Mineralen. Vitamines. Tip: vooral in de zomer kan je daarvan genieten. Tip: denk aan Popeye en zijn spinazie.

Transcriptie

1

2 Testlab Bekijk voordat je begint deel 1 van de film. Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in producten, maar we kunnen ze wel aantonen. Daar heb ik jullie voor nodig: jullie mogen voor mij een paar proeven uitvoeren op school. En omdat heel veel scholen meedoen, hebben we straks het megabewijs dat er gezonde voedingsstoffen zitten in ons eten en drinken. Maar eerst nog even wat kennis bijspijkeren. Want hoe zit het ook weer met die vitamientjes en die vezels en die vetten? Vitamines Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K. Vita betekent leven: vitamines zijn dan ook écht nodig om je lijf goed te laten werken. Vitamine A is bijvoorbeeld belangrijk voor je ogen en je huid. Ook zorgt vitamine A ervoor dat je goed kan groeien. Een groente die veel vitamine A levert is: Tip: je weet toch waarom konijnen nooit een bril dragen? Vitamine D zorgt voor sterke botten en tanden en voor stevige spieren. Je lijf kan zelf vitamine D aanmaken. Wat is daarvoor nodig? Tip: vooral in de zomer kan je daarvan genieten. Vitamine D krijg je ook binnen uit je eten, bijvoorbeeld uit vette vis. Een voorbeeld van een vette vis is: Mineralen Ook mineralen komen in kleine hoeveelheden voor in je eten, terwijl je ze niet ziet. Je hebt mineralen nodig voor een goede gezondheid en voor je groei & ontwikkeling. Jij weet vast een voorbeeld van een mineraal te noemen: Tip: denk aan Popeye en zijn spinazie. Een ander voorbeeld van een mineraal is calcium. Calcium heb je nodig voor sterke botten en tanden. Calcium krijg je onder andere binnen via zuivelproducten. Een voorbeeld van een zuivelproduct is: Gezonde producten combineren is lekker en leuk. En je lijf houdt er ook van. Je hebt bijvoorbeeld vitamine C nodig om ijzer uit je eten op te nemen. Een ijzersterke combi! Vitamine C zorgt voor een goede weerstand. Een goede weerstand betekent dat: Vitamine C zit vooral in groente en fruit. Rode paprika barst ervan, kiwi scoort ook goed. bananen goed zijn voor je spieren en hersenen? Dat komt door het mineraal kalium dat erin zit. 2 3

3 Koolhydraten Koolhydraten geven je energie. Ze zijn de brandstof voor je hersenen en zorgen ervoor dat jouw motortje blijft draaien. Zitten ze in kool? Ja, maar vooral ook in: Tip: gebruik de Schijf van Vijf. Eiwitten Eiwitten zitten in ei. Eitje! Maar ook in andere producten zoals: Eiwitten zijn de bouwstenen van je lijf! Door de eiwitten die je eet, staat jouw lijf dus als een huis! peulvruchten megagezond zijn? Voorbeelden van peulvruchten zijn linzen, kikkererwten, bruine bonen, sojabonen, kidneybonen. Als je een dagje geen vlees wilt eten, kan je het heel goed door peulvruchten vervangen. Vetten Vetten leveren energie. Je hebt er maar een beetje van nodig, maar dat beetje is heel belangrijk! Vetten werken goed in combinatie met andere voedingsstoffen. Sommige vitamines hebben vet nodig om te worden opgenomen in je lichaam. Bijvoorbeeld de vitamine A in: Tip: denk aan Halloween. Water We hebben nog één belangrijke voedingsstof niet genoemd. En dat terwijl die zo uit de kraan komt: water. Water voert alle voedingsstoffen door je lijf. En het houdt je lichaam op temperatuur. Elke dag verliezen we vocht door: je voor minstens de helft uit water bestaat? Dus als je 40 kg weegt, heb je 20 liter water in je lijf. Dat vullen we weer aan met een paar flinke glazen water of thee per dag! Veel variatie Omdat je al die vitamines, mineralen, koolhydraten en eiwitten niet ziet, kan het lastig zijn om te weten welk product je nou precies zal kiezen. Daarom een goede tip: eet en drink lekker gevarieerd uit alle vakken van de Schijf van Vijf! Er is Voldoende Variatie in de Vijf Vakken. Dus lekker kiezen en combineren uit de Schijf! En hoe het met die vezels zit? Vezels leveren geen voedingsstoffen, maar ze zorgen wel voor een goede darmwerking je zag het in de film. Best belangrijk! Kies voor volkorenproducten, bijvoorbeeld volkoren spaghetti en volkorenbrood, dan krijg je lekker veel vezels binnen. Ook fruit en groenten leveren veel vezels. 4 5

4 Natuurlijk willen jullie en ik ook! checken of die voedingsstoffen echt wel werken. Ga maar aan de slag, jonge profs, en voer de proeven uit. Maar kijk eerst nog even naar de film. Proef 1 Sap Lab Weten jullie, voordat jullie de proef doen, in welk sap de meeste vitamine C zit? appelsap / sinaasappelsap / evenveel in alle twee Welk mengsel is het lichtst gekleurd? Dat sap bevat de meeste vitamine C. Het bekertje met appelsap / sinaasappelsap In welk fruit zit dus meer vitamine C, in appel of in sinaasappel? In fruit, dus ook in vruchtensap, zit veel suiker. Kijk op de pakken hoeveel suiker ze bevatten. In een glas appelsap zitten wel vier appels, dus ook de suiker van vier appels. Kies voor vers fruit dan krijg je naar verhouding minder suiker binnen, want je eet toch geen vier appels op een dag! Proef 2 Vitamines + Vet Wat denken jullie dat er zal gebeuren: met het mengsel van wortel en water: met het mengsel van wortel en olie: Wat valt jullie op bij het bekijken van de twee mengsels? Dan nu even peentjes zweten: wat zou deze proef bewijzen? Proef 3 Pekelproef Zijn er minstens 5 minuten om? Dan goed kijken! 1. Hoe ziet de komkommer eruit? 2. Hoe ziet de banaan eruit? Wat zou deze proef bewijzen? Proef 4 Zetmeel zoeken Zit er zetmeel in komkommer? ja / nee Zit er zetmeel in banaan? ja / nee De komkommer kleurt wel / niet donkerblauw. Er zit dus wel / geen zetmeel in. De banaan kleurt wel / niet donkerblauw. Er zit dus wel / geen zetmeel in. Onderzoekers pluizen in hun lab uitgebreid uit welke voedingsstoffen er in producten zitten. Daarom weten we over komkommer en banaan dat er per 100 gram onder meer in zit: Klaar? Check en kijk het laatste deel van de film voor de antwoorden. Bedankt voor het meedoen! 6 Tip: check in dit boekje de info over vet. Testlab voor groep 7 is een uitgave van Ik eet het beter, het educatieve platform van Albert Heijn. Het is ontwikkeld in samenwerking met het Voedingscentrum. Meer informatie staat op ikeethetbeter.nl Albert Heijn 7

5 Vet zoute proef Thuis In heel veel eten zit het mineraal zout. Met zout kan je ook leuke proefjes doen. Wat denk je dat er gebeurt als je zout strooit in een glas water met olie? Check het in je thuislab! Dit heb je nodig doorzichtig drinkglas water olie zout Zo doe je de proef 1. Doe ongeveer 5 cm water in het glas. 2. Schenk er een laagje olie op (ongeveer 1 cm) en wacht tot de olie op het water blijft liggen. 3. Strooi langzaam zout in het mengsel en laat je verrassen! Op internet vind je nog veel meer leuke, verrassende proeven voor je thuislab. Recept: Maak er mousse van Je spreekt het uit als moes maar het is megalekkere mousse. Voor dit chocoladetoetje voor 4 personen heb je nodig: 1 rijpe avocado 1 rijpe banaan 1,5 eetlepel cacaopoeder beetje citroensap scheutje halfvolle melk eventueel wat fruit zoals aardbeien, bessen of frambozen Zo maak je het 1. Pureer de geschilde avocado en gepelde banaan in een blender of met een staafmixer. 2. Meng cacaopoeder, citroensap en melk erdoorheen. 3. Verdeel over vier bakjes. Versier vlak voor het serveren met het fruit. 4. Smullen maar. Het is nog gezond ook!