Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag

Transcriptie

1 Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag Chantal van den Brink-Vlijm José Wichers-Bots

2 Programma Casus Moeilijke onderwijssituatie (MOS) Gedragsfunctie analyse (GFA) Vervolg casus Gedragsinterventie plan (GIP) Vervolg casus Oefening

3 Casus Joris (17 jaar, vwo 5) Conflict met docent wiskunde ik mag ook nooit iets hij is altijd storend bezig in de les

4 Wat gebeurt er als de implementatie niet goed ingezet wordt? Als de basis implementatie niet goed verloopt worden te veel leerlingen geïdentificeerd Druk op gedrags/zorg team Weerstand om leerlingen te selecteren voor interventie Frustratie bij het team Beperkte ondersteuningsopties voor leerlingen die dat nodig hebben Aan de behoeften van de leerling wordt niet tegemoet gekomen

5 Interventieniveaus Niveau 3 Voor Niveau ongeveer 1 5% van Doel: de 100% Niveau leerlingen van 2 de leerlingen Voor ongeveer kan aan 20% de van verwachtingen de Niveau leerlingen 1 Basisaanbod voldoen Niveau + 1 basis + Aanvullend aanbod Niveau 1 is effectief wanneer ongeveer 80% van de leerlingen aan de Aanvullend op geel verwachtingen kan voldoen met alleen + het basisaanbod. om te Intensieve voldoen aan de maatschappelijke individuele verwachtingen. instructie Niveau om 2 toch is effectief aan als onge veer maatschappelijke 70-80% van deze groep verbetert verwachtingen (het gat te wordt voldoen kleiner) Niveau 3 is effectief als er vooruitgang is (het gat wordt kleiner)

6 Moeilijke OnderwijsSituaties (MOS) Definitie: situatie waarin een leerling niet laat zien wat een docent verwacht. Ambitie Systematisch, data gestuurd in kaart brengen van moeilijke onderwijssituaties en op basis hiervan oplossingen te zoeken en uit te voeren i.s.m. leraren, leerling, ouders en ketenpartners

7 De Moeilijke Onderwijssituatie (MOS) 1. Identificatie van MOS 7.Evaluatie MOS na interventie 2. Analyse van MOS 6.Check of gedaan is wat is afgesproken Waarden en gedragsverwachtingen zijn bepaald, verspreid en aangeleerd 3. Beslissing interventie ja/nee? 5. Ontwerpen en uitvoeren interventie 4. Analyse van reeds bestaande interventies

8 Gedragsfunctie analyse (GFA) GFA is een proces waarmee de gebeurtenissen of situaties kunnen worden vastgesteld, die patronen van probleemgedrag voorspellen en of in stand houden

9 Criteria voor het uitvoeren van een GFA Moeilijke onderwijssituaties worden frequent ervaren. Kenmerkend bij deze leerlingen is het verbreken van verbinding met school op: Cognitief gebied Gedragsgebied Sociaal emotioneel (Wichers-Bots, 2012)

10 1. definitie van probleemgedrag 8. Juiste ondersteuning in de context 2. ABC analyse 7. Gedraginterventie plan GFA Elementen 3. Toetsbare hypothese 6. Alternatief gedrag 4. Functie van het gedrag 5. Bevestigen data functie van gedrag

11 ABC analyse 2 Antecedent Als gebeurt. (situatie/gebeurtenis) 1 Gedrag Dan doet de leerling (welk gedrag) 3 Consequentie Omdat (waarom) 11

12 Functie van gedrag Probleem gedrag Iets krijgen/ verwerven Vermijden/ ontsnappen aan iets Zintuiglijke prikkels Sociaal Tastbaar/ activiteit Volwassene Leeftijdsgenoot

13 Casus Hoe ziet de ABC- analyse eruit? Wat is de functie van het gedrag? Welke strategie zou je inzetten?

14 Voordat je verder gaat met GIP Is groen op orde? Is er een gele interventie op school voor deze MOS?

15 GIP bevat Beschrijving probleemgedrag Hypothese (functie gedrag) Strategieën - Beëindigen probleemgedrag - Bekrachtigen gewenst gedrag - Meten en beoordelen gedragsverandering Overwegingen contextuele samenhang

16 Strategieën ontwikkelen M.b.t. 1. Situatie 2. Aanleiding (preventiestrategie) 3. Aanleren nieuw gedrag (leerstrategie) 4. Gevolgen (consequentiestrategie)

17 Doel Strategieën Vastleggen van strategieën die moeten leiden tot: 1. Toename van gewenst gedrag 2. Toename van alternatief, vervangend gedrag 3. Hulpstrategie door docent Interventies zijn gekoppeld aan GFA

18 1. Toename gewenst gedrag - Veranderen situatie - Veranderen antecedenten - Veranderen gevolgen

19 2. Alternatief (tegenstrijdig) gedrag Gedrag dat probleemgedrag uitsluit Aanleren van vormen van alternatief gedrag (in stapjes: shaping) Veranderen dagelijkse gewoontes of omgeving

20 3. Hulpstrategie door docent Essentie: - Toename van structuur - Toename van positieve feedback Docenten bieden eenduidige ondersteuning om gewenst gedrag mogelijk te maken: o Bijsluiter o CICO o Check en Connect o RENEW o.

21 Gedragsinterventieplan (GIP) Omgeving betrekken Voorwaarde: goede analyse!! Wat was in het verleden effectief? Schriftelijk vastgelegd Door wie wordt wat uitgevoerd? In welke situaties? Procedures voor bijsturing en evaluatie afgesproken en vastgelegd Houdt rekening met de context

22 Dus: GIP bevat Beschrijving probleemgedrag Hypothese (functie gedrag) Strategieën - Beëindigen probleemgedrag - Bekrachtigen gewenst gedrag - Meten en beoordelen gedragsverandering Overwegingen contextuele samenhang

23 Formulieren 1. Formulier hulpvraag 2. & 3. & 4. GFA checklist leerling GFA checklist ouders GFA checklist leerling 5. observatie formulier 6. Uitstippelen van een route tegenstrijdig gedrag 7. Kiezen van interventie strategieën 8. Checklist voor het beoordelen van de kwaliteit van de GIP 9. Evaluatie van het plan Zie: Crone, D. A., & Horner, R. H. (2012). Gedragsondersteuning in PBS, Strategieën voor effectieve oplossingen bij gedragsproblemen. Huizen : uitgeverij Pica.

24 Casus De gekozen interventies/strategieen: Preventie strategie: - Mag zelfstandig werken tijdens uitleg - Leraar geeft minder lang uitleg Leer strategie - Tijdens uitleg stil en werkt zelf Consequentie strategie - Mag leerlingen tijdens zelfstandig werken uitleg geven

25 De Moeilijke Onderwijssituatie (MOS) 1. Identificatie van MOS 7.Evaluatie MOS na interventie 2. Analyse van MOS 6.Check of gedaan is wat is afgesproken Waarden en gedragsverwachtingen zijn bepaald, verspreid en aangeleerd 3. Beslissing interventie ja/nee? 5. Ontwerpen en uitvoeren interventie 4. Analyse van reeds bestaande interventies

26 Empowerment docenten, leerling en ouders Samen MOS formuleren Zij die het plan maken, voelen zich eigenaar

27 Uitgaan van krachten Vermindert MOS Biedt handvatten om er mee om te gaan En geeft school, ouders en leerling hoop en vertrouwen

28 Bepaal strategieën Bepaal voor Jordy en Charlie: o Preventie strategie: o Leer strategie o Consequentie strategie

29

30 Literatuur 1 Crone, D. A., & Horner, R. H. (2000). Contextual, conceptual, and empirical foundations of functional behavioral assessment in schools. Exceptionality, 8(3), Crone, D. A., & Horner, R. H. (2012). Gedragsondersteuning in PBS, Strategieën voor effectieve oplossingen bij gedragsproblemen. Huizen : uitgeverij Pica. Eber, L. (2008). Wraparound: A key component of school-wide systems of positive behavior supports. In E. J. Bruns & J. S. Walker (Eds.), The resource guide to wraparound. Portland, OR: National Wraparound Initiative, Research and Training Center for Family Support and Children s Mental Health.

31 Literatuur 2 Golly, A. & Sprague, J. (2015) Positive Behaviour Support Goed gedrag kun je leren. hfst 15 Horner, R.H. et all. (2000). Applying Positive Behavior Support and Functional Behavioral Assessment in Schools Journal of Positive Behavior Interventions : Strickland-Cohen, M.K. & Horner, R.H. Typical (2015) School Personnel Developing and Implementing Basic Behavior Support Plans. In: Journal of Positive Behavior Interventions, volume 17, (2) Wichers-Bots, J., & Das, T. (2015). (Passend) Onderwijs: Een ander perspectief: Moeilijke OnderwijsSituaties. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 54,