Philippe BOUCHERIE Diensthoofd verpleging OK en PAZA Sector Kritieke Diensten Patiëntveiligheid

Transcriptie

1

2

3 Philippe BOUCHERIE Diensthoofd verpleging OK en PAZA Sector Kritieke Diensten Patiëntveiligheid Een integraal en multidisciplinair beleid in de zorginstellingen ten behoeve van de veiligheid van de patiënt.

4 Who the hell is Philippe BOUCHERIE? Zoon van Bijzondere affiniteit met luchtvaart

5 Who the hell is Philippe BOUCHERIE? Bijzondere affiniteit met chirurgie Werkzaam in OK UZ-Gent sedert 1978

6 Patiëntveiligheid: sexy onderwerp???

7 Patiëntveiligheid als wezenlijk onderdeel van kwaliteitsvolle zorg 1. De context 2. Historiek in de gezondheidszorg 3. Toezicht door de federale overheid en door de Vlaamse gemeenschap 4. Veilige heelkunde: de checklist

9 2017 De kans om als cliënt (passagier) schade op te lopen: 1 /

10 De kans om als cliënt (patiënt) schade op te lopen als gevolg van het zorgproces: 1 / 300

11 HEALTH CARE SECTOR: de meest gevaarlijke sector voor de cliënt Low Hotels Airlines Telecommunications Quality (error rate) Retail banking Computers US Postal service Health services Auto manufacturing Food services High Low Productivity/efficiency High

12 GEVAAR LUCHTVAART CHIRURGIE

13 GEVAAR het is nooit veraf Verloren specimen De Bakey Bulldogklem 4 cm Wrong site surgery Mayoschaar 18cm Cell saver Nagebleven naald Nagebleven chirurgisch kompres

14 Het model van Reason (Swiss cheese model) GEVAAR James T. Reason 1990: Human Error, Cambridge University Press

15 Hoe zich hiertegen wapenen? GEVAAR RISICO (de kans)

16 Patiëntveiligheid: een definitie Het nagenoeg ontbreken van de kans dat aan de patiënt lichamelijke en/of psychische schade wordt toegebracht als gevolg van tekortkomingen in het zorgsysteem en/of als gevolg van het niet volgens de professionele standaard handelen van hulpverleners.

18 Patiëntveiligheid Patiëntveiligheid is vanaf 1999 een belangrijke topic geworden na de publicatie van het rapport TO ERR IS HUMAN Building a safer health system Institute of Medicine

19 Patiëntveiligheid Kritische vaststellingen in het rapport: - incidenten vormen een ernstig probleem in het zorgproces - incidenten kunnen vaak worden geïdentificeerd als systeemfouten -

20 Patiëntveiligheid Aanbevelingen: - de veiligheid van de patiënten moet een nationale prioriteit worden ; - nood aan strategische aanpak - identificeren van klinische incidenten om eruit te kunnen leren.

21 Patiëntveiligheid Binnen dit kader wordt voorgesteld om de term fout niet te gebruiken vanwege de negatieve bijklank. Daarom wordt tegenwoordig gesproken in termen van incidenten en bijna-incidenten.

22 Patiëntveiligheid Patiëntveiligheid ingebed in kwaliteit van zorg Complexe materie

23 Hoe werken aan een veilige ziekenhuisomgeving? - Veiligheidscultuur - Veiligheidssystematiek - Specifieke projecten als barrières James T. Reason 2000: Human errors: models and management British Medical Journal 320

25 - patiëntenveiligheid : eerste meerjarige programma Verwacht: - een duidelijk kader - strategische visie - objectieven op langere termijn - planmatige aanpak - gefaseerde aanpak

26 - patiëntenveiligheid : eerste meerjarige programma Uitschrijven van contracten Coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 3 pijlers: - ontwikkeling en implementeren van een veiligheidsmanagementsysteem (VMS IML in UZ-Gent) - analyseren van de zorgprocessen - samenstellen multidimentionale indicatorenset ter opvolging

27 - patiëntenveiligheid : tweede meerjarige programma Consequente verderzetting van het eerste meerjarige programma Uitgaande van: - conclusies van het eerste meerjarige programma - ontwikkelingen in het zorglandschap (vb. accreditatie) - gezondheidszorg als geheel

28 - patiëntenveiligheid : tweede meerjarige programma Verder uitschrijven van contracten i.f.v. bijkomende financiering Generieke en Specifieke thema s Hoog risico medicatie - Safe Surgery - Identitovigilantie - Transmurale zorg

29 - patiëntenveiligheid : derde meerjarige programma Pay for Quality Opzet: Mechanisme dat de beloning voor geleverde zorg rechtstreeks in verband brengt met de bereikte resultaten op gebied van structuur, proces en/of uitkomstindicatoren.

30 - patiëntenveiligheid : derde meerjarige programma Pay for Quality Wat wordt meegenomen: - accreditatie status - resultaten bevraging patiëntenervaringen - aantal niet-verplichte, kwaliteitsbevorderende klinische registraties

31 Toezicht door de Vlaamse Overheid binnen het breder model van kwaliteit van zorg 3 pijlers: - Zorginspectie - Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals (VIP²) - Ziekenhuisaccreditatie

32 Wie zijn ze? Wat doen ze? - Eén van de twee afdelingen binnen departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin - Focust zich op de kwaliteit van de geboden zorg - Referentiekader: eisenkaders agentschap Zorg en Gezondheid

33 Wettelijke opdrachten - Toezicht op de naleving van gestelde eisen (uitgaand van regelgeving, referentiekaders, eisenkaders, kwaliteitseisen, ) input van / overleg met de experten uit de sector (evolutief) - Concrete beleidsadvisering (op basis van inspectievaststellingen) - Beeld schetsen van de gehele sector (op basis van inspectievaststellingen)

34 Betrachtingen - Verbeteren van de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening - Rechtmatige besteding van overheidsmiddelen - Optimale beleidsvoorbereiding en -evaluatie

35 Hoe wordt er geïnspecteerd? - Vlaams Indicatoren Project (VIP²): verbeteren van de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening - Rechtmatige besteding van overheidsmiddelen - Optimale beleidsvoorbereiding en -evaluatie

36 Toezichtsmodel 2 onderling verbonden luiken Nalevingstoezicht - In alle Vlaamse Ziekenhuizen - Zelfde onderwerpen - Geen voorafgaande zelfevaluatie - Toets op kwaliteit v/d geleverde zorg (momentopname) - Focus op zorgtrajecten - Onaangekondige inspecties Systeemtoezicht - In alle Vlaamse Ziekenhuizen (die niet vrijwillig in accreditatietraject zijn gestapt) - Zelfde onderwerpen - Intensieve voorafgaande zelfevaluatie - Toets op de organisatie van de zorg - Focusbepaling in functie van risicoanalyse - Aangekondige inspecties

37 Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals (VIP²) - Meet kwaliteit van zorg in (de meeste) Vlaamse ziekenhuizen - Ziekenhuizen bepalen zelf of en welke indicatoren ze meten - Resultaten worden gepubliceerd (en zijn door de patiënten te consulteren) - Trigger voor verbeteracties

38

39 En opbieden maar.

40 Ziekenhuisaccreditatie Organisatie beslist vrijwillig omtrent accreditatie Beoordeling van de mate waarin kwaliteitsvolle zorg wordt aangeboden Label voor bepaalde duur (enkele jaren)

41 Wie accrediteert? In Vlaanderen werken de ziekenhuizen daartoe met twee instanties samen

42 Wat is accreditatie? Kwaliteitslabel (in tijd gelimiteerd toegekend) Toegekend door een externe, onafhankelijke organisatie op basis van een aantal maatstaven Beoordeling in welke mate het ziekenhuis kwaliteitsvolle en veilige zorg aanbiedt aan de patiënten

44 Werken aan patiëntveiligheid binnen de peri-operatieve zorg

45 2009

46 2010: start gebruik SSC in UZ-Gent

47 2011 Start nationale sensibiliseringscampagne Goede Heelkunde is Veilige Heelkunde door het systematisch gebruik van de checklist worden mortaliteit en morbiditeit ten gevolge van een heelkundige ingreep met maar liefst 30 % gereduceerd

48 Het verhaal «op papier» VIP²-metingen (n = 100) en eigen metingen door kwaliteitscel (n = ong. 400) 2 metingen in 2016 maart 2016 en september % aanwezigheid checklist 75% volledig ingevulde checklist

49 Opvolging door de overheid

50 Het verhaal «in het werkveld» De items op de checklist Als meest overbodig beschouwd: - Voorstelling van het team - Naam van de uitgevoerde procedure - Voorziene operatieduur - Controle van het bloedverlies

51 Het verhaal «in het werkveld» De items op de checklist Als meest zinvol beschouwd: - Controle identiteit van de patiënt - Vernoemen uit te voeren ingreep en lichaamszijde - Vermelden gekende allergieën - Check goed functioneren van de toestellen - Telling instrumenten en kompressen

52 Het verhaal «in het werkveld» Engagement van de chirurg voor gebruik SSCL proces is inmiddels goed ingeburgerd (organisch gegroeid) varieert (nog steeds) van de échte believer tot de échte non-believer varieert van voorbeeldig gedrag tot ongepaste attitude

53 Het verhaal «in het werkveld» Engagement van de verpleegkundige voor gebruik SSCL suboptimaal zal nooit op eigen initiatief weigeren om de lijst te doorlopen de chirurg wordt m.a.w. erkend als «de gezagvoerder»

54 Het verhaal «in het werkveld» Persoonlijke appreciatie van het gebeuren - Kwantiteit versus kwaliteit het moet vooruit gaan

55 Het verhaal «in het werkveld» Persoonlijke appreciatie van het SSCL-gebeuren Het doorlopen van de SSCL wordt (nog) te weinig als een cross-check opportuniteit gehanteerd door het behandelend multidisciplinair team verloopt (nog) te gefractioneerd

56 Het verhaal «in het werkveld» Persoonlijke appreciatie van het SSCL-gebeuren Is het gedachtengoed achter het gebruik van de SSCL wel echt doorleefd of wordt het doorlopen van de lijst beschouwd als een verplicht administratief proces? invullen van de SSCL omwille van het document op zich of omwille van de veiligheidsgedachte?

57 Het verhaal «in het werkveld» Persoonlijke appreciatie van het SSCL-gebeuren (Nog) te veel een «vrij» gesprek eerder dan een gestructureerde vraagstelling met even gestructureerde antwoorden. verwijzing naar de luchtvaart

58 Het verhaal «in het werkveld» Persoonlijke appreciatie van het SSCL-gebeuren Het belang van een échte time out. kortstondig onderbreken van de klinische activiteiten

59 GRATIS ADVIES

60 Voor uw patiënt en uzelf is de essentie het vermijden van. Neem er even de tijd voor! Eén enkele minuut volstaat!!!

61 Mijn hall of fame

62 PHILIPPE BOUCHERIE Diensthoofd verpleging OK en PAZA Sector Kritieke Diensten Have great flights, have save flights!!!! Universitair Ziekenhuis Gent C. Heymanslaan 10 B 9000 Gent T +32 (0) E info@uzgent.be Volg ons op