Alternatieven voor samenwerking: wat kunnen we leren uit de bouw?

Transcriptie

1 Alternatieven voor samenwerking: wat kunnen we leren uit de bouw? Louis Jonker & Mark Moolhuizen 16 november 2017

2 Waarom bouw? Zelfde teleurstellingen: Tijd Geld Kwaliteit 1

3 Waarom bouw? Vergelijkbare faalfactoren: Overgang tussen verschillende bouwprocesfasen (ontwerp bouw onderhoud) Gebrek aan begrip voor wederzijdse belangen betrokken partijen Onvoorspelbare omstandigheden en risico's Gebrek aan communicatie / interactie De bouwsector is op zoek naar remedies om faalkosten te verminderen: DBFM(O) Bouwteam Ketensamenwerking Alliantie 2

4 DBFM(O) 3

5 DBFM(O) DBFM(O)-contract (Design, Build, Finance, Maintain, (Operate)): ontwerpen, bouwen/realiseren, onderhouden, beheren, verzorgen facilitaire diensten en financiering om te voorzien in de beschikbaarheid van een object looptijd jaar doel: value for money meer waarde voor hetzelfde geld of dezelfde waarde voor minder geld doel is niet: off-balance-financiering 4

6 DBFM(O) Opdrachtgever: schrijft voor welke dienst geleverd moet worden en niet hoe (outputspecificatie) houdt op afstand toezicht beoordeelt of voldaan is aan: - beschikbaarheidseisen - teruggave-eisen betaalt periodiek bij beschikbaarheid (niet bij oplevering) korting bij niet-beschikbaarheid Opdrachtnemer: ontwerpt, bouwt, beheert en onderhoudt volgens outputspecificatie lifecycle-optimalisatie heeft systeem van monitoring en kwaliteitsborging draagt meeste risico s, maar beheerst deze ook financiert bouwkosten wordt gecontroleerd door financiers 5

7 DBFM(O) Voordelen: Echte lifecycle-benadering Risicoverdeling beter dan bij traditionele (bouw)projecten Nadelen: Hoge kosten aanbesteding Flexibiliteit niet makkelijk Meerwaarde (5%-15%) Opdrachtgever focust op output, niet op oplossing Geschikt voor: Grote, complexe projecten Outputgestuurde projecten (OG formuleert niet 'hoe' maar 'wat') Projecten met omvangrijke onderhoud / beheer en/of facilitaire component Bv. Kromhout Kazerne, gemeentehuis Westland, SAA (A1/A6/A9) 6

8 DBFM(O) Take-aways voor ITO/BPO Lijkt zich goed te lenen voor uitbesteding van complexe, beheerintensieve activiteiten die niet direct betrekking hebben op de kernbedrijfsprestaties / het innovatievermogen van de opdrachtgever. Bijvoorbeeld: Back-office activiteiten (logistics/warehousing) IT-activiteiten (infrastructuurbeheer, werkplekbeheer, IT-helpdesk, cyber security en disaster recovery?, netwerkbeheer?) Echter: hoe omgaan met snel veranderende omstandigheden? 7

9 Bouwteam 8

10 Bouwteam Een bouwteam is een projectgebonden samenwerkingsverband tussen een opdrachtgever en één of meer deskundigen die, in gecoördineerd verband, samenwerken aan het ontwerp en de engineering van een te bouwen object. (Eigenlijk: ontwerpteam!) Het doel van het bouwteam is om gezamenlijk tot een uitvoeringsgericht ontwerp te komen dat dan gerealiseerd kan worden. Leden bouwteam: Opdrachtgever Architect Installatie-adviseur Bouwkundig aannemer Elektrotechnisch aannemer Werktuigbouwkundig aannemer 9

11 Bouwteam Aannemer ontwerpt / engineert mee om faalkosten uitvoering en onderhoud te verminderen Aannemer mag prijsaanbieding doen Opdrachtgever gunt in beginsel aan aannemer Indien geen overeenstemming over prijs onafhankelijke kostendeskundige beoordeelt marktconformiteit Indien nog steeds geen overeenstemming over prijs afscheid aannemer Opdrachtgever mag ontwerp gebruiken en andere aannemer inschakelen Vaak wel vergoeding voor bouwteamwerkzaamheden bij afscheid na bouwteamfase 10

12 Bouwteam Voordelen: Aannemer kan helpen bezuinigingen te vinden Aannemer kan zaken in het ontwerp, die problemen zullen geven bij de uitvoering, al vroegtijdig onderkennen en corrigeren Nadelen: Geen volle (prijs)concurrentie meer Onenigheid over prijs levert vertraging op Enige prijsdruk blijft aanwezig Gaat vaak goed! Geschikt voor: Bouwprojecten met matige tot grote complexiteit Bv. zeer groot appartementencomplex met parkeergarage, ziekenhuis 11

13 Bouwteam Take-aways voor ITO/BPO Lijkt zich goed te lenen voor uitbesteding van vernieuwingsprojecten met potentieel veel impact op de bedrijfsprestaties/het innovatievermogen van de opdrachtgever, en waarbij de vernieuwingsrichting op hoofdlijnen bekend is, maar nadere uitwerking / concretisering behoeft (inclusief keuzes met impact op aanpalende domeinen). Bijvoorbeeld: Klantinteractie (ontwikkeling sales- en marketingcampagnes) IT-activiteiten (ontwikkeling Gateway/ESB, ontwikkeling klantgerichte functionaliteit, IT-/cloudarchitectuurontwerp, transities naar data-driven bedrijfsmodellen) 12

14 Ketensamenwerking 13

15 Ketensamenwerking (Projectoverstijgende) samenwerking tussen partners, betrokken bij het bouwproces, met als doel de prestatie van de gehele keten te optimaliseren. Speerpunt van Bouwend Nederland én Aedes Geen vechtprojecten meer, maar samenwerking: - Disciplineoverstijgend totaaloplossing - Op basis van gelijkheid - Zo vroeg mogelijk in het project en de keten - Ook op gebied van kennis en informatie - Projectoverstijgend - Langjarig (5 7 jaren) - Met aandacht voor de zachte aspecten Contractstructuur: raamovereenkomst en projectovereenkomst(en) 14

16 Ketensamenwerking Raamovereenkomst: Gericht op betere afstemming ontwerp, bouw en exploitatie Met meerdere consortia (eventueel na aanbesteding) Organisatie: stuurgroep, projectleidersoverleg, programmaraad Stuurgroep stelt per project KPI s vast Stuurgroep stelt beloning vast indien KPI s worden gehaald Streven naar gelijkwaardige verdeling bouwomzet over 5-7 jaar Projectovereenkomst: Modelovereenkomst als bijlage bij raamovereenkomst Min of meer traditionele ontwerp- en bouwovk. (bv. UAV-GC), maar zonder boetes, scherpe kantjes eraf Per project op maat gemaakt en vastgesteld 15

17 Ketensamenwerking Voordelen: Partijen in de keten kennen elkaar Langjarige verbintenis Nadelen: Voldoende afdwingbare afspraken? Moet zich nog bewijzen Focus op samenwerking, aandacht voor 'zachte' kant Leren van fouten Geschikt voor: Repeterende, niet al te complexe opdrachten voor eenzelfde opdrachtgever Bv. zorginstellingen, woningcorporaties 16

18 Ketensamenwerking Take-aways voor ITO/BPO Lijkt zich goed te lenen voor uitbesteding van repeterende, weinig complexe activiteiten die niet direct betrekking hebben op de kernbedrijfsprestaties / het innovatievermogen van de opdrachtgever. Bijvoorbeeld: HR-dienstverlening (werving/selectie; training; ARBO-monitoring) Financiële dienstverlening (algemeen accounting, auditing, debiteuren-/crediteurenbeheer) Back-office activiteiten (betaaltransacties, inkoopadministratie, servicedesk/receptie/hospitality) IT-activiteiten??? 17

19 Alliantie 18

20 Alliantie Formeel samenwerkingsverband tussen partijen met als doel het bereiken van economische voordelen voor alle partijen. Gebruikt in bv. procesindustrie, door ProRail Gelijkschakeling van belangen opdrachtgever en opdrachtnemer voor gehele project of delen daarvan Gezamenlijke verantwoordelijkheid bij complexe projecten Delen van de projectrisico s (of een deel daarvan) Optimaliseren ontwerp en uitvoeringsmethoden Ontwerp en eisenspecificatie kunnen ter discussie staan Potentieel minder faalkosten en meer winst Contractstructuur: alliantieovereenkomst (OG-ON), aannemingsovereenkomst 1 (OG-Alliantie), aannemingsovereenkomst 2 (Alliantie-ON) 19

21 Alliantie Typische bepalingen in alliantieovereenkomst: Samenwerkingsverband tussen opdrachtgever en opdrachtnemer(s) met als doel ontwerp en/of realisatie van het werk Opdrachtgever stelt budget ter beschikking Verdeling budgetover- of onderschrijding volgens verdeelsleutel Gezamenlijke projectorganisatie (stuurgroep, werkgroep, etc.) Taakverdeling: leveringen en werkzaamheden tegen vastgestelde prijzen Herstel gebrek voor rekening alliantie, tenzij 1) garantie, 2) gebrek toerekenbaar aan een partij of 3) in contract toebedeeld aan een partij Bouwtijdoverschrijding: boete te betalen door alliantie aan opdrachtgever 20

22 Alliantie Voordelen: Belangen gelijkgericht Gericht op samenwerking om risico's te voorkomen Nadelen: Complexe inrichting alliantie Soms is risico's verdelen toch beter Risico's delen in plaats van verdelen Geschikt voor: Complexe projecten met onvoorspelbare risico's of onbewezen techniek 21

23 Alliantie Take-aways voor ITO/BPO Lijkt zich goed te lenen voor uitbesteding van complexe, beheerintensieve activiteiten met potentieel veel impact op de bedrijfsprestaties/het innovatievermogen van de opdrachtgever, waarbij er sprake is van een grote veranderingssnelheid door (onbekende) externe factoren. Bijvoorbeeld: Klantinteractie (omnichannel sales) IT-activiteiten (beheer en -onderhoud van kernapplicaties en API Gateways, cyber security en disaster recovery?, netwerkbeheer?) 22

24 23

25 Contact Louis Jonker ICT / Outsourcing t +31 (0) m +31 (0) jonker@vandoorne.com Mark Moolhuizen Vastgoed & Bouw / PPS t +31 (0) m +31 (0) moolhuizen@vandoorne.com 24

26 AMSTERDAM Van Doorne N.V. Jachthavenweg KM Amsterdam Postbus AG Amsterdam t +31 (0) info@vandoorne.com LONDEN Van Doorne UK B.V. 125 Old Broad Street London EC2N 1AR United Kingdom t london@vandoorne.com SAMENWERKINGSVERBAND MET VANEPS KUNNEMAN VANDOORNE ARUBA I BONAIRE I CURACAO I ST. MAARTEN DUTCH CARIBBEAN DESK (AMSTERDAM) info@ekvandoorne.com