Externe kwaliteitsevaluatie. Alcoholbepaling in bloed 2005/2. Oktober

Transcriptie

1 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Klinische Biologie Externe kwaliteitsevaluatie Alcoholbepaling in bloed 2005/2 Oktober Dit rapport mag uitsluitend worden gereproduceerd, gepubliceerd of gedistribueerd met toestemming van het WIV. 15/02/06 1/20

2 EXPERTENCOMITE ALCOHOLBEPALING IN BLOED WIV (secretariaat) tel: 02/ ; fax: 02/ ; Enquête coördinator: Dr N. Hamers: Tel: 02/ ; Statisticus: W. Coucke : tél:02/ ; w.coucke@iph.fgov.be C. Charlier tel : 04/ ; fax : 04/ ; c.charlier@chu.ulg.ac.be W. Lambert tel : 09/ ; fax: 09/ ; willy.lambert@ugent.be F. Martens tel: 056/ ; fax: 056/ ; frank.martens@azgroeninge.be H. Neels tel: 03/ ; fax: 03/ ; hugo.neels@zna.be E. Noël tel: 065/ ; fax: 065/ ; J. Tytgat tel: 016/ ; jan.tytgat@pharm.kuleuven.ac.be V. Maes tel: 02/ ; fax: 02/ ; viviane.maes@az.vub.ac.be M. Van Damme tel: 02/ ; fax: 02/ ; mvandamm@ulb.ac.be A. Verstraete tel: 09/ ; fax: 09/ ; alain.verstraete@ugent.be P. Wallemacq tel: 02/ ; fax: 02/ ; Wallemacq@lbcm.ucl.ac.be 15/02/06 2/20

3 INHOUDSTABEL 1. INLEIDING RESULTATEN GEWONE STATISTISCHE VERWERKING ANALYSE VAN DE RESULTATEN VAN DE GEBRUIKERS VAN DE CHROMATOGRAFISCHE METHODEN VOOR DAG 1, 2 EN Inleiding Berekening VOORSTEL VAN HET NIEUWE KONINKLIJK BESLUIT ANALYSE VAN DE RESULTATEN VAN DE LABORATORIA BEKOMEN TIJDENS DE ENQUÊTE 2005/ ALGEMEEN BESLUIT /02/06 3/20

4 1. Inleiding Twee analyses werden voorgesteld ter gelegenheid van deze enquête. Voor de bereiding van de stalen werd een pool van humaan serum gespiked met ethanol. Enerzijds werd voor alle methoden de gewone evaluatie met de geleverde resultaten van dag 1 uitgevoerd. De resultaten van alle methoden werden in eenzelfde bestand samengevoegd. Staal Ethanol (g/l) Dag 1 E/6402 ± 0.0 E/6405 ± 0.20 E/6396 ± 0.50 E/6399 ± 0.80 E/6510 ± 1.20 E/6508 ± 1.50 Anderzijds werd, in het kader van de aankomende wijziging van de wetgeving en de invoering van de gaschromatografische methoden als wettelijke methoden, een bijzondere enquête op drie verschillende dagen voorgesteld. Deze heeft als doel een grondigere evaluatie te maken van de performanties. De laboratoria die hebben deelgenomen hebben drie reeksen stalen gekregen om drie verschillende dagen te doseren. Staal Staal Staal Ethanol (g/l) Dag 1 Dag 2 Dag 3 E/6402 E/6400 E/6398 ± 0.0 E/6405 E/6394 E/6401 ± 0.20 E/6396 E/6403 E/6397 ± 0.50 E/6399 E/6404 E/6395 ± 0.80 E/6510 E/6506 E/6509 ± 1.20 E/6508 E/6511 E/6507 ± 1.50 Geen enkele andere stof werd toegevoegd aan deze stalen. 15/02/06 4/20

5 2. Resultaten De resultaten bekomen door alle deelnemers met de Casier Delaunois methode, de enzymatische methoden alsook de teruggestuurde antwoorden van dag 1 voor de gebruikers van de chromatografische methoden werden behandeld volgens de gewone procedure. In de onderstaande tabel vindt u voor elke groep gebruikers de mediaan, de standaard deviatie (SD) en de variatie coëfficiënt (CV) en het aantal resultaten. Berekening van de targetwaarde Alle resultaten bekomen met de gaschromatografische methoden werden in het bestand geselecteerd om de berekening van de targetwaarde uit te voeren. Dit geeft de volgende resultaten: Staal Ethanol (g/l) Targetwaarde E/6402 ± 0.0 E/6405 ± 0.21 E/6396 ± 0.51 E/6399 ± 0.82 E/6510 ± 1.21 E/6508 ± 1.52 De resultaten komen overeen met de globale medianen bekomen voor de resultaten van dag 1. 15/02/06 5/20

6 Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6396 METHOD Median SD CV No.res 001 Casier Delaunois % Direct Gas Chromatography - (capillary-column) % Direct Gas chromatography (packed-column) % Headspace chromatography (capillary-column ) % ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym % ADH- Abbott TDx/ADx % ADH- Bayer Advia ADH- Beckman % ADH- Dade (Emit) % ADH- Roche % ADH- Vitros % ADH - Dade Dimension % 9 Global results (all methods and all measuring systems) % 193 Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6399 METHOD Median SD CV No.res 001 Casier Delaunois % Direct Gas Chromatography - (capillary-column) % Direct Gas chromatography (packed-column) % Headspace chromatography (capillary-column ) % ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym % ADH- Abbott TDx/ADx % ADH- Bayer Advia ADH- Beckman % ADH- Dade (Emit) % ADH- Roche % ADH- Vitros % ADH - Dade Dimension % 9 Global results (all methods and all measuring systems) % /02/06 6/20

7 Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6402 METHOD Median SD CV No.res Er werd geen ethanol toegevoegd aan dit staal vandaar de afwezigheid van de mediaan voor sommige groepen 001 Casier Delaunois Direct Gas Chromatography - (capillary-column) Direct Gas chromatography (packed-column) Headspace chromatography (capillary-column ) ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym ADH- Abbott TDx/ADx ADH- Bayer Advia ADH- Beckman ADH- Dade (Emit) ADH- Roche ADH- Vitros ADH - Dade Dimension 9 Global results (all methods and all measuring systems) Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6405 METHOD Median SD CV No.res 001 Casier Delaunois % Direct Gas Chromatography - (capillary-column) % Direct Gas chromatography (packed-column) % Headspace chromatography (capillary-column ) % ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym % ADH- Abbott TDx/ADx % ADH- Bayer Advia ADH- Beckman % ADH- Dade (Emit) % ADH- Roche % ADH- Vitros % ADH - Dade Dimension % 9 Global results (all methods and all measuring systems) % /02/06 7/20

8 Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6508 METHOD Median SD CV No.res 001 Casier Delaunois % Direct Gas Chromatography - (capillary-column) % Direct Gas chromatography (packed-column) % Headspace chromatography (capillary-column ) % ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym % ADH- Abbott TDx/ADx % ADH- Bayer Advia ADH- Beckman % ADH- Dade (Emit) % ADH- Roche % ADH- Vitros % ADH - Dade Dimension % 9 Global results (all methods and all measuring systems) % 192 Ethyl-alcohol (01880) g/l E/6510 METHOD Median SD CV No.res 001 Casier Delaunois % Direct Gas Chromatography - (capillary-column) % Direct Gas chromatography (packed-column) % Headspace chromatography (capillary-column ) % ADH - Abbott (Aeroset) ADH- Abbott AxSym % ADH- Abbott TDx/ADx % ADH- Bayer Advia ADH- Beckman % ADH- Dade (Emit) % ADH- Roche % ADH- Vitros % ADH - Dade Dimension % 9 Global results (all methods and all measuring systems) % /02/06 8/20

9 Gebruikte interne standaarden voor de chromatografische methoden 2-butanon (ethyl methyl keton) 1 Isopropanol (2-propanol, 2-hydroxypropaan, dimethylcarbinol 4 n-butanol (1-butanol, 1-hydroxybutaan, propylcarbinol) 3 n-propanol (1-propanol, 1-hydroxypropaan, ethylcarbinol) 6 t-butanol (2-methyl-2-propanol, t-butylalcool) 2 acetonitrile 1 Aanwezigheid van andere stoffen Geen enkele andere stof werd aan de stalen toegevoegd. Alle stalen werden met dezelfde matrix bereid waaraan de nodige hoeveelheid ethanol werd toegevoegd. Eén laboratorium heeft foutief ether gevonden in het staal 6399 ; een ander laboratorium heeft foutief aceton aangetroffen in het staal 6396 en een ander laboratorium in de stalen 6398, 6400 et 6402 ; de aanwezigheid van isopropanol werd vermeld in stalen 6401, 6394 et 6405 door een vierde laboratorium. Eén laboratorium heeft foutief isopropanol gevonden in 3 stalen (6401, 6394 en 6405) en ether in het staal /02/06 9/20

10 3. Gewone statistische verwerking De vergelijking van de resultaten gebeurde volgens een niet-parametrische methode, de methode van Tukey (J.W. Exploratory data analysis. Reading, M.A. : Addison- Wesley, 1977). Deze methode is op onze website beschreven in de brochure van Professor Albert onder het volgende adres: (choisir «brochures») Globaal rapport Om uw resultaten te evalueren geven wij u in dit rapport een reeks parameters die uw groep en het geheel van de resultaten karakteriseren (mediaan, CV en SD). Het individueel rapport bevat de volgende informatie: mediaan, standaarddeviatie (SD) en variatiecoëfficient (CV) met afwijkingsindex (D) van uw eigen resultaten ten overstaan van de mediaan van uw groep, alsook de grafische voorstelling van de positie van uw resultaat mediaan, standaarddeviatie (SD) en variatiecoëfficient (CV) met afwijkingsindex (D) van uw eigen resultaten ten overstaan van de globale mediaan, alsook de grafische voorstelling van de positie van uw resultaat Berekening van D D = (R-M)/SD R : resultaat M : mediaan van de gebruikte methode SD : standaarddeviatie van de gebruikte methode Grafische voorstelling R (uw resultaat) O I M I O slecht twijfelachtig goed twijfelachtig slecht 15/02/06 10/20

11 4. Analyse van de resultaten van de gebruikers van de chromatografische methoden voor dag 1, 2 en 3 Inleiding Aangezien de laboratoria 6 stalen gekregen hebben (in feite dezelfde stalen) om op 3 verschillende dagen twee metingen uit te voeren, zijn we in staat om een schatting op te stellen van 3 verschillende vormen van variabiliteit. De gewone formules die gebruikt worden om de standaarddeviatie te berekenen zijn niet geschikt in dit geval. De gegevens zijn immers gegroepeerd, ze kunnen niet als onafhankelijk van elkaar worden beschouwd. Elke deelnemer aan de enquête CHROMATO (dag1+2+3) heeft 6 resultaten geleverd, verdeelbaar in drie paren van 2 resultaten (aangezien elk laboratorium de analyses op drie verschillende dagen uitgevoerd heeft). De basisgedachte achter de verschillende niveaus van variabiliteit ligt in het feit dat de variabiliteit tussen gegevens afhangt van hoe sterk de gegevens op elkaar lijken. 1. Gegevens die op hetzelfde staal in hetzelfde labo kort na elkaar bekomen zijn, zullen naar verwachting zeer sterk gelijkend zijn. De intra-dag variabiliteit tussen deze gegevens kan ook als 'herhaalbaarheid' worden aangeduid. Ze werd berekend voor de drie paar metingen op dezelfde dag uitgevoerd en wordt weergegeven in de onderstaande paragraaf 1). 2. Gegevens die op hetzelfde staal in hetzelfde labo genomen zijn op vrij ver van elkaar verwijderde tijdstippen zullen minder sterk op elkaar lijken dan gegevens die kort na elkaar verzameld zijn. De variabiliteit tussen gemiddelden van de gegevens genomen op verschillende dagen, wordt ook aangeduid met de term inter-dagen reproduceerbaarheid. Om de totale variabiliteit tussen de 6 metingen op verschillende dagen te schatten dienen we de intra-lab, intra-dag variabiliteit erbij op te tellen. Ze wordt weergegeven in de onderstaande paragraaf 2). 3. Daarnaast is er ook een variabiliteit tussen de gemiddelden bekomen door verschillende labo's. Dit noemen we de inter-laboratoria reproduceerbaarheid. Indien men de variabiliteit wenst te kennen tussen twee onafhankelijke metingen in twee onafhankelijke labo's, dient men daar nog de twee vorige variabiliteiten intradag en inter-dagen bij te tellen Ze wordt weergegeven in de onderstaande paragraaf 3). 15/02/06 11/20

12 Berekening De variantieanalyse werd met een lineair model, dat de verschillende variabiliteiten precies schat, uitgevoerd. Dit model genoemd restricted maximum likelihood estimation methode werd beschreven door J.C. Pinheiro en D.M. Bates in Mixed effects Models in S and S Plus. ed Springer USA, Met behulp van dit lineaire model hebben wij voor elke chromatografische methode een berekening van de verwachte waarde voor het gemiddelde, evenals de standaarddeviatie en de variatiecoëfficiënt uitgevoerd. De bekomen resultaten werden beschreven voor de drie variabiliteitscategorieën. 1) intra-laboratorium, intra-dag of herhaalbaarheid Concentratie g/l ± SD (CV %) Methode 0,2 0,5 0,8 1,2 1,5 Direct capillaire ± (4.4) ± (2.4) ± (1.5) 1.24 ± (1.8) 1.54 ± (2.9) Direct compact ± (1.8) ± (0.8) ± (1.5) 1.19 ± (1.0) 1.48 ± (1.6) Headspace ± (3.8) ± (2.9) ± (2.4) 1.22 ± (3.2) 1.53 ± (2.0) 2) totale intra-laboratorium, inter-dag Concentratie g/l ± SD (CV %) Methode 0,2 0,5 0,8 1,2 1,5 Directe capillaire ± (5.0) ± (3.5) ± (3.2) 1.24 ± (2.2) 1.54 ± (4.0) Directe compact ± (2.9) ± (1.6) ± (2.4) 1.19 ± (1.4) 1.48 ± (1.8) Headspace ± (5.8) ± (4.5) ± (3.7) 1.22 ± (4.2) 1.53 ± (2.5) 3) totale inter-laboratoria Concentratie g/l ± SD (CV %) Methode 0,2 0,5 0,8 1,2 1,5 Directe capillaire ± (11.6) ± (7.1) ± (8.1) 1.24 ± (7.2) 1.54 ± (5.8) Directe compacte ± (6.7) ± (3.6) ±.032 (4.0) 1.19 ± (2.7) 1.48 ± (4.8) Headspace ± (7.9) ± (5.8) ±.044 (5.3) 1.22 ± (6.0) 1.53 ± (5.1) 15/02/06 12/20

13 5. Voorstel van het nieuwe Koninklijk Besluit in het kader van de verkeersveiligheid Dit voorstel probeert de verwachte performanties van de experten te definiëren met als doel een methode te garanderen met een maximale onzekerheid van 0,1g/L tussen het gemiddelde van de 2 analytische resultaten en de minimale concentratie werkelijk aanwezig in het staal met een probabiliteit van 99.9%. De betrouwbaarheid van de analytische resultaten hangt af van de twee belangrijkste parameters, nauwkeurigheid en juistheid. Om een maximale onzekerheid van 0,1g/L te verzekeren, kunnen wij een theoretische maximale bias vastleggen (schatting van de nauwkeurigheid) en een maximaal verschil tussen de twee opeenvolgende resultaten (schatting van de juistheid) in functie van de gemeten concentratie (zie onderstaande tekst paragraaf 4). ANNEXE I Méthode et critères de dosage de l alcool dans le sang. Le dosage de l alcool dans le sang est réalisé avec une technique de chromatographie en phase gazeuse répondant aux critères ci-dessous BIJLAGE I Methode en criteria tot het bepalen van het alcoholgehalte in bloed. De analyse voor het doseren van alcohol in het bloed wordt uitgevoerd met behulp van gaschromatografie die beantwoordt aan volgende criteria 1. Le laboratoire dispose d une procédure standard 1. Het laboratorium beschikt over een détaillée décrivant: gedetailleerde standaardprocedure met beschrijving van 1.1. Le type de colonne utilisée et les conditions 1.1. Het gebruikte kolomtype en de de l analyse. Ces conditions doivent garantir une séparation complète des pics obtenus analysevoorwaarden, die een volledige scheiding moeten garanderen van de pour les composants suivants : éthanol, pieken voor volgende substanties: méthanol, acétone, isopropanol et standard interne. ethanol, methanol, aceton, isopropanol en de interne standaard Le choix du standard interne et sa procédure d utilisation De keuze van de interne standaard en zijn gebruiksaanwijzing 1.3. La procédure de validation des résultats Procedure voor de validatie van de 2. Le pouvoir de séparation de la colonne doit pouvoir être démontré de manière régulière pour les composants cités ci-dessus (approximativement 1 g/l) ; la fréquence de ce contrôle est fixée par écrit. resultaten. 2. Op regelmatige basis moet het bewijs van volledige scheiding van hogergenoemde componenten (ongeveer 1 g/l) kunnen aangetoond worden; de frequentie van controle wordt schriftelijk vastgelegd. 3. La fréquence de l étalonnage, le nombre de contrôles (minimum 2 de niveaux différents) et les blancs (minimum 1) introduits par série d analyses sont fixés par écrit. 3. De frequentie van de calibratie en het aantal controles (minimum 2 van verschillende niveau s) en blancos (minimum 1) dat in elke analysegang wordt meegenomen worden schriftelijk vastgelegd. 15/02/06 13/20

14 4. Un dossier de validation doit être disponible avec une description de la limite de détection, de la limite de quantification, de la répétabilité, de la reproductibilité et de la linéarité (entre 0g/L et 3,0 g/l) de la méthode utilisée. Le biais est également calculé à partir d un matériau de référence certifié (dilué ou non à des concentrations de 0,20 0,50 0,80 1,20 et 1,50 g/l). Moyenne analytique* Biais max** (g/l) 0-0,40 15% (valeur cible 0,20 g/l) 0,41-0,69 5% (valeur cible 0,50 g/l) 0,70-et plus 3% (valeurs cibles 0,80, 1,20 et 1,50g/L) Moyenne*: moyenne des 2 mesures exprimée en g/l Biais max**: biais maximum admis de la méthode L échantillon est analysé en double. La différence entre ces 2 analyses doit répondre aux critères décrits dans la table ci-dessous. 4. Een validatiedossier moet beschikbaar zijn met beschrijving van de detectielimiet, de kwantificatielimiet, de repeteerbaarheid, de reproduceerbaarheid en de lineariteit ( tussen 0g/L en 3,0g/L) van de gebruikte methode. Tevens wordt de bias bepaald met behulp van gecertificeerd referentiemateriaal (al dan niet verdund tot een concentratie van 0,20, 0,50, 0,80, 1,20 en 1,50 g/l). Analytisch gemiddelde* Maximale bias** (g/l) 0-0,40 15% (targetwaarde 0,20 g/l) 0,41-0,69 5% (targetwaarde 0,50 g/l) 0,70 en hoger 3% (targetwaarden 0,80, 1,20 en 1,50 g/l) Gemiddelde*: gemiddelde van de twee resultaten in g/l Max bias**: maximum toegelaten bias van de methode Elk staal wordt in duplo geanalyseerd. Het verschil tussen de twee bepalingen moet beantwoorden aan de criteria vastgesteld in onderstaande tabel. Moyenne analytique* Diff max** (g/l) 0-0,40 12% 0,41 et plus 8% Moyenne*: moyenne des 2 mesures exprimée en g/l Diff max**: différence maximum admise entre les deux mesures. 5. Le laboratoire dispose d une procédure standard décrivant la manière d établir un rapport d expertise. 6. Le résultat repris dans le rapport final est la moyenne des deux analyses moins 0,10g/L pris comme facteur de correction de l incertitude. 7. Les instructions suivantes doivent être respectées pour les recalculs: - Le coefficient de métabolisation utilisé est le coëfficient généralement scientifiquement accepté de 0.15g/L par heure pendant les 4 premières heures de la phase d élimination et de 0.10g/L par heure pendant les deux heures suivantes. La procédure de recalcul n est effectuée que pour une période maximale de 6 heures. - Un recalcul n est effectué que si la moyenne des 2 mesures moins 0,10g/L est supérieure ou égale à 0.20g/L. Analytisch gemiddelde* Maximaal verschil** (g/l) 0-0,40 12% 0,41 en hoger 8% Gemiddelde*: gemiddelde van de twee resultaten in g/l Max verschil**: maximum toegelaten verschil tussen de twee metingen 5. Het laboratorium beschikt over een standaard procedure met beschrijving van de manier waarop een expertiserapport wordt opgesteld. 6. Voor het bekomen van het te rapporteren resultaat wordt 0,10g/L afgetrokken van het gemiddelde van de twee bepalingen als technische correctie voor de meetonzekerheid. 7. Volgende instructies moeten gevolgd worden voor de uitvoering van terugrekeningen: - De gebruikte metabolisatie coëfficiënt is de wetenschappelijk algemeen aanvaarde coëfficiënt van 0.15g/L per uur gedurende de 4 eerste uren van de eliminatie fase en van 0.10g/L per uur tijdens de twee volgende uren. Er wordt voor een periode van maximum 6 uur teruggerekend. - De terugrekening wordt alleen uitgevoerd als het gemiddelde tussen de twee metingen verminderd met 0,10g/L, gelijk aan of hoger dan 0,20 g/l is. 15/02/06 14/20

15 6. Analyse van de resultaten van de laboratoria bekomen tijdens de enquête 2005/2 De analyse van de gegevens van de enquête 2005/2 heeft ons de gelegenheid gegeven de performanties op het terrein ten opzichte van de voorgestelde tekst te evalueren. B ias waargenomen tijdens de enquête 2005/2 Om de bias van elke laboratorium te kunnen evalueren ten opzichte van de targetwaarde (mediaan van alle resultaten bekomen met de verschillende chromatografische methoden) hebben wij eerst het verschil berekend van elk resultaat ten opzichte van deze targetwaarde met de volgende formule: (r- t)/t waar r het resultaat en t de targetwaarde zijn. Vervolgens hebben wij de mediaan van de 6 verschillen berekend om de bias van het laboratorium uit te drukken. Dezelfde oefening werd ook uitgevoerd op de absolute waarden van de verschillen. De resultaten werden in de onderstaande tabellen weergegeven. Deze oefening werd enkel uitgevoerd voor de deelnemers die de 36 resultaten doorgegeven hebben. 15/02/06 15/20

16 Mediaan van de bias (n=6) in absolute waarden (%) Concentratie g/l Max aanvaarde bias 15% 5% 3% 3% 3% % 1.96% 0.00% 1.65% 2.63% % 3.92% 1.83% 1.24% 0.99% % 8.82% 7.93% 6.61% 8.22% % 6.86% 7.32% 6.61% 4.93% % 1.96% 3.66% 1.24% 1.64% % 3.92% 1.83% 0.41% 2.30% % 1.96% 1.22% 2.89% 3.62% % 0.00% 1.22% 0.83% 0.66% % 0.00% 2.44% 0.41% 0.66% % 7.16% 6.59% 5.33% 4.05% % 0.98% 3.05% 2.07% 2.63% % 1.96% 3.05% 4.96% 3.62% % 2.94% 0.61% 1.65% 2.96% % 6.86% 9.15% 11.57% 5.92% % 5.88% 4.27% 2.89% 2.96% % 7.84% 9.15% 7.44% 9.87% Mediaan 4.76% 3.43% 3.05% 2.48% 2.96% P % 6.86% 6.77% 5.65% 4.27% P % 7.50% 8.54% 7.02% 7.07% Als de mediaan van de bias op het teken na identiek is in de twee tabellen (met en zonder rekening te houden met het teken), wijst dit op de aanwezigheid van een systematische bias waarbij de richting wordt aangegeven door het teken in de onderstaande tabel (blauwe cijfers). Mediaan van de bias (n=6) rekening houdend met het teken (%) concentratie g/l Max aanvaarde bias 15% 5% 3% 3% 3% % 1.96% 0.00% -1.65% -2.63% % 3.92% 1.22% 0.83% 0.33% % -8.82% -7.93% -6.61% -8.22% % -6.86% -7.32% -6.61% -4.93% % -1.96% -3.66% -1.24% -1.64% % -3.92% -1.83% 0.00% -2.30% % 1.96% 1.22% 2.89% 3.62% % 0.00% -1.22% 0.83% -0.66% % 0.00% -2.44% 0.00% -0.66% % 1.96% 0.98% 0.04% -1.61% % 0.00% 0.00% -2.07% 0.33% % 1.96% 3.05% 4.96% 3.62% % 1.96% 0.61% 0.83% 2.30% % 6.86% 9.15% 11.57% 5.92% % 5.88% 4.27% 2.89% 2.96% % -5.88% -7.93% -4.96% -9.87% 15/02/06 16/20

17 Maximaal verschil per dag waargenomen tijdens de enquête 2005/2 Berekening van het maximale verschil waargenomen tussen de twee resultaten bekomen op dezelfde dag : Het verschil tussen de twee bekomen resultaten werd berekend voor alle laboratoria die op drie verschillende dagen telkens twee metingen voor elk staal hebben uitgevoerd: (r 2 /r 1 )-1 waar r 2 het hoogste en r 1 het laagste resultaat is. concentratie g/l % 8% 8% 8% 8% Dag % 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% % 8.00% 2.53% 4.35% 7.01% % 4.35% 4.11% 3.67% 4.41% % 2.04% 2.60% 1.75% 1.39% % 2.08% 0.00% 1.69% 0.67% % 2.08% 2.53% 0.83% 0.68% % 1.92% 1.22% 0.79% 1.29% % 1.96% 0.00% 0.82% 0.66% % 0.00% 3.75% 0.83% 0.00% % 11.84% 8.98% 20.35% 1.28% % 0.00% 5.00% 0.00% 4.05% % 1.92% 2.38% 0.79% 1.91% % 4.08% 0.00% 1.69% 2.03% % 1.82% 4.40% 2.27% 0.59% % 5.66% 1.18% 1.63% 0.64% % 5.45% 2.22% 3.03% 0.61% Mediaan 2.17% 2.06% 2.46% 1.66% 0.98% P % 6.83% 4.70% 4.01% 4.23% Dag % 0.00% 1.27% 0.00% 1.38% % 3.70% 1.19% 1.68% 0.66% % 4.26% 1.30% 0.88% 2.11% % 2.17% 4.00% 1.82% 1.42% % 4.00% 1.27% 0.85% 2.76% % 0.00% 2.50% 0.84% 4.11% % 1.92% 1.20% 0.81% 1.27% % 0.00% 1.23% 2.52% 0.00% % 0.00% 1.27% 0.83% 1.34% % 7.81% 9.79% 11.25% 0.14% % 1.96% 1.18% 2.50% 0.00% % 4.00% 1.19% 1.60% 0.64% % 0.00% 1.22% 1.65% 1.95% % 0.00% 2.38% 0.00% 1.29% % 1.89% 3.61% 2.48% 2.60% % 2.13% 2.70% 2.70% 0.74% Mediaan 0.25% 1.94% 1.27% 1.63% 1.32% P % 4.13% 3.81% 2.61% 2.68% 15/02/06 17/20

18 Dag % 0.00% 0.00% 0.00% 1.36% % 1.96% 0.00% 0.00% 1.33% % 0.00% 8.70% 2.68% 1.48% % 2.13% 1.35% 4.55% 4.83% % 2.00% 0.00% 0.83% 0.66% % 2.04% 1.25% 0.00% 2.74% % 0.00% 1.22% 5.93% 7.28% % 0.00% 0.00% 0.83% 0.66% % 0.00% 1.25% 0.83% 1.34% % 2.43% 3.54% 7.87% 4.89% % 0.00% 1.27% 1.71% 2.03% % 1.92% 1.19% 0.79% 1.94% % 0.00% 0.00% 3.25% 1.25% % 3.70% 1.12% 0.74% 2.52% % 0.00% 1.18% 0.79% 6.00% % 2.13% 0.00% 2.65% 4.55% Mediaan 0.00% 0.96% 1.18% 0.83% 1.98% P % 2.28% 2.45% 5.24% 5.44% 15/02/06 18/20

19 Berekening van het maximale verschil waargenomen tussen de 6 resultaten Voor de laboratoria die op drie verschillende dagen twee metingen voor elk staal uitvoerden, hebben wij het verschil genomen tussen de twee meest uiteenliggende resultaten voor de volgende berekening: (r 2 /r 1 )-1 waar r 2 het grootste en r 1 het laagste resultaat is Maximale afwijking tussen de 6 resultaten van eenzelfde laboratorium (%) concentratie g/l Max aanvaarde bias 12% 8% 8% 8% 8% % 4.00% 3.80% 2.59% 2.76% % 12.00% 7.59% 21.01% 12.00% % 6.52% 13.04% 5.50% 7.41% % 8.70% 6.76% 5.45% 7.80% % 8.33% 2.56% 3.39% 5.52% % 4.17% 3.80% 2.52% 4.11% % 1.92% 2.44% 8.47% 7.28% % 1.96% 1.23% 3.36% 0.66% % 1.96% 5.06% 1.67% 1.34% % 24.74% 21.58% 40.19% 13.55% % 4.00% 8.86% 5.13% 6.08% % 6.00% 2.38% 2.40% 3.23% % 8.16% 4.88% 7.63% 9.46% % 3.70% 13.10% 3.79% 9.68% % 5.66% 3.61% 4.96% 6.00% % 23.40% 24.32% 22.52% 25.76% Mediaan 9.31% 5.83% 4.97% 5.04% 6.68% P % 8.42% 9.91% 7.84% 9.51% P % 17.70% 17.34% 21.77% 12.77% 15/02/06 19/20

20 7. Algemeen besluit Voor wat betreft de methode, leveren de gebruikers van de directe gepakte kolom gaschromatografie de beste prestaties. De analyse van de huidige geleverde resultaten leidt tot het besluit dat de meeste laboratoria voldoen aan de vastgestelde criteria voor de aanvaardbare bias voor de concentraties van 0.2 en 0.5 g/l. Voor de hogere concentraties zal een inspanning moeten geleverd worden. Voor wat betreft de juistheid van de resultaten van de analyses uitgevoerd op dezelfde dag voldoet een meerderheid van de laboratoria. Er valt op te merken dat de juistheid goed blijft, zelfs indien men het maximale verschil tussen de 6 resultaten, geleverd op verschillende dagen, berekent. This report may not be reproduced, published nor distributed without prior consent from the WIV-ISP END 15/02/06 20/20