School: / Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Onderwijsvorm: TSO/KSO Richting: / Klas: / Lokaal: / Aantal leerlingen: / LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Eline Seldeslachts Vakkencombinatie: Aardrijkskunde Wiskunde Stagebegeleider DLO: H. Verstappen Academiejaar: 2014-2015 Les gegeven door: Eline Seldeslachts Vak: Aardrijkskunde Onderwerp: Bevolkingsspreiding Vakmentor: H. Verstappen Datum/Data: / Lesuur/-uren: / BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks Deze les kadert zich in het thema 5. Vergelijking van wereldfacetkaarten en vormt de inleiding van dit hoofdstuk. Aan dit thema besteedt men 2 lestijden. In het vervolg van het thema gaat het over de relatie tussen de ontwikkelingsgraad en de fysische factoren. Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) De leerlingen hebben al geleerd over de fysische kenmerken van de USA. De leerlingen kennen verschillende wereldfacetkaarten en weten wat dit is. Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit Sommige leerlingen zijn geïnteresseerd in de USA. Leerlingen beseffen dat er een verschil is in. Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, De leerlingen zijn actief en werken goed mee. DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes komen in je les aan bod? (= opsomming) Activiteitsprincipe, motivatieprincipe, geleidelijkheidsprincipe, integratieprincipe en herhalingsprincipe. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) De leerlingen kunnen 9. De verstedelijking en haar evolutie in een regio in relatie brengen met aardrijkskundige factoren. 15. Aan de hand van verschillende informatiebronnen aardrijkskundige informatie over de belangrijkste natuurlijke en menselijke kenmerken van een gebied opzoeken en creatief verwerken. Situering in het leerplan: VVKSO, Leerplan aardrijkskunde tweede graad KSO/TSO, september 2010, Brussel. D/2010/7841/072 LEERPLANDOELSTELLINGEN 2. Door analyse van beelden, van kaarten en van andere informatiebronnen, de in de USA in relatie brengen met de fysische, historische en economische factoren. WENKEN Het behandelen van de in de USA en de verklaring ervan kan in functie gebeuren van het thema industrie. ALGEMEEN LESDOEL De leerlingen begrijpen de relatie tussen de en de fysische, historische en economische factoren. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Bevolkingsspreiding BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) Neyt R., Verstappen H. et al (2014). Geogenie 4, Leerwerkboek. (Thema 5) Vergelijking van wereldfacetkaarten: De Boeck Skynet, (2015). BLIK OP DE AARDE: menselijke fenomenen. http://users.skynet.be/geoham/blik_aarde/antrop/antrop.html Vrije universiteit Amsterdam, (2015). De laatste ijstijd. http://www.falw.vu.nl/nl/voor-het-vwo/wetenschapin-gewone-woorden/aardwetenschappen/klimaat/laatste-ijstijd.asp#accept Pixabay, (2015). Kaart van de wereld. http://pixabay.com/nl/kaart-kaart-van-de-wereld-221210/
Dreamstime, (2015). Toeristische kaart van de wereld. http://nl.dreamstime.com/stock-foto-s-toeristischekaart-van-de-wereld-image21008623 Astroblogs, (2015). Nieuwe satelliet maakt foto s van de aarde bij nacht. http://www.astroblogs.nl/2012/12/06/nieuwe-satelliet-maakt-fotos-van-de-aarde-bij-nacht/ Wikipedia, (2015). Thematische kaart. http://nl.wikipedia.org/wiki/thematische_kaart Dreamstime, (2015). Royalty vrije stock foto s de pictogrammen van het milieu, van de atmosfeer, van het klimaat, van het weer. http://nl.dreamstime.com/royalty-vrije-stock-foto-s-de-pictogrammen-van-het-milieuvan-de-atmosfeer-van-het-klimaat-van-het-weer-image29251038 Confectschockaert, (2015). Landbouw. http://www.schockaert.be/nl/productgamma/landbouw Traction Partners, (2015). Traction Partners. http://www.tractionpartners.com/industrie/ Inpakkeninplastiek, (2015). Missie en Visie. http://www.inpakkeninplastiek.be/missie-en-visie-2/ LEERMIDDELEN & MEDIA PowerPointpresentatie en bord
Leerdoelen De lln kunnen De verschillende kaarten benoemen. (C2) Lesfasen & timing Instapfase 5 Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Lkr stelt zich voor en vraagt de lln om een naamkaartje te maken en om hun boek en schrijfgerief op de bank te leggen. OLG Herhaling facetkaarten Lkr toont verschillende soorten kaarten (reliëf, klimaart, vegetatie, toerisme, industrie, verstedelijking en landbouw) en vraagt telkens: Wat is het onderwerp van deze kaart? naamkaartjes PPT DIA 1-10 Nadat alle kaarten overlopen zijn, vraagt de lkr: Bestaat er een algemene naam voor deze kaarten? Hoe noemt men deze kaarten? Dit noemt men facetkaarten. Facetkaarten zorgen ervoor dat we een duidelijkere en volledigere kijk op de wereld krijgen. Als we facetkaarten gaan vergelijken met elkaar, dan krijgen we nog een betere kijk. Wereldfacetkaarten: reliëf, klimaat, vegetatie, toerisme, industrie, verstedelijking en landbouwsystemen In deze les gaan we de verschillen in trachten te verklaren door facetkaarten met elkaar te vergelijken. Lkr noteert de bordtitel Bevolkingsspreiding Probleemstelling: Wat is de relatie tussen de en het klimaat, de landbouw, de industrie en de ecologie?
Lesfase 1: Klimaat 10 De eerste vergelijking is tussen het klimaat en de. Lkr noteert titel op het bord - Klimaat 1.Klimaat - De kaarten van het klimaat en de vergelijken. (C3) OLG Klimaat- Neem jullie werkboek op pagina 112. We gaan beginnen met oefening 1. Lln X, kan je de opgave eens voorlezen? Bij het eerste deel van de oefening moeten we de foto s op de juiste plaats situeren. Welke foto hoort bij het eerste cirkeltje? Welke foto hoort bij het tweede cirkeltje? Welke foto hoort bij het derde cirkeltje? PPT DIA 11-12 Nu gaan we eerst het bijbehorende stuk op pagina 113 invullen. bevolkingsdichtheid in woestijngebieden? Woestijngebieden Droge gebieden vb. woestijnen - Lage bevolkingsdichtheid - Soms onbewoond bevolkingsdichtheid in tropische regenwouden? o Welke reden heeft dit? Tropische regenwouden Tropische regenwouden - Lage bevolkingsdichtheid - Moeilijk toegankelijk - Hoge temperaturen - Vochtig - Ziekten vb. malaria bevolkingsdichtheid in hooggebergten? Hooggebergten Hooggebergten - Warme klimaten: hoogteligging = troef Lagere temperaturen Grotere bevolkingsdichtheden - Koude klimaten: niet aantrekkelijk
Synthese Droge gebieden hebben een lage bevolkingsdichtheid. PPT DIA 13 Ook tropische regenwouden hebben een lage bevolkingsdichtheid. Dit komt door de warme temperaturen en de vochtigheid. Hooggebergten daarentegen hebben een hoge bevolkingsdichtheid wanneer ze gelegen zijn in een warm gebied. Lesfase 2: Landbouw 10 De tweede vergelijking die we gaan maken, is die tussen de landbouw en de bevolkingsdichtheid. Lkr noteert titel op het bord - Landbouw 2.Landbouw - De kaarten van de landbouw en de vergelijken. (C3) OLG Landbouw- Neem jullie werkboek terug op pagina 112. Want we gaan het eerste deel van oefening 2 maken. Hierbij moeten we hetzelfde doen dan bij oefening 1. Welke foto hoort bij het eerste cirkeltje? Welke foto hoort bij het tweede cirkeltje? Welke foto hoort bij het derde cirkeltje? PPT DIA 14-15
Nu gaan we terug het bijbehorende stuk op pagina 113 invullen. bevolkingsdichtheid en de irrigatieakkerbouw in vruchtbare gebieden? Irrigatieakkerbouw Irrigatieakkerbouw - Hoge bevolkingsdichtheid De gegevens over het klimaat in verband brengen met de. (C4) bevolkingsdichtheid en de commerciële landbouwsystemen? bevolkingsdichtheid en de gebieden met nomadische veeteelt en traditionele akkerbouw? Commerciële landbouw Nomadische veeteelt en akkerbouw Commerciële landbouw - Lage bevolkingsdichtheid Nomadische veeteelt en akkerbouw - Geringe opbrengsten Geringe bevolkingsdichtheid Synthese In gebieden met irrigatieakkerbouw is er een hoge bevolkingsdichtheid. PPT DIA 16 In gebieden met commerciële landbouw is er een lage bevolkingsdichtheid. In gebieden met nomadische veeteelt en akkerbouw zijn er geringe opbrengsten. Hierdoor is er ook een geringe bevolkingsdichtheid Lesfase 3: Industrie 10 De derde vergelijking die we gaan maken, is die tussen de industrie en de bevolkingsdichtheid. Lkr noteert titel op het bord - Industrie 3.Industrie -
De kaarten van de industrie en de vergelijken. (C3) OLG Industrie- Neem jullie werkboek terug op pagina 114. Want we gaan de andere cirkeltjes verder aanvullen. Welke foto hoort bij het eerste cirkeltje? Welke foto hoort bij het tweede cirkeltje? Welke foto hoort bij het derde cirkeltje? PPT DIA 17-18 Nu gaan we het bijbehorende stuk op pagina 115 invullen. bevolkingsdichtheid in een geïndustrialiseerde regio zoals in de VS? Geïndustrialiseerde regio Geïndustrialiseerde regio - Geringe opp. = veel werk Grote bevolkingsconcentraties Vb. Manufacturing Belt VS, Megasteden in Z.O.-Brazilië bevolkingsdichtheid in Z.O.-Azië? Hoe kan je dit koppelen aan de industrie? Nieuwe industrie Nieuwe industrie - Hoge bevolkingsdichtheid is gunstig Lage lonen Grote afzetmarkt bevolkingsdichtheid in W.-Afrika? Hoe kan je dit koppelen aan de industrie? W.-Afrika W.-Afrika - Hoge bevolkingsdichtheid Exploderende steden
Synthese In geïndustrialiseerde regio s is er een hoge bevolkingsdichtheid, omdat er op een geringe oppervlakte veel werkgelegenheid is. PPT DIA 19 Bij nieuwe industrie is een hoge bevolkingsdichtheid gunstig voor de lage lonen en de grote afzetmarkt. In W.-Afrika is er een hoge bevolkingsdichtheid omdat er daar exploderende steden zijn. Lesfase 4: Milieu 10 De vierde en laatste vergelijking die we gaan maken, is die tussen het milieu en de bevolkingsdichtheid. Lkr noteert titel op het bord - Milieu 4.Milieu - De kaarten van het milieu en de vergelijken. (C3) OLG Milieu- Neem jullie werkboek terug op pagina 114. Want we gaan het tweede deel maken. Welke foto hoort bij het eerste cirkeltje? Welke foto hoort bij het tweede cirkeltje? Welke foto hoort bij het derde cirkeltje? PPT DIA 20-21 Nu gaan we het bijbehorende stuk op pagina 115 invullen. bevolkingsdichtheid op plaatsen met veel natuur? Welke gevolgen kan de bevolkingsdruk hebben voor de natuur? Natuur Natuur - Lage bevolkingsdichtheid - Bevolkingsdruk Ontbossing bevolkingsdichtheid in het Midden-Oosten? Groeiende bevolkingsconcentraties zorgen voor een stijging van de behoefte aan drinkwater? Wat veroorzaakt dit? Midden- Oosten Midden-Oosten - Lage bevolkingsdichtheid bevolkingsconcentratie = behoefte drinkwater Verwoestijning
Een besluit formuleren, nadat ze een grafiek hebben geïnterpreteerd. (C3) Wat kan je concluderen uit de grafiek? bevolkingsdichtheid? Denk aan daarnet. Geïndustrialiseerde landen Geïndustrialiseerde landen - Hoe meer geïndustrialiseerd, hoe meer CO2 Vb. China - Hoge bevolkingsdichtheid Synthese In gebieden met veel natuur is er een lage bevolkingsdichtheid. Door de hoge bevolkingsdruk is er veel ontbossing. PPT DIA 22 In het Midden-Oosten is er een lage bevolkingsdichtheid. De stijging van de bevolkingsconcentratie zorgt voor een toenemende behoefte aan drinkwater. Dit veroorzaakt verwoestijning. De net geziene leerstof kort samenvatten. (C3) Lesfase 5: Koppeling aan de VS 5 Hoe meer industrie er is in geïndustrialiseerde landen, hoe meer CO2-uitstoot er is. In deze gebieden is er een hoge bevolkingsdichtheid. OLG- Bevolkingsspreiding in de VS We zagen nu de verklaringen voor de verschillen in de. Lln X, herhaal eens kort welke 4 verschillen we hebben gezien. PPT DIA 23-29 5.Bevolkingsspreiding VS
Nu gaan we deze verschillen eens bestuderen in de Verenigde Staten. Verenigde Staten Waar is er een hoge bevolkingsdichtheid in de Verenigde Staten? Waar is er een lage bevolkingsdichtheid in de Verenigde Staten? Vaststellen over welke vergelijking het gaat. (C3) Een besluit formuleren. (C3) Hoe zouden we deze verschillen in bevolkingsdichtheid kunnen verklaren? Denk aan wat we net zagen. o Welke vergelijking maakten we bij de linkse kaart? o Welk deel van de Verenigde Staten is aangeduid op deze kaart? o Hoe was de bevolkingsdichtheid in het o midden van de Verenigde Staten? Welke soort landbouw is er daar? Wat hebben we hier daarnet over besloten? Blader eventueel terug in jullie werkboek. Commerciële landbouw gaat meestal gepaard met een lage bevolkingsdichtheid. Hierdoor is er in het midden van de VS een lage bevolkingsdichtheid. - Landbouw Vaststellen over welke vergelijking het gaat. (C3) Een besluit formuleren. (C3) o Welke vergelijking maakten we bij de rechtse kaart? o Welk deel van de Verenigde Staten is aangeduid op deze kaart? o Hoe was de bevolkingsdichtheid in het noordoosten van de Verenigde Staten? o Welke soort industrie is er daar? Wat hebben we hier daarnet over besloten? Blader eventueel terug in jullie werkboek. Geïndustrialiseerde regio s hebben een hoge bevolkingsdichtheid omdat er op een geringe oppervlakte veel werkgelegenheid is. In het noordoosten van de VS is er veel industrie, denk maar aan de Manufacturing Belt. Hierdoor is er een hoge bevolkingsdichtheid. - Industrie Manufacturing Belt VS - Industriële regio - Zwaartepunt ijzer- en staalindustrie
BORDSCHEMA Bevolkingsspreiding Verschillen in de - Klimaat Droge gebieden (woestijnen) Tropische regenwouden Hooggebergten - Landbouw Irrigatieakkerbouw Commerciële landbouw Nomadische veeteelt en traditionele akkerbouw - Industrie Geïndustrialiseerde regio Nieuwe industrie W.-Afrika - Milieu Natuur Midden-Oosten Geïndustrialiseerde landen Verenigde Staten - Landbouw - Industrie