RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER'

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER' School : basisschool 'De Touwladder' Plaats : Kaatsheuvel BRIN-nummer : 18KV Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 19 juni 2007 Datum vaststelling : 24 augustus 2007

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS...9 Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

4

5 1 INLEIDING Het onderzoek rekenen-wiskunde Op 19 juni 2007 bezocht de Inspectie van het Onderwijs basisschool 'De Touwladder' in het kader van een themaonderzoek rekenen-wiskunde. Dit onderzoek verving het reguliere PKO. Tijdens dit onderzoek onderzocht de inspectie de kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. De indicatoren zijn specifiek voor het leer- en vormingsgebied rekenen-wiskunde geformuleerd. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect dat een relatie heeft met het rekenwiskundeonderwijs voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan de volgende documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatieactiviteiten voor het onderwijs in rekenen en wiskunde betrekking hebben: Ouderwaarderingsonderzoek Touwladder; Vooruitblik 2006/2007; Strategisch beleidsplan 2005/2006; Omgaan met verschillen 2004/2005; Toetsenrooster; Activiteiten Werken met Kwaliteitskaarten Primair Onderwijs (WMK-PO); Uitslag Quickscan WMK-PO; Projectblad groep 1/2. Deze documenten zijn ontoereikend voor een beoordelingsprocedure die zich beperkt tot het verifiëren van de gegevens. Wel zijn zij als informatiebron voor dit onderzoek gebruikt. De opzet van het onderzoek Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 2, 3, 6 en 7. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

6 Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

7 2 KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren voor het reken-wiskundeonderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van basisschool 'De Touwladder' Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen 3.4 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep De leerinhouden voor rekenen-wiskunde in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan 3.6 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd voor rekenen-wiskunde 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij rekenen-wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen Didactisch handelen van leraren 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer tijdens de lessen rekenen-wiskunde 6.3 De leraren leggen bij rekenen-wiskunde duidelijk uit 6.5 De leraren bevorderen strategisch denken 6.9 De leraren dragen met behulp van leer- en hulpmiddelen bij aan een ondersteunende leeromgeving. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

8 Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen in rekenen-wiskunde systematisch 7.2 De leraren analyseren de vorderingen van de leerlingen om vast te stellen wat bij rekenen-wiskunde de aanpassingen van het aanbod en/of het onderwijsleerproces moeten zijn voor de groep 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking bij rekenenwiskunde af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Actieve en zelfstandige rol van leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten in het kader van rekenen-wiskunde Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen met betrekking tot rekenenwiskunde Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens met betrekking tot rekenen-wiskunde, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 11.3 De school voert de zorg planmatig uit 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde liggen aan het eind van de schoolperiode ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht 5 Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

9 3 BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over het rekenwiskundeonderwijs en worden de oordelen op de indicatoren toegelicht. Algemeen beeld De inspectie constateert dat de opbrengsten van het reken-wiskundeonderwijs op 'De Touwladder' op het niveau liggen dat mag worden verwacht. Er is op een aantal punten vooruitgang geboekt en alle indicatoren zijn minimaal voldoende. Kenmerkend en sterk punt van de school is de taakgerichte werksfeer. Het reken-wiskundeonderwijs heeft sinds 2004 als 'proeftuin' gefungeerd voor minder klassikaal en meer gedifferentieerd onderwijs. Het resultaat is dat de actieve betrokkenheid van de leerlingen ten opzichte van het PKO in 2003 is verbeterd. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Resultaten van het onderwijs Leerlingen van de 'De Touwladder' behalen aan het einde van de schoolloopbaan en op tussenliggende momenten leerresultaten die op het niveau liggen dat van de leerlingenpopulatie verwacht kan worden. Het onderdeel rekenen-wiskunde van de Cito-Eindtoets van de afgelopen drie jaren laat een voldoende resultaat zien. Alle resultaten van de leerlingen op de rekenwiskundetoetsen in groep 2, 4, 6 en 8 zijn voldoende. De school betrekt de opbrengsten in een systematische analyse en past zonodig het onderwijs aan. Aanbod In de reken-wiskundelessen wordt een methodisch aanbod gebruikt dat voldoet aan de kerndoelen. De leerlijnen vormen een doorgaande lijn vanaf groep 1 tot en met groep 8 en voldoende leerlingen krijgen de leerinhouden tot en met groep 8 aangeboden. Er zijn de nodige remediërende oefenmaterialen en ICTondersteuningsprogramma's beschikbaar. De leraren in de groepen 1 en 2 gebruiken geen geïntegreerde methode voor het reken-wiskundeonderwijs, maar gebruiken hiervoor diverse materialen. Zij beschikken over uitgewerkte leerlijnen en wekelijks vindt een afstemmingsoverleg plaats, waarin de leraren van de onderbouw gezamenlijk afspreken hoe - bijvoorbeeld thematisch, gekoppeld aan een feestdag of seizoen - en met welke materialen en middelen de activiteiten vorm krijgen. Leidraad hierbij zijn de vastgestelde einddoelen en tussendoelen. De inspectie heeft uit de registratie van de leraren kunnen vaststellen dat de uitgestippelde leerlijnen ook daadwerkelijk aan de orde komen. Didactisch handelen Het didactisch handelen van de leraren draagt in voldoende mate bij aan de kwaliteit van het rekenonderwijs. Het werkklimaat is goed. De leraren gebruiken de leertijd efficiënt en zorgen voor een doelmatig klassenmanagement. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni

10 De lessen verlopen in een vlot tempo en de leraren leggen de leerstof helder uit. Zonder uitzondering hebben de instructies de vorm van een leergesprek waarin leraren de ruimte nemen voor hardop denken, interactie - ook tussen leerlingen onderling - en waarin zij feedback geven op de manier waarop de leerlingen tot een oplossing komen. Leraren gebruiken geregeld contexten, aanschouwelijk materiaal of ondersteunende modellen tijdens de instructie. Ook bij de verwerking kunnen leerlingen zonodig op ondersteunende materialen terugvallen. De school heeft de voorgaande jaren merkbaar geïnvesteerd in de verbetering van de didactiek. Er zijn heldere afspraken gemaakt over het omgaan met verschillen tussen leerlingen en er is een basismodel - 'Basisinstructie' - ontwikkeld en ingevoerd. Tegelijkertijd heeft de school gewerkt aan de bevordering van de zelfstandigheid van de leerlingen. Het effect van deze beide verbeteractiviteiten is, dat nu de afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerlingen, evenals de betrokkenheid van de leerlingen ten opzichte van het vorige inspectiebezoek, is verbeterd. Zorg en begeleiding De leerlingenzorg op 'De Touwladder' is goed georganiseerd en wordt planmatig uitgevoerd. Leraren gebruiken de - systematisch en overzichtelijk in de groepsadministratie vastgelegde - gegevens over de vorderingen van de leerlingen voor een eventuele aanpassing van het aanbod en voor de bepaling van de lesinhouden. De toetsen worden volgens de gemaakte afspraken in de toetskalender afgenomen, overzichtelijk en toegankelijk geregistreerd en regelmatig in teamvergaderingen besproken. De leraren zijn hierdoor goed op de hoogte van de ontwikkeling van zorgleerlingen en de interventies die worden uitgevoerd. Indien nodig wordt nader diagnostisch onderzoek gedaan, waardoor beslissingen over de aanpak van leerproblemen goed zijn onderbouwd. De school heeft heldere criteria vastgelegd voor het bepalen van de zorgleerlingen en stelt voor al deze leerlingen handelingsplannen op. De school gaat bovendien in voldoende mate na wat de effecten van de zorg zijn en stelt zonodig het beleid bij. Hoewel de plannen van voldoende kwaliteit zijn, is verbetering mogelijk door het aanscherpen van de analyse en deze concreter te koppelen aan de doelen en activiteiten. Het effect kan zijn dat het handelingsplan meer nog dan nu, als sturingsdocument kan worden gebruikt. Verbetering van de evaluatie is nog mogelijk door het opstellen van een jaarlijks evaluatieverslag van de zorg. Hierdoor kan ook evaluatie plaatsvinden op de effecten van het zorgbeleid op schoolniveau. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool 'De Touwladder', d.d. 19 juni