RAPPORT ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING O.B.S. DE BARTE

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING O.B.S. DE BARTE School : o.b.s. De Barte Plaats : Drachten BRIN-nummer : 14LR Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 24 en 25 maart 2009 Datum vaststelling : 9 juni 2009

2

3 VASTSTELLING RAPPORT Dit rapport bevat de resultaten van een Onderzoek naar de Kwaliteitsverbetering (OKV) dat de inspectie uitvoerde op 24 en 25 maart Het rapport is vastgesteld door dhr. dr. L.S.J.M. Henkens, hoofdinspecteur primair onderwijs en expertisecentra, te Utrecht op 9 juni Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

4

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL...9 Het kwaliteitsprofiel van o.b.s. De Barte BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...17 Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

6

7 1 INLEIDING Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering Op 24 en 25 maart 2009 bezocht de Inspectie van het Onderwijs o.b.s. De Barte in het kader van een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (OKV). Dit onderzoek vond plaats als vervolg op het periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) in 2007 waarbij de uitkomst aanleiding was om de ontwikkelingen op de school via een traject van geïntensiveerd toezicht nauwgezet te volgen. De inspectie gaat bij haar toezicht uit van het toezichtkader primair onderwijs In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: Bij dit OKV heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs op de school door na te gaan welke concrete acties de school heeft ondernomen om tot kwaliteitsverbetering te komen en tot welke resultaten dit heeft geleid. Het gaat er bij dit onderzoek om, te bepalen of de kwaliteit van het onderwijs op de school inmiddels van een aanvaardbaar niveau is. De inspectie heeft tenminste de normindicatoren beoordeeld, aangevuld met de indicatoren waarop blijkens het voorafgaande PKO de problemen zich concentreerden. Bij dit OKV heeft de inspectie hierover opnieuw een oordeel uitgesproken. Indien de inspectie daarnaast andere mogelijke tekortkomingen vermoedde, is hiernaar ook onderzoek gedaan. De indicatoren die in het onderzoek zijn betrokken staan vermeld in het kwaliteitsprofiel van hoofdstuk 2, waarbij de toegevoegde indicatoren cursief zijn aangegeven. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Het betrof de volgende documenten: de uitkomsten van de quick-scan, de leerlingen- en ouderenquête. De gegevens die uit deze documenten naar voren kwamen, zijn voor de inspectie aanleiding geweest om de door u verkregen oordelen op het aspect sfeer op school alleen te verifiëren (indicatoren 9.3 en 9.5). Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

8 De opzet van het onderzoek Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

9 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan de kwaliteitsaspecten en indicatoren. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van o.b.s. De Barte Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

10 Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig op school. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

11 Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 5 Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

12

13 3 BESCHOUWING Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op De Barte en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van De Barte en eerdere inspectieonderzoeken. Algemeen beeld In dit afsluitende onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (OKV) op De Barte staat de vraag centraal of de doelen van het schoolverbeteringstraject zijn bereikt en de kwaliteit van het onderwijs weer op een aanvaardbaar niveau is gebracht. De inspectie komt tot de conclusie dat de inspanningen van de school tot het gewenste resultaat hebben geleid. Het traject van geïntensiveerd toezicht wordt beëindigd. Ten eerste zijn de opbrengsten van een voldoende niveau. Ten tweede zijn essentiële onderdelen van het onderwijsleerproces verbeterd. De doelen uit het verbeterplan van de afgelopen twee jaar zijn in belangrijke mate gerealiseerd. Vooral het meer opbrengstgericht werken is van cruciaal belang geweest, alsmede de verbeterde onderlinge samenwerking in het team. De inspectie beschouwt het huidige positieve elan als vertrouwenwekkend voor de schoolontwikkeling. Tijdens het OKV is gebleken, dat voor een aantal onderdelen nog verbeteringen noodzakelijk zijn. Zo is de differentiatie in de tijd, instructie en verwerking op de verschillen tussen leerlingen op schoolniveau van onvoldoende niveau. Ook kan de verantwoordelijkheid die leerlingen krijgen voor hun eigen leerproces, verder toenemen. Tevens is gebleken dat het vaststellen van de effecten van de extra geboden hulp aan leerlingen aan kwaliteit moet winnen. Dit geldt ook voor onderdelen van de kwaliteitszorg. Met name de evaluatie van onderwijs en leren en het analyseren van leeropbrengsten verdienen de komende periode de nodige aandacht om ervoor te zorgen dat de school haar kwaliteit bewaakt. Een solide kwaliteitszorg kan voorkomen dat de school opnieuw geconfronteerd wordt met geïntensiveerd toezicht, zoals in het verleden is gebeurd. In 2003 is het toezicht ook een periode verscherpt geweest. Toelichting Resultaten De inspectie beoordeelt de eindopbrengsten als voldoende. Dit baseert zij op een analyse van de resultaten op een landelijk genormeerde eindtoets over drie jaren. De laatste twee jaar voldoen de leerresultaten op het einde van het basisonderwijs aan de door de inspectie gestelde ondergrens. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

14 Gedurende de schoolperiode zijn de resultaten eveneens van een voldoende niveau. Dit oordeel is gebaseerd op een analyse van de resultaten voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6. De resultaten van drie van de vijf toetsen liggen boven de ondergrenzen die de inspectie hanteert. Hierbij is rekening gehouden met de specifieke leerlingkenmerken. Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften stelt de school een leerlijn vast, die voorzien is van een ontwikkelingsperspectief en daarvan afgeleid tussendoelen voor de resterende schoolperiode. Vervolgens wordt leerstof gekoppeld aan de doelen. Voor de betreffende leerlingen heeft de inspectie vastgesteld dat zij naar verwachting presteren. Over de sociale vaardigheden van de leerlingen geeft de inspectie geen oordeel, omdat de school niet beschikt over genormeerde gegevens voor dit onderdeel. Wel brengt de school de sociaal-emotionele ontwikkeling in kaart. Kwaliteitszorg Drie onderdelen waren in 2007 al op orde: het inzicht in de leerlingenpopulatie, de borging van kwaliteit en het waarborgen van de sociale veiligheid. De planmatigheid van verbeteringen is nu ook als voldoende beoordeeld. De school heeft de afgelopen periode aangetoond gericht te werken aan verbeteractiviteiten. Drie andere onderdelen hebben zich positief ontwikkeld, maar de verbeteringen hebben nog niet geleid tot een voldoende beoordeling. Het systematisch analyseren van de leerresultaten gebeurt nog in onvoldoende mate op schoolniveau. Het evalueren van het onderwijs en leren is zeer recent gestart, door middel van het uitvoeren van een quick-scan. Verder dan het verzamelen van de resultaten is de school nog niet gekomen. Ook een vervolgplanning ontbreekt. Ten slotte heeft de inspectie kritiek op de verantwoording van gerealiseerde kwaliteit aan derden. De opsomming in de schoolgids is nauwelijks informatief waar het gaat om concreet geboekte resultaten en knelpunten. Onderwijsleerproces In het leerstofaanbod zijn twee verbeteringen vastgesteld. In de eerste plaats krijgen nu voldoende leerlingen leerstof aangeboden tot en met het niveau voor groep 8. Ook de afstemming van het aanbod voor Nederlands taal is verbeterd. Zo wordt het taalbeleidsplan uitgevoerd en is een nieuwe taalmethode ingevoerd. die tegemoet komt aan de onderwijsbehoeften van leerlingen. Hoewel nog pril, is er een voorzichtige uitwerking van het taalbeleid zichtbaar in de groepen. De vorming van een zogenoemde schakelklas is ook een voorbeeld van de extra aandacht voor het taalonderwijs. De school heeft hoge verwachtingen van de resultaten van dit project, dat volgend jaar zijn laatste (subsidie)jaar ingaat. Verder besteedt de school extra aandacht aan het technisch lezen. Nog dit jaar zal de school een aanbod voor voortgezet lezen invoeren, omdat de huidige werkwijze te weinig rendeert. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

15 In het onderwijsleerproces in de groepen is ook vooruitgang geboekt. In het bijzonder betreft het de kwaliteit van de uitleg, de aandacht voor strategieën en het volgen van de vorderingen van de leerlingen door de leraren. Op een drietal punten stelt de inspectie vast dat verbetering nodig en wenselijk blijft. Ondanks het gebruik van taakborden en weektaken is de keuze-vrijheid en eigen verantwoordelijkheid voor leerlingen te beperkt. Ook de structuur van zelfstandig werken is op schoolniveau nog onvoldoende zichtbaar. Het tweede aandachtspunt is de differentiatie van instructie en verwerking. Het beeld door de groepen heen is te wisselend. In een deel van de groepen is afstemming zichtbaar en van een adequaat niveau, maar elders nog (helemaal) niet. In het verlengde van de hier bovengenoemde punten ligt het derde verbeterpunt: het differentiëren van tijd naar verschillen tussen leerlingen. Vooral leerlingen die meer kunnen, krijgen nu te weinig leerinhouden aangeboden die zijn toegesneden op hun mogelijkheden. Schoolklimaat Het vorige inspectierapport was kritisch over het veiligheidsgevoel van leerlingen. Uit de leerlingenenquête blijkt weliswaar dat pesten voorkomt, maar ook dat leraren adequaat reageren. De resultaten van de enquête geven wel aanleiding voor nader onderzoek bij individuele leerlingen. Naar aanleiding van eerdere enquêtes hebben alle leerlingen inmiddels een weerbaarheidscursus gevolgd. Leraren geven opnieuw aan zich voldoende veilig te voelen op school. Uit de ouderenquête blijkt dat zijn in het algemeen tevreden zijn over de communicatie met de school en de mogelijkheden tot actieve betrokkenheid. Zorg en begeleiding De leerlingenzorg heeft in de zin van structuur en organisatie een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Procedures en afspraken zijn geborgd. De planmatigheid waarmee de zorg verleend wordt, is verbeterd ten opzichte van het vorige inspectie-onderzoek. Naar het oordeel van de inspectie blijft vooralsnog de evaluatie van de effecten van de zorg een aandachtspunt. Er nog in onvoldoende mate sprake van een scherpe evaluatie van zowel het resultaat als het proces van de verleende hulp. Concrete aanknopingspunten voor verdere behandeling blijven ten onrechte achterwege. De inspectie stelt overigens vast dat over de inhoud van het handelingsplan met de ouders wordt gecommuniceerd. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte

16

17 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit OKV heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit OKV leiden tot de volgende conclusie over het vervolg van het toezicht: De kwaliteit van het onderwijs op de school is weer op een aanvaardbaar niveau gebracht en vraagt geen aanpassing van het toezicht meer. Rapport onderzoek naar de kwaliteitsverbetering o.b.s. De Barte