Even voorstellen. Kern van de Workshop. Opbouw workshop. School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen

Transcriptie

1 School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen Schoolpsychologen Congres 15 maart 2013 Even voorstellen. Sui Lin Goei en Lourens van der Leij Kern van de Workshop Creëren positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat, waarin alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op het gebied van gedrag en leren School Wide Positive Behaviour Support Schoolontwikkeling en Onderzoek Focus handelingsverlegenheid van de leerkracht Opbouw workshop Vooraf De uitdaging Wat is School Wide Positive Behaviour Support? Bouwstenen van PBS Praktijkvoorbeelden pilotscholen Onderzoek: schoolontwikkeling en onderzoek Discussie 1

2 Eens of oneens? Denken Delen Uitwisselen Wat is gedrag? Eens of oneens? 1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig agressief gedrag moet hard worden aangepakt. Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden 3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren 4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen. Educators cannot make students learn or behave 1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig agressief gedrag moet hard worden aangepakt. Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden 3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren 4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen. 2

3 Educators can create environments to increase the likelihood students learn and behave Environments that increase the likelihood are guided by a core curriculum and implemented with consistency and fidelity De uitdaging Het kerncurriculum is vaak straf om het probleemgedrag in de school te verminderen. Echter, Het straffen van probleemgedrag (zonder een proactief ondersteunend systeem) resulteert in een vermeerdering van (a) agressie, (b) vandalisme (c) spijbelen, and (d) voortijdig schoolverlaten (Mayer, 1995, Mayer & Sulzar-Azaroff, 1991, Skiba & Peterson, 1999) Het goede nieuws Reviews van onderzoek laten zien dat de meest effectieve antwoorden op probleemgedrag en school violence het volgende is (Elliot, Hamburg, & Williams, 1998;Gottfredson, 1997; Lipsey, 1991, 1992; Tolan & Guerra, 1994): Sociale vaardigheden training Cognitieve herstructurering Gedragsmatige interventies = instructie strategieën - teaching 3

4 Ontwerp leeromgevingen die de kans verhogen: universele interventies Jaarlijks: Bekijk je set van verwachtingen rond gedrag en je instructie activiteiten Stel je problem spots in je school omgeving vast Ontwerpen van leeromgevingen die de kans verhogen : de klas Onthoud: Gedragsproblemen doen zich voor in de klas Effectieve sociale en cognitieve instructie is essentieel in ALLE klassen Klassen zijn persoonlijk Installeer effectieve instructie en klassenmanagement in elke klas Hoge frequentie van positive feedback Inverse relationship between increased probability of compliance induced by effective teaching on the rate of disruptive behavior (Gunter, Shores, Jack, Denny, & DePaepe, 1994) School Wide Positive Behavior Support Baseline Academic Compliance Disruptive Behavior Intervention Schoolbrede preventieve aanpak van gedrag gericht op ALLE leerlingen Gericht op het aanleren van gedrag en bekrachtigen van positief gedrag Kapstak waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen Evidence based Implementatie raamwerk 4

5 De kern van PBS Schoolbrede aanpak Preventie staat centraal PBS scholen bepalen hun basiswaarden, maken verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch. De PBS school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen. Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg) PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem (implementatie integriteit) 5 % 15 % 80 % Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve benadering 4. planmatige aanpak op basis van data 5. ketenaanpak CONTINUUM OF SCHOOL-WIDE INSTRUCTIONAL & POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT Primary Prevention: School-/Classroom- Wide Systems for All Students, Staff, & Settings FEW ~5% ~15% SOME Tertiary Prevention: Specialized Individualized Systems for Students with High-Risk Behavior Secondary Prevention: Specialized Group Systems for Students with At-Risk Behavior Het SWPBS kader: de piramide AL L ~80% of Students 5

6 Designing School-Wide Systems for Student Success: The Three Tier Model Academic Systems Behavioral Systems Intensive, Individual Interventions Individual Students Assessment-based High Intensity Targeted Group Interventions Some students (at-risk) High efficiency Rapid response 1-5% 1-5% 5-10% 5-10% Intensive, Individual Interventions Individual Students Assessment-based Intense, durable procedures Targeted Group Interventions Some students (at-risk) High efficiency Rapid response Universal Interventions All students Preventive, proactive 80-90% 80-90% Universal Interventions All settings, all students Preventive, proactive Intensive Targeted Few Some Continuum of Support for ALL Intensive Targeted Science Math Continuum of Support for ALL Theora Spanish Reading Universal All Universal Soc skills Dec 7, 2007 Soc Studies Dec 7, 2007 Basketball Label behavior not people 6

7 ESTABLISHING CONTINUUM of SWPBS Academic Continuum RTI Integrated Continuum Mar Behavior Continuum ~5% ~15% ~80% of Students TERTIARY PREVENTION Function-based support Wraparound Person-centered planning SECONDARY PREVENTION Check in/out Targeted social skills instruction Peer-based supports Social skills club PRIMARY PREVENTION Teach SW expectations Proactive SW discipline Positive reinforcement Effective instruction Parent engagement PBS 1980s Positive Behavior Support ABA 1968 Applied Behavior Analysis PBIS 1997 Positive Behavioral Interventions & Support SWPBS School Wide Positive Behavior Support RtI Response to Intervention 1990s Implementation Science Bouwstenen van PBS (1) 1. Formuleer de basiswaarden van de school (3-5) 2. Formuleer heldere verwachtingen voor alle lokaties (weet wat je wilt zien en horen) 3. Leer verwachtingen actief aan. Gedrag is een vak apart. 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch. 5. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer consequenties voor onacceptabel gedrag. 7

8 1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) Bijvoorbeeld: Verantwoordelijkheid Respect Veiligheid 2. Formuleer heldere verwachtingen Voor alle lokaties: Gangen Wc Schoolplein... Maak waarden en verwachtingen visueel: Posters Banners Foto s Werkstukken van leerlingen Gedragsverwachtingen: voorbeeld Plek: gang Loop rustig Praat met een zachte stem Hou handen en voeten bij jezelf Oefening gedragsverwachtingen (10 minuten) Plek: schoolplein Bedenk in drietallen 3 verwachtingen (gedragsregels) die van belang zijn voor het schoolplein 8

9 3. Leer verwachtingen actief aan Rollenspel Quiz Lessen Herhalen 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch Focus op gewenst gedrag Positieve aandacht voor ALLE leerlingen Manieren: Het viel me op dat., Ik zag dat je.. Positieve feedback: Relevant en oprecht Direct na het gewenste gedrag Onvoorwaardelijk 4:1 Beloningssysteem schoolbreed In de klas Een interven)e Een specifieke set van maatregelen, Vanuit de waarden en Bijbehorende gedragverwach)ngen Afgestemd op elkaar en op de omgeving (Van Meersbergen en Blonk, 2010). Criteria waaraan een interven)e moet voldoen: De organisa)e (schoolinrich)ng, dagindeling) om probleemgedrag te voorkomen (= aandacht voor preven)eve maatregelen) Expliciet aanleren en oefenen van pedagogische en didac)sche zaken (gedragsverwach)ngen worden geleerd en geoefend) Posi)ef: gewenst gedrag wordt gewaardeerd /beloond Minimale aandacht aan niet gewenst gedrag PersoonsonaNankelijke correc)es 9

10 Wat zijn gele interven)es? Voorbeelden van gele interven)es Interventies die gericht zijn op die groep leerlingen die het risico lopen om problemen te ontwikkelen op het gebied van: - relaties met peers/volwassenen - achterblijvende schoolresultaten - problematische thuissituatie (Lewis en Sugai 1999) Check In Check Out Check and Connect First Step Problem solving (Stop, Denk, Doe) Interven)es bij agressief gedrag Zelfmanagement Func)onal Behavior Analyses Response to Interven)on Lezen: in de klas, in groepje Remedial teaching Check- In Check Out Check&in)Check&out)Cycle) Groepsgerichte & gestandaardiseerde Tier 2 interventie Gedragsverwachtingen van de leerling & beoordeling Betrokkenheid van alle docenten/medewerkers op school Koppeling school/thuis Continue monitoring van decision making Lage inspanning leraren, hoog rendement BEP)Plan) Home' Check-In' Morning' Check-In' Class% Check%out% ''''''''''''''' Teacher! Checks' Weekly)BEP)Meeting) 9)Week)Graph)Sent) Program)Update) Class% Check%in% Afternoon' Check-out' EXIT) 10

11 Leerling wordt geselecteerd CICO in gang gezet Welke leerling gaat naar CICO? Feedback Ouders Ochtend Check-in Middag Check-out Feedback van de leraar CICO coordinator verzamelt data voor besluitvorming Wekelijks overlegmoment tbv volgen vorderingen Herzien Programma Exit Programma Van te voren opgestelde criteria Wat is de func)e van het probleemgedrag? Leerling moet ervoor open staan Toestemming van en samenwerken met ouders PO 15 a 20 lln tegelijker)jd in CICO VO 20 a 30 Leerlingen voorbereiden CICO coördinator Flexibel inzetbaar Gemo)veerd om met leerlingen te werken Vaste personen Invoeren en analyseren data Terugkoppeling (PBS) team Waar in de school? Max aantal lln tegelijker)jd Dagkaart Niet meer dan 5 doelen Gerelateerd aan de waarden van de school Geen individuele doelen, wel op maat Moet weinig )jd kosten om dagkaart in te vullen Maak scores concreet (welk gedrag past daarbij?) Zorg voor succeservaringen! Kans om posi)eve feedback te geven Concreet aangeven welk gedrag je verwacht 11

12 CICO$Record$ $ Name:& &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&Date:& & &&&&&&&&&&&& & & Safe! Responsible! Respectful! Check!In!! Before! Recess! Before! Lunch! After!Recess!! Check!Out!!! Comments:& 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!! Check In Opdoen van posi)eve ervaringen Startklaar maken voor de dag Leerling krijgt dagkaart GEEN individuele doelen! Dagkaart wordt 4x per dag ingevuld door leraar Leraar geee posi)eve feedback Check Out Zelfde persoon als in de morgen Kans om posi)eve feedback aan leerling te geven! Dagkaart wordt ondertekend Duplicaat dagkaart gaat mee naar huis Ouders en CICO Geven vooraf toestemming Krijgen dagelijks duplicaat van dagkaart te zien Bespreken met hun kind en ondertekenen Ouders leren hoe ze posi)eve feedback kunnen geven Kans om samenwerking met ouders vorm te geven! 12

13 Resultaat SDQ Total SDQ score JD FF RL ML R C T1 T2 T1 T2 T1 T2 T1 T2 T1 T Tot. Emotional Tot. Conduct JD FF RL ML RC T1 T2 Tot. Hyper Tot. Peer Tot. Pro social Tot. Impact Tot. Stress Score B N B N B N K N K B Het onderzoek Regionale samenwerking Onderzoeken verhoogt je professionaliteit, zeggen ze. Maar ik denk: Eerst zien, dan geloven. Ja, laten ze dat eerst maar eens onderzoeken. Timotheusschool (Oldebroek), Drs. Joh. Vd Wendeschool (Kampereiland), SBO De Rank & De Mare (Almelo) Onderzoek Lectoraat Onderwijszorg & Samenwerking binnen de keten (Windesheim) 13

14 De praktijk 5 % 15 % 80 % Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve benadering 4. planmatige aanpak op basis van data 5. ketenaanpak Voorbeeld SBO De Rank Voorbeeld Drs. Joh. Vd Wendeschool Werken met een gedragsteam binnen de school Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve benadering 4. planmatige aanpak op basis van data 5. ketenaanpak Positieve benadering d.m.v. beloningssysteem Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve benadering 4. planmatige aanpak op basis van data 5. ketenaanpak 14

15 PBS in beeld op de scholen Innovatie en onderzoek gaan hand in hand INNOVATIE ONDERZOEK Implementatie van SWPBS in de pilotscholen Practice-based Ontwikkelings gericht collaboratief Ontwerp onderzoek Centrale onderzoeksvragen 1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en integere wijze (ontwerp en evaluatie)? 2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie) 3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaalemotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun leerprestaties? (evaluatie) Voorbeeld Timotheusschool (gedrag op het plein) Activiteiten Nulmeting Plan maken voor verbetering Lessen goed gedrag Evaluatie 15

16 Schooloverstijgend deel Thema Instrument Wat meet het? Implementatie PBS Logboek implementatieproces SAS Interviews directeur/ib Beschrijving van proces +reflectie Self-assessment proces door PBS-teamleden Ervaringen betrokkenen Handelingsverlegenheid Ik reageer vaak teveel achteraf op het gedrag van een kind; het gedrag escaleert al en dan kom je pas met de maatregel. Met name in pleinsituaties is het nog teveel reageren en zo houd je dus eigenlijk probleemgedrag in stand. Het is teveel leerkracht- en situatie-afhankelijk. Handelingsverlegenheid/ Teacher Efficacy Sociaal-emotioneel functioneren lln Vragenlijst leerkrachten (>25) Interviews leerkrachten SDQ Leerprestaties leerlingen LVS-gegevens rekenen, spelling, lezen Handelingsverlegenheid leerkrachten Verdieping Profiel sociaal emotioneel functioneren Ontwikkeling van schoolvorderingen Ik vind met name agressieve leerlingen moeilijk om mee om te gaan. Als ik met agressie te maken krijg, dan trek ik het vaak te snel persoonlijk aan. Resultaten interviews Leerkracht interviews 10 interviews Timoteusschool 10 interviews De Mare 8 interviews De Rank 8 interviews Van de Wende school Gemeten tijdens start en einde van het project Meerwaarde SWPBS voor participerende scholen: positieve ontwikkeling op school, samen geformuleerde waarden, rust en eenheid in team Benoemen concrete situaties: leerkrachten gaan bewuster om met inzetten van interventies. In de 1e ronde zijn leerkrachten gefocused op benoemen van lastig probleemgedrag, in de 2e ronde valt op dat ze vooral handelingsverlegen zijn in naleven van afspraken en naleven van heldere gedragsverwachtingen naar leerlingen toe. 16

17 Resultaten interviews Leerkrachten gegroeid door PBS proces, handvatten om processen op te lossen, duidelijke opbouw in reageren op negatief gedrag, veel bewuster in het positief omgaan van gewenst gedrag Samenwerking met elkaar waardevol, ervaren steun van collega s, helpt elkaar, denkt mee en geeft elkaar tips, team meer op eenzelfde lijn Samenwerking met ouders wordt als positief benoemd. Resultaten scholen Handout: -SDQ per school -TSE van 1 school Uitkomsten eruit gelicht Timoteusschool Totale Probleemscore significant omlaag Koppeling resultaten interviews: stevige groene basis Van de Wende school Totale probleemscore en hyperactiviteit omlaag (net niet significant) Koppeling resultaten interviews: aanpak druk gedrag De Mare (n=253) Totale Probleemscore is licht omhoog, echter niet significant. Koppeling analyse van gedragsteam: leren kijken naar gedrag Conclusie 1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en integere wijze (ontwerp en evaluatie)? Schoolbrede innovatie kost tijd en voorbereiding Schoolontwikkeling belangrijk thema Veel tijd voor autonomie van de leraar Schoolleider belangrijk Gedragsteam is heel belangrijk 17

18 Conclusie Conclusie 2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie) Uit interviews komt naar voren dat betrokken leraren zich competenter voelen. Minder focus op problematisch gedrag, maar meer op het hanteren van het gedragsvraagstuk Meer bewust omgaan met gedrag Leraren voelen zich gesteund door de schoolbrede innovatie (samen een innovatie in, en 1 taal spreken) 3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaalemotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun leerprestaties? (evaluatie) Nog niet, 1 jaar is te vroeg om dit te meten Verzamelen van data is een moeilijk punt in de scholen Interpretatie van data door team moet nog ingeslepen en de gevolgen voor ontwerp van interventie. Discussie Meer weten? Expertisecentrum PBIS Windesheim SWPBS is een veelbelovende innovatie. De gedragswetenschapper speelt hier een belangrijke rol in. Er moet niet licht nagedacht worden over het implementeren van SWPBS in Nederlandse scholen. PBS schoolontwikkeltraject PBS opleidingen Meedoen aan onderzoek? Contactpersoon: Lourens van der Leij l.vander.leij@windesheim.nl 18

19 Dank voor uw aandacht! Contact met spreker? 19