Marktverkenning Bibliotheek Kalmthout

Transcriptie

1 Marktverkenning Bibliotheek Kalmthout Onderzoek naar marktomvang en marktaandeel Jongeren tot 18 jaar Mei 2009 drs. Rudy Neggers dr. Hein Leemans

2 Inhoudsopgave Samenvatting marktonderzoek onder jongeren tot 18 jaar pag Aanleiding en doelstelling van het marktonderzoek pag Aanleiding voor het onderzoek pag Doelstellingen van het marktonderzoek pag Methode van onderzoek pag De vragenlijst pag De afname van het onderzoek pag De respons pag Opbouw van het rapport pag Een profiel van de steekproef pag Geslacht, leeftijd, leerjaar en mediagebruik voor school pag Bezoek aan de bibliotheek pag Bibliotheekgebruik pag Frequentie van bibliotheekbezoek pag Gebruik website van de bibliotheek pag Resultaten marktonderzoek jongeren tot 18 jaar pag Uitleg resultaten pag Algemene interesse pag Informatieve boeken pag Informatieve tijdschriften pag Informatieve cd of dvd pag Informatief internetgebruik pag Ontspannende media pag De functie van de bibliotheek bij informatie en ontspanning. pag. 17 Bijlage 1: de termen marktomvang en marktaandeel verklaard pag. 20 Bijlage 2: marktomvang en -aandeel in % en absolute aantallen pag. 21 Bijlage 3: adviezen op basis van resultaten marktonderzoek pag. 24 Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 2

3 Samenvatting van het marktonderzoek onder jongeren tot 18 jaar. Aanleiding en doelstelling Het marktonderzoek is primair bedoeld om de keuzes in het eigen integrale collectieplan te baseren op informatie over de vraag en publieksbereik in het eigen werkgebied. Doel van het onderzoek is een actueel inzicht voor bibliotheek en gemeente in: 1. Omvang en samenstelling van de vraag naar bibliotheekdiensten in het werkgebied van de bibliotheek onder jongeren tot 18 jaar. 2. Het (publieks) bereik dat de bibliotheek op haar kernfuncties realiseert. Methode De meeste respondenten zijn digitaal geworven via een uitnodiging per mail naar de leden tot 18 jaar van de bibliotheek. Zij ontvingen in de mail een link naar de digitale vragenlijst. Aanvullend is in de bibliotheek en per post ook nog schriftelijk geworven. Uiteindelijk hebben 179 jongeren uit Kalmthout een vragenlijst ingevuld. Steekproefprofiel De steekproef bestaat voor 59% uit meisjes en voor 41% uit jongens; De leeftijden 15, 16 en 17 zijn het beste vertegenwoordigd. De meeste deelnemers zitten in een hoger leerjaar dan het tweede secundair; 97% bezoekt de bibliotheek Kalmthout. Ook andere bibliotheken worden bezocht; De belangrijkste bezoekredenen zijn: - het lenen van een leesboek (97%); - het lenen van een informatief boek (76%); - het lenen van een strips (64%); - internetten in de bibliotheek (25%); - lezen van tijdschriften (25%). 52% bezoekt de bibliotheek regelmatig (eens per 2 tot 3 weken) en 16% vaak (minimaal eens per week); 83% bezoekt wel eens de bibliotheekwebsite. Men doet dit voornamelijk om: - de catalogus te raadplegen (74%); - openingstijden op te zoeken (70%); - media te reserveren of verlengen (69%). De vraag naar producten en diensten van de bibliotheek (marktomvang): Uit het marktonderzoek blijkt dat tot 18 jaar in Kalmthout de meeste vraag is naar: Leesboeken (93% van de bevolking tot 18 jaar). Films op dvd (93%). Informatie van internet (91%) en specifiek naar de ZiZo hoofdcategorieën: Digitale informatie over vrijetijd-kunst (72% van de bevolking tot 18 jaar). Digitale informatie over dagelijks leven en de samenleving (53%). Digitale informatie over weetjes, beroemde personen (44%). Digitale informatie over taal of over jeugdliteratuur (39%). Informatieve boeken (88%) en specifiek naar de ZiZo hoofdcategorieën: Boeken over vrijetijd-kunst (71%). Boeken over dagelijks leven en de samenleving (53%). Boeken over weetjes, beroemde personen (44%). Boeken over taal of over jeugdliteratuur (37%). Boeken over natuur, planten en dieren of wetenschap en techniek (beiden 34%). Strips (87%). Internet ter ontspanning (86%). Informatieve tijdschriften (85%) en specifiek naar de ZiZo hoofdcategorieën: Tijdschriften over vrijetijd-kunst (69%). Tijdschriften over dagelijks leven en de samenleving (53%). Tijdschriften over weetjes, beroemde personen (45%). Tijdschriften over taal of over jeugdliteratuur (36%). Tijdschriften over wetenschap en techniek (34%). Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 3

4 Games (77%). Muziek cd s en dvd s (73%). Ontspannende tijdschriften (63%). Informatieve cd s en dvd s en specifiek naar de ZiZo hoofdcategorieën: Cd s en dvd s over vrijetijd-kunst (44%). Cd s en dvd s over dagelijks leven en de samenleving (33%). Bovenstaande (deel) markten zijn het interessantst uit het oogpunt van de lokale vraag in Kalmthout. De minste behoefte (minder dan 20% van de bevolking tot 18 jaar) is er aan: Informatie over verkeer en geloven/denken bij alle media. De volgende ZiZo hoofdcategorieën bij informatieve cd s en dvd s: Cd s of dvd s over de mens (14%). Cd s of dvd s over natuur, planten en dieren (16%). Cd s of dvd s over landen en volkeren (13%). Cd s of dvd s over geschiedenis (18%). Cd s of dvd s over de aarde en het heelal (16%). Cd s of dvd s over taal en over jeugdliteratuur (19%). Waar staat Bibliotheek Kalmthout eind 2008 / begin 2009? Het marktonderzoek informeert ook over het marktaandeel of publieksbereik dat de bibliotheek bij de verschillende kernfuncties met hun dienstverlening behaalt. Het marktaandeel is het percentage klanten van de bibliotheek op de diverse (deel) markten. a. Gebruik van de bibliotheek. Veel jongeren maken gebruik van de bibliotheek. Het aantal leden bedraagt 98% van alle jongeren en alle jongeren bezoeken wel eens de bibliotheek. Mensen willen anno 2009 met diverse media geïnformeerd worden over uiteenlopende onderwerpen. Dan blijkt dat de sterkte van de bibliotheek nog steeds ligt bij boeken. Het grootste deel van de bibliotheekbezoekers leent romans of informatieve boeken. Figuur A en B tonen het gebruik van de verschillende soorten dienstverlening van de bibliotheek: Figuur A: lenen in de bibliotheek (n=170) Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 4

5 Figuur B: ander gebruik van de bibliotheek (n=170) Marktpositie van de bibliotheek. Het marktonderzoek laat zien hoeveel mensen gebruik maken van de bibliotheek voor informatie, ontspanning en cultuur en welke media zij daarbij gebruiken. Hierdoor is het marktaandeel (zie bijlage 1) op de diverse (deel) markten van de bibliotheek in kaart gebracht. Het ruime gebruik van de collectie boeken is terug te zien in een groot marktaandeel. 78% van de informatieve boekenlezers tot 18 jaar weet de bibliotheek te vinden. De marktaandelen variëren hier van 77% (boeken vrijetijd en/of kunst) tot en met 92% (boeken over geloven of denken en boeken over landen en volkeren). Dit geldt nog veel sterker bij leesboeken: 98% van de lezers van leesboeken tot 18 jaar stilt de leeshonger met leesboeken uit de bibliotheek. Verder komt bijna driekwart van de striplezers tot 18 jaar wel eens naar de bibliotheek om een strip te lenen of te lezen. Bij tijdschriften heeft bibliotheek Kalmthout een goede positie, die wellicht nog verder is uit te bouwen. De marktaandelen zijn 40% bij informatieve en 41% bij ontspannende tijdschriften. Bibliotheek Kalmthout heeft nauwelijks informatieve cd s/dvd s en geen muziek, films en games in de jongerencollectie. In 2009 is de bibliotheek, mede naar aanleiding van dit marktonderzoek, begonnen met de opbouw van een collectie films op dvd. Over de marktpositie van bibliotheek Kalmthout bij deze media kan nu dus geen zinvolle informatie worden gegeven. Bij informatie van internet is nog winst mogelijk. De mogelijke winst is echter aanzienlijk kleiner dan bij de volwassenen. Het huidige marktaandeel van 36% is immers een stuk groter dan het aandeel bij de volwassenen: 4%. Dit geldt ook voor het ontspannend internetgebruik: een marktaandeel van 35% bij de jongeren tegenover een aandeel van 3% bij volwassenen. Onderstaande tabel geeft de marktomvang en marktaandelen compacter weer: Collectie onderdeel Marktomvang Marktaandeel informatieve boeken 88% 78% informatieve tijdschriften 85% 40% informatieve cd s en dvd s 49% 7% informatief internet 91% 36% leesboeken 93% 98% ontspannende tijdschriften 63% 41% strips 87% 74% muziek cd of dvd 73% 8% film op dvd 93% 7% internet ter ontspanning 86% 35% games 77% 6% Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 5

6 1. Aanleiding en doelstelling van het marktonderzoek Aanleiding Bibliotheek Kalmthout neemt deel aan het project integraal collectieplan. Met dit plan wil de bibliotheek het collectiebeleid professionaliseren en effectiever inzetten. Het collectieplan is onder meer gebaseerd op de vraag van burgers. Dit marktonderzoek brengt de omvang en samenstelling van de locale vraag in kaart en de rol die bibliotheken spelen om in deze vraag te voorzien. Dit is essentiële informatie voor vraag en resultaatgericht werken. In tegenstelling tot gebruikersonderzoek komen wensen van niet-bibliotheekbezoekers in beeld. Het marktonderzoek is dus primair bedoeld om de keuzes in dit eigen integrale collectieplan te baseren op informatie over de vraag en publieksbereik in het eigen werkgebied. Tot op heden werden herrekende Nederlandse cijfers over vraag en publieksbereik gebruikt. Met behulp van de resultaten van dit onderzoek kunnen deze vervangen worden door cijfers over de locale vraag en het publieksbereik in Kalmthout. Bibliotheken kunnen deze informatie ook gebruiken voor bijvoorbeeld het toetsen van aannames in het meerjaren beleidsplan en het verder invullen van dit beleidskader en voor promotie naar niet-gebruikers Doelstellingen van het marktonderzoek Doel van het onderzoek is een actueel inzicht voor bibliotheek en gemeente in: 1. omvang en samenstelling van de vraag naar bibliotheekdiensten in het werkgebied van de bibliotheek. 2. Het (publieks) bereik dat de bibliotheek op haar kernfuncties realiseert. Marktonderzoek voorziet in het laatste stuk input voor succesvolle toepassing van het integrale collectieplan. Hierdoor wordt het collectieplan krachtiger en neemt het draagvlak ervoor toe. Ook kunnen bibliotheek en gemeente de resultaten gebruiken om de veronderstellingen in het beleidsplan te toetsen over de vraag van burgers naar bibliotheekdiensten. De volgende vragen beantwoordt het marktonderzoek: 1. Hoe groot is de vraag van gebruikers én niet-gebruikers van de bibliotheek naar diverse soorten informatie, cultuur en ontspanning? Het onderscheid tussen gebruikers en nietgebruikers is alleen van toepassing bij de volwassenen, omdat (bijna) alle jongeren bibliotheekgebruiker zijn. 2. In welke mate gebruiken burgers hiervoor boeken, tijdschriften of digitale media zoals internet? 3. In welke mate gebruiken burgers hiervoor diensten van bibliotheek Kalmthout? 4. Hoe zitten de bezoekersstromen in elkaar? 5. Wie maakt wel en wie maakt geen gebruik van de bibliotheek (gebruikersprofiel)? Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 6

7 2. Methode van onderzoek De vragenlijst De vragenlijst voor jongeren tot 18 jaar is een stuk minder uitgebreid dan de vragenlijst voor volwassenen. De jongerenvragenlijst bestaat uit 4 delen: 1) Deel 1 van de enquête informeert naar de interesses van jongeren en de wijze waarop zij hun informatie verzamelen. 2) Deel 2 gaat over lezen, luisteren en kijken: in hoeverre luisteren jongeren naar muziek, kijken ze naar films en spelen ze games? 3) Deel 3 bestaat uit vragen over het bibliotheekbezoek en -gebruik van jongeren. 4) In deel 4 komen de algemene persoonskenmerken van de jongeren aan bod De afname van het onderzoek De doelgroep van het jongerenonderzoek bestaat uit alle inwoners van Kalmthout tot 18 jaar. Net als de volwassenen zijn ook de jongeren op 3 verschillende manieren benaderd deel te nemen aan het marktonderzoek: 1) Via ; Bibliotheek Kalmthout heeft de beschikking over de adressen van ongeveer leden. Deze leden zijn gesorteerd op leeftijd, waarna de jongeren per een uitnodiging hebben ontvangen om deel te nemen aan het onderzoek door een digitale vragenlijst in te vullen. In deze stond tevens de link naar de vragenlijst. 2) Via een knop op de website van de gemeente; door op deze knop te klikken kwamen de respondenten op een verdeelpagina, waarop men ervoor kon kiezen (afhankelijk van hun leeftijd) de digitale vragenlijst voor jongeren of voor volwassenen in te vullen. Via de digitale nieuwsbrief van de gemeente is het onderzoek nog eens extra onder de aandacht gebracht. 3) Via een extra schriftelijke werving; omdat bij de analyse van de respons voor volwassenen bleek dat de niet-leden ondervertegenwoordigd waren, is in overleg met de bibliotheek besloten onder deze doelgroep extra bij te werven. Bureau Leemans heeft hiervoor van de bibliotheek de beschikking gekregen over het totale ledenbestand en over een overzicht van alle inwoners vanaf 14 jaar van Kalmthout. Dit laatste bestand is ontdubbeld (alle leden eruit verwijderd), waardoor een compleet overzicht overbleef van alle niet-leden uit Kalmthout. Naar een aselecte steekproef van 200 adressen is per post een papieren vragenlijst gestuurd. Via een antwoordenvelop kon men de vragenlijst gratis terugsturen naar de bibliotheek. 33 van deze 200 adressen betroffen jongeren tot 18 jaar De respons Uiteindelijk hebben in totaal 167 jongeren uit Kalmthout een digitale vragenlijst ingevuld. Verder hebben 12 jongeren een papieren lijst ingevuld. De totale respons van het marktonderzoek onder jongeren bedraagt daarmee 179 respondenten. Omdat er bij jongeren geen uitsplitsingen gemaakt worden naar leden en niet-leden is deze respons ruim voldoende om betrouwbare marktgegevens te verkrijgen Opbouw van het rapport In hoofdstuk 3 geven we een beeld van de achtergrondkenmerken van de respondenten en het gebruik en bezoek van de bibliotheek. In hoofdstuk 4 rapporteren de marktomvang van de verschillende informatieve media in Kalmthout. Tevens rapporteren we het marktaandeel dat de bibliotheek in Kalmthout behaalt bij deze verschillende informatieve media. Met het oog op de hanteerbaarheid van de cijfers in het ICB model is ervoor gekozen de ZiZo categorieën uit het model aan te houden. Dit geldt voor zowel boeken, tijdschriften, cd s en dvd s als internet. Bijlage 2 geeft alle markgegevens in percentages en absolute aantallen, waarbij eveneens de mini ZiZo indeling wordt weergegeven. Hoofdstuk 5 geeft een samenvatting van de belangrijkste onderzoeksresultaten. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 7

8 3. Een profiel van de steekproef Geslacht, leeftijd, leerjaar en mediagebruik voor school. Tabel 1 geeft een overzicht van geslacht en leeftijd van de deelnemers aan het onderzoek: Tabel 1: Geslacht en leeftijd van respondenten n % jongeren Kalmthout Jongen % Meisje % 10 jaar of jonger 163 9% 11 jaar 163 5% 12 jaar % 13 jaar 163 8% 14 jaar % 15 jaar % 16 jaar % 17 jaar % Ouder dan 17 jaar 163 1% Er hebben meer meisjes aan het marktonderzoek deelgenomen dan jongens: 59% van de jeugdige respondenten is een meisje. De meest vertegenwoordigde leeftijden in de steekproef zijn 15 jaar (18%) en jaar (beiden 17%). De 11-jarigen zijn met 5% het minst vertegenwoordigd. Tevens zijn 2 jongeren van 18 jaar in de steekproef terecht gekomen. Tabel 2: in welk leerjaar zitten de respondenten? n % jongeren Kalmthout Leerjaar 1 of % Leerjaar 3 of % Leerjaar % Leerjaar % Het eerste jaar secundair % Het tweede jaar secundair % Een hoger leerjaar % Veruit het grootste deel van de respondenten (61%) zit in een hoger leerjaar dan het tweede jaar secundair. In totaal 14% zit in één van de eerste zes leerjaren. Uiteraard zit er een grote samenhang tussen de eerder gevonden leeftijdsverdeling en de verdeling over de leerjaren. Tabel 3: welke media gebruiken de jongeren voor school? n % jongeren Kalmthout Boek % Tijdschrift % Cd of dvd % Internet % Voor school gebruiken bijna alle jongeren wel eens een boek of het internet (respectievelijk 99% en 96%). Meer dan de helft van de jongeren gebruikt wel eens een tijdschrift of een cd/dvd om informatie voor school te vinden Bezoek aan de bibliotheek. 98% van de jongeren uit de steekproef is lid van de bibliotheek. Tabel 4 geeft een overzicht van welke bibliotheken deze jongeren bezoeken: Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 8

9 Tabel 4: jongeren in Kalmthout bezoeken: n % jongeren Kalmthout Centrale bibliotheek Kalmthout % Jeugdbibliotheek Nieuwmoer 169 8% Bibliotheek Antwerpen % Bibliotheek Brasschaat 169 2% Bibliotheek Kapellen 169 8% Een andere bibliotheek 169 9% Komt nooit in de bibliotheek 169 1% Bijna alle jongeren uit de steekproef bezoeken logischerwijs wel eens de centrale bibliotheek in Kalmthout (97%). 14% bezoekt wel eens bibliotheek Antwerpen. Omdat de jongeren meerdere vestigingen kunnen bezoeken tellen de percentages niet op tot 100% Bibliotheekgebruik De figuren 1a en 1b geven een overzicht van de redenen waarom jongeren de bibliotheek bezoeken: Wat leen je van de bibliotheek? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Een leesboek 97% Een boek met informatie 76% % tot 18 jaar Een tijdschrift Een strip Muziek 6% 23% 64% Film 7% Cd of dvd met informatie 6% Een game 5% Figuur 1a: lenen in de bibliotheek (n centrale=170) Bijna alle jongeren komen naar de bibliotheek om een leesboek te lenen (97%). Een wat minder grote groep komt om een informatief boek te lenen (76%). 64% van de jongeren leent wel eens een strip en 23% een tijdschrift. Vele kleinere groepen jongeren lenen wel eens een film (7%), muziek (6%), een informatieve cd of dvd (6%) of een game (5%). Waarvoor kom je nog meer in de bibliotheek? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Om te internetten 25% % tot 18 jaar Ander computergebruik Om een tijdschrift te lezen 6% 25% Voor een activiteit Voor een tentoonstelling, lezing, film of concert Voor iets anders 16% 19% 17% Figuur 1b: ander gebruik van de bibliotheek (n=170) Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 9

10 De belangrijkste andere redenen om de bibliotheek te bezoeken zijn voor de jongeren in Kalmthout het internetten en het lezen van een tijdschrift (beiden 25%). 19% bezoekt wel eens de bibliotheek voor een activiteit en 16% voor een tentoonstelling, lezing, film of film Frequentie van bibliotheekbezoek. Figuur 2 toont de bezoekfrequentie aan de bibliotheek: Hoe vaak kom je naar de bibliotheek? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Vaak: zeker één keer in de w eek 16% % tot 18 jaar Regelmatig: zeker één keer per 2 of 3 w eken 52% Soms: minder dan één keer per maand 32% Ik kom nooit naar de bibliotheek 0% Figuur 2: frequentie bibliotheekbezoek (n=167) Meer dan de helft van de jongeren bezoekt de bibliotheek regelmatig: minimaal één keer per 2 of 3 weken. 32% bezoekt de bibliotheek minder dan eens per maand en 16% bezoekt de bibliotheek minimaal eens per week Gebruik website van de bibliotheek. 83% van de jongeren (n=161) geeft aan de website van de bibliotheek wel eens te bezoeken. De redenen waarom ze de site bezoeken worden getoond in figuur 3: Waarvoor bezoek je wel eens de website van de bibliotheek? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Informatie over openingstijden 70% % tot 18 jaar Informatie over activiteiten Informatie over leenregels en abonnementen Informatie voor schoolopdrachten 14% 23% 38% Boek, cd of dvd zoeken in bibliotheekcatalogus Reserveren of verlengen van media 69% 74% Iets anders 2% Figuur 3: bezoekredenen bibliotheekwebsite (n=133) De voornaamste redenen om de website van de bibliotheek te bezoeken zijn het zoeken van een boek, cd of dvd in de bibliotheekcatalogus (74%), informatie over de openingstijden (70%) en het reserveren of verlengen van media (69%). Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 10

11 4. Resultaten marktonderzoek jongeren tot 18 jaar Uitleg resultaten In paragraaf 4.2 wordt allereerst de algemene interesse van de jongeren uit Kalmthout in kaart gebracht. Het gaat hierbij om de vraag welke onderwerpen zij interessant vinden en waarover zij graag meer zouden willen weten. Er is hierbij nog niet gekeken naar de wijze waarop zij aan deze informatie komen (via een boek, tijdschrift, cd of dvd, internet). In de paragrafen 4.3 tot en met 4.7 worden marktomvang en -aandeel voor de verschillende media naast elkaar gezet. Voor een uitleg van de termen marktomvang en marktaandeel wordt verwezen naar bijlage 1. De marktgegevens in de grafieken zijn uitgedrukt in percentages. Omdat de bevolkingsgegevens van Kalmthout bekend zijn (in 2008 woonden er jongeren tot 18 jaar in Kalmthout), kunnen deze percentages omgerekend worden naar absolute aantallen. Een overzicht van alle absolute aantallen is te vinden in bijlage 2. Elke combinatie van informatiecategorie en mediavorm (boek, tijdschrift, cd of dvd en internet) kent een eigen marktomvang en een eigen marktaandeel. Hetzelfde geldt voor leesboeken, ontspannende tijdschriften, muziek, films en games. Iedere combinatie van marktomvang en marktaandeel vereist een andere strategie van de bibliotheek. Bijlage 3 geeft een overzicht van de verschillende strategische adviezen op basis van de mogelijke combinaties van marktomvang en aandeel Algemene interesse Figuur 4 geeft een beeld van de onderwerpen waarin de jongeren uit Kalmthout geïnteresseerd zijn: Waarover wil je wel eens wat te weten komen? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % tot 18 jaar Sport of spel Knutselen, tekenen of kunst M uziek of dans Weetjes of beroemde personen Eten, kleding of je familie Wat er in de wereld gebeurt Verkeer Je lichaam of ziek zijn Godsdienst Dieren of planten Computers of internet België of andere landen Geschiedenis De aarde en het milieu Jeugdliteratuur en schrijvers Iets anders 8% 11% 17% 26% 25% 30% 25% 36% 34% 38% 39% 40% 44% 45% 55% 49% Figuur 4: onderwerpen waarin jongeren interesse hebben (n=178) De meeste jongeren uit Kalmthout willen wel eens wat te weten komen over muziek of dans (55%), weetjes of beroemde personen (49%), wat er in de wereld gebeurt (45%), sport of spel (44%), jeugdliteratuur of schrijvers (40%), computers of internet (39%) en dieren of planten (38%). De minste interesse hebben de jongeren in godsdienst (8%) en verkeer (11%). Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 11

12 4.3. Informatieve boeken Figuur 5 geeft een grafisch beeld van de marktomvang en marktaandelen bij informatieve boeken: Marktomvang en marktaandeel zizo boeken vrije tijd - kunst weetjes, beroemde personen dagelijks leven, samenleving verkeer mens geloven, denken natuur, planten, dieren wetenschap, techniek landeren, volkeren geschiedenis aarde, heelal taal, over jeugdliteratuur 0% 20% 40% 60% 80% 100% 7% 10% 21% 24% 22% 28% 34% 34% 37% 44% 53% 71% 77% 81% 79% Figuur 5: marktgegevens informatieve boeken (n=178) De meeste vraag onder jongeren is er naar informatieve boeken over: vrijetijd en kunst (71%); dagelijks leven en de samenleving (53%); weetjes en beroemde personen (44%); taal, over jeugdliteratuur (37%); natuur, planten en dieren (34%); wetenschap en techniek (34%). marktomvang marktaandeel 78% van de jongeren, die wel eens een informatief boek lezen, lenen zo n boek ook daadwerkelijk wel eens in de bibliotheek. Het totale marktaandeel bij informatieve boeken bedraagt dus 78%. De marktaandelen zijn het grootst bij boeken over: geloven, denken (92%); landen, volkeren (92%); natuur, planten en dieren (90%). Het hoge marktaandeel van 92% bij boeken over geloven en denken wil zeggen dat van alle jongeren uit Kalmthout, die wel eens een boek over geloven of denken lezen, maar liefst 92% hierover ook wel eens een boek leent in de bibliotheek. Het marktaandeel wordt dus uitgedrukt als een percentage van de marktomvang. Omdat de markt voor boeken over geloven of denken met 7% erg klein is, betreft het hoge marktaandeel in werkelijkheid slechts 239 jongeren. Ter vergelijking: door de grotere markt (21%) bij landen en volkeren komt een zelfde marktaandeel van 92% in absolute zin neer op 717 jongeren. Bij het interpreteren van de gevonden marktaandelen moet dus ook altijd rekening gehouden worden met de marktomvang. In de grafieken staan marktomvang en aandeel daarom direct onder elkaar. Alle gevonden marktgegevens zijn omgerekend naar het absolute aantal jongeren. Een overzicht hiervan is te vinden in bijlage 2. 84% 82% 85% 84% 92% 90% 88% 87% 92% Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 12

13 De grafieken in deze en volgende paragrafen tonen de resultaten voor de informatiegebieden volgens de ZiZo indeling van het ICB model. Omdat in dit ICB model ook marktgegevens in de mini ZiZo structuur opgenomen zijn, treft u in bijlage 2 de marktgegevens behalve in de ZiZo structuur ook in de mini ZiZo structuur Informatieve tijdschriften Figuur 6 geeft een overzicht van de marktomvang en marktaandelen bij informatieve tijdschriften: Marktomvang en marktaandeel zizo tijdschriften marktomvang marktaandeel 0% 20% 40% 60% 80% 100% vrije tijd - kunst weetjes, beroemde personen dagelijks leven, samenleving verkeer mens geloven, denken natuur, planten, dieren wetenschap, techniek landeren, volkeren geschiedenis aarde, heelal taal, over jeugdliteratuur 7% 10% 40% 45% 39% 53% 38% 47% 22% 39% 54% 30% 44% 34% 43% 20% 31% 26% 45% 23% 32% 36% 42% 69% Figuur 6: marktgegevens informatieve tijdschriften (n=178) De totale vraag naar informatieve tijdschriften (85%) blijkt onder jongeren bijna net zo groot als de vraag naar informatieve boeken (88%). Bij uitsplitsing naar de verschillende categorieën ziet de verdeling er daarom in grote lijnen hetzelfde uit als bij boeken. De meeste vraag onder jongeren is er naar informatieve tijdschriften over: vrijetijd en kunst (69%); dagelijks leven en de samenleving (53%); weetjes en beroemde personen (45%); taal, over jeugdliteratuur (36%); wetenschap en techniek (34%). De marktaandelen bij informatieve tijdschriften liggen een stuk lager dan bij de informatieve boeken (40% tegenover 78%), maar ze liggen nog altijd hoog: van 31% tot en met 54%. De marktaandelen zijn het grootst bij tijdschriften over: geloven, denken (54%); verkeer (47%); geschiedenis (45%); natuur, planten en dieren (44%). Ook hier geldt dat het aantal jongeren, dat wel eens een tijdschrift in de bibliotheek leent over geloven en denken of over verkeer, in absolute zin klein is (respectievelijk 140 en 174). Dit komt omdat de markt voor deze tijdschriften niet groot is. Hoewel de marktaandelen bij vrijetijd en kunst, weetjes en beroemde personen en dagelijks leven en samenleving kleiner zijn, betreft het hier de meer jongeren in absolute zin omdat de vraag naar deze onderwerpen een stuk groter is. Alle absolute aantallen zijn te vinden in bijlage 2. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 13

14 4.5. Informatieve cd of dvd Figuur 7 geeft een overzicht van de marktomvang en marktaandelen bij informatieve cd s en dvd s: Marktomvang en marktaandeel zizo cd/dvd vrije tijd - kunst weetjes, beroemde personen dagelijks leven, samenleving verkeer mens geloven, denken natuur, planten, dieren wetenschap, techniek landeren, volkeren geschiedenis aarde, heelal taal, over jeugdliteratuur 0% 20% 40% 60% 80% 100% 7% 6% 9% 9% 9% 14% 21% 25% 16% 17% 22% 16% 13% 13% 18% 13% 16% 11% 19% 9% 28% 33% Figuur 7: marktgegevens informatieve cd s en dvd s (n=178) 44% 50% marktomvang marktaandeel 49% van de jongeren in Kalmthout gebruikt wel eens een informatieve cd of dvd. De vraag naar deze media is hiermee een stuk kleiner dan de vraag naar informatieve boeken en tijdschriften (88% en 85%). Dit blijkt ook uit de informatiedomeinen waarnaar de meeste vraag is bij informatieve cd s en dvd s: vrijetijd en kunst (44%); dagelijks leven en de samenleving (33%); weetjes, beroemde personen (28%); wetenschap, techniek (22%); taal, over jeugdliteratuur (19%). Van alle jongeren, die wel eens een informatieve cd of dvd gebruiken, doet slechts een beperkte groep dit ook in de bibliotheek (7%). Dit blijkt ook uit de lage marktaandelen op de grotere markten (maximaal 16% op markten met meer dan 20% vraag). De marktaandelen bij informatieve cd s en dvd s liggen daarom een stuk lager dan bij de informatieve boeken en tijdschriften. De marktaandelen zijn het grootst op de kleinste markten, namelijk die van cd s en dvd s over: geloven, denken (50%); verkeer (25%); de mens (21%). Ook voor informatieve cd s en dvd s geldt dat alle absolute aantallen te vinden zijn in bijlage 2. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 14

15 4.6. Informatief internetgebruik Figuur 8 geeft een overzicht van de marktomvang en marktaandelen bij informatief internetgebruik: Marktomvang en marktaandeel zizo internet vrije tijd - kunst weetjes, beroemde p ersonen dagelijks leven, samenleving verkeer mens geloven, denken natuur, planten, dieren wetenschap, techniek landeren, volkeren geschiedenis aarde, heelal taal, over jeugdliteratuur 0% 20% 40% 60% 80% 100% 8% 10% 29% 27% 25% 32% 35% 29% 36% 37% 22% 32% 29% 23% 23% 21% 26% 34% 36% 39% 44% 53% 64% 72% Figuur 8: marktgegevens informatief internet (n=178) marktomvang marktaandeel Jongeren in Kalmthout gebruiken tegenwoordig (iets) vaker het internet om informatie te vinden dan dat zij hiervoor een boek of tijdschrift raadplegen (91% tegenover respectievelijk 88% en 85%). Op elk afzonderlijk informatiedomein is de marktomvang gelijk aan of groter dan de vraag naar informatieve boeken over het betreffende onderwerp. De meeste vraag is er naar internet informatie over de volgende onderwerpen: vrijetijd en kunst (72%); dagelijks leven en de samenleving (53%); weetjes, beroemde personen (44%); taal, over jeugdliteratuur (39%); wetenschap, techniek (36%); natuur, planten en dieren (35%). Hoewel bij de jongeren de vraag naar informatief internet de vraag naar informatieve boeken overtreft, is de positie van de bibliotheek bij informatief internet nog lang niet zo sterk als die bij informatieve boeken: het totale marktaandeel bij informatief internet is 36%, terwijl dit aandeel bij informatieve boeken 88% bedraagt en bij informatieve tijdschriften 85%. Het marktaandeel, dat de bibliotheek behaalt onder de internettende jongeren, ligt wel een stuk hoger dan het aandeel bij informatieve cd s en dvd s (7%). De marktaandelen zijn het grootst bij informatief internet over: geloven, denken (64%); wetenschap, techniek (37%); de mens (36%); dagelijks leven, samenleving (34%). Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 15

16 4.7. Ontspannende media Figuur 8 geeft een overzicht van de marktomvang en marktaandelen bij ontspannende media. Hieronder worden verstaan: leesboeken, ontspannende tijdschriften, strips, muziek, films en games: 100% 98% 93% Marktomvang en marktaandeel ontspanning 87% 93% 86% marktomvang marktaandeel 80% 74% 73% 77% 60% 63% 40% 41% 35% 20% 8% 7% 6% 0% ontspannende boeken strips ontspannende tijdschriften muziek cd of dvd films op dvd ontspannend internet Figuur 9: marktgegevens ontspannende media (n=178) games De vraag naar ontspannende media is onder de jongeren in Kalmthout erg groot: 93% leest wel eens een leesboek; eveneens 93% kijkt wel eens naar een film op dvd; 87% leest wel eens een strip; 86% gebruikt wel eens internet ter ontspanning; 77% speelt wel eens een game; 73% luistert wel eens naar een muziek cd of dvd; 63% leest wel eens een ontspannend tijdschrift. De positie die de bibliotheek inneemt is bij de schriftelijke media zeer sterk. Zo lenen bijna alle jongere boekenlezers uit Kalmthout wel eens een leesboek in de bibliotheek. Bijna driekwart van de striplezers leent wel eens een strip in de bibliotheek. Bij de audiovisuele en digitale media daarentegen vervult de bibliotheek slechts een kleine rol op de grote markten. Dit blijkt uit de sterk uiteenlopende marktaandelen: 98% bij leesboeken; 74% bij strips; 41% bij ontspannende tijdschriften; 35% bij ontspannend internet; 8% bij muziek cd s of dvd s; 7% bij films op dvd; 6% bij games. De hoge marktaandelen op de grote markten voor schriftelijke ontspannende media vereisen een heel andere strategie van de bibliotheek dan de lage marktaandelen op de eveneens grote markten voor audiovisuele en digitale ontspannende media. Bijlage 3 geeft een overzicht van de verschillende adviezen, behorende bij verschillende combinaties van marktomvang en marktaandeel. Hoewel muziek, films en games tijdens het onderzoek nog niet in de collectie zaten, worden er toch beperkte marktaandelen gehaald. Deze aandelen worden veroorzaakt door jongeren die gebruik maken van muziek, films en games in een andere bibliotheek dan in Kalmhout. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 16

17 5. De functie van de bibliotheek bij informatie en ontspanning. In dit hoofdstuk belichten we twee voor bibliotheken belangrijke onderwerpen: 1. de informatieve functie in het internet tijdperk. 2. De rol van de bibliotheek bij muziek, film en games De functie van de bibliotheek bij informatie Bibliotheken hebben door het uitlenen en in de bibliotheek raadpleegbaar maken van boeken een belangrijke rol gespeeld om informatie voor jongeren laagdrempelig toegankelijk te maken. Door mediaontwikkelingen zijn later tijdschriften en informatieve cd/dvd s aan de collectie toegevoegd. Anno 2009 gebruiken zoveel jongeren regelmatig internet dat de vraag rijst of internet de informatieve functie van andere media heeft overgenomen. Met mobiel internet is digitale informatie overal te raadplegen. Dat lijkt voor gebruikers veel gemakkelijker dan het lenen van boeken of tijdschriften van een bibliotheek. Figuur 9 in dit verslag maakt duidelijk dat met 93% jongere lezers de positie van leesboeken vooralsnog stevig is. Leesboeken / romans hebben bovendien een functie bij de overdracht van cultuur (literatuur) en bij het verwerven van voldoende taalvaardigheid. Tabel 5 geeft een eerste beeld van de positie van internet ten opzichte van andere media: Tabel 5: % gebruikers tot 18 jaar van 4 media op informatief gebied Boek Tijdschrift Internet Cd of dvd informatief 88% 85% 91% 49% Tabel 5 maakt duidelijk dat de meeste jongeren uit Kalmthout inmiddels internet gebruiken als informatiebron. Het informatieve boek is echter nog springlevend, getuige de eveneens hoge percentages gebruikers. Dat geldt in iets mindere mate ook voor tijdschriften. Informatieve cd s en dvd s worden door de jongeren beduidend minder gebruikt als informatiebron. De hoge percentages gebruikers suggereren ook dat internet veeleer een informatiebron is naast boeken en tijdschriften en niet of nauwelijks een vervanger van deze media. Tabel 6 geeft daarom een overzicht van het percentage raadplegers van informatieve boeken dat ook internet of een tijdschrift raadpleegt. Om het beeld te completeren van multimediagebruik tonen we ook het percentage internetgebruikers dat daarnaast ook (en dus niet in plaats van) een informatief boek of een tijdschrift raadpleegt: Tabel 6: % informatieve boekenlezers tot 18 jaar dat ook een tijdschrift of internet raadpleegt en % internetters tot 18 jaar dat ook een informatief boek of tijdschrift raadpleegt Boek Internet Internet Tijdschrift Boek Tijdschrift informatief 94% 87% 91% 88% Tabel 6 maakt duidelijk dat bijna alle lezers / raadplegers van een informatief boek tot 18 jaar ook informatief internet gebruiken (94%). Iets minder combinaties zijn er met tijdschriften. Andersom gebruikt 91% van de internetters ook een informatief boek. Er zijn weer iets minder mensen die ook tijdschriften raadplegen. Een derde vraag is of het profiel van de informatieve internetter tot 18 jaar verschilt van het profiel van de mensen die een boek of tijdschrift raadplegen. Tabel 7 zet deze profielen naast elkaar: Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 17

18 Tabel 7: profielen van gebruikers tot 18 jaar van informatieve boeken, tijdschriften en internet persoonskenmerk: leest informatief boek leest informatief tijdschrift gebruikt informatief internet Kalmthout meisje 58% 58% 60% 59% jongen 42% 42% 40% 41% leerjaar 1 of 2 2% 1% 2% 2% leerjaar 3 of 4 3% 2% 3% 3% leerjaar 5 5% 4% 4% 5% leerjaar 6 4% 4% 3% 4% 1e jaar secundair 10% 12% 11% 11% 2e jaar secundair 16% 14% 13% 14% hoger leerjaar 60% 63% 64% 61% 10 jaar of jonger 10% 8% 8% 9% 11 jaar 4% 4% 3% 5% 12 jaar 10% 11% 11% 10% 13 jaar 9% 9% 7% 8% 14 jaar 15% 16% 15% 15% 15 jaar 17% 16% 18% 18% 16 jaar 17% 17% 19% 17% 17 jaar 17% 19% 18% 17% ouder dan 17 jaar 1% 1% 1% 1% lid van de bibliotheek 99% 99% 98% 98% Tabel 7 maakt duidelijk dat er alleen kleine (meestal niet-significante) verschillen zijn t.o.v. de totale resultaten (laatste kolom) de rol van de bibliotheek bij muziek, film en games Sommige bibliotheken hebben wel en andere geen collectie muziek, film en/of games naast een collectie romans. Bibliotheek Kalmthout is in 2009 begonnen met de opbouw van collectie film op dvd. Er is geen collectie muziek en games voor (jong) volwassenen. De teruglopende uitleningen van muziek op cd tonen aan dat investeringen in deze ogenschijnlijk nieuwe media nogal riskant kunnen zijn. Niet alleen kan de levensduur korter zijn dan gehoopt, maar ook kan er veel concurrentie zijn van (gratis) substituten zoals downloaden. Om een basis te bieden voor collectie en andere beleidsbeslissingen vanuit vraagoogpunt diept deze paragraaf de vraag onder jongeren tot 18 jaar naar muziek, film en games verder uit. Tabel 8 geeft een 1 ste beeld: Tabel 8: % gebruikers tot 18 jaar van muziek cd/dvd, mp3, spel cd en spelcomputers Muziek op cd of dvd Muziek op mp3 Film op dvd spel cd spelcomputer 73% 79% 93% 54% 56% Tabel 8 laat zien dat uit vraagoogpunt vooral muziek cd s/dvd s, mp3 muziek en films op dvd interessant zijn. Games lijken minder gevraagd, maar als men de jongeren neemt die wel eens een game spelen van ofwel een cd-rom ofwel op een spelcomputer, dan blijkt dit 77% van de jongeren te betreffen. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 18

19 Tabel 9 geeft inzicht in de profielen van de gebruikers tot 18 jaar van deze ontspannende media: Tabel 9: profielen van gebruikers tot 18 jaar van muziek, films en games persoonskenmerk: luistert muziek cd/dvd luistert mp 3 muziek kijkt films speelt games Kalmthout meisje 56% 61% 60% 57% 59% jongen 44% 39% 40% 43% 41% leerjaar 1 of 2 2% 2% 2% 2% 2% leerjaar 3 of 4 3% 1% 2% 3% 3% leerjaar 5 6% 6% 6% 7% 5% leerjaar 6 3% 4% 4% 4% 4% 1e jaar secundair 13% 10% 10% 9% 11% 2e jaar secundair 12% 15% 15% 15% 14% hoger leerjaar 60% 64% 62% 60% 61% 10 jaar of jonger 10% 7% 10% 11% 9% 11 jaar 5% 5% 4% 5% 5% 12 jaar 11% 10% 10% 8% 10% 13 jaar 9% 8% 8% 9% 8% 14 jaar 15% 17% 15% 16% 15% 15 jaar 15% 22% 18% 18% 18% 16 jaar 17% 16% 17% 18% 17% 17 jaar 17% 16% 17% 14% 17% ouder dan 17 jaar 2% 0% 1% 1% 1% lid van de bibliotheek 98% 99% 98% 98% 98% Tabel 9 toont dat in verhouding tot de totale resultaten iets meer jongens gebruik maken van muziek cd s en dvd s, terwijl meisjes iets vaker gebruik maken van mp3 muziek. De verschillen zijn echter klein. Dit geldt ook voor de overige verschillen in tabel 9. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 19

20 Bijlage 1: de termen marktomvang en marktaandeel verklaard De volgende figuur licht de begrippen marktomvang en marktaandeel grafisch toe: A B A = Marktomvang B = Marktaandeel Hieronder geven wij als voorbeeld de markt voor boeken over vrijetijd en kunst in Kalmthout. De marktomvang (A) meet de vraag in het werkgebied van de onderzochte bibliotheek. Dat wordt apart gemeten voor verschillende onderwerpen en genres en voor diverse media. Zo blijkt uit het marktonderzoek dat 71% van de jongeren wel eens een boek over vrijetijd of kunst leest. In het werkgebied van bibliotheek Kalmthout woonden in jongeren tot 18 jaar. Dit houdt in dat in totaal jongeren (= 71% van jongeren) deze boeken lezen. Het marktaandeel (B) is het percentage lezers van boeken over vrijetijd en kunst, dat een dergelijk boek ook daadwerkelijk leent van de bibliotheek. In Kalmthout blijkt dat 77% van de jongeren, die hierover wel eens een boek lezen, boeken over vrijetijd of kunst lenen van de bibliotheek. Dit komt overeen met (77% van 2.633) jongeren. Het marktaandeel wordt dus uitgedrukt als percentage van de marktomvang. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 20

21 Bijlage 2: marktomvang en marktaandeel in procenten en absolute aantallen Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 21

22 Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 22

23 Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 23

24 Bijlage 3. Adviezen op basis van de resultaten van het marktonderzoek Het marktonderzoek geeft een beeld van de vraag naar bibliotheekdiensten en de marktpositie in termen van het marktaandeel. Qua marktvraag is een driedeling te maken in: 1. bibliotheekdiensten waarnaar veel vraag is: meer dan 2/3 van de bevolking; 2. diensten waarnaar een gemiddelde vraag is: tussen 1/3-2/3 van de bevolking; 3. diensten waarnaar minder of weinig vraag is: minder dan 1/3 De driedeling van de marktpositie voor jongeren ziet er als volgt uit: 1. bibliotheekdiensten waarvan meer dan 2/3 van de bevolking gebruik maakt; 2. diensten waarvan tussen 1/3-2/3 van de bevolking gebruik maakt; 3. diensten waarvan minder dan 1/3 van de bevolking gebruik maakt. De driedelingen in de vraag naar bibliotheekdiensten en de marktpositie maken dat iedere combinatie van marktomvang en -aandeel in een bepaalde cel van een 9 cellen matrix terecht komt. Hieronder volgt per cel uit de cellenmatrix het strategische advies dat bij de betreffende combinatie behoort. 100% 66% 1 groot aandeel veel vraag 3 gemiddeld aandeel veel vraag 6 klein aandeel veel vraag omvang 2 groot aandeel gemiddelde vraag 5 gemiddeld aandeel gemiddelde vraag 8 klein aandeel gemiddelde vraag 33% 4 groot aandeel weinig vraag 7 gemiddeld aandeel weinig vraag 9 klein aandeel weinig vraag 100% 66% 33% aandeel 0% Het overzicht op de volgende pagina maakt in één keer visueel duidelijk in welke cellen de verschillende media zitten. Onderstaand schema maakt duidelijk naar welke media de nummers in de figuur verwijzen: Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 24

25 Cel1 (linksboven): groot marktaandeel / publieksbereik en veel vraag: Advies: groot marktaandeel handhaven; (door samenwerking) efficiencywinst halen met behoud van kwaliteit. In cel 1 zitten leesboeken, strips en informatieve boeken over vrijetijd kunst. Cel 2 (linkerkolom; middelste rij): groot marktaandeel en gemiddelde vraag Advies: groot marktaandeel handhaven; (door samenwerking) meer efficiencywinst behalen met behoud van kwaliteit dan in cel1; sterker kiezen voor behoud van de positie op betere collectie onderdelen In cel 2 zitten informatieve boeken over weetjes/beroemde personen, dagelijks leven/samenleving, natuur/planten/dieren, wetenschap/techniek en taal/jeugdliteratuur. Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 25

26 Cel 3 (middenkolom; bovenste rij): marktaandeel gemiddeld en veel vraag: Advies: marktaandeel handhaven of licht stijgen indien benchmark dat aangeeft of de positie binnen cel 3 relatief zwak is (de combinatie zit dan aan de rechterzijkant van cel 3); (door samenwerking) efficiencywinst halen, maar vooral winst in kwaliteit boeken; meer kiezen: speerpunten krijgen meer en slechtste onderdelen minder aandacht. In cel 3 zitten informatieve tijdschriften over vrijetijd en kunst. Cel 4 (linkerkolom; onderste rij): groot marktaandeel en weinig vraag: Advies: marktaandeel handhaven indien speerpunt: anders mag het dalen; (door samenwerking) zeer sterke efficiencywinst halen. In cel 4 zitten informatieve boeken over verkeer, de mens, geloven/denken, landen/volkeren, geschiedenis en aarde/heelal. Cel 5 (middenkolom en middelste rij): gemiddeld marktaandeel en gemiddelde vraag: Advies: marktaandeel stabiel maar:stijgt licht op speerpunten of indien de benchmark dat aangeeft of de positie binnen cel 5 relatief zwak is (de combinatie zit dan aan de rechterzijkant van cel 5); de positie daalt licht op de minst aantrekkelijke combinaties (die onderin cel 5 zitten); (door samenwerking) efficiencywinst halen en winst in kwaliteit; kiezen: speerpunten krijgen meer en slechtste onderdelen minder aandacht. In cel 5 zitten strips, informatieve tijdschriften over weetjes/beroemde personen, dagelijks leven/samenleving, wetenschap/techniek en taal/jeugdliteratuur. Ook in cel 5 zitten internet t.b.v. informatie over dagelijks leven/samenleving en wetenschap/techniek. Cel 6 (rechterkolom en bovenste rij): klein marktaandeel en grote vraag: Advies: de grote kansen: marktaandeel stijgt op alle onderdelen indien de bibliotheken hiervoor (samen) voldoende middelen kunnen vrijmaken; anders alleen op speerpunten groeien; aandelen blijven (voorlopig) stabiel op combinaties die geen speerpunten zijn; (door samenwerking) vooral grote sprong in kwaliteit maken. In cel 6 zitten informatief internet t.b.v. vrijetijd-kunst, muziek cd s en dvd s, films en games. Cel 7 (middenkolom en onderste rij): gemiddeld marktaandeel en weinig vraag: Advies: marktaandeel stabiel op speerpunten of bij combinaties die nog voldoende inkomsten opleveren; afbouwen elders; (door samenwerking) vooral efficiencywinst halen; hier duidelijke keuzes maken. In cel 7 zitten informatieve tijdschriften over verkeer, de mens, geloven/denken, natuur/planten/dieren en geschiedenis. Eveneens in cel 7 zitten informatief internet t.b.v. de mens en geloven/denken en informatieve cd s en dvd s over geloven/denken. Cel 8 (rechterkolom en middelste rij): klein marktaandeel en gemiddelde vraag: Advies: moeilijker te benutten kansen: marktaandeel stijgt op speerpunten; marktaandeel blijft stabiel indien de combinatie inkomsten oplevert of aanbod nodig is voor klantenbinding; op andere onderdelen activiteiten afbouwen; (door samenwerking) vooral grote sprong in kwaliteit maken; hier duidelijke keuzes maken. In cel 8 zitten cd s en dvd s over vrijetijd-kunst en informastief internet t.b.v. weetjes/beroemde personen, natuur/planten/dieren en taal/jeugdliteratuur. Cel 9 (rechterkolom en rechterrij): klein marktaandeel en weinig vraag: Advies: alleen marktaandeel behouden indien dit uit oogpunt van missie, politieke wensen of vanwege een compleet aanbod en promotioneel effect gewenst is; afbouwen of niet aan beginnen op andere onderdelen; dan eventueel terugvallen op netwerk (door samenwerking); hier zeer duidelijke keuzes maken. In cel 9 zitten informatieve tijdschriften over landen/volkeren en aarde/heelal en informatief internet t.b.v. verkeer, landen/volkeren, geschiedenis en aarde heelal. Tevens in cel 9 zitten alle informatieve cd s en dvd s (m.u.v. die t.b.v. vrijetijd-kunst en geloven/denken). Marktonderzoek / Bibliotheek Kalmthout / jongeren tot 18 jaar / mei 2009 / HL & RN 26