VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Scholengemeenschap Tabor, locatie d'ampte VMBOK

Transcriptie

1 VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Scholengemeenschap Tabor, locatie d'ampte VMBOK Plaats : Hoorn Nh BRIN-nummer : 02ME C1 BRIN-nummer : 02ME 00 VMBOK Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : Datum vaststelling : 30 mei 2013

2 Pagina 2 van 12

3 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 5 en 6 maart 2013 een onderzoek uitgevoerd op het Tabor College, locatie D'Ampte, afdeling vmbo kaderberoepsgerichte leerweg, naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te vormen van de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling op een aantal kernindicatoren. Daarmee geldt dit onderzoek als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Daarnaast heeft dit onderzoek tot doel informatie te verzamelen over kwaliteitsaspecten waarover de inspectie rapporteert in het onderwijsverslag Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (omgaan met verschillen, opbrengstgericht werken en leraarschap) en op de wijze waarop schoolleiding en bestuur sturing geven aan behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt om te bezien of het bestaande basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg, leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele aspecten van de wet- en regelgeving onderzocht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal lessen de onderwijspraktijk is geobserveerd. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management en het bestuur. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, betrokkenen bij de zorg, teamcoaches en docenten. Pagina 3 van 12

4 Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader voortgezet onderwijs In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het vigerende toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 12

5 BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw De leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg. Pagina 5 van 12

6 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leerlingen zijn actief betrokken. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Pagina 6 van 12

7 Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N2 N4 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de verplichte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Toelichting bij kwaliteitsprofiel Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo kaderberoepsgerichte leerweg van het Tabor College, locatie d Ampte is op de onderzochte onderdelen grotendeels van voldoende niveau. Slechts enkele indicatoren zijn voor verbetering vatbaar. Het betreft hier met name de afstemming van het didactisch handelen op de verschillen tussen leerlingen en de afstemming van het taal- en rekenbeleid op de behoeften van individuele leerlingen. Het bovenstaande algemene oordeel wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg (waaronder de thema s leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg) en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opbrengsten van de afdeling vmbo kaderberoepsgerichte leerweg komen in belangrijke mate overeen met het landelijk gemiddelde van vmbo-k-afdelingen. Voldoende leerlingen stromen volgens de verwachting bij binnenkomst - door van de onderbouw naar de bovenbouw en voldoende leerlingen halen vervolgens binnen twee jaar het diploma. Ook het behaalde cijfer van het centraal schriftelijk eindexamen komt over drie jaren bezien - overeen met het landelijk gemiddelde. Het behaalde cijfer voor de examens van 2012 ligt zelfs iets hoger dan het gemiddelde. Dit laatste resultaat komt overeen met het ambitieniveau van de school: het jaarplan van de school bevat expliciet een streven naar hogere examencijfers. Het verschil tussen het cijfer van het schoolexamen en het centraal schriftelijk eindexamen is vrijwel te verwaarlozen, hetgeen de inspectie waardeert als een knappe prestatie. Het onderwijsproces Pagina 7 van 12

8 Het Tabor College, locatie d Ampte, is een grote vmbo-school met bijna 1350 leerlingen. De school heeft de klassen met leerlingen van de kader- en basisberoepsgerichte leerweg en het onderwijzend personeel ingedeeld in teams met een teamcoach als coördinator. De teamindeling bevordert dat de leerlingen en zeker de leraren elkaar goed kennen. Wekelijks komen de leraren van het team of een deel van hen - bijeen. Het onderlinge klimaat in de teams is in het algemeen positief en ondersteunend. Ter bevordering van het schoolklimaat hangen overal in de school de regels van het handig gedrag, die terug te voeren zijn op respect, veiligheid en verantwoordelijkheid. Uit de tevredenheidmetingen onder leerlingen komt het beeld van een veilige school naar voren. Om stelseluitspraken te kunnen doen over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de basisvaardigheden van leraren alsook naar de meer zogenaamde complexe vaardigheden van leraren. Bij het laatste gaat het om de vraag of leraren in hun didactisch handelen rekening weten te houden met verschillen tussen leerlingen en of zij bij de inrichting van hun lessen werken volgens de principes van opbrengstgericht werken. Op het Tabor College, locatie d Ampte, afdeling vmbokader, beheersen de leraren de basisvaardigheden in voldoende mate. De lesplanning staat meestal op het bord, de toelichting op de leerstof is voldoende duidelijk en in de meeste lessen slagen de leraren erin om de leerlingen tot actief leren te brengen. In een klein aantal lessen die de inspectie bezocht, was de betrokkenheid onvoldoende en soms werd ook de onderwijstijd niet effectief gebruikt. De meer complexe vaardigheden beheersen de leraren nog in onvoldoende mate, hoewel dit afhankelijk van de les en de leerlingengroep is. Alleen in de bovenbouwklassen met zowel leerlingen in zowel de basis- als de kaderberoepsgerichte leerweg kregen beide groepen op het eigen niveau instructie. Ook binnen de praktijkvakken was sprake van differentiatie. Maar binnen de overige lessen in zowel onder- als bovenbouw werd zowel in de instructie, als in de verwerkingsopdrachten te weinig rekening gehouden met de - soms grote - onderlinge verschillen. De mogelijkheden van gedigitaliseerd leermateriaal worden nog weinig benut. Alle leerlingen werken aan dezelfde opdrachten uit de methode, de leersterke leerlingen moeten regelmatig wachten tot de andere leerlingen klaar zijn. Als de leerlingen zelf werken, lopen de leraren rond. Hun feedback is in toenemende mate gericht op hoe de leerling tot het antwoord is gekomen en niet alleen op de juistheid van het antwoord. Steeds meer realiseren de leraren zich dat inspelen op eerdere prestaties en op de individuele leermogelijkheden van leerlingen bijdraagt aan de effectiviteit van een les. Op dit gebied is echter nog veel winst te boeken. Pagina 8 van 12

9 Het Tabor College, locatie d Ampte is vorig schooljaar begonnen met de invoering van de methodeonafhankelijke toetsen (TOA-toetsen) om het beheersingsniveau in taal, rekenen en Engels vast te stellen. Deze toetsen spelen nu nog nauwelijks een rol spelen in de leerjaren 2 en verder. De school kan met deze toetsen de leervorderingen systematischer volgen. De inspectie heeft begrepen, dat vanaf volgend schooljaar zowel met (digitaal) leermateriaal en toetsen systematisch wordt gewerkt aan het bereiken van de benodigde referentieniveaus voor taal en rekenen. Er is al wel extra lestijd voor rekenen en taal vrijgemaakt en er ligt een rekenbeleidsplan. Een planmatige aanpak van taal en rekenen bij leerlingen met achterstanden door alle vakken heen is nog niet van de grond gekomen. Wel krijgen leerlingen met grote achterstanden in een vak regelmatig bijlessen. Voor taal en rekenen is er eventueel ook steunles in een remediërende setting mogelijk. Leerlingen voor wie het alleen met leerwegondersteuning of ambulante begeleiding mogelijk is het onderwijs in de afdeling te volgen, krijgen die ondersteuning voldoende planmatig. De inspectie beschouwt het als een positieve ontwikkeling, dat de doelen van de handelingsplannen niet alleen op sociaal-emotioneel en gedragsmatig gebied liggen, maar ook op het cognitieve gebied. De inspectie zou de inhoud en het tijdstip van de te bereiken doelen nog concreter geformuleerd willen zien. Daarnaast valt het de inspectie op dat de handelingsplannen in de bovenbouw minder betekenis hebben. De kwaliteitszorg en sturing op leraarschap De eigen kwaliteitsbewaking is op het Tabor College, locatie d Ampte, goed van de grond gekomen. Het is een gewoonte geworden jaarlijks de opbrengsten van het examen en van de doorstroming van leerlingen in de teams en in de vakgroepen te analyseren. Leraren en vakgroepen worden aangesproken op hun resultaten. In het verlengde van het Bestuursakkoord 2012 heeft de directie per vak cijfermatig doelen gesteld ter verhoging van de examenresultaten. Leraren moeten aan deze aanpak nog wennen, maar de concreetheid van de doelen heeft het denken over opbrengstgericht werken ontegenzeggelijk bevorderd. In toenemende mate vindt bewaking van de kwaliteit van de lessen plaats. Er vindt tegenwoordig vanuit de directie en vanuit de teamcoaches (of ervaren lerarenbegeleiders in het team) jaarlijks lesbezoek plaats. Ook leerlingen wordt gevraagd hun mening over de lesgeefkwaliteit van de leraren te geven. In functioneringsgesprekken stellen de teamcoaches de uitkomsten hiervan aan de orde; zij spelen hierin steeds meer een leidende rol. Indien nodig worden afspraken gemaakt om tot doelgerichte verbetering te komen. In toenemende mate ontwikkelt zich op het Tabor College, locatie d Ampte, een professionele cultuur waarin het mogelijk is elkaar aan te spreken op gemaakte afspraken en Pagina 9 van 12

10 behaalde resultaten. Bereikte doelen worden ten behoeve van de continuïteit in een draaiboek opgenomen. De inspectie beoordeelt de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs als goed, maar vestigt de aandacht op de kwaliteit van de afname- en beoordelingsprotocollen van toetsen. De bewaking hiervan is nog niet altijd nauwgezet. Voor het onderwijsverslag is gekeken naar de mate waarin schoolleiding en bestuur sturen op de kwaliteit van leraren. Hieronder een korte beschrijving van de bevindingen van dit onderdeel op het Tabor College, locatie d Ampte. Sinds 2009 wordt in de school intensief gewerkt aan het vormgeven van een nieuwe visie op beroepsonderwijs: het vakcollege. Hierbij krijgen leerlingen van de beroepsgerichte leerwegen (vmbo-b en k) vanaf het eerste leerjaar een groot aantal praktijklessen. Die nadruk op de beroepsvaardigheden moet leiden tot een naadloze overgang naar het middelbaar beroepsonderwijs. Het is de bedoeling dat de theorievakken zo veel mogelijk op de praktijklessen aansluiten, al blijven voor deze vakken afzonderlijke exameneisen gelden. Het Tabor College, locatie d Ampte heeft het vakcollegemodel inmiddels ontwikkeld in de sectoren Techniek en Zorg & welzijn. Daarnaast heeft de school in de onderbouw sportklassen, waarbij leerlingen vaardigheden opdoen die zij kunnen benutten als zij voor de opleiding Sport, Dienstverlening en Veiligheid kiezen. Verder heeft de school een begin gemaakt met het gebruik van I-pads in een (klein) deel van de klassen. Deze ontwikkelingen doen een groot beroep op de tijd van leraren. De veranderingen worden ondersteund door coaches van de opgerichte D Ampte Academie. Hoewel zij de werkdruk als hoog ervaren, is het merendeel van de leraren ingenomen met de veranderingen en werkt men binnen de teams goed samen om de beoogde doelstellingen van de teamplannen te bereiken. Vanuit de leraren is er een toenemend bewustzijn als het gaat om het eigen lesgeefgedrag. Bij lesobservaties wordt een lesobservatieformulier met de verschillende rollen van een docent gebruikt en een checklist met aandachtspunten uit het toetsingskader van de inspectie. Tevens voert elke docent een 360 graden feedback uit, een vorm van zelfuvaluatie. Ondanks dit bewustzijn kost het een deel van de leraren nog zichtbaar moeite om het beoogde lesgeefgedrag te realiseren. Leraren zijn niet alleen lid van een team, maar ook van een vakgroep. Deze vakgroepen hebben onder andere als taak gekregen om de leerlijnen van het betreffende vak of leergebied expliciet doorlopend te maken. De uit het verleden bestaande kloof tussen de onderbouw en de bovenbouw moet hiermee worden overbrugd. Via zelfevaluaties vullen vakgroepen jaarlijks in hoever zij gevorderd menen te zijn met de beoogde doelstellingen op het gebied van behaalde resultaten, leerstofaanbod en didactiek. Vervolgens bespreekt de directie de zelfevaluatie met de vakgroep. De Pagina 10 van 12

11 inspectie beschouwt dit als een zeer bruikbaar instrument voor de vakgroepontwikkeling. Tot nu toe hadden de directies van de verschillende scholen van het Tabor College een relatief autonome positie. Met de komst van een nieuwe bestuurder (éénhoofdig) zullen de directies hun toekomstbeleid meer afstemmen op elkaar om tot een verdere profilering van het Tabor College in Hoorn te komen. Bestuurder en directies zullen hun rollen verder dienen te expliciteren, waarna een duidelijker structuur voor de verantwoording van de behaalde resultaten kan ontstaan. Positief is dat alle betrokkenen bereid zijn om deze rolverdeling verder te verkennen en uit te werken; er is voldoende onderling vertrouwen. Het culmineren van de beleidsvoornemens en resultaten kan ook leiden tot uitgebreidere verantwoording aan de ouders en andere stakeholders dan op dit moment het geval is. Wet- en regelgeving De schoolgids, het schoolplan en het Examenreglement en het PTA zijn inmiddels naar de inspectie gestuurd en bevatten de verplichte onderdelen. Pagina 11 van 12

12 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op het Tabor College, locatie d'ampte, afdeling vmbo kaderberoepsgerichte leerweg, op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving Er is een tekortkoming geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. De geldende schoolgids is inmiddels door het bevoegd gezag naar de inspectie gestuurd. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. Pagina 12 van 12