Het Zorgpad COPD Geert Tits Valérie Van Damme Sofie Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Overzicht Ontstaan Definitie Stappenplan
Ontstaan Naar analogie zorgtraject diabetes mellitus en nierinsufficientie! Geen zorgtraject, enkel zorgpad Geen financiering Doel: betere zorg voor COPD-patiënten door multidisciplinaire samenwerking
Doel: betere zorg door multidisciplinaire samenwerking 1. Zo vroeg mogelijke opsporing van COPDpatienten in 1 ste lijn 2. Goede en gestroomlijnde samenwerking tussen verschillende lijnen medische en paramedische disciplines 3. Op lange termijn vertraging van het ziekte proces
Ontstaan Werkgroep: afvaardiging van 5 huisartsenkringen en pneumologen van 6 ziekenhuizen Document opgesteld door 2 pneumologen, 2 huisartsen en de zorgtrajectpromotor Dit document werd getoetst aan de Westvlaamse Apothekersvereniging en aan enkele kinesitherapeuten
Ontstaan: 5 Huisartsenkringen Midden West-Vlaanderen Ijzerstreek en Westkust t Oosten van West-Vlaanderen Westhoek Izegem, Ingelmunster en Lendelede
Ontstaan: 6 Ziekenhuizen AZ Delta Roeselare Jan Yperman Ziekenhuis Ieper Sint Jozefkliniek Izegem Sint Andries Ziekenhuis Tielt AZ Sint Augustinus Veurne De Kei Oostduinkerke
Definitie van COPD = vermijdbare en behandelbare aandoening die zich kenmerkt door een progressieve en onomkeerbare luchtwegvernauwing ten gevolg van een abnormale inflammatoire reactie op de inhalatie van toxische partikels
Definitie van COPD = vermijdbare en behandelbare aandoening die zich kenmerkt door een progressieve en onomkeerbare luchtwegvernauwing Opsporen met spirometrie Verlaagde Tiffeneau-index Geen significante toename van FEV1 na bronchodilatatie ten gevolg van een abnormale inflammatoire reactie op de inhalatie van toxische partikels Anamnese
S T A P P E N P L A N
S T A P P E N P L A N
Screening Stappenplan
Spirometrie Stappenplan
Stappenplan Resultaat spirometrie Inclusie in zorgpad zo COPD
Uitvoering van spirometrie /flow-volume curve Steeds vooraf parameters inbrengen : Geslacht Leeftijd Lengte Ras ( gewicht ) Uitvoering :
Spirometrie Weerhoud de volgende waarden : PEF : de piekstroom FVC : de geforceerde vitale capaciteit FEV 1 : één seconde waarde FEV1 / FVC ( Tiffeneau-index ) MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), Vorm van flow / volume curve
Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve
Normaal waarden : - FEV1 : 80 % - FEV1 / FVC : 75 85 % - < 70 % licht obstructief - < 60 % matig obstructief - < 50 % ernstig obstructief - > 80 85 % restrictief
Definitie van obstructieve, restrictieve en gemengde ventilatoire stoornissen obstructie restrictie gemengd FEV 1 FVC of normaal FEV 1 /FVC normaal of TLC normaal of
Flow-volume curve : astma, COPD
Flow-volume curve: restrictief longlijden
Flow-volume curve : onvoldoende medewerking of spierzwakte
Voorbeelden van goede sub-optimale flowvolumecurves Optimale curve Aarzelende start Geen maximale expiratie bij start Te vroeg afbreken van poging Oscillaties zoals gezien bij bovensteluchtwegproblematiek Curve met schouder
Reversibiliteits test Kortwerkende B-mimeticum geven en na 15 à 20 min nieuwe FEV1 meten Drempel : + 12 % ( en + 200 ml ) Geen reversibiliteit, sluit astma NIET uit ( Histamine-test ) Vooraf medicatie stoppen of reversibiliteit onder therapie Kortwerkend B : 6 uur vooraf stop Kortwerkende anticholinergicum : 8 uur vooraf Langwerkend B-mimeticum, slow release theof langwerkend anticholinergicum : 12 à 24 uur vooraf stop
Centrale rol van huisarts in COPD zorgpad Huisarts verwijst door naar pneumoloog voor bevestiging diagnose en voor verder onderzoek. Huisarts verwijst door naar paramedici. Huisarts houdt bij opvolgconsultaties klinische parameters bij zoals - Aantal exacerbaties - Therapietrouw - Klinisch verloop
S T A P P E N P L A N
S T A P P E N P L A N
F E V 1 < 50% F E V 1 > 50%
Stappenplan Groep A en B (Bewegingstherapie)
Groep C en D Stappenplan
Stappenplan: kinesitherapie Kinesitherapie vanaf groep B: Groep B: bewegingsadvies Groep C en D: respiratoire revalidatie E en F pathologie
Respiratoire Revalidatie: Doel? 1. ademhaling verbeteren 2. weg van de sedentaire levensstijl 3. conditie verbeteren
AH verbeteren Mucustransport Juiste AH-techniek aanleren Geen tapotage Autogene drainage Aanleren huffen Voorovergebogen houding bij ademnood Steunname op de onderlaag, schouderelevatie Uitademen met getuite lippen
Sendentaire levensstijl Doorbreken van vicieuze cirkel Motiveren zelf iets te doen Echtgeno(o)t(e), familie bijsturen Praktische tips vb. meest nodige op werkhoogte, traplopen, wassen en aankleden in zit Gebruik van rollator
Conditie verbeteren AH-spieren én perifere spieren zijn verzwakt Max. inspanningproef, 6MWT, 4-cepskracht, ademspierkracht Revalidatieschema, continu aanpasbaar Duurtraining of interval Fietsen, loopband, step up, armergometrie, legpress Al dan niet met O2 HF, saturatie, borgscore
Thuissituatie Pedalofiets Rolator Armoefeningen ev. met gewichtje
Effect 70m winst bij 6MWT Mobiliteit Het lukt me opnieuw om Vermindering van aantal dagen opname in het ziekenhuis Zo aansluitend aan een exacerbatie opgestart, minder kans op heropname
Stappenplan: educatie Educatie taak van elke zorgverlener die met patient in contact komt Wat is COPD? Hoe ontstaat het? Wat doe je eraan? Hoe gebruik je je puffer correct? Belang van beweging. Belang van gezonde voeding. Hulpmiddel: educatiefiches!
Stappenplan: educatie Educatie door apotheker - Gebruik van de puffer en meegeven van info (via demonstratie en patientenfolder) - Bijwerkingen en interacties bekijken - Opvolgen van therapietrouw - Verwittigen van de huisarts bij problemen Op voorschrift vermelden dat educatie noodzakelijk is.
S T A P P E N P L A N
S T A P P E N P L A N
Stappenplan Sneller door verwijzen naar pneumoloog BMI<21 Onbedoeld gewichtsverlies (>5% in 1 maand of >10% in 6 maanden) 2 of meer exacerbaties per jaar Snelle achteruitgang van de longfunctie Relevante comorbiditeit Ernstige dyspnoe Bij saturatie < 92% buiten exacerbatie Hemoptoe
Stappenplan Enkele tips Botdensitometrie bij laag BMI en laag FEV1 bij groep C en D EKG bij elke initiele diagnose Dietetiek bij BMI <21 en >30 of gewichtsverlies > 10% op 6 maanden Kinesitherapie: Overweeg E-pathologie indien 2xFEV1 < 60% Educatie: Valkuilen in inhalatietherapie
Besluit Overzicht van zorgpad COPD Screening Multidisciplinariteit Educatie Behandeling van COPD werd niet uitvoerig besproken
Vragen of opmerkingen?