3.4. Antwoorden door C woorden 19 november keer beoordeeld. 7 Eten. 7.1 Eten. 7.1 Do-it. 1 a Eigen antwoord. Eigen antwoord.

Transcriptie

1 Antwooren oor C wooren 19 novemer keer eooreel Vak Methoe Biologie Netar 7 Eten 7.1 Eten 7.1 Do-it 1 a Denk aan vershil in smaak, geloof of lan van herkomst. 2 a 3 a Ze zorgen at e spieren in je armen atief lijven en het eten eter kneen. Daaroor verteert je eten eter. 7.1 Paragraaf 2 a 3 a 1 je voorkeur voor eten (smaak) 2 je geloof 3 in welk lan/streek je woont 1 Veel Neerlaners gaan op vakantie naar het uitenlan. 2 Er zijn veel restaurants waar je uitenlans kunt eten. 3 In ons lan wonen veel mensen ie oorspronkelijk uit anere lanen komen. Pagina 1 van 22

2 4 a Engels: foto 1 Neerlans: foto 2 ontijt in Neerlan ontijt in Engelan zoet kou weinig zout warm veel 5 a 6 a Omirkel zijn e nummers 1, 2 en 4 Vooreelen van goee antwooren zijn: uiensoep, kikkerilletjes, rèpe, ouillaaisse, ganzenlever, rème rûlée, salae niçoise 7 appel: voeingsmiel melk: eiwitten: zetmeel: pinakaas: voeingsmiel voeingsstof voeingsstof voeingsmiel 8 a In Bamix zitten vrij veel voeingsvezels (9,5 g per 100 gram), ie zorgen at je armen het eten eter verteren. Nee, het gelt voor 100 gram. 9 groepen voeingsstoffen taak voeingsstoffen eshermene stoffen voorkomen at je epaale ziektes krijgt vitamines, mineralen energierijke stoffen geeft energie voor ewegen en warm vetten, zetmeel, suikers lijven ouwstoffen voor e groei eiwitten, mineralen, water 10 a koolhyraten, eiwitten, mineralen, vitamines, vetten 5,9 gram eiwit Op het etiket staat at in 100 gram amix 11,8 gram eiwit zit. Je moet rekenen met e helft, want Tyho heeft pap van 50 gram amix. Pagina 2 van 22

3 Fout, omat hij maar 50 gram eet; us e helft van 1,2 mg vitamines = 0,6 mg. 10 mg (milligram) 1 gram = 1000 milligram e 3 mg De helft (50 gram amix) van 0,006 g is 0,003 g. Dat is 3 mg. f (6 mg mg + 2,7 mg) / 2 = 448,7 / 2 = 224,35 mg = 0,224 g. 11 a Een ay groeit snel en heeft us veel ouwstoffen zoals eiwitten noig. Een shaatser eweegt veel en heeft us veel energierijke stoffen zoals zetmeel noig. 12 a Let op: je gereht mag géén varkensvlees evatten en aner vlees moet op rituele wijze geslaht zijn. Ook kun je maar eter geen aloholishe ranken shenken. Let op: je gereht mag géén varkensvlees, haas en zeeieren zoner shuen evatten. Dieren met ongespleten hoeven zoals run, shaap en geit, mogen wel. 13 a B Inia en Nepal Bij Hinoes is een juiste leefwijze eshreven, maar at zijn geen wetten of regels zoals ij het joenom of e islam. Veel hinoes zijn vegetariër en runeren zijn heilig. Als het eten alleen al in aanraking geweest is met runeren eten veel hinoes het niet. 14 a Vooreelen van goee antwooren zijn: Ze zijn vegetariër of veganist. Ze heen een ziekte of voeselallergie (overgevoelighei). Ze zijn aan het lijnen. Ze zijn tegen e io-inustrie (en eten alleen sharreleiren en sharrelvlees). 7.1 Test jezelf 1 a 1 je voorkeur voor eten 2 in welk lan/streek je woont 3 je geloof 1 veel Neerlaners op vakantie naar het uitenlan gaan, 2 er veel restaurants zijn waar je uitenlans kunt eten, 3 in ons lan veel mensen wonen, ie oorspronkelijk uit anere lanen komen. 2 a ijna alle mensen ijna alle Neerlaners Pagina 3 van 22

4 alleen voor Eva ijna alle Neerlaners of ijna alle mensen 3 C eiwit, vet, zetmeel Aarappels, roo en vlees zijn voeingsmielen. 4 A Je armen werken aaroor eter. Antwooren B en C zijn fout. Voeingsvezels woren namelijk niet verteer en komen niet in je loe. Ze komen us niet ij het hart (en anere organen). De energie ie in voeingsvezel zit, kan er niet uitgehaal woren oorat e voeingsvezels onverteer je lihaam verlaten. 5 1 energierijke stoffen, ijvooreel koolhyraten en vetten 2 ouwstoffen, ijvooreel eiwitten en mineralen of water 3 eshermene stoffen, ijvooreel vitamines en mineralen 6 a suikers (9,3 g per 100 gram sap) C water 7.2 Energie 7.2 Do-it 1 1 Je geruikt energie om warm te lijven. 2 Je geruikt energie om te ewegen. 3 Je geruikt energie voor alle levensproessen in je lihaam, zoals verteren en hersenativiteit. 2 a Een sporter zweet veel om warmte kwijt te raken, at voht moet woren aangevul. Bovenien maken e spieren afvalstoffen en ie moeten afgevoer woren. koolhyraten Vooral suikers zoals gluose (ruivensuiker) en extrose. C zetmeel en suiker 3 a jongen van 14 jaar man van 32 jaar vrouw van 30 jaar Hoe meer gewiht je moet verplaatsen, hoe meer energie je verruikt. Volwassenen zijn meestal zwaarer an kineren van 14 jaar. 4 Mariëlle, want zij verliest meer energie oorat ze in kouer water zwemt. Ook e uitenluht is kouer. 5 Het overshot aan energierijke stoffen wort in je lihaam opgeslagen als vet. Daaroor wor je ikker en Pagina 4 van 22

5 zwaarer, at kan uiteinelijk tot overgewiht leien. 7.2 Paragraaf 2 a Een gymles kost meer energie, oorat je an meer eweegt. De juiste antwooren zijn: Karim en Stefan C zowel je spieren als je hersenen Alle elen van je lihaam geruiken voorturen energie, ook als je zit of slaapt. 3 a veel weinig veel veel 4 a slaolie (98 g per 100 gram) aarappels (17 g per 100 gram) 5 a Vooreelen van goee antwooren zijn: John Sheepstra eet meer roo. John Sheepstra eet meer aarappelen. John Sheepstra eet meer groente. John Sheepstra eet meer vlees, vis of ei. John Sheepstra rinkt meer melk. omputerprogrammeur stratenmaker John Sheepstra eet veel. Hij is us stratenmaker en sjouwt e hele ag met zware stenen. Hij verruikt veel meer energie an e omputerprogrammeur ie ahter zijn omputer zit. 6 a C Ze verruiken alleei ongeveer evenveel energie. Ze heen ezelfe ativiteit (slapen), zijn eie man en heen ezelfe leeftij. Het energieverruik zal op it moment us ongeveer hetzelfe zijn. John, want hij heeft meer energie noig om warm te lijven. 7 a De kaas en oter leveren extra energierijke stoffen: met name vet. 2 x 2 x 675 = Pagina 5 van 22

6 In ron 3 kun je aflezen at 1 uur fietsen 2 oterhammen met kaas kost; 2 uur fietsen kost us twee x zoveel. 8 a Een man ie zwaar werk oet. Zwaar werk kost veel energie. Dat is noig voor het ewegen van e spieren. Een kin van 8, want een kin van 8 is groter en eweegt meer. Een kin van 2 slaapt meer an een kin van 8. Een kin van 2 is us een kortere tij per ag atief. Vooreelen van goee antwooren zijn: De vertering van voesel in je armen. Het kloppen van je hart. Aemhalen. Je hersenativiteit. Het zuiveren van loe in je nieren. 9 a In het lihaam woren e overtollige energierijke stoffen opgeslagen als vet. Ja, want het overshot aan energierijke stoffen wort in zijn lihaam opgeslagen als vet. Daaroor wort hij ikker en us zwaarer en krijgt hij op e uur overgewiht. 10 a ongeveer 32,5 te zwaar 11 a 4 koppen thee met suiker 520 kj 7 oterhammen met kaas koppen koffie met suiker en melk gevule koek glazen volle melk mars portie frites kroket aarappels portie loemkool` karonae akjes hoolaevla glazen pils akjes hips Pagina 6 van 22

7 kj (alles optellen) te veel Vermij zoete en vette tussenoortjes. 12 a A lihter an volwassenen 7.2 Test jezelf 1 ewegen en om warm te lijven (en voor lihaamsproessen) 2 B koolhyraten Wielrenners heen energierijke stoffen noig, oorat ze veel energie verruiken. 3 D Zowel suiker als zetmeel zijn koolhyraten. 4 B in e spieren 5 a goe fout overgewiht. Als je te veel energierijke stoffen innenkrijgt, wort at opgeslagen als vet. Dat leit op en uur tot fout De hoeveelhei energie wort aangegeven met kj, kilojoule. 6 a A 20 kilometer harlopen in e winter In e winter verruik je extra energie om warm te lijven. 7 1 e ativiteit ie je oet 2 je geslaht 3 je leeftij 8 C vet 7.3 Bouwen 7.3 Do-it 1 a Voor e groei en voor het onerhou en herstel van slijtage en wonjes. Ja, volwassenen heen ouwstoffen noig voor onerhou en herstel van slijtage en wonjes. Pagina 7 van 22

8 2 kalk ijzer eiwit water alle ellen X X loeellen X otellen X 3 a vlees (run- en varkens-) kaas e Vooreelen van goee antwooren zijn: vlees, walnoten, hazelnoten kaas kaas, noten en tahoe noten en tahoe Kaas is afkomstig van ieren, at eten veganisten niet.tahoe wort gemaakt van sojaonen en is us plantaarig, evenals e noten. 7.3 Paragraaf 2 B mens orgaan el De juiste antwooren zijn: 1 De elkern zie je als een klein olletje in een el. 2 De el estaat voor het grootste eel uit ytoplasma. 4 Het elmemraan is e uitenkant van een el. 5 Het elmemraan is e uitenkant van e el. 7 De elkern regelt alles wat er innenin e el geeurt. 4 a fout Je het ook ouwstoffen noig voor onerhou en herstel van je lihaam. fout De elangrijkste ouwstof voor je lihaam is water (zie ron 2). e goe goe fout Pagina 8 van 22

9 Ook ouere mensen heen ouwstoffen noig voor het maken van nieuwe lihaamsellen (ij slijtage van ellen). 5 a De juiste antwooren zijn: eiwitten, mineralen, water Vooreelen van goee antwooren zijn: zuivelprouten, vlees, vis, ei, vleesvervangers eiwitten en ijzer, kalium, natrium (at zijn mineralen) Vlaimir, 50 kilo Mijn gewiht is... 6 a,,, voeingsstof % in lihaam samenstelling in kg samenstelling in kg water 65 32,5 eigen antwoor eiwitten 15 7,5 eigen antwoor vetten 12 6 eigen antwoor mineralen 4 2 eigen antwoor koolhyraten 4 2 eigen antwoor 7 a slijten eshaigen De hui shilfert af. X Een snijwon herstelt. X Je het een lauwe plek. X Je krijgt nieuwe loeellen. X Vooreelen van goee antwooren zijn: 1 voor e groei (maken van nieuwe ellen) 2 onerhou (vervangen van ellen), ijvooreel: herstel van wonen vervangen van versleten loeellen vervangen versleten huiellen 8 a ja Een jongen heeft 15 mg ijzer noig, at is miner an een gram. loearmoee Pagina 9 van 22

10 meer, want ze woren langer en krijgen meer spieren an meisjes. 9 a Ja, want hij heeft ouwstoffen noig voor onerhou. Bert, want hij is nog har aan het groeien en opa groeit niet meer. Daarnaast vint er ook ij Bert onerhou plaats. 10 a 1 Veel vegetariërs zijn tegen het oen van ieren als voesel voor e mens. 2 Veel vegetariërs zijn tegen e manier waarop slahtieren in e io-inustrie gehouen woren. 3 Vooreelen van goee reenenen zijn: Je vint vlees en vis niet lekker. Je mag geen vlees en/of vis eten van je geloof. 11 a goe fout Een vegetariër eet wel ierlijke prouten, us ook kaas. fout Een veganist eet geen ierlijke prouten, us ook geen eieren. e goe fout Een veganist geruikt helemaal niets at afkomstig is van ieren. 12 a ruine onen 8 g kaas 26 g tarwe 3 g ei 13 g walnoten 15 g aarappelen 2 g maïs 3 g tahoe 12 g 13 a kaas, walnoten, ei en tahoe walnoten en tahoe voeingsmiel eiwit vetten koolhyraten per 100 gram g g g vezels water g g runvlees gras 2 à 3 0 0,5 7 17,5* hazelnoten * Eerst alle ekene gegevens ij elkaar optellen, het aantal grammen vezels maakt an e 100 vol. Pagina 10 van 22

11 Bij gras maakt het heel veel uit of het jong of ou gras is en op wat voor gron het staat, als het gaat om het eiwit- en watergehalte en e verteeraarhei (us vezelgehalte). e elwanen van plantenellen koolhyraten Vezels estaan uit koolhyraten en houtstof. De houtstof is onverteeraar en wort uitgepoept. De koolhyraten zijn verteeraar met ehulp van e magen met ateriën. e runvlees, want at heeft geen elwanen (vezels) om e ellen. runvlees 14 a Vooreelen van goee antwooren zijn: eekhoorns, avia s, ruine rat (eet ook wel vlees), lemming, vogels (v uiven, vinken), muizen, wile zwijnen (eten ook wel vlees). Koeien heen vier magen: In e pens helpen ateriën met e vertering van e vezels. Daarna komt het voesel terug in e ek en herkauwt e koe. Vervolgens gaat e voeselrij naar twee anere magen met ateriën: e oekmaag en e netmaag. Tot slot komt het voesel in e lemaag, waar verteringssappen e vertering afmaken. De voeingsstoffen kunnen nu in het loe opgenomen woren. 7.3 Test jezelf 1 1 ytoplasma 2 elkern 3 elmemraan 2 De juiste zinnen zijn: Je lihaam is opgeouw uit minstens 50 vershillene soorten ellen. Cellen zijn e ouwstenen van je lihaam. 3 C alleen 2 Groeien geeurt oor eleling. 4 a goe fout Pagina 11 van 22

12 Water is een ouwstof. goe fout Ijzer he je noig voor e opouw van roe loeellen. 5 D op elke leeftij Er zijn altij ouwstoffen noig voor onerhou vanjhet lihaam. 6 a kaas Kaas evat het meeste eiwit per 100 gram. C 91,42 gram ouwstoffen. De ouwstoffen in e tael zijn eiwit, kalk, ijzer en water. De optelsom wort an: 3,3 g eiwit + 88 g water + 0 g ijzer + 0,120 g (120 mg) kalk = 91,42 gram yoghurt, kaas en runvlees 7.4 Gezon eten 7.4 Do-it 1 a, Eigen antwooren. Een gezon tussenoortje neemt je hongergevoel niet zo sterk weg als een ongezon tussenoortje met veel energierijke stoffen erin. 2 De shijf-van-vijf helpt ij het kiezen van gezon en gevarieer eten. Als je elke ag je elen uit alle vakken eet, eet je gezon en gevarieer. Extra groente, fruit en roo zijn goe voor je armen en gezonhei. En niet te veel verzaige vetten om het ihtslien van je loevaten te vermineren. 3 a roo/pasta groente/fruit vlees/vis/zuivel /aarappelen olie/vetten voht hutspot met spek X X X X rooje hamurger X X X salae met ei en X X tomaat voht Pagina 12 van 22

13 Met e salae krijg je wel wat voht innen, maar at is lang niet voloene. Door elke ag 1,5 tot 2 liter voht te rinken. 4 a holesterol Vergelijk je tekening met ron 2. A onverzaig vet De juiste antwooren zijn: hazelnoten, paling en pina s 7.4 Paragraaf 2 a Vooreelen van goee antwooren zijn: oterham, appel, rijstwafel, komkommer, worteltjes, melk Vooreelen van goee antwooren zijn: Ze evatten niet zoveel energierijke stoffen, us je het nog voloene trek ij e warme maaltij. Ze tasten je geit niet aan. Je wort er niet ik van. Ze evatten vitamines. 3 a van vet en suiker Bij overgewiht he je ook veel vetten in je loe en at verhoogt je holesterolgehalte. Cholesterol gaat aan e innenkant van e loevaten zitten en verhoogt e kans op hart- en vaatziekten. 4 De juiste zinnen zijn: Vitamine C is een vooreel van een eshermene stof. Als je niet genoeg vitamines innenkrijgt, wor je ziek. 5 Vitamine zit veel in: noig voor: A 1 tomaat, wortelen 2 oter, vis zien ij zwak liht groei B 1 vlees, vis 2 roo, onen e werking van het zenuwstelsel C 1 groente 2 fruit e vorming van loeellen en voor e weerstan tegen ziektes D 1 oter, kaas 2 eieren e afzetting van kalk in e otten Pagina 13 van 22

14 6 a Je het niet alleen vitmanie C noig, maar ook anere vitamines en mineralen. Bij kineren moeten e otten nog veel groeien. Vitamine D zorgt voor afzetten van kalk in e otten. Als je elke ag gevarieer en genoeg eet, he je geen vitaminepillen noig. Mensen met een lage weerstan, mensen ie niet voloene eten (sommige oueren) heen soms vitaminepillen noig. 7 a 1 groente en fruit 2 roo, granen, aarappelen, rijst, pasta en peulvruhten 3 zuivel, vlees, vis, eieren en vleesvervangers 4 vetten en olie 5 voht (ranken) Nee; van grotere vakken he je meer op een ag noig. Eet uit elk vak van e shijf van vijf voloene voeingsmielen. Dat je weinig voeingsmielen met verzaige vetten moet eten, zoals roomoter, hoola en vet vlees, maar wél ijvooreel hazelnoten, pina s en paling. 8 voeingsmiel hoort thuis in kaas (vak 1) vak 5 vis (vak 2) vak 5 rijst (vak 3) vak 2 appel (vak 4) vak 1 9 a vak: groente en fruit vak: vetten en olie vak: zuivel, vlees, vis, eieren en vleesvervangers vak: roo, granen, aarappelen, rijst, pasta en peulvruhten 10 De juiste antwooren zijn: ei, hazelnoten, roo, walnoten, rijst, ruine onen, melk 11 a zwart, wit en grijs vitamine A Het hoornvlies zit voor je lens. Is het hoornvlies troeel, an komt het liht niet goe innen. Je ziet wazig, alsof je een vieze ril op het. 12 a Je het vitamine D noig voor e kalkafzetting in je otten. Bij kleine kineren zit er in e otten veel lijmstof Pagina 14 van 22

15 (in kraakeen) en weinig kalk (een). De otten zijn an nog zaht en woren pas harer als er, ankzij vitamine D, meer kalk in e otten wort afgezet. Je gewiht wort vooral geragen oor e otten in je enen en oor je wervelkolom. Als eze otten zaht zijn, kunnen ze gemakkelijk sheef groeien oor het gewiht at ze ragen 7.4 Test jezel 1 Bij elkaar horen: eenzijig eten en ieere ag hetzelfe eten gereksziekte en te weinig vitamines en mineralen innenkrijgen mineralen en ouwstoffen en eshermene stoffen gevarieer eten en elke ag aners eten vitamines en eshermene stoffen 2 A een glas sinas en een zakje hips Het gaat hier om twee zoete en/of vette tussenoortjes. Bij e anere antwooren staan stees één of twee gezone tussenoortjes. 3 Je trek (hongergevoel) verwijnt oor e vele energierijke stoffen in eze tussenoortjes. Bij e hoofmaaltij eet je miner en krijg je miner ouwstoffen en eshermene stoffen innen. 4 a fout Je lihaam slaat alleen vet als reserve op. goe 5 a C D A 6 D nee, niets uit vak 3 7 a vak 2 vak Wat is mijn ieet? 7.5 Do-it Pagina 15 van 22

16 1 je lihaam kan een epaale stof in een voeingsmiel(len) niet goe verragen per allergie vershillen: loopneus, ezeem, uikpijn je mag weinig of niets van het voeingsmiel waar je niet tegen kunt eten een veelvoorkomen eiwit kan niet oor je lihaam afgeroken woren herseneshaiging en op en uur zwakzinnighei streng eiwitarm ieet en extra voeingspreparaten lihaamsellen nemen geen of weinig gluose op waaroor je een verhooge loesuikerspiegel het veel plassen, veel orst, moe en futloos, grotere kans op hart- en vaatziekten opletten hoeveel suiker (en anere koolhyraten) je innenkrijgt, kleine porties versprei over e ag eten en zeer matig met verzaige vetten (een stukje van) e armen zijn ontstoken armkrampen, iarree, misselijkhei, miner eetlust epaal voesel kan e arm extra irriteren, ie eet je an miner of niet 2 a Een ieet is een avies van een iëtist(e) waarin staat wat je wel of juist niet moet eten. Vooreelen van goee antwooren zijn: 1 Je wilt afvallen. 2 Je sport veel en moet genoeg (energierijke) voeingsstoffen innenkrijgen. 3 Je oet aan oyuiling en je moet genoeg ouwstoffen innenkrijgen (voor e opouw van spierweefsel). 7.5 Paragraaf 2 a Een ieet is een avies van een iëtist(e) waarin staat wat je wel of juist niet moet eten. 1 Je wilt afvallen. 2 Je sport veel en moet genoeg (energierijke) voeingsstoffen innenkrijgen. 3 Je het een ziekte waarij je op je eten moet letten. 1 arts: stelt vast welke ziekte e patiënt heeft. 2 iëtist: stelt een ieet samen voor ie ziekte. 3 kok: maakt e ieetmaaltij klaar. 3 a zetmeel; at is een energierijke stof en at heeft Osar noig, want hij verruikt veel energie. water: oor het vele sporten verliest Osar veel voht, at moet hij aanvullen. eiwitten: ij het sporten train je allerlei spieren, ie spieren groeien in omvang. De (een)spieren van Osar heen eiwit noig voor groei en onerhou. kalk: Osar sport veel en heeft hij sterke otten noig; kalk is noig voor e opouw van otten. 4 a roo kleuren: e armen Pagina 16 van 22

17 groen kleuren: neus, armen, e hui e prikkelene stoffen ie vrijkomen (na vertering) komen via het loe ij je organen; je neus is gevoelig voor ie prikkelene stoffen en gaat lopen Doorat Bastiaan een voeselagoek ijhiel, kon e huisarts ahterhalen waar hij overgevoelig voor was. 5 a Bastiaan Mirana kan erop letten of e klahten in e herfst en e winter ook verwijnen. Zo ja, an kan ze laten testen of ze ineraa allergish is en voor welke pollen (stuifmeel). Als it niet het geval is, zal ze een voeselagoek ij moeten houen. Zo kan een arts zien of en waar ze overgevoelig voor is. 6 a Ontstaat in: elen van e unne arm en/ of ikke arm. Klahten: krampen, iarree, misselijkhei en miner eetlust. Gevolgen voor eetpatroon: een ieet met zo min mogelijk prikkelene stoffen voor je armen. De armen van e patiënten zijn ontstoken en aaroor extra gevoelig, ovenien werken ze miner goe. Moeilijk verteerare stoffen leveren an extra klahten op. 7 a Bij een stofwisselingsziekte kunnen epaale stoffen niet woren gevorm of woren ongezet in anere stoffen. Door tekorten of juist ophoping van epaale stoffen ontstaan ziektevershijnselen. Als je PKU het en je volgt niet meteen een ieet, kan er op en uur zwakzinnighei optreen. Dat is ermate ernstig at alle ay s vroeg getest woren / = Het ieet is zo uitgekozen at het eiwitarm is, maar wel rijk is aan e anere voeingsstoffen. De ontrekene voeingsstoffen in het ieet woren aangevul met voeingspreparaten. 9 a De lihaamsellen nemen te weinig of geen gluose op, zoals normaal wel geeurt. Daaroor lijft er te veel gluose in het loe en an he je een verhooge loesuikerspiegel. Veel orst (us veel rinken), veel plassen, moehei en hogere kans op hart- en vaatziekten 10 a 1 Zij moet letten op e hoeveelhei suiker en anere koolhyraten ie ze innenkrijgt. 2 Ze kan eter kleine porties versprei over e ag eten 3 Ze kan eter zeer matig zijn met verzaige vetten. In het nieuwe eetpatroon: zijn e zoetige voeingsmielen geminer, ijvooreel e gevule koek, hoolaerownie, mars weglaten en het zoete rooeleg mineren. eet Susanne meerere kleine porties versprei over e ag, ijvooreel vaker een oterham en niet alles Pagina 17 van 22

18 tegelijk ij e lunh. zijn e verzaige vetten zoveel mogelijk geshrapt of vervangen, zoals e roomoter, speklap en jus, gevule koek, rownie en mars. 11 a 1 Door het slankheisieaal wil ieman (stees) unner woren en raakt verslaaf aan het afvallen (kan niet stoppen). 2 Door onzekerhei wil ieman ontrole houen over het lihaam oor heel weinig of niet te eten. slanke taille, heupen en illen; lange, unne enen; lange, slanke hals. 12 a 1 lihaamstemperatuur aalt, aemhaling en hartslag vertragen, koue hanen en voeten. En natuurlijk hoort het stees unner woren hier ook ij. uit. 2 haar reekt af en valt uit, nagels reken, verminering van eenspieren, otontkalking, menstruatie lijft Door te weinig ijzer, woren er te weinig roe loeellen gemaakt. Het stoppen van e menstruatie voorkomt onnoig loeverlies. 3 otontkalking, grauwe hui Botontkalking kan komen oor kalkgerek en/of oor gerek aan vitamine D. De anorexiapatiënt krijgt te weinig voht en vezels innen, waaroor e armen miner goe werken. Dat kan tot ostipatie (hare ontlasting) leien. Doorat anorexia stees miner energie krijgen, ewegen ze ook miner. Ook at werkt ostipatie in e han. 7.5 Test jezelf 1 1 Je wilt afvallen. 2 Je sport veel en moet genoeg (energierijke) voeingsstoffen innenkrijgen. 3 Je het een ziekte waarij je op je eten moet letten. 2 De juiste zinnen zijn: Door een voeselagoek ij te houen, kun je erahter komen of je een voeselovergevoelighei het. Van voeselovergevoelighei kun je een loopneus krijgen. 3 a goe fout goe fout De ziekte van Crohn is een ziekte van je armen. Het is (nog) niet eken of het rinken van alohol van invloe is op e ziekte van Pagina 18 van 22

19 Er is nog geen uielijke oorzaak of oorzaken voor e ziekte gevonen. 4 a A Een epaal eiwit kan niet woren omgezet en hoopt zih op in e el. 1 eten van eiwitarm voesel 2 tekort aan voeingsstoffen aanvullen met voeingspreparaten 5 a De juiste zinnen zijn: je moet vaak plassen. je het een hogere kans op ihtslien van je loevaten. 1 Opletten hoeveel suiker (en anere koolhyraten) je innenkrijgt. 2 Kleine porties versprei over e ag eten. 3 Zeer matig met verzaige vetten zijn. Verieping Van aarappel tot hips 1 1 aarappelkroket 6 krieltje 2 aarappelzetmeel 7 lijm 3 inmiel 8 hips 4 veevoer 9 puree 5 friet 10 papier 2 a De juiste volgore is: 1 aarappels oogsten 2 wassen en shillen 3 snijen 4 frituren 5 op smaak rengen 6 verpakken 1, 2, 6 6: krieltjes woren óf luhtiht (vauüm) verpakt in (oorzihtige) akjes óf ze woren (met luht) in zakken verpakt. 3 a C erfelijke eigenshappen van aarappels veraneren Bij klassieke iotehnologie woren organismen geruikt ij het proueren van een prout en ij moerne iotehnologie woren e erfelijke eigenshappen van e organismen veraner. 4 Pagina 19 van 22

20 kwaliteit voeselveilighei eie a X X X X e X 5 a Tehniek vervangt mensen, us miner hanwerk. Mahines zijn sneller, zorgvuliger en goekoper an mensen. Bijvooreel: groenten uit e eigen tuin, zelf gevangen vis 6 a, Vooreelen van stappen: 1 Wassen en shillen van e aarappels toe- en afvoeran voor e aarappels raaiene orstels watertoevoer voor het shoonmaken 2 Aarappels in plakjes snijen ewegene sherpe messen toe- en afvoeran voor e aarappels 3 Plakjes aarappel frituren toevoeran voor e aarappels grote frituurak ie e olie verhit omputer (sensor)ie e olie op temperatuur ontroleert 4 Smaak aan e hips toevoegen toevoeran voor e hips raaiene trommel toevoegen van e juiste hoeveelhei kruienmix 5 Chips in zakken verelen wegen portie apart houen in een zak kunnen stoppen Pagina 20 van 22

21 7 a 300 / 36 = 8,33, us minstens 8 aarappels 1,5 x 36 = 54 mm (at is e lengte van een stuk aarappel) Nee, zo n grote aarappel wort in stukken gesneen ij het sorteren. 8 a 1 luht 2 voht Ze zijn an zaht en slap en heen een eetje voht opgenomen. 9 a Bij levensmielentehnologie hou je je ezig met het eenken van prouten, het proutieproes (e tehniek) en e ontrole. fout Jan is oer, ie aan e hipsfariek levert. fout Fatima is proutiemeewerker in e fariek. Een levenmielentehnoloog hout zih ezig met e ontrole of ijvooreel het vereteren van het proutieproes. goe goe fout Joel is marktkoopman. 10 a 1 proesoperator in een fariek (ie ijvooreel hips maakt) 2 aviseur voeselveilighei, kwaliteitsmanager 3 erijfstehnoloog, proutontwikkelaar 4 meewerker marktontwikkelingen 11 a 1 Mensen willen gezone prouten. 2 Mensen willen goekope prouten. 3 Mensen willen at prouten gemakkelijk in het geruik zijn. Vooreelen van goee antwooren zijn: voorgeakken aarappels kant en klaarmaaltijen voorgesneen groentepakketten voorgesneen vleeswaren voor op roo Pagina 21 van 22

22 12 a Vooreelen van goee enoigheen zijn: aarappels, zout of kruienmix, sherp mes of kaasshaaf, frituurpan. Bijvooreel: 1 aarappels shillen en wassen 2 aarappels in unne plakjes snijen 3 plakjes roogeppen 4 plakjes frituren 5 plakjes op smaak rengen Omirkel zijn: Alle stappen van it vooreel geeuren in e fariek; vaak wel op een anere manier. 1 De hips ie je thuis maakt zijn niet allemaal even ik; je oet het met e han. 2 De hips ie je thuis maakt zijn niet allemaal van ezelfe smaak; je strooit met e han niet zo gelijkmatig als met e mahine. Pagina 22 van 22