Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS

Transcriptie

1 Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 26 november uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas 8 oktober 2014 Workshop 1: Gedrag kennen en zien 26 november 2014 Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 28 januari 2015 Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode 19 maart 2015 Workshop 4: Groepsplan gedrag en oplossingsgerichte gesprekken 1

2 Agenda Workshop 2 1. Opstarten 1.1. Programma en doelen workshop 1.2. Bekend, benieuwd, bewaard 2. Systematisch kijken 2.1. Signaleren 2.2. Begrijpen: Gedragsfunctie Analyse 3. Aanpakken volgens PBS (positive behavior support) 3.1. Basishouding 3.2. Check in Check out 4. Verwerking & afsluiting 7.1. Bekend, benieuwd, bewaard 7.2. Evaluatie. Doel voor deze bijeenkomst Aan het eind van deze bijeenkomst: Weet je wat een gedragsfunctieanalyse is (GFA) en kan je deze uitvoeren met behulp van een checklist. Ken je de basishouding van de aanpak Positive Behavior Support Heb je kennis van de interventies Check in Check Out en hebt je vastgesteld welke elementen je hiervan kan gebruiken voor je casusleerling 2

3 Systematisch kijken & handelen volgens PBS Bekend Benieuwd Bewaard Signaleringslijsten: wat doen ze? Vergelijking met andere leeftijdsgenoten (steekproef) Geeft weer of er ten op zichte van anderen wat aan de hand is (vaststellen / aanwijzing voor diagnose) Geeft weer hoe meerdere opvoeders kijken naar gedrag van het kind 3

4 Signaleringslijsten: wat heb je meegenomen? Bestudeer in de groep de meegenomen signaleringslijsten Maak een samenvatting van de belangrijkste kenmerken op een flap. Denk aan: Bij welke leerlingen in te zetten? Wat meet het? Wat kan je met de resultaten?.. Korte presentatieronde Indicatoren voor handelen? Signaleringslijsten geven dikwijls weinig handreiking voor handelen in de klas! Wat hebben we nodig? Inzicht in de onderwijsbehoeften zodat leerlingen hun vaardigheden kunnen ontwikkelen 4

5 Systematisch kijken GFA Gedragsfunctie analyse Casusleerling onder de loep! Gebruik de casusleerling van de vorige keer: - Maak tweetallen - Vul samen het formulier Vragenlijst Functionele Gedragsbeoordeling in voor één van de twee casusleerlingen - Vul samen het formulier GFA-checklist leraar in voor de andere casusleerling - Waar liggen de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen? - Wat zou jij kunnen doen? 5

6 Wat kunnen we doen? Leroy (8) staat er niet zo best voor op school. Hij had veel vriendjes in de klas. Maar sinds een paar weken heeft hij veel ruzie. Klasgenootjes gaan hem uit de weg. Ook is Leroy opstandig tegen de meester. Na een gesprek met Leroy blijkt dat hij elke morgen alleen naar school loopt. Zijn vader vertrekt altijd al vroeg van huis om te werken. Nu zijn kleine broertje geboren is, loopt hij elke dag alleen. Elke avond ligt Leroy al te piekeren over welke weg hij zal nemen. De oudere jongens van school (uit groep 7 & 8) pesten hem namelijk onderweg. Hij wordt geduwt en gestompt. Vorige week hebben ze zijn gymtas in de container gestopt. Als Leroy op school komt is hij al erg gespannen. Hij is zenuwachtig en reageert overal op. Hij bijt (te) flink van zich af. Eigenlijk gewoon omdat hij moe is en zich niet prettig voelt. Leroy voelt zich verdrietig en reageert dit af op zijn klasgenootjes. 6

7 Wat kunnen we doen? Zadine (11) heeft moeite haar spullen in orde te hebben. Ze vergeet dikwijls haar gymtas. Maar ook het huiswerk dat ze 3x per week mee krijgt is vaak niet op orde. Ze vergeet het te maken of heeft niet de juiste spullen mee. De juf van Zadine heeft hier zorgen over. Ze gaat namelijk over een half jaar naar de middelbare school en daar wordt van haar verwacht dat ze de spullen op orde heeft. De thuissituatie van Zadine heeft sterke en minder sterke kanten. Minder sterk is dat Zadine uit een groot gezin komt (6 kinderen) en zelf de één-na-jongste is. Ze wonen in een klein appartement met 4 kamers. Er is weinig rust. Echter de vader van Zadine is heel behulpzaam. Hij wil graag dat zijn kinderen het goed doen op school. Hij heeft al een paar keer gevraagd aan school wat hij kan doen om te helpen in de situatie van Zadine. Positive Behavior Support De kernprincipes van PBS zijn: 1. Ontwikkel duidelijke gedragsverwachtingen 2. Communiceer en onderwijs je verwachtingen 3. Herken en bekrachtig gewenst gedrag 4. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst gedrag 5. Wees duidelijk en consequent met de gevolgen 7

8 Positive Behavior Support Maak kennis met Sil En enkele basisregels Checklist schep een positieve omgeving voor alle leerlingen Scoor jezelf op de checklist Wat kan jij nog doen om een positieve leeromgeving te creëren? 8

9 m Basishouding niet voldoende? Wat kan je doen? Check in Check out m Check in Check out Leerlingen die een korte spanningsboog hebben Leerlingen die de klas uit zijn gestuurd Leerlingen die in meerdere situaties probleemgedrag laten zien en waarbij het doel van het probleemgedrag aandacht verkrijgen is 9

10 m Check in Check out CYCLUS 1.Ochtend Check-in 4. Feedback Ouders 2. Feedback van de leraar 3. Middag Check-out 1. Check in bij coördinator Zorgt voor een kort positief contact - Checkt of de leerling startklaar is voor de dag (op tijd/ alle materialen mee/ de nodige voorbereidingen gedaan, etc.) Geeft de leerling zijn dagkaart (Daily Progress Report) Spreekt vertrouwen in de leerling uit 10

11 Dagkaart De dagkaart bevat maximaal vijf concrete leerpunten De leerpunten van de leerling zijn gekoppeld aan de schoolbrede gedragsverwachtingen en waarden De scores (0,1,2) zijn concreet gemaakt Datum DAGKAART Wij weten dat je het kunt!! Leerling 0=Nee 1=Beetje 2=Geweldig!! Wees Veilig Houd je handen voeten en spullen bij jezelf 8:30 tot kleine pauze Kleine pauze tot lunch Lunch tot tot einde van de dag Totale Punten = Te behalen punten = 24 (woensdag 12) Wees respectvol Gebruik aardige woorden en doe aardig Wees verantwoordelijk Volg de gegeven instructies bij de eerste keer op Vandaag % Doel % Leerkracht initialen Successen: Handtekening ouder 11

12 2. Feedback van leraren Vullen de dagkaart op 4 momenten in op een dag bekrachtigen gewenst gedrag Geven specifieke feedback op de behaalde scores en doen dat op een positieve manier 3. Check Out bij coördinator geeft opnieuw positieve feedback aan de leerling laat de leerling de dagkaart ondertekenen spreekt vertrouwen in de leerling uit voor de volgende dag voert (indien zo afgesproken) scores in computer in N.B. De dagkaart blijft op school en er gaat een duplicaat mee naar huis 12

13 4. Feedback ouders ondertekenen de dagkaart geven positieve feedback & bekrachtigen gewenst gedrag minimaliseren aandacht voor ongewenst gedrag spreken vertrouwen uit N.B. Indien het een dag minder goed is gegaan: morgen is er weer een dag Als de ouder niet beschikbaar is: buurvrouw, oom, schoolmedewerker, etc. betrekken Oefening Maak in tweetallen een CICO kaart voor een casusleerling 1. Bedenk voor deze leerling welk gedrag je wilt versterken en formuleer hiervoor gedragsverwachtingen. Concreet Duidelijk en eenduidig Positief, kort en bondig geformuleerd In de actieve vorm geformuleerd (loop rustig) Samen: wat zullen de gedragsverwachtingen kunnen zijn voor Leroy en Zadine? 13

14 Oefening introductiegesprek leerling Maak een groepje van 4 en oefen een introductiegesprek met de leerling over de kaart! Doe dit op een pbs-manier! Rolverdeling: 1 leerling 1 leraar 2 observanten Systematisch kijken & handelen volgens PBS Bekend Benieuwd Bewaard 14

15 Afsluiting Voor de volgende keer: Oefenen met GFA: inzicht krijgen in gedrag Oefenen met basishouding Positive Behavior Support Succes! Afsluiting Wie heeft er ervaring met de Gordonmethode? Wie heeft er ervaring met Rots en Water, Kanjertraining en Taakspel? Wie wil een bijdrage leveren aan bijeenkomst 3 over deze aanpakken? 15

16 Afsluiting Tot slot: een korte evaluatie 16