School Wide Positive Behavior Support

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "School Wide Positive Behavior Support"

Transcriptie

1 Amsterdam Zuidoost Workshopleider: Drs. B. (Berber) Klein Onderwijscentrum VU Faculteit Psychologie & Pedagogiek In samenwerking met Kenniscentrum SWPBS School Wide Positive Behavior Support

2 Programma (tijd) 1. Wat is Schoolwide PBS? 2. Aanpak binnen de school 3. Wat levert het op? 4. Afsluiting

3 Schoolwide PBS is een: Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen Gericht op het aanlerenen bekrachtigen van positief gedrag Paraplu waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen PBS is evidence based en ontwikkeld door o.a.: Gerald Patterson, Hill Walker, Rob Horner, Annemieke Golly en Jeff Sprague (University of Oregon)

4 Doel van Schoolwide PBS Een veilige omgeving scheppen die: leerling- en leerkrachtvriendelijk is bevordert dat leerlingen zich sociaal gedragen en zo goed mogelijk presteren

5 Schoolwide PBS richt zich op Verbeteren van het leerling-gedragop school, in de klas en thuis; Het bereiken van betere leerprestaties; Betere samenwerkingvan het schoolteam met ouders en (jeugd)zorg

6 De kern van de aanpak: PBS staat voor een schoolbrede aanpak; Preventie staat centraal; PBS-scholen bepalen hun basiswaarden, maken verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch; De PBS-school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen; Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg); PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem.

7 Gedragsproblemen -hoe groot is het probleem? 1 op 9 jongeren (11 t/m 18 jaar) heeft ernstige gedragsproblemen (RIVM, 2008) 1 op de 8 jongeren (11 t/m 18 jaar) heeft ernstige emotionele problemen (RIVM, 2008) Gedragsproblemen in de jeugd duren vaak voort tot in de volwassenheid Vroegtijdig ingrijpen voorkomt een negatieve spiraal

8 CONTINUUM VAN SCHOOL-BREDE POSITIEVE GEDRAGS ONDERSTEUNING Primaire preventie: School-/klasinterventies voor alle leerlingen (en volwassenen ) ~5% ~15% Tertiaire preventie: gespecialiseerde individuele interventies voor leerlingen met hoog-risico gedrag Secundaire preventie: speciale (groeps) interventies voor leerlingen met risico gedrag ~80% van de leerlingen

9 School-breed systeem voor leerling succes Leerprestaties Gedrag Intensieve, individuele interventies Individuele leerlingen Vanuit LVS Hoge intensiteit (amb begeleiding sbo, remedial teaching) Groeps/ individuele interventies Enkele leerlingen (at-risk) Direct beschikbaar (handelingsplannen, groepsplannen) Universele interventies Alle leerlingen Preventief, proactief 1-5% 1-5% 5-10% 5-10% Intensieve, individuele interventies Individuele leerlingen Assessment-based Intensieve specialistische hulp in de school (amb. begeleiding Renn4, behandelprogramma ZO) Thuis (bv PMTO, IOG,Triple-P 4 of 5, Boddaert) data-based Groeps/ individuel interventies Enkele leerlingen (at-risk) Direct beschikbaar (bv Schoolmw, Triple-P 2 of 3, PMTO in de klas) Universele interventies Alle situaties, alle leerlingen Preventief, proactief Kenniscentrum SWPBS, augustus 2011 versie 1.0

10 Bouwstenen van Schoolwide PBS (1) 1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) 2. Formuleer heldere verwachtingen voor alle locaties (weet wat je wilt zien en horen) 3. Leer verwachtingen actief aan. Gedrag is een vak apart. 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch 5. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer consequenties voor onacceptabel gedrag.

11 Bouwstenen van Schoolwide PBS (2) 6. Houd actief toezicht en stuur actief op incidenten (data) 7. Integreer zorg en onderwijs 8. Werk samen met ouders 9. Borg het systeem!

12 1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) Bijvoorbeeld: Verantwoordelijkheid Respect Veiligheid Passion, Agency, Sociability, Involvement

13 2. Formuleer heldere verwachtingen Voor alle lokaties: Gangen WC Schoolplein..etc Maak waarden en verwachtingen visueel: Posters -- Banners Foto s Werkstukken van leerlingen

14 De basiselementen van SWPBS De gedragsverwachtingen zijn duidelijk zichtbaar en herkenbaar in alle ruimtes van de school.

15 3. Leer verwachtingen actief aan Les in goed gedrag Quiz Video-opnamen Andere spelvormen

16 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch Beloningssystemen schoolbreed In de klas You never know when you get a surprise

17 Een preventief positief contact De focus op gewenst gedrag Positieve aandacht voor ALLE leerlingen Manieren: Het viel me op. Ik zag dat je..

18 Positieve Feedback relevant& oprecht direct na het gewenste gedrag onvoorwaardelijk 4:1

19 5. Minimaliseer aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer heldere consequenties voor onacceptabel gedrag Reactieprocedure

20 6. Integreer zorg en onderwijs Zorgmedewerker neemt zitting in het PBS-team Voorbeelden van aansluitende interventies: PMTO Triple P Incredible Years

21 7. Werk samen met ouders De school werkt aan een positief contact met alle ouders Bijvoorbeeld door: ouderavond over SWPBS telefoontje, kaartje of mail naar huis met positief bericht over kind

22 Samenwerken met ouders Hoe bouwt de school nu aan een positieve samenwerking met ouders? - Welke activiteiten? Wat zou de school nog extra kunnen doen om de samenwerking met ouders te optimaliseren? Elke week 3 mailtjes over een succes in de klas Ouders bellen als de leerling een uitzonderlijk goed cijfer / prestatie heeft geleverd Ouders uitnodigen bij studiedagen PBS ouderraad Ouders laten helpen met het maken van PBS-producten (nieuwsbrief / beloningen )

23 8.1 Monitoring Actief toezichthouden Altijd beloningskaartjes bij de hand Altijd registratieformulieren bij de hand (in de gang, op het speelplein) Onvoorspelbaarheid in toezicht Voorspelbaarheid in optreden

24 8.2 Data-gestuurd werken Incidentenregistraties geven informatie over: - Leerlingen - Locaties - Type incident - Periode - Medewerkers - Klassen Data is basis voor het overleg van het en maakt inzichtelijk waar het goed gaat en wanneer er problemen zijn.

25 Met Schoolwide PBS zijn de volgende effecten bereikt: Verbetering van het leerling-gedragop school, in de klas en thuis; Betere leerprestatiesen vergroten van de effectieve leertijd; Betere vroegsignaleringen effectiever interveniëren bij leerlingen met matig of (zeer) ernstig probleemgedrag; Betere samenwerkingvan schoolteam met ouders en (jeugd)zorg

26 Resultaten van Schoolwide PBS: de leerling Afname probleemgedrag (Horner, Sugai, Todd, & Lewis-Palmer, 2005) Halvering aantal leerlingen dat slachtoffer wordt van verbaal geweld Afname aantal keren dat leerlingen de klas uit worden gestuurd (Barrett et al.; in press, Eber, 2006)

27 Resultaten van Schoolwide PBS: de leerling, vervolg Toename gevoel van veiligheid (Horner et al., 2009.) Toename sociaal gedrag op school, in de klas en thuis (Eber, 2006; Putnam, Horner, & Algozzine, 2006) Betere schoolprestaties (Eber, 2006; McIntosg, Chard, Boland & Horner, 2006) Toename effectieve leertijd (Bradshaw et al, in press)

28 Resultaten Schoolwide PBS: het schoolteam Betere vroegsignalering en effectiever interveniëren bij leerlingen met matig of (zeer) ernstig probleemgedrag; Betere samenwerkingvan schoolteam met ouders en (jeugd)zorg; Reductie aantal disciplinaire maatregelen (zoals schorsing of verwijdering); Enthousiast schoolteam en grotere tevredenheid en betrokkenheid van ouders bij school.

29

30 Meer weten? Meer informatie:

31 Afsluiting Hartelijk dank voor jullie aandacht!

PBS Positive Behavior Support

PBS Positive Behavior Support PBS Positive Behavior Support 4 juni 2010 Drs. Emilie van Leeuwen methodiekontwikkelaar/ trainer bij PI Research Drs. Inge Reijnders Onderwijskundige GZ psycholoog Opvoeden is van iedereen! Hoe ziet dat

Nadere informatie

Positive Behavior Support (PBS)

Positive Behavior Support (PBS) Positive Behavior Support (PBS) Anita Snoek & Annette Giling 13 januari 2014 Wat is PBS? Schoolbrede preventieve aanpak van gedrag, gericht op ALLE leerlingen. Aanleren en bekrachtigen van positief gedrag

Nadere informatie

De kern van SWPBS in 6 pijlers: Schoolwide PBS is een: School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) De kern van SWPBS in 6 pijlers: Doel van SWPBS

De kern van SWPBS in 6 pijlers: Schoolwide PBS is een: School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) De kern van SWPBS in 6 pijlers: Doel van SWPBS School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) Sandra Koot en Monique Baard www.educote.nl 06-14980658 Schoolwide PBS is een: Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen Gericht

Nadere informatie

P ositive Behavior Support. Monique Nelen, Windesheim Expertisecentrum PBS 6 november 2013

P ositive Behavior Support. Monique Nelen, Windesheim Expertisecentrum PBS 6 november 2013 P ositive Behavior Support Monique Nelen, Windesheim Expertisecentrum PBS 6 november 2013 Onderzoek wijst uit dat: leraren van mening zijn dat 26% van de leerlingen uit hun klas als problematisch kan worden

Nadere informatie

Voorlichting over Schoolwide PBS voor het schoolteam: een toelichting op de PPT

Voorlichting over Schoolwide PBS voor het schoolteam: een toelichting op de PPT 1 Voorlichting over Schoolwide PBS voor het schoolteam: een toelichting op de PPT Doel: Het doel van de voorlichting is om het team te laten kennis maken met de belangrijkste uitgangspunten van PBS en

Nadere informatie

Verwachtingen. Gezamenlijke gedragsverwachtingen. Ik ga aan het einde van deze workshop tevreden weg als ik. 10-11-2014.

Verwachtingen. Gezamenlijke gedragsverwachtingen. Ik ga aan het einde van deze workshop tevreden weg als ik. 10-11-2014. SWPBS-congres 14 november 2014 De docent als schakel. Hoe de feedback van docenten bijdraagt aan de effectiviteit Tools4School Henrike van Diest Judy Broer Milou Golbach Henrike van Diest Projectleider

Nadere informatie

PBS: Samenwerking met de zorg

PBS: Samenwerking met de zorg PBS: Samenwerking met de zorg Interventies op geel/rood niveau Een voorbeeld: Tools4School Welkom bij: Judy Broer (K&J psycholoog, PBS-coach, trainer Tools4School); en Janne van Gelein Vitringa (gedragsdeskundige,

Nadere informatie

Ouderavond de Triangel. Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support

Ouderavond de Triangel. Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support Ouderavond de Triangel Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support Welkom Wat kunt u verwachten? Inleiding op School Wide Positive Behavior

Nadere informatie

Tekst: Monique Baard. Drie elementen zijn essentieel binnen SWPBS: preventie, ondersteuning in drie lagen en datagestuurd werken 2. Oregon, 2008.

Tekst: Monique Baard. Drie elementen zijn essentieel binnen SWPBS: preventie, ondersteuning in drie lagen en datagestuurd werken 2. Oregon, 2008. Er wordt de laatste jaren hard gewerkt aan het verbeteren van de leeropbrengsten van leerlingen en de didactische vaardigheden van leraren. Effectief onderwijs staat hoog op de agenda van de Inspectie

Nadere informatie

PBS Training van het Schoolteam Dag 1: Draaiboek voor de coach

PBS Training van het Schoolteam Dag 1: Draaiboek voor de coach 1 PBS Training van het Schoolteam Dag 1: Draaiboek voor de coach Het pakket aan materialen voor trainingsdag 1 bestaat uit de volgende producten: Het draaiboek De powerpoint presentatie Document Kaartjes

Nadere informatie

Thecla Radersma,,PBS-coach. 14 november 2014 PBS-Coach SWPBS Conferentie 2014

Thecla Radersma,,PBS-coach. 14 november 2014 PBS-Coach SWPBS Conferentie 2014 Planmatig samenwerken met ouders Thecla Radersma,,PBS-coach 14 november 2014 PBS-Coach Welkom! Programma Workshop Samenwerken met ouders: Waarom belangrijk??? Basisniveau: voor alle leerlingen Als er meer

Nadere informatie

Workshop SWPBS en Pestpreventie. Angeline van der Kamp MA

Workshop SWPBS en Pestpreventie. Angeline van der Kamp MA Workshop SWPBS en Pestpreventie Angeline van der Kamp MA SWPBS Conferentie Vrijdag 14 november 2014 De Staatsecretaris van OCW: Pestpreventie op school MOET!. en hoe gaan we dat doen met SWPBS? Workshopleider

Nadere informatie

PBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers

PBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers PBS Schoolwide Positive Behavior Support Sigrid Bokkers sigridbokkers@bco-onderwijsadvies.nl WELKOM Welke invloed hebben we als volwassenen op het gedrag van kinderen? Hoe reageren we op de kinderen bij

Nadere informatie

PBS conferentie Eindhoven Inge Reijnders 14/11/2014 inge.reijnders@yorneo.nl

PBS conferentie Eindhoven Inge Reijnders 14/11/2014 inge.reijnders@yorneo.nl School Wide Positive Behavior Support Yorneo In de school samenwerken met de zorg als alleen groene interventies niet voldoen PBS conferentie Eindhoven Inge Reijnders 14/11/2014 inge.reijnders@yorneo.nl

Nadere informatie

Taakspel binnen PBS. Yvette Laman Barbara Janssens 15 november

Taakspel binnen PBS. Yvette Laman Barbara Janssens 15 november Taakspel binnen PBS Yvette Laman Barbara Janssens 15 november Voor de volgorde van onze presentatie.. wie werkt er met PBS? wie werkt er met Taakspel? wie is met name geïnteresseerd in de inhoud van Taakspel?

Nadere informatie

Pbs, goed gedrag moet je ook leren. Lunteren, 27 maart 2013

Pbs, goed gedrag moet je ook leren. Lunteren, 27 maart 2013 Voorstellen Pbs, goed gedrag moet je ook leren. Lunteren, 27 maart 2013 Enschede en Oldenzaal: 41 basisscholen en 2 speciale basisscholen. (9500 leerlingen) Openbaar, christelijk, islamitisch en algemeen-neutraal

Nadere informatie

Positive Behavior Support in de gymzaal en op het sportveld. Joke Kamstra MA K4 in Onderwijs PBS Kenniscentrum Windesheim 4 april 2014

Positive Behavior Support in de gymzaal en op het sportveld. Joke Kamstra MA K4 in Onderwijs PBS Kenniscentrum Windesheim 4 april 2014 Positive Behavior Support in de gymzaal en op het sportveld Joke Kamstra MA K4 in Onderwijs PBS Kenniscentrum Windesheim 4 april 2014 Workshop 1. Gedrag in de gymzaal en op het sportveld 2. SWPBS: 3. SWPBS:

Nadere informatie

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Opleidingen PBS PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Probleemgedrag in het onderwijs, het komt bijna overal voor. Veel personeelsleden op scholen voelen zich hierdoor machteloos. Ook kan

Nadere informatie

Positive Behaviour Support. Gezamenlijke gedragsaanpak OBS De Spiegel

Positive Behaviour Support. Gezamenlijke gedragsaanpak OBS De Spiegel Positive Behaviour Gezamenlijke gedragsaanpak OBS De Spiegel 2 Inleiding In januari 2014 zijn we op OBS De Spiegel gestart met het gedragsprogramma Positive Behaviour. De aanleiding om met een programma

Nadere informatie

Datagebaseerd overleggen en beslissen in het PBS-team. Anita Blonk a.blonk@fontys.nl

Datagebaseerd overleggen en beslissen in het PBS-team. Anita Blonk a.blonk@fontys.nl Datagebaseerd overleggen en beslissen in het PBS-team Anita Blonk a.blonk@fontys.nl Data over gedragsvraagstukken Regelmatig voorkomende situaties binnen en buiten de klas Incidenten (veiligheid) Leerling/

Nadere informatie

PBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers

PBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers PBS Schoolwide Positive Behavior Support Sigrid Bokkers sigridbokkers@bco-onderwijsadvies.nl WELKOM OPDRACHT Wat is er positief veranderd op school (door PBS)? Wat doen de kinderen en leerkrachten nu meer

Nadere informatie

Zelfbeoordelingsonderzoek van Positive Behavior Support

Zelfbeoordelingsonderzoek van Positive Behavior Support Zelfbeoordelingsonderzoek van Positive Behavior Support School: Datum: Functie Administratief Onderwijsassistent Onderwijsondersteunend personeel Directie Leraar Ouders Intern Begeleider/ Zorgcoördinator

Nadere informatie

ROOSTER 2012-2013 BIJEENKOMSTEN, STUDIEDAGEN EN VERGADERINGEN BESTUUR SAMENWERKINGSVERBAND, STUURGROEP WSNS, RESONANSGROEP SPOE, ZAT, PCL

ROOSTER 2012-2013 BIJEENKOMSTEN, STUDIEDAGEN EN VERGADERINGEN BESTUUR SAMENWERKINGSVERBAND, STUURGROEP WSNS, RESONANSGROEP SPOE, ZAT, PCL ROOSTER 2012-2013 BIJEENKOMSTEN, STUDIEDAGEN EN VERGADERINGEN BESTUUR SAMENWERKINGSVERBAND, STUURGROEP WSNS, RESONANSGROEP SPOE, ZAT, PCL BESTUUR SAMENWERKINGSVERBAND Datum Tijd Plaats 20-11-12 9.00 tot

Nadere informatie

Over gedragsverwachtingen en regels binnen SWPBS

Over gedragsverwachtingen en regels binnen SWPBS ARTIKEL School Wide Positive Behavior Support, deel 1 1 Over gedragsverwachtingen en regels binnen SWPBS Ella van Bergen, Anita Blonk, Monique Nelen Nagenoeg alle scholen hebben regels opgesteld die een

Nadere informatie

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,

Nadere informatie

Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag

Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag Chantal van den Brink-Vlijm c.vandenbrink@nsg-groenewoud.nl José Wichers-Bots j.wichers@fontys.nl Programma Casus Moeilijke onderwijssituatie

Nadere informatie

PBS Schoolwide Positive Behaviour Support Het Aventurijncollege Verkorte handleiding

PBS Schoolwide Positive Behaviour Support Het Aventurijncollege Verkorte handleiding PBS Schoolwide Positive Behaviour Support Het Aventurijncollege Verkorte handleiding 1 Inleiding Het Aventurijncollege is bezig met het implementeren van PBS (Schoolwide Positive Behaviour Support) in

Nadere informatie

SWPBS: meer dan behaviorisme? W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

SWPBS: meer dan behaviorisme? W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g SWPBS: meer dan behaviorisme? Programma Welkom & intro: de kern Pedagogische kwaliteit: de opdracht & keuzes in de uitvoering Theoretische kaders De functie & kwaliteit van feedback Belonen/ erkennen/

Nadere informatie

Meten is weten met de SET NL. Ella van Bergen en Monique Nelen SWPBSconferentie Zwolle 15 november 2013

Meten is weten met de SET NL. Ella van Bergen en Monique Nelen SWPBSconferentie Zwolle 15 november 2013 Meten is weten met de SET NL Ella van Bergen en Monique Nelen SWPBSconferentie Zwolle 15 november 2013 Programma 1. Wat is de SET? 2. Hoe werkt de SET? 3. Voorbeelden uit de praktijk. 4. Afwegingen. 5.

Nadere informatie

Met SWPBS schoolbreed in een positieve beweging naar een sociaal veilige school!

Met SWPBS schoolbreed in een positieve beweging naar een sociaal veilige school! Met SWPBS schoolbreed in een positieve beweging naar een sociaal veilige school! Den Haag, 27 oktober 2015 J. Kamstra MA expertise centrum PBS Hogeschool Windesheim Puzzel Met SWPBS schoolbreed in een

Nadere informatie

Het Pedagogisch Klimaat en SWPBS

Het Pedagogisch Klimaat en SWPBS Het Pedagogisch Klimaat en SWPBS We vinden het heel belangrijk dat er een goede sfeer heerst tussen de kinderen onderling, tussen de leerkrachten en de kinderen en tussen de leerkrachten onderling. Een

Nadere informatie

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Nadere informatie

STARTEN MET PBS, HOE DOE JE DAT ALS SCHOOL? PBS en de Timotheüsschool Oldebroek

STARTEN MET PBS, HOE DOE JE DAT ALS SCHOOL? PBS en de Timotheüsschool Oldebroek STARTEN MET PBS, HOE DOE JE DAT ALS SCHOOL? PBS en de Timotheüsschool Oldebroek Even voorstellen De Timotheüsschool Harm Jan Jaarsma, leerkracht groep 8, stuurgroep PBS Charissa Roozeboom, docent Windesheim,

Nadere informatie

Anti-pestprotocol. Basisschool Bleijerheide

Anti-pestprotocol. Basisschool Bleijerheide Anti-pestprotocol Basisschool Bleijerheide Inhoudsopgave anti-pestprotocol Bladzijde 1. Inleiding 3 2. Definitie van pesten 4 3. Uitgangspunten van de school 5 4. Wat doen we ter preventie en hoe gaan

Nadere informatie

SWPBS, een schoolveranderingstraject. Inleiding

SWPBS, een schoolveranderingstraject. Inleiding SWPBS, een schoolveranderingstraject Inleiding Een van de uitdagingen waar het onderwijs tegenwoordig voor staat is het omgaan met moeilijk interpreteerbaar gedrag van leerlingen in de school. Zeker als

Nadere informatie

Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid.

Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid. Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid. Een onderwijsprotocol tegen pesten houdt in dat door samenwerking het probleem van het pestgedrag bij kinderen wordt aangepakt. Hiermee willen

Nadere informatie

Plan van aanpak tegen pesten SWPBS-scholen binnen Consent en VCO

Plan van aanpak tegen pesten SWPBS-scholen binnen Consent en VCO Plan van aanpak tegen pesten SWPBS-scholen binnen Consent en VCO Vanaf 1 augustus 2015 moet elke school verplicht beschikken over een pestprotocol, waarin een structurele en schoolbrede aanpak voor pesten

Nadere informatie

SPRINT NIEUWSBRIEF MAART 2015

SPRINT NIEUWSBRIEF MAART 2015 SPRINT NIEUWSBRIEF MAART 2015 SPRINT-nieuwsbrief In deze nieuwsbrief komen de volgende onderwerpen aan bod: Uitkomsten evaluatie SPRINT SPRINT in 2015 Onderzoek naar de uitvoering van de SPRINT-screening

Nadere informatie

Checklist SWPBS: certificeringverslag voor scholen

Checklist SWPBS: certificeringverslag voor scholen School: De Harl-ekijn, Cuijk Datum bezoek: 19-03-2015 Niveau: groen, geel, rood Beoordeling: Geslaagd - = niet voldoende = voldoende = goed Schoolbrede niveau van PBS -- opmerkingen Schoolwaarden De gezamenlijke

Nadere informatie

Positive Behavior Support (PBS) binnen het pabocurriculum

Positive Behavior Support (PBS) binnen het pabocurriculum Positive Behavior Support (PBS) binnen het pabocurriculum Elsbeth Ruiterkamp & Cathy van Tuijl, Hogeschool Edith Stein / OCT Samenvatting Samen met leerlingen, leerkrachten en ouders een positief schoolklimaat

Nadere informatie

De leerkracht als pedagogische professional voor het voetlicht

De leerkracht als pedagogische professional voor het voetlicht ARTIKEL Pedagogische sensiviteit van de leerkracht middels School Wide Positive Behavior Support De leerkracht als pedagogische professional voor het voetlicht Marjan Tamse, Judith van Gool & Anouke Bakx

Nadere informatie

KBS De Loofhut. Nieuwsbrief Schooljaar Maart 2019

KBS De Loofhut. Nieuwsbrief Schooljaar Maart 2019 KBS De Loofhut Nieuwsbrief Schooljaar 2018-2019 Maart 2019 Beste ouder(s), verzorger(s), Afgelopen vrijdag hebben we weer een studiedag gehad waarin PBS centraal heeft gestaan. Even wat PBS afspraken op

Nadere informatie

PBS op het schoolplein. Schooljaar 2013-2014

PBS op het schoolplein. Schooljaar 2013-2014 PLEINPLAN PBS op het schoolplein Schooljaar 2013-2014 Als een kind niet kan leren op de manier zoals wij het onderwijzen, moeten we ze misschien onderwijzen op de manier zoals zíj leren.. 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3 NIEUWSBRIEF Jaargang 2 September 2013 In dit nummer: - Voorwoord 1 - Wist u dat 2 - SWPBS 2 - Intervisie R&W 3 - Op maat trajecten 3 - Nieuw aanbod 3 - Uitgelichte workshops 4 - KECCademy 5 VOORWOORD Voor

Nadere informatie

Inleiding 14. 3 De praktijk 26 Inleiding 26 Het werken met film/beeld in relatie tot PBS 28 Werkvormen aan de hand van de pijlers 29

Inleiding 14. 3 De praktijk 26 Inleiding 26 Het werken met film/beeld in relatie tot PBS 28 Werkvormen aan de hand van de pijlers 29 Inhoud Deel 1 De waarden als fundament; leerlingen betrekken bij de waarden en gedragsverwachtingen 13 Schoolwide Positive Behavior Support in een Nederlands Rebound jasje Een verkenning van de start van

Nadere informatie

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies

Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Infosheet Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Tijdig ingrijpen betekent voorkomen dat een de fout ingaat. Wie wil dat niet? Dat is dan ook precies wat deze infosheet beoogt: inzicht

Nadere informatie

Basis. Inhoud Onderwerpen die in de basiscursus aan bod komen zijn:

Basis. Inhoud Onderwerpen die in de basiscursus aan bod komen zijn: Basis Omschrijving De basiscursus biedt in korte tijd gedegen achtergrondkennis over de uitgangspunten van SWPBS en informatie over wat de implementatie van SWPBS voor de praktijk kan betekenen. De cursus

Nadere informatie

Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem. Beleidsondersteuner Sint-Godelievecollege, Gistel- Eernegem

Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem. Beleidsondersteuner Sint-Godelievecollege, Gistel- Eernegem SWPBS: EEN POSITIEVE KIJK OP HET GEDRAG VAN LEERLINGEN Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem Even voorstellen Beleidsondersteuner Sint-Godelievecollege, Gistel- Eernegem www.sigo.be

Nadere informatie

POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT

POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT OP DE LEIDSE BUITENSCHOOL (CLUSTER IV) PRESENTATIE OP DE LANDELIJKE SWPBS CONFERENTIE : 16 NOVEMBER 2012 1 Brit Slotboom brit.slotboom@aloysiusstichting.nl HANDOUT Krijg je na

Nadere informatie

De Scholenpoli. Hoe werken wij samen met de zorg bij gele en rode interventies. SWPBS congres 16 november 2012

De Scholenpoli. Hoe werken wij samen met de zorg bij gele en rode interventies. SWPBS congres 16 november 2012 De Scholenpoli Hoe werken wij samen met de zorg bij gele en rode interventies SWPBS congres 16 november 2012 Verwachtingen & Parkeerflap Programma Wanneer zet je gele en rode interventies in? Wat is de

Nadere informatie

Pestprotocol 1 Pestprotocol CBS de Wegwijzer maart 2016

Pestprotocol 1 Pestprotocol CBS de Wegwijzer maart 2016 Pestprotocol 1 Wetgeving Sociale Veiligheid: Pestpreventie SWPBS. Vanaf 1 augustus 2015 moet elke school verplicht beschikken over een pestprotocol, waarin een structurele en schoolbrede aanpak voor pesten

Nadere informatie

Uitleg van de items van de Benchmarks of Quality voor teamleden. In de omschrijving wordt uitgegaan van de ideale situatie.

Uitleg van de items van de Benchmarks of Quality voor teamleden. In de omschrijving wordt uitgegaan van de ideale situatie. Uitleg van de items van de Benchmarks of Quality voor teamleden. In de omschrijving wordt uitgegaan van de ideale situatie. Het PBS team 1. Het PBS-team heeft de ondersteuning van de directie De directie

Nadere informatie

PBS Training van het Schoolteam Dag 2: Draaiboek voor de coach

PBS Training van het Schoolteam Dag 2: Draaiboek voor de coach 1 PBS Training van het Schoolteam Dag 2: Draaiboek voor de coach 8:00-8:30 (30 minuten) Binnenkomst met koffie en thee 8:30 9:00 (30 minuten) Welkom, introductie en start van de dag Doel: deelnemers voelen

Nadere informatie

Gedragsprotocol RKBS De Flamingo

Gedragsprotocol RKBS De Flamingo Gedragsprotocol RKBS De Flamingo Inhoud: 1. Algemene inleiding gedragsprotocol. 2. Visie van de school 3. Doel van het protocol 4. Afspraken en regels 5. Aanpak van ongewenst gedrag 6. Wettelijke regelingen

Nadere informatie

School-Wide Positive Behavior Support

School-Wide Positive Behavior Support Interventie School-Wide Positive Behavior Support Samenvatting Doelgroep De doelgroep van SWPBS zijn alle leerlingen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. Een intermediaire doelgroep zijn alle

Nadere informatie

Tekst: Priscilla van Elburg

Tekst: Priscilla van Elburg Gaat in de klas veel aandacht naar enkele leerlingen met gedragsproblemen, waardoor de docent het gevoel krijgt dat de rest van de klas tekort wordt gedaan? School Wide Positive Behavior Support is ook

Nadere informatie

SWPBS in Drenthe: ervaringen op 35 scholen!

SWPBS in Drenthe: ervaringen op 35 scholen! SWPBS in Drenthe: ervaringen op 35 scholen! Workshop SWPBS-conferentie 15 november 2013 Inge Reijnders - Yorneo Marleen van Aggelen - PIONN Programma Positief Opgroeien Drenthe Resultaten evaluatie 5

Nadere informatie

PBS. Door: René Krechting (adjunct-directeur)

PBS. Door: René Krechting (adjunct-directeur) PBS Door: René Krechting (adjunct-directeur) Het schooljaar 2012-2013 is begonnen en de eerste periode zit er inmiddels alweer bijna op. Elke klas is direct in het begin van het schooljaar op introductiekamp

Nadere informatie

Basisschool St. Jozef

Basisschool St. Jozef Basisschool St. Jozef School maken we samen BELEID PEDAGOGISCH KLIMAAT Doel : Veiligheid en geborgenheid van elk kind staat centraal Hoe gaan we positief met elkaar om? Onze school hanteert de PBS-aanpak

Nadere informatie

PLAN VAN AANPAK PESTEN PBS. Plan van aanpak tegen pesten voor SWPBS-scholen

PLAN VAN AANPAK PESTEN PBS. Plan van aanpak tegen pesten voor SWPBS-scholen 2016-01-07 PLAN VAN AANPAK PESTEN PBS Plan van aanpak tegen pesten voor SWPBS-scholen Vanaf 1 augustus 2015 moet elke school verplicht beschikken over een pestprotocol, waarin een structurele en schoolbrede

Nadere informatie

Veiligheid - Respect - Verantwoordelijkheid

Veiligheid - Respect - Verantwoordelijkheid PROTOCOL KINDERWERK Binnen het kinderwerk van Impuls werken we met een preventieve positieve aanpak van gedrag. Wij geloven dat alles wat aandacht krijgt groeit. We willen een organisatie zijn die uitgaat

Nadere informatie

Nieuwsbrief VSO Almelo

Nieuwsbrief VSO Almelo Nieuwsbrief VSO Almelo Een school van Attendiz Nieuwsbrief afdeling VSO Almelo Beste ouders en verzorgers, Om de ongeveer 8 weken voorzien we u van een nieuwsbrief. Hierbij ontvangt u de eerste nieuwsbrief

Nadere informatie

Data verzamelen, data verwerken, data interpreteren. Pijlers onder PBIS:

Data verzamelen, data verwerken, data interpreteren. Pijlers onder PBIS: Data verzamelen, data verwerken, Pijlers onder PBIS: data interpreteren 1. Schoolbreed werken vanuit gedeelde waarden 2. Preventie staat centraal: zoveel mogelijk voorkomen van probleemgedrag 3. PBS-scholen

Nadere informatie

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015 CBS De Bron/ Christinaplaats Christinaplaats 1 3223XE Hellevoetsluis Telefoonnummer 0181 313638 E- mail: info@cbsdebron.vcodekring.nl Website: www.cbs-debrug.nl Nieuwsbrief oktober 2015 Geachte ouders/

Nadere informatie

Passend Omgaan met Gedrag SWPBS in Nederland

Passend Omgaan met Gedrag SWPBS in Nederland Passend Omgaan met Gedrag SWPBS in Nederland De ontwikkelingen in Nederland en Europa Anita Blonk en Sui Lin Goei Opleidingscentra Speciale Onderwijszorg SWPBS in Nederland: 3, 2, 1, start! SWPBS in Nederland

Nadere informatie

Plan van aanpak tegen pesten

Plan van aanpak tegen pesten Vanaf 1 augustus 2015 moet elke school verplicht beschikken over een pestprotocol, waarin een structurele en schoolbrede aanpak voor pesten beschreven staat. In dit plan moet in ieder geval opgenomen worden

Nadere informatie

Agenda. Opwarmer. Voorstellen en Opzet. Waaruit bestaat Triple P: Positief Opvoeden? Wat is Triple P Positief Opvoeden

Agenda. Opwarmer. Voorstellen en Opzet. Waaruit bestaat Triple P: Positief Opvoeden? Wat is Triple P Positief Opvoeden Agenda 1. Voorstellen en Opzet 2. Opwarmer: Triple P en OvTJ: Hand in hand of oog om oog/tand om tand? Congres Triple P 24 april 2012 Workshop Verhouding OvTJ en Triple P Drs. Nita van Veluw, programmaleider

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas 17 juni 2015 13.30 16.00 uur Madeleine Vreeburg Miranda Noom Leerlijn Omgaan met

Nadere informatie

Respectprotocol SWPBS

Respectprotocol SWPBS Respectprotocol SWPBS Concept respectprotocol SWPBS november 2013 1 Wat is SWPBS School Wide Positive Behaviour Support (SWPBS) is een geïntegreerde, schoolbrede aanpak, gericht op het stimuleren van gewenst

Nadere informatie

Nieuwsbrief augustus 2014

Nieuwsbrief augustus 2014 Oude Baan 36 6286 BE Wahlwiller-Wittem Tel: 0434519050 Email: info@basisschooldedriesprong.nl Website: www.basisschooldedriesprong.nl Nieuwsbrief augustus 2014 Een nieuw schooljaar Het nieuwe schooljaar

Nadere informatie

SBO De Boei. Christelijke school. voor speciaal basisonderwijs. Positive. Behavior. Support

SBO De Boei. Christelijke school. voor speciaal basisonderwijs. Positive. Behavior. Support SBO De Boei Christelijke school voor speciaal basisonderwijs Positive Behavior Support Vijf pijlers van Positive Behavior Support 1. Schoolbreed dezelfde regels en aanpak 2. Positieve insteek: versterken

Nadere informatie

Beslisboom Ernstige gedragsproblemen

Beslisboom Ernstige gedragsproblemen Beslisboom Ernstige gedragsproblemen Werkkaart 1 Richtlijn Ernstige gedragsproblemen 1 Bespreek samen met ouders en/of jeudige dit schema en beslis samen over passende hulp: Start Bij twijfel: overleg

Nadere informatie

Omgaan met een moeilijke klas. Susan de Bruin

Omgaan met een moeilijke klas. Susan de Bruin Omgaan met een moeilijke klas Susan de Bruin SWV Amsterdam Zuid-Oost 31 oktober Welkom 39 jaar 10 jaar leerkracht SBAO te Alkmaar Susan de Bruin 6 jaar werkzaam bij Gedragpunt Ambulant begeleider & Trainer

Nadere informatie

Positive Behavior Support handboek Amstelschool Versie voor ouders en ketenpartners, 2018

Positive Behavior Support handboek Amstelschool Versie voor ouders en ketenpartners, 2018 Positive Behavior Support handboek Amstelschool Versie voor ouders en ketenpartners, 2018 1. Inleiding Op de Amstelschool werken we met PBS, dat staat voor Positive Behavior Support. Het is een bewezen

Nadere informatie

Pestprotocol. ICBS De Trimaran

Pestprotocol. ICBS De Trimaran Pestprotocol ICBS De Trimaran 0 Inhoudsopgave Het pestprotocol... 2 Verschil tussen pesten en plagen... 3 Wat is plagen?... 3 Wat is pesten?... 3 Wat is cyberpesten... 4 Wat is de vijfsporenaanpak... 5

Nadere informatie

Typisch PBS! W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Typisch PBS! W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Typisch PBS! Programma 1. Welkom en Voorstellen 2. Introductie 3. Delphi onderzoek 4. Data walk 5. Vragen en afronding Lectoraat onderwijsbehoeften in inclusieve omgevingen (dr. S. L. Goei) Hoe richt de

Nadere informatie

Respectprotocol de Wierde

Respectprotocol de Wierde Waarom een respectprotocol? De Wierde streeft ernaar, dat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen en kunnen uitgroeien tot evenwichtige volwassenen. Om dit te bereiken wil de school de leerlingen

Nadere informatie

Protocol Positive Behavior Support

Protocol Positive Behavior Support Protocol Positive Behavior Support Wethouder Brederodeschool Inhoudsopgave 1. Wat is PBS?...blz. 2 1.1 De waarden 1.2 Een schoolbrede methode 1.3 Het PBS team 1.4 De piramide van PBS 2. Het groene gedeelte

Nadere informatie

Marjan van de Goor Havo Notre Dame des Anges Mariëtte Haasen Fontys OSO

Marjan van de Goor Havo Notre Dame des Anges Mariëtte Haasen Fontys OSO Marjan van de Goor Havo Notre Dame des Anges Mariëtte Haasen Fontys OSO 1. Heb duidelijke verwachtingen 1. Heb duidelijke verwachtingen 2. Leer verwachtingen aan Mentorlessen voor klas 1 t/m 5 o Algemeen

Nadere informatie

Trees Das Janneke Eustacia Monique Nelen. SWPBS pilots

Trees Das Janneke Eustacia Monique Nelen. SWPBS pilots Trees Das Janneke Eustacia Monique Nelen SWPBS pilots 3 pilots uitzetten: implementeren van SWPBS op een school Vertaal de opbrengsten naar een advies voor het bachelor curriculum Meer gelaagd model van

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF

NIEUWSBRIEF Inhoudsopgave Van de directie pag. 1 Trefwoord pag. 2 SWPBS pag. 2 Fruitdagen pag. 3 Nieuws vanuit de MR pag. 3 Het Vijf Eiken Kampioenschap pag. 4 Muziekonderwijs pag. 5 Gezonde voeding pag. 5 Werk in

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Obs De Boogerd Maurik. Basis voor Groei en Bloei

Nieuwsbrief. Obs De Boogerd Maurik. Basis voor Groei en Bloei Nieuwsbrief Obs De Boogerd Maurik Basis voor Groei en Bloei Maurik, 30 oktober 2017 Maandag 30 oktober Boswandeling groep 1-2 Dinsdag 31 oktober Gratis inloopspreekuur familierecht (www.familirechtindebetuwe.nl)

Nadere informatie

School-Wide Positive Behavior Support -SWPBS- Werkblad beschrijving interventie

School-Wide Positive Behavior Support -SWPBS- Werkblad beschrijving interventie School-Wide Positive Behavior Support -SWPBS- Werkblad beschrijving interventie Gebruik de handleiding bij dit werkblad Voor meer informatie www.nji.nl/jeugdinterventies centrumgezondleven@rivm.nl www.ncj.nl/onderwerpen/233/erkenningscommissie-interventies

Nadere informatie

De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach

De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach Programma Even voorstellen SWPBS als methodiek Het pedagogische doel van onderwijs Pedagogische Kwaliteit SWPBS met pedagogische kwaliteit

Nadere informatie

Inleiding. Koos van Riezen. Directeur-bestuurder Kits Primair

Inleiding. Koos van Riezen. Directeur-bestuurder Kits Primair Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleid van Kits Primair. Dit pedagogisch beleid beschrijft onze pedagogische aanpak op onze integrale kindcentra (IKC s) en is gebaseerd op ons strategisch beleid

Nadere informatie

UTRECHT, 13/11/2015. Monique Baard. Noëlle Pameijer

UTRECHT, 13/11/2015. Monique Baard. Noëlle Pameijer SWPBS HGW UTRECHT, 13/11/2015 Monique Baard Noëlle Pameijer Overeenkomsten SWPBS & HGW Startopdracht: Waar zien jullie overeenkomsten? Hoe kunnen zij elkaar versterken? Het SWPBS kader: vijf pijlers 1.

Nadere informatie

Goed gedrag kun je leren

Goed gedrag kun je leren Goede balans: vier complimenten tegenover één correctie Goed gedrag kun je leren Lessen in rekenen en taal zijn heel normaal op school, maar lessen in gedrag niet. Maar goed gedrag kun je ook leren! zegt

Nadere informatie

Bs St augustinus SWPBS

Bs St augustinus SWPBS Bs St augustinus SWPBS SWPBS is gericht op het creëren van een omgeving die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt. Dit begint bij het gezamenlijk formuleren van de waarden die de school belangrijk

Nadere informatie

PBS Training van het Schoolteam Dag 3B: Draaiboek voor de coach

PBS Training van het Schoolteam Dag 3B: Draaiboek voor de coach PBS Training van het Schoolteam Dag 3B: Draaiboek voor de coach Het pakket aan materialen voor trainingsdag 3B bestaat uit de volgende producten: Het draaiboek De powerpoint presentatie Kaartjes Hand-outs

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 26 november 2014 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas

Nadere informatie

Gedragsprotocol. F. Wiedijk Jzn. Straat JS Grootschermer

Gedragsprotocol. F. Wiedijk Jzn. Straat JS Grootschermer Gedragsprotocol OBS W.J. Driessen info.wjdriessen@isobscholen.nl F. Wiedijk Jzn. Straat 1 www.driessenschool.nl 1843 JS Grootschermer 0299-671378 1 Het pedagogisch klimaat op de W.J. Driessenschool. Inleiding

Nadere informatie

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van

Nadere informatie

Pas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar.

Pas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar. Pas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar. We zullen goed voor onze spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken voor morgen. Voor groot en klein zullen we aardig zijn. 1. Afspraken in en om de

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien 7 oktober 2015 14.45 17.00 uur Madeleine Vreeburg Onderwijscentrum VU Amsterdam Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas

Nadere informatie

Even voorstellen. Kern van de Workshop. Opbouw workshop. School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen

Even voorstellen. Kern van de Workshop. Opbouw workshop. School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen Schoolpsychologen Congres 15 maart 2013 Even voorstellen. Sui Lin Goei en Lourens van der Leij sl.goei@windesheim.nl l.vander.leij@windesheim.nl

Nadere informatie

Doorgaande lijnen in Voorschoolse voorzieningen PO De Lindenboom

Doorgaande lijnen in Voorschoolse voorzieningen PO De Lindenboom Doorgaande lijnen in Voorschoolse voorzieningen PO De Lindenboom Inleiding OBS de Lindenboom en Peuterspelen De Lindenboom werken samen met als doel de ontwikkeling naar Integrale Kindcentra. Door samenwerking

Nadere informatie

Gedrag is een vak apart

Gedrag is een vak apart Gedrag is een vak apart Het aanleren en versterken van gedragsvaardigheden lukt niet met één les in de week. Gedrag is een vak dat een vaste plek binnen het dagelijks curriculum verdient. Het systematisch

Nadere informatie

Anti-pest protocol Clusius College Amsterdam

Anti-pest protocol Clusius College Amsterdam Anti-pest protocol Clusius College Amsterdam Anti pest coördinatoren Mw. L. Admiraal Dhr. H. de Koningh Inhoud Voorwoord 2 Doel 2 Voor wie 2 Wat verstaan we onder pesten 2 Wat verstaan we onder plagen

Nadere informatie

Gedragsprotocol OBS De Plataan 2015

Gedragsprotocol OBS De Plataan 2015 Gedragsprotocol OBS De Plataan 2015 Inhoud Inleiding 3 1. Waarom een gedragsprotocol? 3 2. Gewenst gedrag 3 3. Gedragsafspraken voor kinderen 4 3.1. Stamregels op schoolniveau 4 3.2. Algemene gedragsverwachtingen

Nadere informatie