Bêste kriteleden, Mar earst oant sjen op 18 maart, Harm Klijnsma.

Transcriptie

1 1 Bêste kriteleden, Wy binne yntusken al wer 2017; wêr bliuwt de tiid. De dagen begjinne lokkich al wer te winnen. Wy ha sels in bytsje winter hân; mar net folle goed iis. Mar dy berypte beammen; dat wie dochs in prachtich gesicht! Tongersdei 19 jannewaris hienen wy wer ús stamppotbuffet by Wielens yn Noord-Sleen.It wie wer út e keunst. (ik as gesetsjefanaat fûn dat eins wol wat oan e lytse kant). It wie gesellich om elkoar sa wer ris op e krite te moetsjen en te praten. Wy ha genoaten fan de muzikale begelieding fan Sjouke van der Veen fan it mei-elkoar sjongen en syn lietsjes en fan de foardrachten fan de leden Sytske Rispens, Roelie Tuiten en Harm Klijnsma. Mei de 45 leden dy t der wienen hienen wy in moaie opkomst en dy wie dêrmei better as foarich jier. It is goed om te sjen hoe t leden mei dochs in behoarlike lichaamlike beheining dochs trochsette en op de krite komme en net thús yn in hoekje sitten bliuwe. Saterdei 18 maart komt kabaret Noordenbos en Ko mei harren nije foarstelling Ferbining. Sy ha de ôfrûne jierren al trije kear foar ús optreden en altyd mei in protte súkses! Dat wy ferwachtsje der wer hiel wat fan. De jierfergadering is dit jier op tongersdei 20 april en begjint om 2 oere. Nei de fergadering is der om 3 oere in nijsgjirrige Fryske kwis. Groepkes fan trije of fjouwer leden besykje de lûds- bylden mûnlinge fragen te beäntwurdzjen en sa in pryske te winnen. Mar earst oant sjen op 18 maart, Harm Klijnsma.

2 2 Kabaret Noordenbos & Ko hat al earder foar ús krite optreden mei har programma s Hege Noa(d)t yn 1998, Dûbel-sinnich yn 2004, Kleur bekenne yn 2010 en komme no 18 maart 2017 mei har nijste programma Ferbining. It is in ploechje entûsjaste minsken dy t graach sjonge en in toaniel-tik ha. Dat moat ek wol sa wêze, want dizze oprjochte amateurs dogge alles sels, teksten skriuwe, toanielklean naaie, attributen meitsje, opbouwe en ôfbrekke en spylje mei de measte nocht foar elts dy t d r nei harkje wol. Sy spylje ûnderwerpen, dêr t nearne yn tsjinoan skopt wurdt, dus net echte maatskiplik- krityske stikjes. It wichtichste? Mei in protte nocht de minsken in noflike jûn besoargje. Harren nije programma hat de namme: Ferbining! Dat kin der wêze op alderhande mêd: brêgen ferbine wâlen, fleantugen, bussen en boaten ferbine ús mei doarpen, stêden en lannen. En hoe is dat mei ús as minsken? Mei de ien ha jo gauwer en yntinser ferbining as mei de oare. Leafde, muzyk, keunst, taal, sport en bisten ferbine

3 3 en ferjit ek de digitale ferbining net. Wy ferbine lietsjes en praatsjes oan elkoar en hoopje dat de ferbining mei jim goed is, sadat wy jim in noflike jûn besoargje kinne! Neffens de spilers: Aline v.d. Wey-Struiksma Janneke Themmen-Westra Reny Zuiderveld Klaske Kingma Noordenbos Oan de piano Pieter Jelle van der Laan. It lûd wurdt fersoarge troch Henk en Richtsje van den Berg It bestjoer noeget jimme út foar dizze prachtige en gesellige jûn op sneontejûn 18 maart 2017 Plak: Zaal Wielens, Dorpsstraat 19, Noord-Sleen, Tiid: oere Kosten: 15,00 (yntree 10,50,twa kopkes kofje/tee mei in lekker stik oranjekoeke derby 4,50). Net-leden betelje 20,00. Hoe kom ik nei dit kritebarren? Foar de measte leden is dat aldergelokst gjin probleem, mar foar guon minsken is it faaks dreech om op in kritejûn te kommen. In pear fan ús leden ha oanbean om minsken mei te nimmen nei Noord Sleen. Dat is fan Emmen út: Frou A. Wieringa, Arve 23, Emmen, tel En fan Coevorden en neiste omkriten út: Dhr.A.Tuiten,Palmanovastr. 23, Coevorden, tel

4 As der mear leden binne dy t (wolris) minsken meinimme kinne en wolle, nim dan efkes kontakt op mei Anne Tuiten. 4 Ja, mei my Op 24 novimber 2016 wie der in byienkomst fan de Fryske krite Súdeast-Drinte yn zaal Wielens yn Noord-Sleen. It liket wol dat de middeigearkomsten mear minsken lûke dan op jûn. Want Anne Tuiten koe goed twa oere in dikke fyftich minsken wolkom hjitte. Hy hie de lieding diskear om t Greta Vos in lyts ûngemakje hân hat. Moai dat sy der wol wie. Wy sieten gesellich yn e sêre. Kofje-tee en in lekker stik oranje - koeke stiene al gau op e tafels. By de boeketafel fan mefrou Roelie Tuiten koe eltsenien efkes rûnsneupe oft der wat foar har/him by wie. En der wienen pryskes te winnen mei de lotsjes dy t ferkocht waarden. Ut ús eigen Frysk lieteboekje ha wy mei-elkoar in ferske songen dat moai paste by de tiid fan it jier: Ynskje op e baan Op de útnoeging stie dat wy dizze middei de DVD Ja, mei my sjen soenen. No, dat wie in goede greep. De foarstelling wurdt spile troch Klaasje Postma en Freark Smink. In earder stik fan dit pear, Rolling Home, giet oer Klaasje har mem. Yn it hjoeddeiske stik komt Klaasje hieltyd tichter by harsels út. En ik tink dat in soad fan de oanwêzigen der ek in protte herkenning yn fine koenen. It ferline, dat by it âlder wurden hieltyd mear wearde kriget; dat fragen opropt, in glimke om útspraken fan ús eigen âlders of oare minsken dy t wy kend ha. Mei humor, waarmte en respekt kamen der in soad aspekten fan it libben nei foaren. It libben fan in mem, Tryntsje de Groot, berne yn Baard op de Fryske klaai en ferstoarn yn Akkrum. En it libben fan in dochter, Klaasje Postma, dy t mei har man, Freark Smink, safolle gefoelige mominten op e planken sette kin.

5 Nei myn betinken in tige moaie middei! Ik wie te gast by jimme, mar kom graach noch ris wer. 5 Immie v.d. Hoek- Veenstra. Ta oantinken Op tiisdei 5 july 2016 is ferstoarn yn Hoogeveen de frou fan ús lid I.Bollema, mefrou Alie Bollema Wijnstra. It bestjoer hie de ynformaasje oer har ferstjerren net lêzen en kin no earst dit yn dizze rubryk opnimme. Alie is berne yn Ruinen op 3 desimber 1938 en is dus 77 jier wurden. It bestjoer winsket ús lid Bollema, de bern, bernsbern en efterbernsbern no noch in soad sterkte ta. Fryske krite De Sékrite yn Lelystêd bestiet 45 jier en har sjongkoar 40 jier. Hjir in lytse ympresje fan de beide jubileums sa t wy, Hans Groenhof fan Assen dy t ried, de famylje Schiphof fan Assen en ûnderskreaune dy meimakke ha. Wy moasten efkes sykje, mar wienen moai betiid, dat it kaam allegearre goed. Hans hie my oppikt yn Hoogeveen en doe wie de famylje Schiphof al oan board. Troch de klanken fan it koar en de kofje mei oranjekoeke fielden wy ús direkt thús. Earst waard der ferslach dien oer de kantine en it ûntstean fan de krite. Fierder gie it programma oer de Fryske alve stêden en by elke stêd waard der op de eftergrûn de film fan de lêste tocht yn dy stêd fertoand. Oer elke stêd waard yn it koart it ûntstean ferteld. De echte Friezen sille dit allegearre wol wite en dêrom gean ik dêr net fierder op yn. Dan soe it ferhaal ek te lang wurde.

6 6 It ferhaal oer alle alve stêden waard ôfsluten mei in gedicht, in liet of in sketch. Tige aardich brocht; mar wat in wurk is der ferset troch it bestjoer en de leden dy t der oan meiwurke ha. Hjir folgje se alle tolve: Ljouwert: Snits: Drylts: Sleat: Starum: Hylpen: Liwwadden, Liwwadden, pearel fan it Noarden,sa begûn de rit. Op ús moaie Fryske marren, troch it sjongkoar. As it winter is yn Fryslân, troch it sjongkoar. O, Gaasterlân, troch it sjongkoar. Vrouwtje van Stavoren, foardracht en It skipperssankje, troch it sjongkoar De oude Toren. En doe wie it skoft mei ferlotting Warkum: Boalsert: Harns: Frentsjer: Dokkum: Elts mei graach ris fiskje, troch twa sjongers. In ferhaal oer oaljekoeken. (sa waarden de ynwenners fan Boalsert ieuwenlang neamd. It Heitelân, troch it sjongkoar. PC keatsen, in sketch. It Dokkumer lokaaltsje, troch it sjongkoar en der waard omraak meisongen As lêste De Bonkefeart mei it âlvestêdetochtliet troch sjongkoar en de seal!! De boargemaster kaam ek noch efkes op besite mei har mem en suster. Sy hat wol inkele jierren yn Fryslân wenne, mar praat gjin Frysk; mar in goed fersteander hat mar in heal wurd nedich. Sy draacht Fryslân yn elts gefal in waarm hert ta en lokwinske de krite mei dit dûbele jubileum. De middei waard ôfsluten mei in hearlik stamppotbuffet. It wie in prachtige dei en krekt oft dit noch net genôch wie, jûns in optreden fan Hymphamp. Dit kabaret hat ek al ris by ús yn

7 7 Noord-Sleen west. De jûn einige om alve oere hinne. By it ôfskie wie der foar eltsenien in lytse attinsje: in mini-sûkerbôltsje mei in betankkaartsje. Ik kin wol sizze: in geweldich súkses en boppedat in fantastyske sfear. Kompliminten Lelystêd! Nei ôfrin noch efkes neisitten en doe werom nei Hoogeveen en Assen. Lokkich moai helder waar en gjin mist, lyk as moarns. De dashboardmeters en de skroef. Greta Vos Wy wienen wer thús kaam fan fakânsje. Nei de fakânsje seach de auto (in FORD S-MAX) der ferskriklik út, dat ik oan it waskjen, opromjen en stofsûgjen. Doe seach ik dat de bumperplaat rjochtsefter los siet. Der miste in skroef. Ik ha dy oan de linker kant der fuortdaliks ôfdraaid en yn it hok op e siik gong nei krekt sa n soarte skroef. Dy ha jo fansels net, mar wol ien dy t der op like, allinne hy wie wat langer. Ik fielde mei de hân efkes as dat wol koe, mar der wie romte genôch dus de skroeven der wer yn en klear wie it. Doe t ik wat letter mei de auto fuort soe, foel my op dat alle meters op it dashboard hinne en wer stienen te slaan. Net normaal, hoe kin dit. Ik nei de garage, mar dêr kamen sy der net út wat dit no wie. It wie elektroanysk dat ik waard nei de autodokter trochstjoerd. Dy man ken ik wol, dat is de broer fan myn buorfrou. Hy hat trochleard yn de autotechnyk en as in garage der net útkomt, hiere se him yn. Dat ik der hinne. De man slút in diagnoazestekker oan en seit: dit wit ik ek net. Gjin stoaringsmelding. De hiele klokkewinkel sil der út moatte en opstjoerd wurde moatte nei de fabryk.

8 8 Mar dan kinne jo net ride fansels. En ik hie de auto nedich want wy moasten de caravan ophelje dêr t myn dochter en sa mei op in kampearterrein stienen. Dus dat kaam net út, mar ik woe eins de boel wol yn oarder ha. Want ik koe net sjen hoe hurd ik ried en hoefolle benzine der noch yn de tank siet. Mar boppedat, jo wurde der sljocht fan! Doe tocht ik: it sil dochs net gewoan in sekering wêze? It boekje der by en der blieken twa sekerings te wêzen dêr t by stie: instrumentenpaneel. Ik dy dingen neisjen mar allebeide hiel. Dat wie it dus ek net. De akku efkes los helje woe ek wol ris helpe, wist in kollega. Efkes resette. Ienich resultaat wie dat ik wer fan alles ynstelle moast, sels in radiokoade dy t ik wer earne opsykje moast, want dy ûnthâlde jo net fansels. Mar it holp neat foar de meters, dy slingeren likegoed wer as in gek hinne en wer. En doe krige ik in ynjouwing. It soe dochs neat te krijen ha mei dy skroef? Nee, dat kin net. Dat is gewoan plaatwurk en der wie romte by t soad foar dy skroef, al wie er wat langer. En kabels hie ik der net field. Mar om it út te sluten de skroef der mar wer út. En klear wie it, alle meters wer normaal. Dy skroef hie dus dochs krekt de kabel rekke mei de tried fan de tanksensor nei de tankmeter. Ik hie dat miskien earder betocht as allinne de tankmeter raar dien hie. Mar no hie ik gjin ferbân lein. Dat hie in moaie boel wurden. It hiele dashboard der út en opstjoerd nei de fabryk en jo kinne net ride. En dan komt dat ding werom mei in dikke rekken, tink ik, want neat om e nocht en de opmerking: Kein Problem gefunden; 100 % in ordnung. Ik ha de skroef in sintimeter koarter makke en noait wer in probleem hân. Hoe kaam dy skroef der no út, sille jo tinke. No, de auto hie foar de fakânsje skea hân en wie rjochtsefter spuite. De spuiter/monteur hat gewoan syn wurk net goed ôfmakke, dy hat gewoan fergetten dy skroef der wer yn te draaien. Ik sei letter tsjin de autodokter: It autoprobleem is oplost, ik ha it sels makke. Hy moast fansels witte: hoe dan?

9 9 Hy sei doe: Dêrom freegje ik ek altyd troch, lyk as in gewoane dokter. Wat is der bard foardat it probleem d r wie?. Mar dat hie der no krekt net dien. De mappen fan ús ex- lid en mei-oprjochter de hear Auke van der Veen. svdv Us krite Súdeast-Drinte is oprjochte op 12 april 1994 en ien fan de oprjochters wie frou Janny van der Veen-Visser en sy waard ek daliks de earste foarsitter en sy hat dat 15 jier lang west oant 21 april Ien fan de mei-oprjochters wie har man Auke. Hy woe net ek bestjoerslid wurde, want man en frou yn ien en itselde bestjoer fûn er mar neat. Wol hat hy de frou altiten stipe yn it bestjoers- en ferieningswurk. Ek hat hy tidenlang in soarte fan rubryk fersoarge yn it kritebledsje oer Fryske ûnderwerpen, sa as skiednis, natoer, tsjerke, kultuer, de taal, sport en neam mar op. Jierrenlang hat hy út publikaasjes yn Fryslân, sa as de kranten Fries Dagblad, Leeuwarder Courant, de streekblêden de Drachtster, de Woudklank, de Friese Koerier,de Heerenveense Courant en blêden as de Tsjerne, Frysk en Frij, Friesland Post e.s.f. yn syn eagen nijsgjirrige artikels helle en dy sammele en by soarten ynplakt yn mappen en dat dien op sa n kreaze wize en mei sokke beskieden yllustraasjes dat it in protte nocht jout om dêr in poas yn te sneupen. Doe t sy noch goed wienen, hienen sy mei har beiden en mei de bern ôfsprutsen dat at der wat mei har gebeure soe de mappen nei de krite moasten. Nei t earst Auke ferstoar en Janny in poas letter, fanwegen mindere sûnens, net mear thús wenje koe en ferhuze nei de Holtingerhof, waard it hûs ferkocht.

10 10 Bestjoerslid Greta Vos en har man Johan ha de ôfrûne simmer de leadswiere ferhúsdoazen mei de mappen út de wenning helle en opslein by har yn de skuorre. Mar doe t it hjerstich en de saak damp waard, ha wy se nei ús hûs helle, want wy fine it skande dat boeken weismiten wurde. Mar doe begûn ek it selektearjen en rubrisearjen, want der blykten mappen mei ferskate ûnderwerpen te wêzen. Hy blykt 15 mappen makke te hawwen oer Fryslân, kreas ferdield yn de rubriken: skiednis 3 mappen persoanen 3 mappen, doarpen en stêden 2 mappen doarpen/ stêden en waadeilannen, Ljouwert, tsjerke, tsjerke en ûnderwiis, taal en kultuer, natuer, sporten en eveneminten elts 1 map. En dan te betinken dat elke map op syn minst 100 siden hat! Om t wy fine dat dit net ferlern gean mei ha ik kontakt socht mei Tresoar, it Frysk histoarysk en letterkundich sintrum yn Ljouwert en frege oft dy ynteresse ha. Sy wolle se yn elts gefal sjen en as der ynteresse is gean se dêr hinne. Utsein dizze hat er ek noch 3 mappen makke oer De Ieu ( ). Ek hat er in map makke oer Een reorganisatie oer in turbulinte perioade yn 1991 yn it gemeentebestjoer fan Emmen, dêr t Auke jierren wurke hat. By it kontakt mei de argivaris fan de gemeente blykte dy wol ynteresse te hawwen. Dat as jo dy map ris ynsjen wolle dan moatte jo efkes kontakt opnimme mei it gemeenteargyf fan Emmen. Auke hat noch mear mappen makke, û.o. oer Eastermar, mar dêr oer de oare kear mear. A.T.

11 11

12 12 Langstme o, grize grauwe winterdei dyn azem stiet my tsjin do nimst my alle wille wei ik ha myn nocht sa skjin ik sjoch sa nei it foarjier út mei loften klear en blau nei minsken mei in bliere snút drok skeppend yn e bou ik ha sa n langst nei t fûgellûd fan skries en ljip en ljurk nei hynsteblom en wetterkrûd en nei in simmerjurk ik mis it waarme sinneljocht dat wolken fier ferdriuwt en dat myn hert wer sjongen docht omdat it der yn leauwt hjoed byn ik my noch wol wat yn al wurdt it hast tefolle mar sjoch ik moarn de sinneskyn dan ha k de maitiid yn e holle Gjalt Huizinga (út Oer de drompel )

13 13 Oanmelde by it Boun It Frysk Boun om Utens hat yn jier bestien. Om dit fiere te kinnen, wolle wy graach safolle mooglik Friezen berikke. Net allinnich leden fan it Frysk Boun, mar ek famylje fan ús leden en alle Friezen om Utens dy t it Frysk en Fryslân in waarm hert tadrage. Jo kinne jo opjaan as -stiper fan it Frysk Boun om Utens. It is fergees. As jo dat wolle, moatte jo jo namme, jo adres, jo wenplak en jo âldens opjaan fia ûndersteand webstek fan it Frysk Boun om Utens. As jo dit te slim fine om te dwaan kin ús ledeadministrateur Dhr. Henk Kloosterman dit ek foar jo dwaan. Tillefoan of adres: sjoch op side 24 fan dit krantsje Taalbaas: Taalbaas is in rubryk dêr t yn it koart in Frysk wurd of in wize fan sizzen yn it Frysk yn nei foaren helle wurdt. Soms giet it oer hollanismen, soms oer nuveraardichheden yn it Frysk. Meastal gewoan ynformatyf. Fierder komme Fryske persoansnammen of ierdrykskundige nammen oan de oarder: it giet dan oer hoe t se ûntstien binne en har oarspronklike betsjutting. Knyntsjedagen Mei izel op e wei krije in soad minsken samar in knyntsjedei kado om t se net op it wurk of op skoalle komme kinne. Wêr komt dat wurd knyntsjedei eins wei? De oarsprong fan dat wurdt sit him nei alle gedachten yn it soargeleaze bestean dat knyntsjes hawwe. It Frysk hat ek de aktiviteit knyntsjeboartsje wat betsjut dat je fleurich achterinoar oan huppelje en springe.

14 14 Fierders is der it wurdt knyntsjelibben, dat in lui libben oantsjut. It wurdt knyntsjedagen wurdt ek wol brûkt as it oer fakânsje giet de knyntsjedagen binne wer foarby Dat is net sa slim Stel dy de folgjende situaasje foar: do hast de antike faas fan beppe sneuvelje litten by it himmeljen fan har kastke. Nei in pear kear goed sykheljen en mei triennen yn de eagen silst it oan beppe fertelle. Beppe seit: Dat is net sa slim! No soe it eventueel sa ôfrinne kinne: do seist: Nee dat snap ik ek wol dat dat net sa slim is, ik bin ek net ûnnoazel! wêrby t de sfear net bot ferbettere is. Beppe begrypt der hielendal neat fan, want dy fûn it net sa slim yn de sin fan it Nederlânske erg. De jongere generaasje brûkt faak slim yn de Nederlânske betsjutting. Yn it Frysk soenen jo dan sizze dat is net tûk of wat ûnhandich fan dy. Dyselde jongere generaasje brûkt om te sizzen dat iets niet zo erg is, dat is net sa erch. Fansels is dy skiedsline tusken jong en âld net in hurden ien, dus freegje foaral efkes nei wat der no krekt bedoeld wurdt! Ald wêze yn dizze tiid t Is gewoan net foar te stellen, Men moat mei in mobyltsje belje. Men kin der ek in tekst op lêze, Men moat altyd berikber wêze. Dat kin fansels net mear gewoan, Mei in âlderwetske telefoan. Wolle jo op it stasjon in kaartsje ha? Dan moatte jo net nei de baly ta! Want op dat plak krije jo it andert Helje it út de automaat, dat is standert Jo moatte dan oeral op drukke Mar mei wat gelok sil it wol lukke Mar de senuwen krije jo al te pakken Want de rige efter jo bliuwt plakken

15 15 En dan noch wachtsje op de bon. En dyn trein rydt fuort fan it perron. Wolle jo nei de bank om wat bûsjild mei? It úttellen is der al lang net mear by Dat hat al fierstente lange duorre, It jild komt hjoeddeis út de muorre. Mar wa t syn pinkoade net goed kin, Dy kriget fansels noait in sint. Se size: it is allegearre foar jo gemak, Mar kriget de klant wol syn gerak? Man, man, man, wat in earmoederij, Foar alles moat de kompjûter der by. Sa net, dan steane jo bûtenspul. Op www en punt nl, Dêr fine jo alle ynformaasje Mar pas op foar de frustraasje; Want as dat ding it wer net docht Dan wurde jo wier samar sljocht. En belje dan fuort met Microsoft Foardat it apparaat ûntploft. Ach wat in lêst yn ús minskebestean Men soe der hast oan ûndergean Nee, it is beslist gjin aardichheid Om âld te wêzen yn dizze tiid. Ut : de Kritekoer Utert/Seist U alleen U loven wij It wie Douwe syn jierdei Hy waard fjouwer jier. Mem frege: Hawwe se op skoalle ek in ferske foar dy songen? Ja, sei Douwe, U alleen U loven wij

16 16 Tiid Tiid fan foarhinne tiid fan hjoed de dei tiid dy t foar ús leit tiid siket har in wei. It is in reizgjen troch de tiid al geande oer de libbenswei wy litte folle lizze nimme ek hiel wat mei Tiid en takomst iepen tiid foar in nij begjin hâld dy sels foar eagen t libben hat doel, hat sin. Wieke de Boer - Hiemstra Stichting Alde Fryske Tsjerken De doelstelling fan de Stichting Alde Fryske Tsjerken (oprjochte yn 1970) is it herstel en de ynstânhâlding fan út de histoarysk eachpunt belangwekkende tsjerkegebouwen mei oan en tabehear yn de provinsje Fryslân. As twadde doelstelling stiet yn de statuten it wekken fan publike belangstelling foar sokke tsjerkegebouwen Mear tsjerken yn besit krije is net in doel op himsels foar de Stichting. Dêrom sjocht de Stichting hiel soarchfâldich nei alle fersikers ta oername. As in lokale mienskip sels de ferantwurdlikens foar de ynstânhâlding fan in tsjerkegebou drage wol, nimt de Stichting it tsjerkegebou net oer.

17 17 De 46 prachtige tsjerken dy t eigendom binnen fan de stichting, binne it hiele jier tagonklik. As de doar op slot sit, kinne jo de kaai ophelje by it kaaiadres. De tsjerken wurde foar in grut part beheard troch frijwilligers. Dêrmei is wol dúdlik dat de tsjerken net permanint iepensteld wurde kinne ûnder tafersjoch fan frijwilligers. Besikers wurde dêrom frege om de kaai even op te heljen op it kaaiadres. Foarhinne hinge der op alle tsjerken in buordsje mei dêrop it kaaiadres fan de tsjerke. Yn dizze tiid fan ynternet binne de kaaiadressen hiel maklik te finen op de webside Sykje ûnder knop Tsjerken de tsjerke dêr t jo hinne wolle. Oan de linkerkant fan dy side fine jo û.o. it kaaiadres. Op dizze webside fine jo ek alle oare ynformaasje oer de tsjerken. Sykje jo in nij of healsliten Frysk boek, besykje it dan ris by de FKB (Fryske Krite Bibleteek) yn Coevorden, by boekeferkeapster : Roelie Tuiten ,anneroelietuiten@planet.nl

18 18 Spreuken fan de Fikingen Ferstân Rin net te keap mei dyn ferstân hâld dy dimmen! Ast mei noed en goed In wenning besikest, Sil it selden mis gean. Nea kriget in minske In fêster freon as in goed ferstân. Wurdearring Lokkich de man dy t lof rispet en wurdearring krijt; Do wist ommers nea wat te ferwachtsjen fan de oare kant De spreuken binne mear as tûzen jier âld en faak oerset. It docht ús no frjemd oan mar der sit in soad wiisheid fan dy tiid yn. It ferhaal Ik haw ek wer by Wopkje west. Se is no yn in fersoargingstehûs en efter yn e santich. Se hat my itselde ferhaal wer dien fan altyd. Folle faker as tûzen kear moat se it foar en nei ferteld ha. Der is oars hiel wol mei Wopkje te praten. Dat hat altyd al sa west, op dat iene ferhaal nei. Nuver. Hja leaut sels dat it wier is. Fan mear as ien kant haw ik heard dat se it foar jierren al optocht hat. Dêrom kin men noch net sizze dat Wopkje leagenet. As ik wollen hie, wie k boerinne wurden. Ik wie húshâldster by in boer op e klaai. Trije grutte pleatsen. Ien bebuorke er sels. De oaren ferhierde er. Op in jûn doe t wy tegearre thús wiene, sei er: Wopkje, wolst myn wiif wurde? Dû bist my mear as trije pleatsen en alles wat ik ha. It hert sloech my derfan tsjin e kiel.

19 19 Ik hoegde allinne mar ja te sizzen en alles hie foar my iepenlein. Ik seach him yn e eagen en sei: Dêr haw ik gjin frijmoedigheid foar. Hy rûn der út mei triennen yn e eagen. Letter haw ik faak tocht: ik hie t dôchs mar dwaan moatten... Mar, ik ferjit de hiele kofje! It ferhaal wie út en Wopkje wer op e grûn. Paulus Akkerman ( ) Earst útsjen Op e neimiddei, ûnder it kofjedrinken, wiisde Detsje him op e advertinsje fan e wenningkoöperaasje. Sjoch, der komt in senioarewente oan De Snip frij. Is dat wat foar ús? Oan de Snip, dêr wie in fiskfiver! Jarich die amper tiid om de kofje út te nimmen. Detsje hie oare drokten, mar hy woe dalik hinne te sjen. It wie in ein út e reek, mar Jarich mocht, njonken fiskjen, graach rinne. It hûs wie krekt wat er woe: in hoekhûs en deun by de fiver! Jonge noch ta, dit moast altyd trochgean. Se stiene al jierren ynskreaun, dat se hiene grif kâns. Thús wachte de teloarstelling. Detsje hie de krante noch op e tafel. Der stiet in stjerke by, dat hâldt yn dat it in oanpast hûs is. Ornearre foar lju dy t min op de gong binne. It hat gjin doel en meitsje der gading nei. Wy binne gelokkich noch sûn. Dat wie wier, mar ferdoarje noch ta, dat hûs wie it hielendal. Mei in sin as in baarch stuts Jarich wer ôf. Efkes in slach om. Under it rinnen koe er better neitinke. Dat neitinken gong suver te bot. Ring. Fuort dêrnei infûleinich piipjen fan fytsremmen. De fytser rekke Jarich oant it skouder en skeat troch gers en brannettels. Hy koe syn rydark krekt yn e macht hâlde en belâne wer op it paad. Dêr bleau er stean. In fint mei in kealskearde holle en in blaurânige bril op e noas. Miskien woe er ferhaal helje, mar dan hie er op dat stuit de ferkearde foar. Fergeemje, sjoch better út man, foetere Jarich. Dat jaget hjir as in wyld en sjocht nearne net nei. Ik hie wol ferûngelokje kind. Dat er sels ûnferhoeds fan it trottoir stapte om oer te stekken, neamde er net.

20 20 Dêr wiisde de fytser him op. Jo moatte wol earst útsjen foardat jo oerstekke. De man sei it freonlik genôch, mar dy freonlikens wie oan Jarich net bestege. Ik haw gjin ferlet fan praatsjes! En wat mear ûntsach foar de âlderein soe jo net misstean. Dat praat wie der fier by troch fansels, mar hoe is in minske. De fytser wie sa ferstannich en reagearje net. Hy skodholle ris en stuts ôf. Jarich rûn fierder, wie it akkefysje al wer fergetten. Want hy hie in idee! Samar ynienen. It wie net hielendal sa t hearde, mar dat hûs op De Snip moast harren net ûntkomme. It wie wol better en praat der net mei Detsje oer. Beret gong Jarich by Hessel Dykma oan waans skoanmem in wike lyn yn it sikehûs bedarre wie. Ja, sei Hessel op Jarich syn fraach, dy stiet hjir noch. Wolst him dalik mei hawwe? Nee, ik helje him moarnier wol op en foar tolven hast it ding werom. Thús prate er nearne oer, skarrele stikemwei de papieren byinoar. De oare moarns, om njoggen oere, wie er mei de auto by Hessel. It paste allegearre krekt. Se binne der fansels op makke, sei Hessel. Dy woe mear witte, mar Jarich sei allinnich: Eefkes ien skewiele, en stuts ôf. It kantoar fan de wenningkoöperaasje stie oan e râne fan e stêd. Jarich parkearre de auto achter in loads en lade út. Noch in hiel spul om sa n ding yninoar te krijen tocht er, dêr hie ik Hessel better nei freegje moatten. Uteinlik slagge it. Jarich gong sitten, besocht mei beide hannen ferweech yn de rolstoel te krijen. It moast wenne, mar it slagge. Stadich ried er nei de foardoar fan it kantoar. Hy trof it, in jongkeardel kaam krekt nei bûten en hold de doar iepen. Sûnder kantroeren ried er de hal yn. By de baalje joech er de papieren oer en die syn ferhaal.

21 21 Sûnt in fearnsjier sit ik yn de rolstoel, dokter sjocht it tsjuster yn, dêrom woene wy graach gading meitsje op De Snip 21. It baaljefamke knikte begrutsjend en seach op in kompjûter - skerm. Jo steane al in hiel skoft ynskreaun Dalstra, jo sille wol kâns meitsje. Mar ik sil Roorda der eefkes byroppe. In minút letter wie se werom, in man mei in keale holle en in blauwe bril op e noas by har. Sjoch Roorda, sei der hjir is mynhear Dalstra, hy sit al in pear moannen yn in rolstoel. Ferstuivere seach Jarich de man oan. Doe gong er stean en raamde syn papieren fan e baalje. Lit mar, grommele er en skode de rolstoel nei de doar. Roorda hold de doar iepen. Utsjen by it oerstekken, gnyske er. Dit is ien fan de 60 ferhalen út de bondel Hupsakee en oare ferhalen skreaun troch Anders. M. Rozendal en útjûn troch de KFFB 220 bledsiden, priis 16,=. Us Fryske wurdskat Optein: tige bliid: De bern wienen optein, doe t hja mei heit nei de iisbaan mochten Utlitten: is immen dy t it útgeit sjongt fan wille. Sa nien is út de skroeven. Oerémis: is immen dy t tige útlitten is fan blydskip, mar it wurdt ek wol sein fan ien, dy t oerstjoer is fan lilkens. Opsternaat: tige lilk. Dat mantsje is sa opsternaat, wy moatte him mar wat delbêdzje, oers slacht hy der op yn. Nitelich: nidich. Bisten, dy t pleage wurde kinne faak nitelich wurde. In nitelige bolle is gefaarlik Opljeppend: gau nidich. Do moast him mar net te folle pleagje,hy is tige opljeppend en kin gjin gekheid fele. Oerdwylsk: sa útlitten, dat gjin pas mear jout. Dy opslûpen jonges wienen sa oerdwylsk, dat it bestjoer moast harren al gau fuortstjoere. Breinroer: tige nidich. Breinroer wie er, doe t er hearde dat dy hûn wer twa fan syn skiep deabiten hie.

22 22 Gammel: Kant: syklik, net sterk fan ynhâlden. Dat binne allegearre fan dy gammele bern, dan is de iene siik en dan de oare. flink, stevich, goed boud. It is in kante frou. Troch Albert de Jong út it kriteblêd De Kritekoer fan de krite Utert/Seist De sulveren leppel In dûmny en in pastoar wennen beide yn t selde doarp. Hja hienen in lytse rúzje. Dat lei de pastoar net. Dy woe dat wer yn oarder ha. En dêrom sei er tsjin de dûmny: Jo moatte moarnjûn mar ris mei de frou by my op besite komme, dan sille wy dy rúzje ris bedrinke. Dat like de dûmny skoan ta. Hy en syn wiif kamen by de pastoar en it gong dêr al gau op in iten en drinken. Doe pakte de dûmny stikem in sulveren leppel, sûnder dat ien dêr wat fan fernaam. Nei iten sei de pastoar: Jimme moatte de pastorije mar ris besjen. Doe kamen se ûnder mear ek yn e sliepkeamer fan e pastoar en ék yn e sliepkeamer fan e húshâldster. De jûns let gongen de dûmny en syn wiif wer fuort. De rúzje wie foargoed bylein. Mar de oare deis miste de pastoar in sulveren leppel. Eigenaardich, tocht er, soe de dûmny dy meinaam ha? Ik wolhim der eins net fan beskuldigje. Mar hy moest de hyltyd oan tinke, want de leppel bleau te syk. Dat doe skreau er nei tsien wiken in briefke oan e dûmny. Dêr stie yn, hy woe him net beskuldigje fan dieverij, mar hy miste in leppel. Oft dûmny ek wist hoe t siet, want dy hie de jûns foardat er him miste by him west. De dûmny skreau him werom dat hy woe him der net fan beskuldigje dat er by de húshâldster sliepte.

23 23 Trouwens wêr t er dy nachts sliept hie, wist er net, mar dit wist er wol: nét yn syn eigen bêd, want de sulveren leppel lei by him ûnder e tekkens... Ferteld troch Hedzer Hooijenga, 12 maaie 1979, Burgum en oernaam út it boek Mearkes út e Wâlden sammele troch Dam Jaarsma Slagge...? As jo net sa jong mear binne en de takomst neat mear biedt, dan tinke jo faak oan t ferline, Sjogg jo werom nei eard re tiid. Is alles wat ik die goed slagge, wie t net te folle foar mysels? Hie ik net hiel oars libje moatten? Dit freegjen pleaget wol fansels! Der wurdt fan alles fan ús frege, dêr oan foldwaan, dat falt net ta, te folle op jo nekke nimme, dat kin net, nee ferjit it mar. Mar dochs, hieltyd moat ik t wer sizze, mei eigenleafde komm jo net dêr, dêr t se fan jo help ferlet ha, dý stipe jaan, die ik it sa? De fraach, is t libben wol goed slagge, dat antwurd kin allinne jaan, dejinge dy t doe yn de put siet, Fan jo stipe krige, hiel spontaan. Jan de Boer út : Underweis

24 24 Bestjoer fan de Krite foarsitter fakatuere 2 e foarsitter Mefr. G.Vos - Hamstra, de Woerd 9, 7824 RA Emmen. Tel gretalammers@hotmail.com ponghâlder Dhr. H.B.Klijnsma, Kerkstraat 6,7854 PG Aalden. Tel harm@klynsma.nl 2 e ponghâlder en 'Lok en Leed' kontakt Mefr. F vd Meulen,Burgm.Fonteinstraat CB Dalen. Tel f.vdmeulen@ziggo.nl skriuwer dhr. A.Tuiten, Palmanovastraat 23, 7742 CC Coevorden.Tel anneroelietuiten@planet.nl 2 e skriuwer Dhr. A.Biesma, Klepel 332, 7811 KX Emmen.Tel biesma.onne@ziggo.nl bestjoerslid Mefr. A.Wieringa, Arve 23, 7824 RJ Emmen. Tel awieringa2@home.nl Lede-administraasje Dhr. H.Kloosterman, Laan vd Iemenhees JV Emmen. Tel kloosterman.h@xs4all.nl Boekferkeap: Mefr. R.Tuiten, Palmanovastraat CC Coevorden Kosten lidmaatskip: ( ) 10,= de persoan of 15,= it pear bankrekening NL 26 INGB t.n.v Fryske Krite Súdeast Drinte te Aalden. Opsizzen lidmaatskip foar 1 maaie. korreksjewurk en oersetten: redaksje - typewurk- layout- logistyk: Anne Tuiten Henk Kloosterman