Typisch PBS! W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Transcriptie

1 Typisch PBS!

2 Programma 1. Welkom en Voorstellen 2. Introductie 3. Delphi onderzoek 4. Data walk 5. Vragen en afronding

3 Lectoraat onderwijsbehoeften in inclusieve omgevingen (dr. S. L. Goei) Hoe richt de school, het team en de leraar in samenwerking met leerlingen, ouders en andere onderwijszorgprofessionals - de onderwijsleeromgeving zo in dat afgestemd wordt op de verschillende onderwijsbehoeften van divers getalenteerde leerlingen, zodat de kans vergroot wordt dat alle leerlingen leren en zich gedragsmatig prosociaal ontwikkelen?

4 4 onderzoekslijnen Denken en leren van leraren over onderwijsbehoeften. Positieve gedragsondersteuning en onderwijsbehoeften: SWPBS Afstemmen op onderwijsbehoeften binnen de vakken: Lesson study Gebruik van ICT om af te stemmen op (speciale) onderwijsbehoeften: serious gaming & virtual reality

5 SWPBS Poging om te komen tot nationale onderzoeksagenda Voorlopige onderzoeksvraag: Hoe en in welke mate worden de kenmerkende elementen van de Nederlandse SWPBS-aanpak in scholen duurzaam geïmplementeerd en is er een mogelijk verband tussen de implementatie van kenmerkende elementen van de Nederlandse SWPBS aanpak en de resultaten op gebied van leren, gedrag en het welbevinden van leerlingen?

6 Onderzoeksvragen Wat zijn de kenmerkende elementen van de Nederlandse PBSaanpak? Hoe worden deze kenmerkende elementen in de scholen geïmplementeerd? In welke mate en met welke kwaliteit worden de kenmerkende elementen van de Nederlandse PBS aanpak geïmplementeerd? In hoeverre draagt de implementatie van PBS als schoolbrede aanpak bij aan de toerusting van leraren in verband met Passend onderwijs? Is er een mogelijk verband tussen de implementatie van kenmerkende elementen van de Nederlandse PBS aanpak op schoolklimaat en het handelen van de leraar (mediërende variabelen) de leerresultaten, het gedrag en de sociale competenties van leerlingen?

7 Kenmerkende elementen SWPBS in NL Va 2009 wordt SWPBS op scholen in Nederland geïmplementeerd. We leunen sterk op Amerikaanse materialen SWPBS is geen geprotocolleerde methode Aanpassingen gedaan aan de Nederlandse onderwijscontext: Brede definitie van data gestuurd werken Rol van leerlingen Samenwerken met ouders Samenwerken ketenpartners Erkennen goed gedrag Lessen goed gedrag Wat zijn nu PRECIES de kenmerken van SWPBS in Nederland?

8 Waarom belangrijk? Effectonderzoek in Nederland Uit onderzoek VS blijkt de mate en kwaliteit van de implementatie een moderator voor gevonden effecten Instrumenten om de maat en kwaliteit van de implementatie te meten: SET en TFI Operationaliseren kenmerkende elementen noodzakelijk om instrumenten op maat te maken Opmaat promotieonderzoek Monique Nelen naar de effecten van SWPBS op Nederlandse basisscholen

9 Delphi onderzoek Kwalitatief onderzoek waarbij experts in verschillende rondes bevraagd worden over een onderwerp met als doel consensus te bereiken. Ronde 1: open vragenlijst aan Nederlandse experts * Ronde 2: digitale expert meeting * Ronde 3: bevragen bezoekers SWPBS conferentie * PBS experts uit scholen, PBS coaches, onderzoekers en opleiders + meer dan 3 jaar met implementatie van SWPBS bezig

10 Ronde 1: vragenlijst open vragen Achtergrond respondenten: N = 12 (respons 50%) Achtergrond: 4 HBO master; 4 gedragswetenschapper; 1 ambulant begeleider; 1 schoolleider/lk; 1 adviseur schoolbeleid Gemiddeld: 4¼ jaar ervaring met SWPBS

11 Open vragen Wat zijn volgens u 1. de belangrijkste kenmerken van SWPBS in Nederland? 2. essentiële voorwaarden om te kunnen starten met het invoeren van SWPBS op een school in Nederland? 3. essentiële elementen in het effectief aansturen van de invoering en implementatie van SWPBS op een school in Nederland? 4. essentiële elementen van het systematisch werken met data binnen SWPBS op een school in Nederland? 5. essentiële elementen in het werken vanuit schoolbrede waarden binnen SWPBS in Nederland? 6. essentiële elementen in het werken vanuit gedragsverwachtingen binnen SWPBS op een school in Nederland?

12 Open vragen (vervolg) Wat zijn volgens u essentiële elementen 7. in het systematisch omgaan met gewenst gedrag binnen SWPBS op een school in Nederland? 8. in het systematisch omgaan met ongewenst gedrag binnen SWPBS op een school in Nederland? 9. in de positieve benadering binnen SWPBS op een school in Nederland? 10. in het voorkomen van probleemgedrag binnen SWPBS op een school in Nederland? 11. in de samenwerking met ouders binnen SWPBS op een school in Nederland?

13 Open vragen (vervolg) 12. Wat zijn volgens u essentiële elementen in de samenwerking met ketenpartners binnen SWPB op een school in Nederland? 13. Vormt het verbeteren van de leerresultaten van leerlingen op een school volgens u een essentieel element binnen SWPBS in Nederland? ja, omdat nee, omdat. 14. Niet genoemd maar wel specifiek voor SWPBS in NL?

14 Opdracht Schrijf voor jezelf op: Wat zijn volgens jou de belangrijkste kenmerken van SWPBS in Nederland? Wat zijn volgens jou de belangrijkste elementen in de positieve benadering binnen SWPBS op een school in Nederland? Wat zijn volgens jou de belangrijkste kenmerken van het systematisch werken met data binnen SWPBS op een school in Nederland? Wissel uit.

15 Belangrijkste kenmerken SWPBS-NL? Genoemde elementen Aantal keren genoemd Planmatig werken obv data 11 Schoolbreed 7 Preventie 7 Reactie op ongewenst gedrag 7 Gedragsverwachtingen 6 Positieve benadering 5 Bekrachtigen 4 Aanleren gedrag 4 Samenwerken ouders 4 Samenwerken externe partners 4 Waardengestuurd 3 Schoolontwikkeling 2

16 Verwerking ronde 1 Alle antwoorden verwerkt en weergegeven in categorieën. Nederlandse literatuur over SWPBS naast de antwoorden gelegd. TFI naast antwoorden gehouden. Op basis daarvan zijn stellingen geformuleerd. Issues daarbij waren: - Wat moet minimaal aanwezig zijn in een school om van SWPBS te kunnen spreken? - Wat zijn voorwaarden om SWPBS te kunnen implementeren? - Wat zijn grenzen in de vrijheid van scholen/leraren bij de implementatie van SWPBS?

17 Ronde 2: digitale expert meeting 38 mensen uitgenodigd voor meeting (mensen uit ronde 1 + anderen) 14 mensen toegezegd deel te nemen 10 deelnemers: 8 externe coaches (waaronder 4 opleiders van PBS coaches); 2 uit de school) Anoniem Discussie a.d.h.v. stellingen

18

19 Data walk Loop langs de posters Bekijk de onderzoeksresultaten van ronde 2 Wat valt op? Wat is jouw mening tav de stelling? Ga in gesprek met elkaar over de stelling: de discussie en de consensus. Plenair terugkoppelen.

20 Stelling 1 (N=10) 1. Tokens vormen een onmisbaar element van de positieve benadering binnen SWPBS. Poll Discussie Eens: Oneens: 70% 30% Is het gebruik van tokens de enige manier om vorm te geven aan positieve benadering, of zijn er ook andere manieren? Is het gebruik van tokens tijdelijk of ga je daar altijd mee door, en zo ja, in welke mate? Consensus Het is een belangrijke reminder voor de leerkracht. Je moet vormgeven aan je positieve benadering, één van de manieren om dat te doen is gebruik van tokens.

21 Stelling 2 (N=10) 2. De reactieprocedure moet volgens de richtlijnen worden uitgevoerd om te kunnen spreken van SWPBS. Poll Discussie Eens: Oneens: 80% 20% Welke vrijheid hebben scholen om dit op een eigen schoolspecifieke manier te doen? Consensus Schoolspecifieke invulling is van belang mits deze leidt tot eenduidigheid en valt binnen de uitgangspunten (minimaliseren van aandacht voor ongewenst gedrag + keuze-element en duidelijke consequentie)

22 Stelling 3 (N=10) 3. Het zorgdragen voor een stimulerend leeraanbod vormt een essentieel onderdeel van SWPBS. Poll Discussie Consensus Eens: Oneens: 80% 20% Leren en gedrag zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zorgdragen voor een stimulerend leeraanbod hoort bij SWPBS, is nu echter onderbelicht. De interventies op gebied van leren en gedrag op de drie niveaus zouden volgens dezelfde systematiek ontwerpen en uitvoeren. De vraag is nog welke rol de PBS-coach speelt. Belang van een stimulerend leeraanbod als onderdeel van SWPBS wordt gedeeld.

23 Stelling 4 (N=10) 4. Binnen de klas bepaalt de leraar zelf hoe hij SWPBS vormgeeft. Poll Discussie Eens: Oneens: 20% 80% Enige autonomie voor de leerkracht binnen de schoolbrede kaders (pijlers, schoolbrede afspraken) mag. Door schoolbrede afspraken te maken creëer je voorspelbaarheid en daarmee veiligheid voor leerlingen. Consensus De leraar kan zijn eigen kleurtje geven, maar de schoolbrede afspraken gebaseerd op de vijf pijlers zijn leidend.

24 Stelling 5 (N=10) 5. Moeilijke onderwijssituaties zijn het uitgangspunt bij de implementatie van SWPBS. Poll Discussie Eens: Oneens: 37,5% 62,5% Aansluiten bij de ervaren problematiek van het team helpt om hen te verbinden met SWPBS. Dit creëert draagvlak bij het team. Er is geen overeenstemming over hoe dit zou moeten: - Altijd volgens de vaste stappen binnen SWPBS, starten met groen en van daaruit opbouwen of - Starten met MOS. Consensus De meeste mensen zijn het erover eens dat het maatwerk is, kan per school verschillen. Maar er is geen volledige consensus over.

25 Stelling 6 (N=10) 6. Het maakt niet uit hoe, als er maar les gegeven wordt in gedragsverwachtingen Poll Discussie Eens: Oneens: 40% 60 % Hoe groot is de bandbreedte van lesgeven in gewenst gedrag? Moet het volgens de SWPBS richtlijnen (leerkracht doet het goed voor, dan fout en dan weer goed) of kan de school zelf bepalen hoe invulling wordt gegeven? Consensus Men is het eens over het belang van modelleren, oefenen (niet alleen praten) en het systematisch en planmatig implementeren. Aanpassing aan schoolcultuur en leeftijd kan. Het hoeft niet persé volgens goed-fout-goed-principe.

26 Stelling 7 (N=10) 7. Je kan geen waarden en gedragsverwachtingen voor je school vaststellen, zonder ouders te betrekken bij de formulering ervan. Poll Discussie Consensus Eens: Oneens: 25% 75% In hoeverre mogen ouders meedenken of meebepalen in het SWPBS-proces? De inbreng van ouders wordt als waardevol gezien. Het verbinden van thuis en school en afstemming daartussen komt ten goede van de leerling. Bijna iedereen is van mening dat eerst met team met hun neuzen dezelfde kant op moeten staan, dan worden ouders actief geïnformeerd en hun eventuele inbreng wordt meegenomen in het traject. In de discussie wordt onderstreept dat ouders belangrijke partners zijn maar dat de school leidend is in het bepalen van de gedragsverwachtingen en waarden. De school kan ouders stimuleren om mee te denken maar ze kunnen niet mee bepalen.

27 Stelling 8 (N=10) 8. Een actieve inbreng van leerlingen in het implementatieproces van SWPBS is een absolute must. Poll Discussie Eens: Oneens: 100% Is het een voorwaarde/must of is het een belangrijk element? Consensus Het betrekken van leerlingen is belangrijk, ze kunnen op bijna alle fronten betrokken worden. Ook bij data verzamelen, maar daarbij moet wel gelet worden op zaken rondom privacy en moet het data verzamelen gericht zijn op het betrappen op gewenst gedrag. Dus niet bij verzamelen van data over gedragsincidenten.

28 Stelling 9 (N=10) 9. Samenwerken met ketenpartners is strikt noodzakelijk om van SWPBS te kunnen spreken Poll Discussie Eens: Oneens: 87,5% 12,5% Betrek je ketenpartners vooral bij rood of bij alle tiers? Consensus Samenwerken is belangrijk. Het verschil met een niet-pbs school is dat de ketenpartners bij PBS-scholen meegaan in de PBS aanpak.

29 Stelling 10 (N=10) 10. Een goede (interne) PBS coördinator maakt een (externe) PBS coach overbodig. Poll Discussie Eens: Oneens: 25% 75% Kun je alleen maar een PBS school worden als je een externe coach hebt? Consensus In de opstartfase is een externe coach essentieel.

30 Voorlopige conclusies Er bestaat niet zoiets als HET Nederlandse model van SWPBS Het gebruik van tokens blijft een discussiepunt: geen consensus Het schoolteam is in the lead: ouders worden geconsulteerd en geïnformeerd. Een schoolbrede benadering betekent dat er grenzen zijn aan de autonomie van de leraar met als doel meer consistentie en voorspelbaarheid te creëren voor leerlingen. Scholen kunnen op verschillende manieren SWPBS implementeren: starten vanuit een MOS of volgens een vaste volgorde. De rol van de PBS coach is essentieel, met name in het begin van het implementatie proces. De rol van leerlingen wordt gezien als belangrijk, zo niet cruciaal.

31 Ronde 3: stelling 1 2 polls voor de conferentie deelnemers. Stelling 1 Als PBS school moet je gebruik maken van tokens om zichtbaar te maken dat je structureel aandacht besteed aan het erkennen van gewenst gedrag. Eens? of Oneens?

32 Ronde 3: Stelling 2 Stelling 2 Op een PBS school kunnen de waarden en de gedragsverwachtingen van de school alleen vastgesteld worden in samenwerking met de ouders. Eens? of Oneens?

33 Vervolg Afronden Delphi onderzoek. Formuleren van de kenmerkende elementen: herbezinning van de vijf pijlers van SWPBS in Nederland. Promotieonderzoek naar de effecten van SWPBS op Nederlandse basisscholen 1. Survey onder PBS coaches en scholen over de kenmerkende elementen. 2. Cross country comparison 3. Valideren SET NL en TFI NL 4. Effectmeting Deelnemen?

34 Vragen?

35 Dank voor uw aandacht Meer informatie: