De leerkracht maakt het verschil!!!

Transcriptie

1 De leerkracht maakt het verschil!!! Albert Janssens Stelling: leerlingen komen naar school om te leren. Vraag 1: Maar Wat is dat: leren? Leren is het bewust verwerven van kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes die als doel hebben om later op zo zelfstandig mogelijke wijze in het leven te kunnen staan en dit binnen een bepaalde cultuur. Curriculumgericht of eindtermgericht + Duidelijk voor leerkracht en leerlingen Gemakkelijk (er) te evalueren Overdrachtfunctie ligt eenvoudiger Is geschikt voor ongeveer 70% van de leerlingen - Volgt het ontwikkelingsniveau van de leerling niet Is vaak bepalend voor het schooltraject dat de leerling aflegt Legt druk op de leerkracht 1

2 Etiketgericht + De typische kenmerken van wat de leerling hindert zijn gekend en er kan worden op ingespeeld De leerling (en ouders) voelt zich erkend De leerkracht begrijpt beter waar en waarom de leerling het moeilijk heeft - De leerling wordt vooral bekeken als een etiket voorbestemd denken : hoe zit het met de verwachtingen van de leerkracht? differentiatie leerlinggericht + De leerkracht heeft de leerling in het vizier De leerling is het uitgangspunt - Volgend onderwijs, ook (soms vooral) in de mindere aspecten van de leerling Geen handleiding, de leerling is de handleiding De leerling wordt vooral aangepakt in de zone van de actuele ontwikkeling ontwikkelingsgericht + De ontwikkeling van de leerling is de leidraad De leerling kan niet mislukken Differentiatie is een onbeduidende term - Geen handleiding Vraagt van de leerkracht veel kennis van ontwikkeling, van effecten van cultuur op de ontwikkeling en van de leerstof 2

3 In welke richting staat jouw neus? Vraag 3: Leren, hoe doe je dat? Of Welke zijn de verschillende stappen in een leerproces? Basiskader 1: De leercirkel (A. Janssens) De leercirkel Albert Janssens 3

4 Basiskader 2: de leerdoelenniveaus van A. Costa Leerhoudingen/ attitudes Vaardigheden activiteit inhoud Sinds 1988 zijn we via leren leren verplicht om meer aandacht te geven aan het verwerven van vaardigheden en attitudes! van iedereen! En nu ook nog executieve functies! Voorwaarden om dit te realiseren: Pedagogische driehoek leerkracht Zone van de naaste ontwikkeling taak Aansluiten Matchen Leerling 4

5 Voorwaarden in de leerkracht om dit te kunnen realiseren 1. De leerkracht heeft over de verschillende ontwikkelingsdomeinen kennis van de ontwikkeling. Zij kan het functioneren van een kind begrijpen. 2. De leerkracht kan een taak analyseren m.b.t. de cognitieve voorwaarden en ze kiezen i.f.v. de zone van de naaste ontwikkeling van de leerling(en). 3. De leerkracht weet welke algemene aspecten van interactie belangrijk zijn om in te zetten en welke specifieke aspecten van interactie het individuele kind nodig heeft. 4. De leerkracht kan al deze aspecten gelijktijdig en à la minute inzetten. De leerling: Executieve functies, cognitieve vaardigheden, cognitieve functies, What s in a name? En dat naast al het andere Het functioneren van een kind begrijpen Oefening 2 de complexe figuur van Rey 5

6 De plaats van de leerkracht bij dit alles De basisvoorwaarde voor dit alles: wederkerigheid! Leren doe je SAMEN!!! Wat willen we bij de kinderen ontwikkelen? ervaren van succeservaringen en afronden van opdrachten/taken zoeken naar betekenisverlening en opwinding zoeken naar informatie buiten het direct zintuiglijk waarneembare, exploreren, vragen stellen en hulp vragen BEHOEFTE ontwikkelen aan nauwkeurig waarnemen eerst denken dan doen, organiseren en plannen 6

7 Mediatie van intentionaliteit Er is mediatie van intentionaliteit wanneer de mediator door zijn handelen het kind richt op een probleem of een opdracht. De mediator maakt het kind duidelijk wat hij verwacht. Het doel is dat het kind zich leert richten en gericht kan blijven tot een opdracht is afgerond of een probleem is opgelost. Mediatie van intentionaliteit Richt de aandacht van het kind op hetgeen het zintuiglijk kan waarnemen Maak je kinderen duidelijk welk het doel is van de les/de activiteit Observeer je kinderen tijdens hun werk Vermijd externe prikkels die de aandacht van de kinderen kunnen afleiden Observeer of de aandacht van de kinderen blijft en treedt lerend op indien dat niet het geval is Aandacht trekken en vasthouden! Mediatie van ZINGEVING Er is zingeving wanneer de mediator de neutrale inhoud van een activiteit ombuigt tot een inhoud met waarde of belang (C. Lidz). De boodschap die ik overbreng naar het kind is: Ik wil je helpen zien en leren wat belangrijk en waardevol is (C. Lidz). 7

8 Mediatie van ZINGEVING Ik geef aan mijn kinderen zingeving door: het tonen van mijn eigen enthousiasme m.b.t. het onderwerp alles duidelijk en precies te benoemen regelmatig te verklaren waarom ik iets vraag of opleg, of de kinderen te bevragen wat de betekenis ervan zou kunnen zijn. Toon de waarde die je hecht aan dingen en mensen! MEDIATIE van TRANSCENDENTIE Er is mediatie van transcendentie wanneer de hier-en-nu situatie wordt overstegen. Het kind beseft dat wat hij nu en in deze situatie leert, ook later en in andere situaties kan worden gebruikt. Het doel is dat het kind verbanden leert leggen tussen opgedane kennis en ervaringen en die kan gebruiken in de toekomst. MEDIATIE van TRANSCENDENTIE Mogelijkheden om transcendentie te mediëren: spontaan vergelijken waar nodig verbanden leggen oorzaak-gevolg relaties leggen ruimtelijke relaties leggen tijdsrelaties leggen geheugen oproepen hypotheses stellen Bespreek meer dan het kind kan waarnemen en plaats het in een breder kader 8

9 Mediatie van bekwaamheidsgevoelens Bekwaamheidsgevoelen is het gevoel dat je hebt wanneer je denkt dat je een opdracht kunt maken. Met dit gevoel ben je in staat eventuele hindernissen te nemen; zonder dat gevoel ga je vermijdingsstrategieën ontwikkelen. (K. Greenberg) Mediatie van bekwaamheidsgevoelens Ik geef aan mijn kinderen gevoelens van bekwaamheid door: hen aan te moedigen hen bekwaam te noemen (vraagt een goede punten bril!) te verklaren waarom ik hen bekwaam noem te zorgen voor succesverhalen (ZNO) Fouten maken mag als we er uit leren!!! Mediatie van GEDRAGSREGULERING 9

10 Mediatie van gedragsregulering Feuerstein: Er is gedragsregulering wanneer een kind van verschillende informatiebronnen gebruik maakt om vast te stellen: of het op een bepaalde situatie zal reageren; wanneer het op die prikkel zal reageren; hoe het op die prikkel zal reageren. Deze definitie omvat twee aspecten: -de beheersing van impulsiviteit, -het kiezen en inzetten van bepaald gedrag. Mediatie van gedragsregulering Laat plannen zoveel mogelijk door je kinderen zelf uitwerken Bespreek met je kinderen hun plan vooraf en evalueer het achteraf Maak kinderen bewust dat een plan in functie staat van het te bereiken doel Laat kinderen nadenken over de aspecten tijd, ruimte, materialen, de anderen in hun plan Bevraag je kinderen tijdens het werk regelmatig of hun plan werkt i.f.v. het vooropgestelde doel Leer kinderen dat een plan bijsturen i.f.v. het doel een positieve attitude is Wees model van plangedrag! Wat willen we bij de kinderen ontwikkelen en de mediatiecriteria zoeken naar betekenisverlening en opwinding Betekenis verlening ervaren van succeservaringen en afronden van opdrachten/taken Gevoelens van bekwaamheid zoeken naar informatie buiten het direct zintuiglijk waarneembare, exploreren, vragen stellen en hulp vragen transcendentie BEHOEFTE ontwikkelen aan nauwkeurig waarnemen eerst denken dan doen, organiseren en plannen intentionaliteit Gedragsregulering 10

11 Besluit: Het is de LEERKRACHT die voor de LEERLING het verschil maakt! 11