- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs Excellente Scholen Leerlingenaantal 731 (door de school zelf opgegeven, april 2014)

Transcriptie

1 Schoolrapportage 1. Achtergrondgegevens van de school Gegevens van de school: 02GP Rijnlands Lyceum Wassenaar Aanvrager dhr. Jan Leuiken Adres Backershagenlaan 5 Wassenaar Aangemelde schoolsoort Vwo Leerlingenaantal 731 (door de school zelf opgegeven, april 2014) Bestuur: Stichting Het Rijnlands Lyceum Het Rijnlands Lyceum Wassenaar is een scholengemeenschap met een havoafdeling en tweetalige vwo (gymnasium en atheneum). 60% van de vwoleerlingen doet tto. Op 1 oktober 2014 telde de school 770 leerlingen, een duidelijke toename ten opzichte van vorig schooljaar, toen het om 731 leerlingen ging. De verhouding tussen het aantal vwo- en havoleerlingen is 4:1. Het relatief grote aandeel vwo-leerlingen is mede toe te schrijven aan het soepele toelatingsbeleid. Leerlingen met relatief lage citoscores worden in het vwo geplaatst. Stichting Het Rijnlands Lyceum met zes scholengemeenschappen is bevoegd gezag. De locatie in Wassenaar is relatief autonoom. De school wordt geleid door de rector, bijgestaan door de conrector en het middenkader. De huisvesting is passend voor goed onderwijs. Het schoolgebouw is vijf jaar geleden gerenoveerd en er is bijgebouwd, onder andere een aula, mediatheek, sportzalen en een toneelzaal. Er is een aanzienlijke concurrentie tussen de vo-scholen in dit gebied. Dit rapport heeft betrekking op het vwo. De school stelt deze afdeling opnieuw kandidaat voor het predicaat Excellente School. 2. Motivatie van de school De onderbouwing die het Rijnlands Lyceum Wassenaar bij de aanmelding als kandidaat Excellente School 2014 gaf, luidt als volgt. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar werkt vanuit een heldere visie aan excellentie. De kernwoorden zijn: betrokken, opbrengstgericht en ondernemend. De kernwaarden zijn: cohesie onder leerlingen en leraren, leerlingbegeleiding op maat en een samenhangend curriculum aan excellentieprojecten. De prestaties op het vwo zijn robuust door de jaren heen: stabiel hoge slagingspercentages, CE-resultaten boven de inspectienorm en zeer geringe verschillen tussen CE en SE. Dit is het resultaat van goede kwaliteitszorg, aandacht voor de individuele leerling en hulp bij leerbelemmeringen. De Inspectie schrijft: De schoolorganisatie is strak geolied. De afdeling vwo heeft een samenhangend programma internationalisering: junior en senior tto-school, doeltaalvoertaalonderwijs in de moderne vreemde talen en internationaliseringsprojecten. Als Wereldschool leidt het Rijnlands Lyceum leerlingen op tot wereldburgers. Sinds dit jaar wordt daarom ook Chinese taal en cultuur gegeven. Het Rijnlands Lyceum wordt als internationaal georiënteerde school gesteund, beoordeeld en gewaardeerd door het Europees Platform, het IB (International Baccalaureate) en Cambridge University. Het excellentieprogramma gaat verder dan internationalisering alleen. Om zo veel mogelijk leerlingen de kans te geven om 1

2 bovenop het gewone schoolprogramma te excelleren, biedt het Rijnlands Lyceum Wassenaar ook excellentieprojecten in het kunstonderwijs en de bètawetenschappen. Het doel: elke leerling presteert optimaal op zijn niveau. 3. De resultaten, breed opgevat (Criterium 1) Hierbij onderscheidt de jury drie gebieden: 1. resultaten op de kernvakken: Nederlands, Engels, wiskunde en rekenen; 2. resultaten op de andere vakken en leergebieden; 3. resultaten op aanvullende gebieden zoals burgerschap, sociaal-emotionele vorming, culturele vorming, redzaamheid, internationale oriëntatie. 3.1 Resultaten op de kernvakken (Indicator I) Hieronder geven we een overzicht van de resultaten van het Rijnlands Lyceum Wassenaar over de periode die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. Hierbij is gebruik gemaakt van de ruwe scores. Resultaatgegevens afkomstig van de Inspectie Vwo Rendement onderbouw* 4,3 Rendement bovenbouw* 3,7 Gemiddelde centraal examen* 3,3 Gemiddeld verschil CE en SE** 0,12 * Gemiddelde van de score op een vijfpuntsschaal ** Gemiddelde over de periode Vwo Gemiddeld cijfer CE ,4 Gemiddeld cijfer CE ,6 Gemiddeld cijfer CE ,6 Gemiddeld cijfer CE ,6 Op grond van de resultaten die het Rijnlands Lyceum Wassenaar in 2011, 2012 en 2013 heeft behaald, stond de school niet in een voorselectie die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. De onderstaande gemiddelde cijfers bij het centraal examen over de periode heeft de school zelf aangeleverd bij haar aanmelding. Eindexamenresultaten vwo (CE) Nederlands 6,4 6,5 6,4 6,7 Engels 6,5 6,6 7,2 6,9 Wiskunde 6,6 6,8 7,1 6,6 De kernvakken Nederlands en Engels scoren de afgelopen jaren rond of iets boven het landelijk gemiddelde; wiskunde scoort boven het landelijk gemiddelde, behalve in In 2014 zijn de examenresultaten voor Nederlands gestegen en voor Engels en wiskunde ABC gedaald (lage percentielscore). Het geheel van de opbrengsten overziend, scoort de vwo-afdeling van de school iets boven het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde CE-cijfer ligt in 2014 iets 2

3 boven het landelijk gemiddelde (school 6,6; landelijk 6,4; percentielscore 81). De discrepanties tussen CE- en SE-cijfers voldoen aan de norm. Het geslaagdenpercentage ligt iets boven het landelijk gemiddelde (school 90,3% versus landelijk 89,9%). Ook het meerjarig rendement van de onder- en bovenbouw ligt boven het gemiddelde. Reflectie Score Dronkers 2013 Waardering Elsevier Resultaten op andere leergebieden uit het standaardcurriculum (Indicator II) Ook het gemiddelde over de overige vakken bij het centraal examen ( ) heeft de school zelf aangeleverd bij haar aanmelding. Eindexamenresultaten vwo (CE) Gemiddelde overige examenvakken* 6,4 6,5 6,5 6,5 * De som van het gemiddelde op de overige examenvakken gedeeld door het aantal overige examenvakken. De delegatie van de jury heeft vastgesteld dat de resultaten voor de overige vakken over de afgelopen jaren gemeten stabiel zijn. 3.3 Resultaten op aanvullende leergebieden (Indicator III) In haar aanmelding geeft de school aan dat ze op de volgende aanvullende gebieden aantoonbaar zeer goede resultaten boekt: burgerschap; internationale oriëntatie; culturele vorming. In de aanmelding staat over de systematiek die de school daarbij hanteert, het volgende. De door RLW ontwikkelde vakken culturele geschiedenis van de wereldgodsdiensten en International Social Studies. (bij burgerschap) Tweetalig onderwijs, Model United Nations, Public Speaking, internationale uitwisselingen, IB Engels. (bij internationale oriëntatie) Kunstklas met Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, het eigen schoolvak muziek & theater. (bij culturele vorming) In haar aanmelding noemt de school de volgende vorderingen die bij deze aanvullende gebieden worden geboekt. Multireligieus kerkenbezoek, discussies en integratieactiviteiten met vluchtelingen. (bij burgerschap) Samenwerkingsprojecten met scholen in Engeland, Australië, China en Zuid- Afrika. (bij internationale oriëntatie) Expositie op de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Open Podium, Engels toneel. (bij culturele vorming) De school focust voor haar leerlingen op het wereldburgerschap. Er is sprake van een samenhangende visie waarbij taalvaardigheid, functioneren in een 3

4 internationale context en verantwoordelijkheid nemen voor de wereld om de leerlingen heen, verbonden worden. Om inhoud te geven aan deze visie biedt de school naast het standaardcurriculum een aantrekkelijk en gevarieerd scala activiteiten. Deze hebben betrekking op sociale, religieuze, culturele, geografische en historische aspecten. Alle leerlingen nemen actief deel aan een of meer van deze activiteiten. Dit programma past bij de opvattingen en/of beroepservaring van veel ouders (onder andere expats). In die zin is het programma in hoge mate congruent aan de verwachtingen van de milieus waaruit veel leerlingen afkomstig zijn. De delegatie van de jury heeft gesproken met leerlingen die voor een uitwisseling in Sydney, Kaapstad en Engeland zijn geweest. Zij gaven aan dat het een onvergetelijke ervaring was die hen gevormd heeft en hen altijd zal bijblijven. Zij bezochten scholen in het buitenland en deden mee aan de lessen. Omgekeerd komen leerlingen hier naartoe en wordt hen een programma geboden waarin de RLW-leerlingen een actieve rol vervullen en waarbij Engels de voertaal is. Leerlingen doen mee aan Engelstalig toneel, Public Speaking, zetten zich in voor onderwijs in Ghana en doen maatschappelijke stages voor het Rode Kruis en De Zonnebloem. 4. De omstandigheden waarbinnen de school werkt (Criterium 2) In haar aanmelding stelt het Rijnlands Lyceum Wassenaar dat er omstandigheden zijn die van invloed zijn op de resultaten die de school met de leerlingen behaalt. 4.1 Leerlingkenmerken en procesinrichting (Indicator IV) De omstandigheden die de school in de aanmelding noemt zijn de volgende. Het RLW trekt veel leerlingen met dyslexie: ruim 17%. De school heeft veel leerlingen die langer of korter in het buitenland hebben gewoond en daardoor achterstand op taalgebied hebben. Het betreft 17% van de leerlingen. Volgens de aanmelding houdt de school daar op de volgende wijze rekening mee. De school biedt in samenwerking met de schooladviesdienst extra taallessen. Alle leerlingen worden op dyslexie gescreend. Het dyslexieteam van de school coacht leerlingen en ondersteunt docenten. De school houdt de ontwikkelingen op dyslexiegebied goed bij. De school biedt leerlingen met dyslexie goede faciliteiten zoals Kurzweil en de ClearReader. De school bereikt ook goede resultaten met leerlingen met een ernstige gehoorstoornis. Er zijn goed lopende zorgprojecten (alcohol, drugspreventie), Halt-projecten (digitaal pesten, vuurwerk). De schoolwebsite heeft een koppeling met een interactieve website voor internetpesten. De vertrouwenspersonen en het zorgadviesteam begeleiden zorgleerlingen en hun ouders. Elke leerling heeft een mentor. De omstandigheden waaronder de school haar werk doet, zijn tamelijk gunstig. Er is sprake van adequate huisvesting, een betrokken team met een competente schoolleiding. De meeste leerlingen hebben geen opvallende leerachterstanden; wel is een deel van de leerlingen door verblijf in het buitenland achterop geraakt met de Nederlandse taal en zijn er verhoudingsgewijs wat meer gevallen van dyslexie. Eerder is het omgekeerde het geval: de milieus waaruit de meeste 4

5 leerlingen afkomstig zijn, geven een voorsprong qua kennis en ervaring ten opzichte van de gemiddelde leerling in ons land. De school moet kunnen omgaan met haar doelgroep; veel leerlingen zijn kinderen van expats. Binnen deze gezinnen wordt de lat hoog gelegd. Regelmatig is er sprake van leerbelemmeringen bij onzekere leerlingen, die binnen hun opvoedkundige context weinig structuur hebben ervaren. Ouders (40%) vragen om opvoedingsondersteuning. Mentoren worden getraind om met ouders om te gaan. De kwaliteit van zorg en begeleiding is op orde. De school heeft een breed zorgaanbod, een heldere zorgstructuur en beschikt over interne en externe deskundigheid. Leerlingen zijn hierover zeer te spreken. Ook over de kwaliteit van het mentoraat zijn zij tevreden. De mentoren zijn goed geïnformeerd over de leerprestaties, het functioneren op school en de omstandigheden thuis. Er wordt weinig gepest op deze school. De sfeer onder de leerlingen is tamelijk open en tolerant, maar er zijn grenzen, bijvoorbeeld wat betreft kleding en uiterlijke kenmerken, vertelden leerlingen. 4.2 Leerlingkenmerken en resultaten (Indicator V) De resultaten van de vwo-afdeling liggen iets boven het landelijk gemiddelde en zijn stabiel. De school houdt behoorlijk rekening met de achtergronden van de leerlingen. De school is goed geïnformeerd over de cognitieve en sociaalemotionele kenmerken van de leerlingen en past haar aanbod daarop aan. De verwachtingen ten aanzien van de leerprestaties vanuit het thuismilieu zijn over het algemeen hoog. De school speelt daarop in door een aantrekkelijk onderwijsaanbod, met tto, native speakers in de moderne vreemde talen, Chinese taal en cultuur, kunst en cultuur, internationalisering, et cetera. Binnen de kleinschaligheid en het pedagogisch klimaat werkt de school aan het ontwikkelen van een hechte schoolgemeenschap, met korte lijnen tussen docenten, leerlingen, ouders en mentoraat. Er worden ook leerlingen geplaatst met een achterstand, een defect of een advies onder vwo (een derde deel) die mede door de inspanningen van de school het vwo-diploma behalen. In welke mate is dit een verdienste van de school? Die vraag is lastig te beantwoorden. Een verklaring hiervoor geven is complex. Het heeft met veel zaken te maken. Met de leerling zelf (motivatie, inzet), met de omgeving, vrienden, de thuissituatie, de kwaliteit van het team, (extra) begeleiding, beschikbare middelen. Niet goed vast te stellen is welke factor in welke mate daarbij een rol heeft gespeeld. 4.3 Benutting van het inzicht in leerwinst bij onderscheiden categorieën leerlingen (Indicator VI) In de aanmelding geeft de school het volgende voorbeeld waaruit blijkt dat ze leerwinst probeert bij te houden. In de kernvakken taal (Nederlands), rekenen (wiskunde) en Engels houdt de school de leerwinst bij door middel van de volgadviestoetsen van het Cito. De metingen worden afgenomen bij instroom in de brugklas, aan het einde van de brugklas, einde tweede klas en einde derde klas. De metingen geven gedetailleerd aan wie zwak- of goedpresteerder is volgens de landelijke benchmark. Daarnaast beschikt de school over eigen toetsen. Ook het tweetalig onderwijs heeft gestandaardiseerde toetsen. De gegevens worden besproken in de klassenbesprekingen. Daar wordt de aanpak per leerling bepaald. Het 5

6 kwaliteitszorgsysteem bewaakt de resultaten van de vakken en klassen door het jaar heen. Voor rekenen is er de digitale methode op maat Got it?! De school beschrijft in de aanmelding de wijze waarop ze de cijfers over de leerwinst gebruikt als volgt. De resultaten van de volgadviestoetsen worden opgenomen in het klassensociogram. Het sociogram per klas geeft een beeld van de populatie in de klas (instroomgegevens, niveau, leerbelemmeringen, thuissituatie, et cetera). Door de combinatie van cijfergegevens en gegevens uit het sociogram kan het team onder leiding van de afdelingsleider en mentor gericht handelen op groepsen individueel leerlingenniveau. Deze informatie is naast de cijfers een tweede gegeven in het volgen van de ontwikkeling van de leerling. In de aanmelding geeft de school het volgende voorbeeld waaruit blijkt dat ze de cijfers over leerwinst vertaalt naar differentiaties aan de onderkant en aan de bovenkant (zwak- en goedpresteerders). Een voorbeeld is de organisatie van het rekenonderwijs. Door de digitale rekenmethode Got it?! kunnen de docenten, de leerling en zijn ouders volgen hoe de rekenvaardigheden van de individuele leerling zich ontwikkelen. Vervolgens wordt beoordeeld of de leerling extra rekenonderwijs nodig heeft. Als de leerling het vereiste niveau heeft bereikt, wordt hij aangemeld voor de centrale eindtoets. De school heeft inzicht in de leerwinst van haar leerlingen en past haar aanbod daarop aan. De school heeft daarvoor de beschikking over objectieve meetinstrumenten (cito-vas, Got it?!), waarmee de resultaten voor de kernvakken gemeten worden. De resultaten voor moderne talen worden volgens Delf, Goethe en tto objectief in ERK-waarden uitgedrukt. Er zijn gecoördineerde proefwerken, die door de docenten zelf ontwikkeld zijn en/of methodegebonden toetsmateriaal voor de overige vakken. Voor leerlingen die meer aankunnen (verbreding, verdieping) is er een passend aanbod. Voor leerlingen die herhaling nodig hebben eveneens. De meeste theorielessen zijn klassikaal ingericht; differentiatie binnen klassenverband naar aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd is in ontwikkeling. Dat betekent dat er veelal extern gedifferentieerd wordt, buiten de les in extra tijd, in keuze-uren, begeleidingsuren rekenen en taal of (betaalde) bijles. Gemiddelde van de cijfers bij het centraal examen van de 20% beste leerlingen (2013, gegevens Duo) Vwo Nederlands 7,69 Engels 8,08 Wiskunde 8 Gemiddelde avo-vakken 7,67 5. De inrichting van het onderwijsproces (Criterium 3) 5.1 Schoolspecifieke aanpak en proceskwaliteit (Indicator VII) In het aanmeldingsformulier noemt het Rijnlands Lyceum Wassenaar de volgende 6

7 drie facetten als het meest kenmerkend voor de onderwijsaanpak die de school nastreeft: gebruik van toetsen; opbrengstgericht werken; buitencurriculaire activiteiten. In de aanmelding licht de school dit als volgt toe. Opbrengstgericht werken: opbrengsten zijn per vak per leerlaag transparant voor het docententeam en worden besproken in het overleg schoolleidingsectievoorzitters en in de vaksecties. Dit gebeurt voor alle klassen. Door consequent bijhouden van resultaten wordt snel duidelijk of een groep onderpresteert. Daardoor kan snel passend worden ingegrepen. Verbeterplannen worden in de klassenbesprekingen en in de vaksecties opgesteld. Toetsing: het schoolbrede toetsplan is top-down. De inhoud en frequentie van toetsing zijn in een doorlopende leerlijn van de examenklassen teruggedacht naar de klassen daarvoor. Buitencurriculair: het aanbod extra activiteiten (kunst, bèta, internationalisering) ondersteunt het kerncurriculum en motiveert leerlingen. De school heeft na een lastige periode in het verleden de resultaten van de vwoafdeling duidelijk weten te verbeteren tot het huidige niveau. Dit is het gevolg van actieve sturing, geïnitieerd en bewaakt door de schoolleiding en met een belangrijke rol voor de docenten, die in een werkgroep toetsing mede vorm geven aan het toetsbeleid. Van de vakgroepen wordt verwacht dat zij de toetsrichtlijnen volgen. Daarop worden zij aangesproken. De normering wordt vooraf afgesproken; altijd zijn minstens twee docenten betrokken bij het opstellen en normeren van de opgaven. Naast het onderhouden van goede opbrengsten is vanaf vorig schooljaar prioriteit verleend aan de verbetering van de pedagogisch-didactische aanpak van de lessen op het Rijnlands Lyceum Wassenaar. De school heeft daarvoor een aantal workshops belegd als startpunt van een discussie die moet leiden tot gedeelde inzichten binnen het team over hoe een goede les eruit ziet. Het gaat over zaken als een doelgerichte opbouw van de les, begrijpelijke uitleg, het geven van feedback en actieve betrokkenheid van leerlingen. 5.2 Schoolspecifieke aanpak en organisatiekwaliteit (Indicator VIII) In het aanmeldingsformulier noemt de school de volgende drie facetten als het meest kenmerkend voor de wijze waarop ze is georganiseerd: personeelsbeleid; schoolklimaat; ouderbetrokkenheid. In de aanmelding licht de school dit als volgt toe. Professionaliteit, persoonlijke warmte en professionele ruimte zijn de pijlers van het personeelsbeleid. Medewerkers worden gewaardeerd, er is aandacht voor persoonlijke gebeurtenissen, voor mooie en trieste zaken. Het resultaat is een gemotiveerd team en een gering ziekteverzuim. Betrokken ouders zijn deel van de schoolvisie. Er is een ouderstatuut met rollen en verantwoordelijkheden voor 7

8 klassenouders en ouderraad. De school heeft een participerende medezeggenschapsraad met een actieve ouder- en leerlingengeleding en een curatorium van huidige en vroegere ouders. De schoolleiding overlegt periodiek met de oudervertegenwoordigingen. Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door een wij samen -gevoel. De leerlingen hebben daarin een grote inbreng. Het onderwijs op het Rijnlands Lyceum wordt verzorgd door een betrokken team. Dit bleek tijdens de gesprekken die de delegatie van de jury met leerlingen en docenten heeft gevoerd. De docenten zijn trots op hun school, staan open voor vernieuwing en creëren een veilige leersfeer voor de leerlingen. Het personeelsbeleid is behoorlijk ontwikkeld. De gesprekscyclus wordt gehandhaafd. Aanvullende scholing wordt geboden. De personeelszorg krijgt de aandacht. Het schoolklimaat is veilig en stimulerend; dat blijkt niet alleen uit de tevredenheidonderzoeken, maar ook de gesprekken die de schoolbezoekers voerden met de leerlingen. Zij gaven aan dat ze de sfeer op de school erg waarderen. De ouders zijn betrokken bij de school; zij begrijpen hoe belangrijk een vwodiploma is. De school ziet kansen om ouders een actieve rol te laten spelen in de driehoek die zo bepalend is voor onderwijssucces. Ouderbetrokkenheid wordt op prijs gesteld en ouders worden bijvoorbeeld aangemoedigd zitting te nemen in vertegenwoordigende organen zoals ouderraad, medezeggenschapsraad en curatorium. Er is ook een andere kant: sommige ouders hebben dusdanige verwachtingen over de mogelijkheden van hun kind, dat de school ook wel eens op de rem moet trappen. Ze is zich daarvan bewust en doet dit omzichtig. 6. Verband tussen de inrichting van het onderwijsproces en de resultaten die de school boekt (Criterium 4) 6.1 Veranderingen vanwege resultaten (Indicator IX) In het aanmeldingsformulier is aan het Rijnlands Lyceum Wassenaar gevraagd of ze een uitgewerkt systeem kent voor periodieke analyse van opbrengsten op verschillende niveaus: leerling, (jaar)groep, vakgebied, docent. De school geeft aan daarover te beschikken. In de aanmelding omschrijft de school dit systeem als volgt. De school heeft het kwaliteitszorgsysteem zelf ontwikkeld. De kwaliteitscoördinator (docent) monitort het systeem. De periodecijfers worden driemaal per jaar door het vak ingevoerd. De cijfers worden horizontaal en verticaal geanalyseerd met de betrokken docenten. Dit gebeurt voor alle klassen. Het systeem houdt ook de CE- en SE-resultaten door de jaren heen bij. De werkwijze is meten, delen in het team en verbeteringsgericht bespreken. Docenten leggen aan elkaar uit hoe zij hun resultaten bereiken (good practices). Het doel is anticiperend werken op basis van de leerlingenresultaten. Daardoor kun je het onderwijsproces tijdens het jaar bijsturen. Tijdens haar presentatie voor een delegatie van de jury heeft de school onder meer aandacht besteed aan de relatie tussen haar aanpak en de resultaten die ze boekt. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar werkt vanuit een heldere visie en weet deze om te zetten in een strakke schoolorganisatie. Ze zet in op wereldburgerschap en biedt de leerlingen ook andere mogelijkheden om hun 8

9 specifieke talenten te ontwikkelen. De school heeft in de afgelopen jaren gericht geïnvesteerd in het gebruik van een kwaliteitszorgsysteem en het planmatig en doelgericht werken. De school heeft de leerresultaten weten te verbeteren. Dit was het gevolg van een bewustwordingsproces waarin het management het docententeam en de ouders en leerlingen met succes heeft meegenomen. De school spant zich in om de opbrengsten bij het vwo verder te verbeteren. Het gaat daarbij zowel om het kwaliteitsbeleid, dat sturing geeft aan verbeteringen, als om de gang van zaken in de lessen vanuit de organisatie van het primaire proces, meer leren differentiëren, meer lesstof op maat leren maken en de leerlingbegeleiding. Met de discussie over de Rijnlandse les is dit proces al een tijdje aan de gang. Het onderwijsaanbod wordt regelmatig verrijkt, bijvoorbeeld met lessen in Chinese taal en cultuur. Tijdens het bezoek heeft de delegatie van de jury daarover met de leerlingen gesproken; zij zijn erg te spreken over deze lessen. 6.2 Vasthouden van resultaten (Indicator X) In de aanmelding noemt de school het volgende voorbeeld van een aantoonbaar geslaagde interventie die ze naar aanleiding van de periodieke analyses heeft toegepast. Wij hebben het kwaliteitszorgsysteem in eerste instantie voor de eindexamenklassen ingevoerd. Vanaf het moment van invoering hebben we grip gekregen op de examenresultaten. De examenresultaten waren in 2009/2010 nog onvoldoende: te lage CE-cijfers en te grote verschillen CE/SE. Dat heeft geleid tot een serie acties: herziening curriculum, herindeling schooljaar, herindeling activiteitenkalender, invoering schoolbreed toetsplan, invoering elektronische leeromgeving et cetera. Specifiek voor de examenklassen werden schaduwexamens en faalangsttraining ingevoerd. De docenten in de moderne vreemde talen kregen examentraining. Het complex aan interventies heeft tot structurele verbetering en borging van de resultaten geleid. De stabiele resultaten van vwo rond of iets boven het landelijk gemiddelde zijn voor de school geen reden het rustig aan te doen. Gezien de samenstelling van de populatie is er waarschijnlijk meer mogelijk. Dat komt naar voren in de beleidsstukken van de school, maar ook in de gesprekken met schoolleiding, docenten en leerlingen. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar is een ambitieuze en innovatieve school. De wensen van de ouders, leerlingen en de aanwezigheid van concurrerende scholen zetten druk op dit proces. 6.3 Kwalificatie, professionaliteit, schoolkennis (Indicator XI) In de aanmelding geeft de school het volgende voorbeeld van de wijze waarop kennisdeling en ontwikkeling binnen de school worden vormgegeven. Wij hebben een getrapt systeem van kennisdeling. Het overleg van schoolleiding en sectievoorzitters bepaalt de didactisch-pedagogische agenda. Deze wordt vervolgens in de teamvergadering met alle docenten uitgewerkt. Daarbij worden verschillende werkvormen gehanteerd en in wisselende groepen (vaksectie, geclusterde vakgerelateerde secties, alle vakken door elkaar heen et cetera) 9

10 gewerkt. Daarnaast zijn werkgroepen actief. Een voorbeeld is de werkgroep toetsing. Deze heeft aan de hand van opdrachten de kwaliteitseisen en inhoudelijke opbouw van (per jaarlaag en afdeling gedifferentieerde) toetsing verkend en vastgelegd. Op dit moment is er een werkgroep digitalisering (leermiddelen en didactiek) actief. Als belangrijkste thema s binnen het professionaliseringsbeleid noemt de school in de aanmelding de volgende. Didactiek: de verdere ontwikkeling van de kwaliteitsstandaard van de goede Rijnlandse les met de focus op structuur en klassenmanagement. Geen blauwdruk maar een hulpmiddel. Digitalisering: het beleidsplan ict is de leidraad voor de inzet van digitale leermiddelen, een doorlopende leerlijn ict-vaardigheden voor de leerlingen en een breder gebruik van de elektronische leeromgeving. Personeelsbeleid: nieuw personeelsbeleid met driejaarlijkse gesprekscyclus bestaande uit een doelstellingengesprek (jaar 1), het functioneringsgesprek (jaar 2) en beoordelingsgesprek (jaar 3). De school geeft aandacht aan versterking van de professionaliteit van haar team. Er is sprake van een scholingsbeleid, waarbinnen aandacht is voor zowel teamscholing als individuele scholing. Docenten leren van elkaar door lesbezoek en visitaties waarbij kijkwijzers worden gebruikt. Actuele thema s ten aanzien van scholing zijn verbetering van de determinatie, motivatie, didactiek. De meest recente tevredenheidonderzoeken zijn afgenomen in 2010, 2012 en Gemiddelde score op de tevredenheidonderzoeken Medewerkertevredenheid Gemiddelde score school 7,4 Landelijke score 6,9 Oudertevredenheid 7,3 7,1 Leerlingtevredenheid 7,2 6,6 In haar aanmeldingsformulier geeft de school aan dat ze naar aanleiding van de tevredenheidonderzoeken de volgende stappen heeft gezet. Bovenstaande gegevens komen uit de tevredenheidonderzoeken van 2010 en In april 2014 is het tevredenheidonderzoek onder derdeklasleerlingen en hun ouders afgenomen. De resultaten inclusief landelijke scores zullen in juni 2014 beschikbaar zijn. Najaar 2014 staat het kwaliteitsonderzoek gepland onder alle leerlingen, ouders en medewerkers. Dit is het onderzoek dat de school elke vier jaar doet op basis van de kwaliteitsvragenlijst vo. Stappen naar aanleiding van eerdere onderzoeken: (1) meer inspraak van leerlingen door de instelling van het leerlingenbestuur; (2) meer invloed van docenten door de instelling van overleg schoolleiding-sectievoorzitters; (3) uitbreiding internationale activiteiten ontwikkeld voor niet-tto-leerlingen. De school leverde de uitkomsten van het Schoolkompas, waarin de school vergeleken wordt met de directe concurrent. De leerlingen zijn met een 7,2 10

11 tevreden over de school. Uit de gesprekken bleek dat de school het gevoerde beleid aanpast aan de uitkomsten van de tevredenheidonderzoeken, aldus bijvoorbeeld de vertegenwoordigers van het leerlingenbestuur. 7. Het excellentiebeleid van de school (Criterium 5) Het uitgangspunt van de jury is dat een excellente school zeer goede resultaten behaalt en een weloverwogen onderwijsinrichting laat zien. Daarenboven kan een school op een specifiek excellentiegebied uitblinken. Dat kan betrekking hebben op diverse zaken en bijvoorbeeld gericht zijn op een inhoudelijk domein en/of op een specifieke groep leerlingen. 7.1 Het schooleigen excellentiebeleid (Indicator XII) Volgens de aanmelding kent het Rijnlands Lyceum Wassenaar een excellentiegebied waarop de focus wordt gelegd. De school licht dit in haar aanmeldingsformulier als volgt toe. De school kiest voor een samenhangend excellentiebeleid dat toegankelijk is voor zo veel mogelijk leerlingen. De samenhang in het excellentiebeleid is de opvoeding tot wereldburger. Meer dan 60% van de leerlingen volgt tweetalig onderwijs. Dit op zich al verrijkende programma is verdiept met ERKprogramma s voor de moderne vreemde talen, zoals DELF Scolaire en het Goethe-programma, het IB Engels en het vak International Social Studies in de bovenbouw, leerlingenuitwisselingen en internationaliseringsactiviteiten zoals Model United Nations en Public Speaking. Dit schooljaar is het vak Chinese taal en cultuur toegevoegd. Om leerlingen met bijzondere interesse in de kunstvakken en de bètavakken te faciliteren, biedt de school ook voor deze disciplines extra programma s. De aandacht voor het excellentiegebied is gericht op alle leerlingen van de school. Tijdens haar presentatie voor een delegatie van de jury heeft de school aandacht besteed aan haar excellentiebeleid. Het excellentiebeleid is niet exclusief : zo veel mogelijk leerlingen kunnen hiervan gebruikmaken. Meer dan 60% van de leerlingen volgt tweetalig onderwijs en verdiepingsprogramma s. Er is ook extra aandacht voor kunstvakken en bètavakken. De school werkt nu gericht aan het inzetten van ict: gebruik van digitale leermiddelen en de elektronische leeromgeving. Daarnaast is het HRM-beleid aangescherpt. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar wil haar leerlingen voorbereiden op een toekomst als wereldburger. De vwo-afdeling heeft naast het standaardcurriculum, tto, bètaklassen, een breed aanbod van niet-curriculaire vakken en activiteiten, zoals uitwisselingen met scholen in het buitenland, deelname aan internationale debatgroepen, kunstactiviteiten op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. De delegatie van de jury heeft gesproken met leerlingen die aan deze activiteiten deelgenomen hebben. Ook heeft ze gesproken met leerlingen over het nieuwe vak Chinese taal en cultuur, ze heeft een les Chinees bijgewoond, evenals een les tto en Nederlands in het vwo. Leerlingen zijn van mening dat de les Chinees een voorbeeld is van good practice. Leerlingen toonden zich betrokken. Leerlingen gaven aan een meer gevarieerde, activerende aanpak te waarderen binnen de lessen op het RLW. De pedagogisch-didactische 11

12 vaardigheden van het team zijn veelal traditioneel; er is nog weinig didactische variatie bij de reguliere lessen. 7.2 Erkenning door externe partijen (Indicator XIII) In de aanmelding stelt de school dat het gebied respectievelijk de gebieden waarop ze uitblinkt, wordt/worden erkend door externe partijen (bijvoorbeeld andere scholen, ouders of andere partners). De school licht dit in haar aanmeldingsformulier als volgt toe. Dit blijkt uit de waardering van het Europees Platform, de licentie van International Baccalaureate, de erkenning van Cambridge University van het RLW als attached centre. Daarnaast is er grote waardering van ouders en leerlingen voor de internationale activiteiten. Dit betreft bijvoorbeeld de vele internationale uitwisselingen van individuele leerlingen naar de buitenlandse partnerscholen. Op kunstgebied is er de erkenning door de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Op bètagebied is er de erkenning als Universum- en Jet-Net-school. Te noemen zijn verder de samenwerkende universiteiten: het Pre-University College en Junior TU Delft. De herkenbaarheid van het excellentiegebied blijkt volgens de aanmelding verder uit: deelname aan een netwerk dat betrekking heeft op dit gebied; verworven projectgelden op dit gebied. De jury heeft diverse referenten gevraagd in hoeverre ze de kwaliteit van het Rijnlands Lyceum Wassenaar onderschrijven en het excellentiebeleid van de school herkennen. Van twee referenten kreeg de jury een reactie. Uit deze referenties komt onder meer naar voren dat de school leerlingen veel mogelijkheden biedt voor eigen inbreng, dat de school een internationaal karakter heeft en dat er een professionele cultuur heerst. 7.3 Versterking van het excellentiebeleid in de toekomst (Indicator XIV) Het Rijnlands Lyceum Wassenaar heeft plannen om haar excellentiefocus in de toekomst verder te versterken. De school beschrijft deze plannen in haar aanmeldingsformulier als volgt. (1)Versterkte aandacht in de school voor complex didactisch handelen om beter recht te doen aan verschillen tussen leerlingen met als concreet resultaat versterking van de doorstroming van de leerlingen. (2) Dit schooljaar zijn wij in klas 2 en 4 gestart met het nieuwe vak Chinese taal en cultuur. In de komend jaren willen wij dit vak volwaardig opnemen in het curriculum. Volgend schooljaar breiden wij dit vak uit naar klas 3 en 5. We hebben dan een doorlopend curriculum Chinees voor klas 2 t/m 5. De in dit schooljaar (2013/2014) gestarte groep Chinees in klas 2 kan als eerste lichting in het schooljaar 2017/2018 eindexamen vwo in dit vak doen. (3) Versterkte aandacht voor Europa in het internationaliseringsbeleid. Volgens de aanmelding sluiten de plannen op de volgende wijze aan op specifieke behoeften van (groepen) leerlingen. (1) Versterking van complex didactisch handelen is belangrijk voor alle leerlingen. Door in de instructie en verwerking rekening te houden met verschillen tussen leerlingen en leerstijlen zal de leerwinst van de individuele leerling toenemen. 12

13 (2) In het introductiejaar hebben 47 leerlingen zich aangemeld voor Chinees. We merken dat deze leerlingen genieten van het leren van een geheel anders opgebouwde taal. Deze generatie leerlingen vindt kennis van de Chinese maatschappij en cultuur belangrijk voor hun toekomst. (3) We merken dat meer leerlingen graag een keer een internationale uitwisseling doen. We hebben daarvoor contact gelegd met de Europese School in München. In de aanmelding wordt de aansluiting op de door de school gehanteerde didactische aanpak als volgt beschreven. Onze didactische aanpak heeft van oudsher twee pijlers. Het uitgangspunt van de school is vrij, niet stuurloos. De didactiek is gericht op zelfstandig denken en werken. Dat is een geleid (gestuurd) proces. Aan de hand van digitale leermiddelen willen we dit proces verder op maat versterken. Daarbij laten we de leerling de samenhang in kennis ontdekken. We doen dat door samenwerkingsprojecten tussen vakken. Op ons vwo-tto werken veel internationaal opgeleide docenten. Veel vakoverstijgende projecten op onze school zijn in de tweetalige afdeling ontstaan en daarna overgenomen en verder ontwikkeld voor de Nederlandse afdeling. Een voorbeeld is TTO-Olympics (tto) en het project Gordel van Smaragd (regulier). De gedelegeerden van de jury hebben kennis genomen van de plannen van de school om haar beleid te versterken zoals beschreven in het schoolplan. Ze stelt vast dat deze plannen aansluiten bij het gevoerde beleid. Er is sprake van een behoorlijk draagvlak voor het gevoerde beleid, waardoor er weinig belemmeringen zijn om door te pakken. Tegelijkertijd dient ook geconstateerd te worden dat het hier gaat om complexe veranderingen in het pedagogischdidactisch handelen die tijd nodig hebben. Wel zijn er voorbeelden van good practices in de school zoals lessen Chinese taal en cultuur, en tweetalig onderwijs om van te leren en dat gebeurt ook. 8. Opmerkingen Inspectie Geen aanvullende opmerkingen. 9. Conclusie Het Rijnlands Lyceum Wassenaar, afdeling vwo, laat een positief beeld zien met enkele kanttekeningen. Het schoolklimaat is veilig en stimulerend, een belangrijke voorwaarde voor goed onderwijs. De leerlingen zijn gekend op deze school. Dit wordt zeer gewaardeerd door de leerlingen en hun ouders. De uitgangssituatie is gunstig; leerlingen hebben geen opvallende leerachterstanden, behalve een groep dyslectische leerlingen en kinderen van expats die de Nederlandse taalvaardigheid missen (ongeveer 17% van de leerlingen). Eigenlijk is het omgekeerde het geval: de milieus waaruit de meeste leerlingen afkomstig zijn, geven hen een voorsprong qua kennis en ervaring ten opzichte van de gemiddelde leerling in ons land. De ouders zijn betrokken, dat is positief. Soms zijn de verwachtingen van het thuismilieu echter zo hoog dat leerlingen daaronder dreigen te bezwijken. De school grijpt dan in en spreekt met de ouders. Ook wordt waar nodig bijvoorbeeld 13

14 faalangsttraining aangeboden. Het team is betrokken, de schoolleiding competent. Samen hebben zij het herstel bewerkstelligd van de school na een lastige periode met matige resultaten in het verleden. De ouders zijn een factor van (bovengemiddelde) betekenis. Zij hechten grote waarde aan een (vwo-)diploma en zetten de school onder druk. Het team weet daar vrij goed mee om te gaan. De huisvestingssituatie is adequaat. Er is stevige concurrentie van de scholen in de omgeving. De sterke toename van het leerlingenaantal op het Rijnlands Lyceum Wassenaar kan gezien worden als een signaal van de doelgroep dat dit een aantrekkelijke school is. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar is ambitieus en innovatief. De wensen van de ouders, leerlingen en de concurrerende scholen zetten druk op dit proces. De school focust op het wereldburgerschap voor haar leerlingen en wat dat voor hen betekent. Er is sprake van een samenhangende visie waarbij taalvaardigheid, functioneren in een internationale context en verantwoordelijkheid voor de wereld om hen heen verbonden worden. Om inhoud te geven aan deze visie heeft de school een aantrekkelijk en gevarieerd aanbod aan activiteiten. Deze hebben betrekking op sociale, religieuze, culturele, geografische en historische aspecten. Het geheel van de opbrengsten overziend, scoort de vwo-afdeling van de school iets boven het landelijk gemiddelde. Er is sprake van tamelijk stabiele, niet excellente resultaten. Het gemiddelde CE-cijfer ligt boven het landelijk gemiddelde; de percentielscore CE 2014 is 81. De discrepanties tussen CE- en SE-cijfers voldoen aan de norm. Het geslaagdenpercentage ligt iets boven het landelijk gemiddelde. De kernvakken scoren gemiddeld. Het rendement van de onder- en bovenbouw ligt boven het gemiddelde. De afdeling vwo heeft een aanzienlijke toegevoegde waarde. Ongeveer een derde van de leerlingen die in 2014 geslaagd zijn, had een advies lager dan vwo. De ouders investeren aanzienlijk in bijlessen en examentraining. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar wil haar leerlingen voorbereiden op een toekomst als wereldburger. Naast het standaard-curriculum heeft de vwo-afdeling tweetalig onderwijs, bètaklassen, een breed aanbod van buitencurriculaire vakken en activiteiten, zoals uitwisselingen met scholen in het buitenland, deelname aan internationale debatgroepen en kunstactiviteiten op de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. In die zin is er sprake van een beredeneerde aanpak die als een rode draad door de school loopt. Op de vraag of deze school behoorlijke onderwijskwaliteit biedt aan haar doelgroep is het antwoord ja, maar het ontbreekt binnen de lessen aan onderwijs dat goed aansluit op de specifieke leerbehoeften van elke leerling. De school blijft in haar klassikale aanpak achter de ontwikkelingen aan lopen. Juist dit type leerling heeft veel meer baat bij maatwerk. De resultaten zouden wat hoger kunnen zijn, bijvoorbeeld door het determinatiebeleid aan te scherpen. Maar dat zou wel eens ten koste kunnen gaan van de toegevoegde waarde die aanzienlijk is (en waar de ouders flink aan meebetalen door bijlessen). Er zijn uitdagende mogelijkheden voor talentvolle 14

15 leerlingen die meer willen en kunnen. Met name het brede onderwijsaanbod van de onderwijssupermarkt die het Rijnlands Lyceum Wassenaar is, biedt elk wat wils. Voorwaarde is wel dat de leerling zijn best doet. In die zin ligt de lat vrij hoog. Sterk punt van de school is het zeer brede onderwijsaanbod, vooral buitencurriculair. Voorts noemt de jury het excellentiebeleid, talentontwikkeling, uitdagend onderwijs door een breed aanbod en internationalisering. Aandachtspunten zijn de forse daling van de resultaten bij wiskunde (zij het niet onder het landelijk gemiddelde) en de borging van de examenresultaten. Voorts kunnen de pedagogisch-didactische vaardigheden winnen aan verscheidenheid. Met de interessante ontwikkeling van een goede Rijnlandse Les is dit in gang gezet. Alles overziende is de jury van oordeel dat het Rijnlands Lyceum Wassenaar op basis van de door de jury waargenomen kenmerken en gerapporteerde bevindingen het predicaat Excellente School (vwo) 2014 toekomt. 15