragen naar wilsbekwaamheid (Diesfeldt & Teunisse, in press) Wetenschappelijk
Nadere informatieHET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE
HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM
Nadere informatieOuderen en COPD Programma. Programma. Leerdoelen/vragen. Programma. Ja of Nee?
Ouderen en COPD FRANK PEPELS, SPECIALIST OUDERENGENEESKUNDE, PROTEION. Plenair inventariseren leerdoelen 10 min Intro-toets/stellingen 5 min Acuut benauwde patiënt: -scenario: 15 min Pauze 10 min Chronisch
Nadere informatieAcute psychiatrie voor de acute internist. Joris J.B. van der Vlugt Ziekenhuis psychiater
Acute psychiatrie voor de acute internist Joris J.B. van der Vlugt Ziekenhuis psychiater Inhoud Wilsbekwaamheid beoordeling Indicaties voor psychiatrische opname na TS Wilsonbekwaamheid Bij wilsonbekwaamheid
Nadere informatieWorkshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie
Workshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie Leontine Groen van de Ven, Lectoraat Innoveren met Ouderen Workshop voor de bijeenkomst van de vakgroep casemanagers dementie, Utrecht, 14 maart 2017 nd
Nadere informatieStil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker.
Stil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker. 19 december 2013 Liesbeth Van Humbeeck Universitair Ziekenhuis Gent Dienst Geriatrie B1 gelijkvloers
Nadere informatieWie bent u en wat verwacht u van deze workshop? Verwachtingen managen rond genetisch testen. Hoe verloopt intake gesprek? Waar bent u werkzaam?
Wie bent u en wat verwacht u van deze workshop? Verwachtingen managen rond genetisch testen Akke Albada Margreet Ausems Afd. Medische Genetica UMC Utrecht Waar bent u werkzaam? Hebben uw patiënten onrealistische
Nadere informatieIJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017
IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) 258 5000 www.ysl.nl Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017 Opzet workshop Wat maakt palliatieve zorg bij dementie anders? Algemene introductie
Nadere informatieInschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn
Naam patiënt:.. Geboortedatum patiënt:... Naam afnemer: Datum afname: Inschatting wilsbekwaamheid volgens KNMG richtlijn 1. Wilsbekwaamheid wordt altijd beoordeeld ter zake een bepaald onderzoek of bepaalde
Nadere informatieSTAPPENPLAN PREVENTIE VAN EENZAAMHEID IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN PREVENTIE VAN EENZAAMHEID IN DE EERSTE LIJN Doelen Het voorkomen, oplossen en/of verwerken van eenzaamheid bij ouderen: 1. Het vaststellen van de mate van eenzaamheid; 2. Het onderscheiden
Nadere informatieJohanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010
Implementatie van internet-based zelfmanagement: wat werkt het beste? Johanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010 Implementatie internet-based asthma selfmanagement (IBSM)
Nadere informatieShared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar. Tim Kreuger, Margot Metz
Shared Decision Making met ROM: Het gezamenlijke proces van cliënt en behandelaar Tim Kreuger, Margot Metz Inhoud Shared Decision Making (SDM): wat is het? Samenhang SDM & herstelvisie. Meerwaarde en mate
Nadere informatieSamen keuzes maken (SKM)
Shared decision making (SDM) Samen keuzes maken (SKM) Dr. P.F.J. (Raphael) Schulte, psychiater-psychotherapeut, trainer interactievaardigheden, opleider psychiatrie GGZ-NHN NedKAD Invitational Conference
Nadere informatieAdvance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht
Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning a voluntary formalized process of discussion and review
Nadere informatieAanbiedingsbrief HBO-V Prijsvraag studenten Anna Reynvaan
Aanbiedingsbrief HBO-V Prijsvraag studenten Anna Reynvaan Naam: Lisette H G Bijma Email: lisette.bijma@hva.nl Telefoon: 0653169845 Titel: Ouderen willen Shared decision-making maar lijden onder facilitaire
Nadere informatieGefaseerde Tijdigheid
Gefaseerde Tijdigheid Marc Eyck, huisarts Gezondheidscentrum Neerbeek Consulent Palliatieve Zorg Hoofd Beleid NHG Belangenverstrengeling Geen Op tijd en proactief bespreken keuzes laatste levensfase Deze
Nadere informatieHET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN
HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER
Nadere informatieSamenwerken in de 1 e lijn. Samenwerken in de 1e lijn
1 Samenwerken in de 1e lijn 2 Spreker Lucie Douwes Dekker www.cabbollerman.nl 3 Globaal Programma Inleiding - inventarisatie vragen, verwachtingen Samenwerkingstest Samenwerkingsprojecten: voorbeelden,
Nadere informatieOntwikkeling en evaluatie van een re-integratiestrategie ter behoud van werk bij dreigend verzuim door reuma
Ontwikkeling en evaluatie van een re-integratiestrategie ter behoud van werk bij dreigend verzuim door reuma Jan Hoving J.L.Hoving@amc.uva.nl Marrit vd Meer Judith Sluiter Monique Frings-Dresen Coronel
Nadere informatieMANOEUVREREN TUSSEN VITALITEIT EN KWETSBAARHEID
MANOEUVREREN TUSSEN VITALITEIT EN KWETSBAARHEID B E H A N D E L B E S L I S S I N G E N B I J O U D E R E N Hanneke Joosten, internist-ouderengeneeskunde & nefroloog Maastricht Universitair Medisch Centrum
Nadere informatieDe opleider als rolmodel
De opleider als rolmodel De opleider als rolmodel programma 14.00 welkom 14.15 voorstelronde/verwachtingen 14.35 excellent teacher en excellent rolemodel 14.55 groepswerk 15.10 plenaire rapportage 15.35
Nadere informatieMasterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019
Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Palliatieve zorg is alle zorg die er op gericht is iemand met een levensbedreigende ziekte (en zijn naasten) een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven
Nadere informatieLICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN
LICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN Wel of geen diagnostiek? Wel of geen diagnose? BrainAgingMonitor Hoe oud is jouw brein? Donderdag 26 april 2012 www.brainagingmonitor.nl Toelichting PAO Heyendael organiseert
Nadere informatieMultidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten
Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten S. Festen en P. de Graeff, internist ouderengeneeskunde Symposium waardegedreven zorg in de praktijk 10-01-2019 Vergrijzing Besluitvorming
Nadere informatieKNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November
Nadere informatieMedezeggenschap van de patiënt bij het accepteren van een donornier (SDM)
Medezeggenschap van de patiënt bij het accepteren van een donornier (SDM) Sohal Ismail Epidemioloog/Neuropsycholoog Andries Hoitsma, Rebecca Zwart, R. Timman, Lothar E. Hoogdalem, Jan J. Busschbach 15
Nadere informatieSamen beslissen is beter Van milde manipulatie naar partneren met de cliënt
Samen beslissen is beter Van milde manipulatie naar partneren met de cliënt Inspiratiedag 100% Zorg! 16 juni 2015 Haske van Veenendaal Over 60 minuten. Weet u wat gedeelde besluitvorming is; Weet u wat
Nadere informatieWie ben je? Welke functie heb je? Verwachtingen vorming?
Wie ben je? Welke functie heb je? Verwachtingen vorming? Kennis van verschillende vormen van besluitvorming Inzicht krijgen in het beslissingsproces De verschillende stappen van SDM kunnen toepassen Communicatievaardigheden
Nadere informatieThema s voor het Alzheimer Café. Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek
Thema s voor het Alzheimer Café Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek Medische aspecten Wat is dementie? Medische aspecten Verschillende
Nadere informatieKEUZEHULPTOOLS IN HOOFD-HALS KANKER WAAR, WANNEER EN VOOR WIE?
KEUZEHULPTOOLS IN HOOFD-HALS KANKER WAAR, WANNEER EN VOOR WIE? MARIJE JF PETERSEN (M.PETERSEN@NKI.NL) ARTS-ONDERZOEKER, HOOFD-HALS ONCOLOGIE EN CHIRURGIE INHOUD SESSIE Gezamenlijke besluitvorming Keuzehulptools
Nadere informatieStil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker.
Stil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker. 23 mei 2013 Liesbeth Van Humbeeck Let Dillen Universitair Ziekenhuis Gent Dienst Geriatrie B1 gelijkvloers
Nadere informatieIndividuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie
Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve
Nadere informatieCOPDnet transmuraal ketenzorgmodel
COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen
Nadere informatieAstma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?
Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Walter Balemans, kinderlongarts Antonius ziekenhuis, Nieuwegein CAHAG conferentie, januari 2017 Gewetensvraag Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen
Nadere informatieZorg kan altijd beter!
Zorg kan altijd beter! Ervaringen met gezamenlijke besluitvorming in Friesland Guus Schrijvers, Riet ten Hoeve-Lafeber, Claire Kos en Harriet Hollander Opbouw voordracht Film over mantelzorger Anneke Sieperda
Nadere informatiePalliatieve zorg aan kwetsbare ouderen
Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,
Nadere informatieWORKSHOP DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN
WORKSHOP DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN Dr. Markus Oei, KNO-arts Flevoziekenhuis Dr. Anouk Vaes, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten Dr. Elvira den Breejen, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten
Nadere informatieSamen beslissen (SDM) moet altijd
Samen beslissen (SDM) moet altijd Kiezen voor Pillen en/of Praten bij Depressie en Angststoornissen Behandelvoorkeuren en Keuzes van Patiënten en Behandelaren Sumayah Rodenburg Vandenbussche Disclosure
Nadere informatieEVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp
EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF
Nadere informatieMultimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Multimorbiditeit bij de oudere patiënt Waar moet ik rekening mee houden en wat kan ik doen? Prof. dr. Marielle Emmelot-Vonk Voor bijeenkomst
Nadere informatieEvidence based nursing: wat is dat?
Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen
Nadere informatieKlinische redeneren in de Palliatieve Zorg De consulent kan me nog meer vertellen.
Klinische redeneren in de Palliatieve Zorg De consulent kan me nog meer vertellen. Marc Eyck, kaderhuisarts PZ Florien van Heest, Marleen van Venrooij beide kaderhuisarts en consulent NHG Voorjaarscongres
Nadere informatieBECCI: Behaviour Change Counselling Inventory
Pagina 1 van 7 BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory Voorafgaand aan het gebruik van de BECCI checklist: Maak a.u.b. gebruik van de toegevoegde handleiding met een gedetailleerde uitleg over hoe
Nadere informatieGezamenlijke besluitvorming in de praktijk
Stand van zaken Gezamenlijke besluitvorming in de praktijk Patiëntgerichte gespreksvaardigheden Remke van Staveren De meeste patiënten (70%) willen actief betrokken worden bij het nemen van belangrijke
Nadere informatieBest Practice Peer review
Best Practice Peer review Ervaringen vanuit de ShoulderCommunity Dorien Ginsel MCTD, PT Projectleider CoE Shoulder Disorders Inhoud Centre of Expertise Shoulder Disorders ShoulderCommunity Peerreview peerassessments
Nadere informatieDia 1. Dia 2. Dia 3. Stoppen of behandelen? Samen keuzes maken. Laatste zorgmodel palliatieve zorg. Over overbehandeling en besluitvorming
Dia 1 Stoppen of behandelen? Over overbehandeling en besluitvorming Kees Goedhart, specialist ouderengeneeskunde en arts consulent palliatieve zorg. Nunspeet, 5 juni 2015 Dia 2 Samen keuzes maken C.Goedhart,
Nadere informatieDialogen website Motiveren tot rookstop
Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.
Nadere informatieSystematische review als middel tot synthese van bestaande kennis
Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende
Nadere informatie13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen
Poster Jacomijn Hofstra Onderzoeker lectoraat Rehabilitatie en docent Toegepaste Psychologie, Hanzehogeschool Groningen In duo s: Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: Wat hindert jongvolwassenen
Nadere informatieOrde in de heterogeniciteit van ouderen
Orde in de heterogeniciteit van ouderen 1 First an axis for Frailty 80 jaar 90 jaar Why Frailty? Biological age is a poor reflection of the ageing process in elderly Ageing Ageing Ageing Intervention is
Nadere informatie