LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Transcriptie

1 LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Lene Wuyts Campus Heverlee Hertogstraat Heverlee Tel Vakkencombinatie: aardrijkskunde/biologie Stagebegeleider DLO:Veerle Gaeremynck School: Pius X College Onderwijsvorm: A-stroom Richting: Latijn/Wetenschappen Klas: 4C1/C2 Lokaal: C171 Aantal leerlingen: 24 lln. Les gegeven door: Lene Wuyts Vak: aardrijkskunde Onderwerp: Mexico-Stad Vakmentor: Mevr. Sterkendries Datum/Data: 28/04/14 Lesuur/-uren: 10u10-11u00 BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks -Het thema verstedelijking neemt twee lestijden in beslag, dit is de tweede les -Hiervoor hebben ze de verstedelijking in Latijns-Amerika al in het algemeen besproken -Zo hebben ze als opdracht een grootstad uit moeten kiezen en hierover een PowerPoint moeten maken -In deze les gaan ze zich specifiek richten op één stad, namelijk Mexico. Deze les handelt over de situering en de structuur van de stad. -Na deze les kunnen ze nog verder gaan met het hoofdstuk Mexico-stad waarbij ze de gevolgen van de groei van de stad bespreken en welke maatregelen er getroffen kunnen worden -Na het hoofdstuk over Mexico-stad kunnen ze als uitbreiding New York nog bespreken Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) -Ze hebben vorige les de verstedelijkingsgraad al besproken dus ze weten wat dit inhoudt -Ze kunnen zelf al enkele gevolgen van verstedelijking opnoemen -Hebben weinig kennis over Mexico-stad -Kunnen een klimatogram determineren -Ze weten nog niet volgens welke structuur een Latijns-Amerikaanse stad is opgebouwd Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit -Sommige leerlingen hebben misschien al wel eens beelden gezien op televisie van Mexico-Stad -Ze associëren sombrero s en sambaballen met het land Mexico, maar voor de rest weten ze er niet zo veel over -Ze hebben misschien al wel eens iets op het nieuws gezien of in de krant gelezen over een aardbeving in Mexico -Ook kunnen ze de gevolgen van verstedelijking linken aan hun eigen leefwereld zoals bijvoorbeeld wanneer er smogalarm is in België Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, -Een nieuwe leerkracht voor de klasgroep kan zowel een positieve als een negatieve invloed hebben - Het is een vierde jaar dus ze kunnen zelfstandig een kaart in hun atlas opzoeken en zelfstandig een klimatogram determineren -Het is een klas waar zowel Latijn als Wetenschappen zit, daarom mogen ze veel individueel doen zodat iedere leerling op zijn/ haar eigen tempo kan werken DIDACTISCHE VERANTWOORDING -Aanschouwelijkheidsprincipe: Doordat er geen beamer aanwezig is, wordt de theorie visueel ondersteund door foto s en een uitgebreid bordschema. De producten zorgen ervoor dat de leerlingen het zich beter kunnen voorstellen welke drie sectoren er bestaan in de beroepsbevolking in Mexico-Stad. -Structureringsprincipe: Aan de hand van een uitgebreid bordschema wordt de lesstructuur duidelijk weergeven naar de leerlingen toe. Op deze manier wordt de les samen met de leerlingen opgebouwd, waardoor de samenhang tussen de verschillende delen duidelijk wordt. -Motivatieprincipe: Doordat de leerlingen elk apart naar voren moet komen om hun foto op het bord te hangen, worden ze allemaal gemotiveerd om actief deel te nemen aan de les. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: 4 de eigenheid van regio s beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken.

2 6 aan de hand van regionale voorbeelden redenen opnoemen die de lokalisatie, de spreiding en de eventuele wijzigingen verklaren van: -landbouwactiviteiten -industriële activiteiten -tertiaire activiteiten 9 de verstedelijking en haar evolutie in een regio in relatie brengen met aardrijkskundige factoren. Situering in het leerplan: VVKSO, Leerplan aardrijkskunde 2 de graad ASO, Brussel, September 2012, D/2012/7841/ Verstedelijking 1 Door analyse van beelden, van kaarten en van andere informatiebronnen het uitzicht en tertiaire activiteiten van een Latijns-Amerikaanse grootstad beschrijven. WENKEN Als beeldmateriaal kan gedacht worden aan Google Earth of Virtual Earth (in combinatie met Panoramio) videofragmenten You Tube de Teleac beeldbank fragmenten uit een realityprogramma. Het gaat voornamelijk om beeldmateriaal dat volgende aspecten van de grootsteden in Latijns-Amerika illustreert: sloppenwijken CBD (Control Business District) residentiële woonzone kleinschalige economische activiteiten, straathandel. Het beeldmateriaal wordt in relatie gebracht met de wereldfacetkaarten bevolkingsspreiding en ontwikkelingsgraad. 2 De oorzaken en de gevolgen van de verstedelijking en haar evolutie in Latijns-Amerika nagaan en verklaren. WENKEN Uit beeldmateriaal (zie eerste doelstelling) en statistisch materiaal onderzoeken de leerlingen de oorzaken en gevolgen van de verstedelijking in Latijns-Amerika. ALGEMEEN LESDOEL Door middel een schematische voorstelling kunnen de leerlingen de structuur van Mexico-stad uitleggen. Kunnen de verschillende gevolgen die de groei van de stad met zich mee brengt beschrijven. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Hoofdstuk 2: Mexico-Stad BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) COX, K., e.a., Werkmap aardrijkskunde 4 de leerjaar- handleiding, Werkgroep didactische middelen, 2002, pag COX, K., e.a., Werkmap aardrijkskunde 4 de leerjaar- werkboek, Werkgroep didactische middelen, 2002, pag NEYT, R., e.a., Geogenie 4, De Boeck, Antwerpen, 2010, VAN HECKE, E., e.a., Zenit T4-leerwerkboek tso, Pelckmans, Kalmthout, 2011, pag BELLINKX, M., e.a., Topos 4- leerwerkboek, die Keure, Brugge, 2013, pag LEERMIDDELEN & MEDIA -Werkboek -Atlas -Producten

3 Leerdoelen Lesfasen & timing Instapfase 5 min. Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Ik zou graag op reis gaan in de zomervakantie, maar ik heb enkel de coördinaten door gekregen van mijn bestemming. Leerkracht schrijft de coördinaten op het bord. Wie kan mij vertellen naar waar ik op reis ga? Aan wat denken jullie bij Mexico-Stad? Atlas AGENDA: Hoofdstuk 2: Mexico-Stad De leerlingen kunnen in hun eigen woorden het ontstaan en de situering van Mexico-Stad verklaren. (C2) Lesfase 1: Ligging 7 min. Mexico-Stad is één van de oudste, constant bewoonde sites van Amerika. Deze stad werd als de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan gesticht. De Azteken bouwden deze stad op een eiland in het ondiepe Texcoco-meer. Na de uitroeiing van de Azteken werd deze stad dus omgevormd tot Mexico- Stad. OLG- situering Mexico-Stad Zoek in jullie atlas eens op welke hoogte Mexico- Stad gelegen is. Welke hoogte hebben jullie gevonden? Bekijk de kaart in jullie atlas waar aardbevingen en vulkanisme op terug te vinden zijn. Wat kan je dan zeggen over de ligging van Mexico-Stad? Welk gevolg heeft dit voor de stad? Lees het krantenartikel dat ik zo meteen uitdeel. Over wat gaat het krantenartikel? Welke vulkaan is er uitgebarsten? Dit mogen jullie noteren in jullie werkboek. Wat is er in 1985 gebeurd? Neem jullie determineertabel erbij en determineer het klimatogram. Welk klimaat hebben jullie terug gevonden voor Mexico-Stad? 2.1 Ligging De stad ligt in het bekken van Mexico op méér dan 2000m hoogte. Het huidige centrum van de stad is opgericht op de plaats van de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan die gebouwd werd op een eiland in het ondiepe Texcoco-meer. De stad is omgeven door gebergten van vulkanische oorsprong. De Popocatepetl is één van de bekendste vulkannen in de regio. Gemiddeld krijgt Mexico-stad één grote aardbeving per decennium te verwerken en één vernietigende per eeuw. Bij de laatste grote beving in 1985, met een kracht van 8.1 op de schaal van Richter, kwamen ruim mensen om en tal van wijken werden met de grond gelijk gemaakt. Wanneer je s avonds met het vliegtuig landt krijg je een goed idee van de omvang van deze megacity. Bijna een uur lang vlieg je over een eindeloze zee van lichtjes, alsof daar beneden niet een mensenstad ligt maar een galaxie. Klimaat= koelgematigd met zachte winter

4 De leerlingen kunnen door samen na te denken de opdracht tot een goed einde brengen. (A2) De leerlingen kunnen door middel van een schematische voorstelling de structuur van de stad reconstrueren. (C2) Lesfase 2: Structuur stad 20 min. We gaan eens bekijken hoe de stad precies opgebouwd is aan de hand van een groepswerk. KLASSIKALE OEFENING 9 - delen van de stad De leerlingen krijgen allemaal een uitgeprinte foto. Om de beurt wordt er een deel van de stad besproken. De bedoeling is dat de leerlingen proberen te raden welke foto s bij welk deel van de stad horen. Wanneer ze denken dat hun foto erbij hoort, mogen ze deze op het bord komen hangen. Wie denkt dat zijn/haar foto bij dit gedeelte van de stad behoort? Nu gaan we deze wijken allemaal samenvoegen in een schematische voorstelling van de stad aan de hand van een oefening. Individueel invullen pag. 152 bovenaan Probeer de wijken en delen van de stad te situeren op de schematische voorstelling. Je maakt deze oefening in stilte, je krijgt hier 2 minuten voor. Klassikale verbetering Wat vinden we in de buitenrand van de stad? Welke woonwijken vinden we langs deze sloppenwijken terug? Wat situeert zich door de verschillende randen? Welke gebouwen bevinden zich vooral in het centrum van de stad? Wat bevindt zich daar dan? Welke woonwijken vinden we terug rond dit oude stadscentrum en CBD? Welke as is terug te vinden ten zuiden van het oude stadscentrum? Welke wijken bevinden zich rond deze commerciële as? Werkboek BORD 2.2 Wonen in de stad -Het oude centrum van de stad Dit gebied is deels omgevormd tot een modern administratief en commercieel zakencentrum (de CBD: Central Business District). Deze zakenwijk ligt voornamelijk langs de Paseo de la Réforma en de Avenida Insurgentes. De grondprijs is er zeer hoog. We treffen er hoge kantoorgebouwen, luxe handelszaken, dure villa s restaurants en ontspanningsmogelijkheden aan. Er is weinig inheemse bevolking. -De cerrades of wijken van de rijken De residentiële wijken vinden we in het zuiden en het westen van de stad. Ze zijn gelegen op bosrijke hellingen of in de buurt van parken, zoals Chapultepec. Aan de westzijde liggen ze in de verlenging van de CBD, langsheen de commerciële as. Tegenwoordig trekken meer en meer welstellenden uit dit gebied weg om zich te vestigen in nieuwe voorsteden. Omwille van de veiligheid zijn deze wijken omgeven door hekkens of muren en is sommige gevallen enkel toegankelijk na aanmelding bij de portier. -De Colonias of wijken van de middenklasse De middenklasse woont ofwel langs nieuwe autowegen in nieuw opgerichte woonwijken. Bijvoorbeeld langs de autoweg naar het noordoosten. Ofwel in oud-koloniale wijken zoals Colonia Roma, San Angel, Coyocan of Tlalpan. -De armenwijken en favela s Ze bevinden zich vooral in het oosten en het noorden van de stad. Ze zijn gebouwd op de drooggelegde meren en moerassen. Wijken voor eenvoudige arbeiders komen voor in de buurt van de industrieterreinen. In deze wijken zijn basisvoorzieningen zoals water en elektriciteit aanwezig. Delen van de stad waar de middenklasse wegtrekt worden ingenomen door armere bevolking.

5 De grote huizen worden verdeeld over verschillende families, wat de kwaliteit van het wonen vermindert en het uitzicht van de stad niet ten goede komt. De leerlingen kunnen de producten linken aan de de drie sectoren van de beroepsbevolking in Mexico-Stad. (C3) Lesfase 3: Werken in de stad 10 min. We hebben net gezien in welke woonzones Mexico- Stad allemaal opgebouwd is. Nu gaan we eens bekijken hoe het werken in de stad verdeeld is. DOCEREN-inkomen In Mexico-Stad zijn er maar liefst zeven miljoen die werken om geld te verdienen. Leerkracht tekent verdeling tewerkstelling en inkomen op het bord. Meer dan de helft van de inkomsten van de economie gaat naar één vijfde van de actieve bevolking. Minder dan de helft wordt verdeeld over vier vijfde van de actieven. OLG- sectoren adhv producten We maken een onderscheid tussen drie sectoren waaronder de verschillende beroepen in Mexico terug te vinden zijn. De primaire sector, de secundaire sector en de tertiaire sector. Ik heb nu drie producten bij, die elk horen bij een andere sector. Welke beroepen vind je terug bij de primaire sector? Welk product hoort daar bij? Waar wordt dit verkocht? Welke nijverheid hoort bij de secundaire sector? Welk product zal hier bijhoren? Hoe worden deze schoenen gemaakt (met welk lichaamsdeel werken ze)? Voor wat staat de tertiaire sector? Welk product link je aan deze sector? BORD Producten In de ravijnen en op de flanken van de bergen komen sloppenwijken voor. Het zijn de colonias populares (favela s, slums). Hier woont 60% van de stadsbevolking! De meeste wegen zijn er niet verhard en de basisvoorzieningen zijn niet overal aanwezig. De woningen zijn vaak opgetrokken uit afvalmateriaal. 2.3 Werken in de stad 1.primaire sector= landbouw en mijnbouw In de kleine stadstuinen worden, vooral door vrouwen, groenten en fruit verbouwd die dan op één van de vele stadsmarkten worden verkocht. 2.secundaire sector= industrie In Mexico-Stad bevinden zich zo n fabrieken. Ongeveer de helft van de Mexicaanse industrie en bijna de helft van de werknemers bevinden zich in de stad. Ze profiteert vooral van de armoede van de bewoners: lage lonen, geen toepassing van sociale rechten, gemakkelijke ontslagen Elk protest wordt met geweld onderdrukt. De industrie is gevestigd in de wijken met veel handarbeiders. De groei van de bedrijven in de stad is groter dan het nationaal gemiddelde. Vandaag worden deze bedrijven aangespoord om uit te wijken naar andere steden om de vervuiling en de groei van Mexico-stad te beperken. 3.tertiaire sector= diensten, handel en verkeer De belangrijkste financiële instellingen zoals verzekeringen en banken zijn in de stadskern gevestigd. Het toerisme is een heel belangrijke bron van inkomsten voor deze stad. In de stad zijn ongeveer geregistreerde handelaars gevestigd. Het

6 Naast deze drie sectoren heb je ook nog de informele sector. Dit zijn beroepen die niet geregistreerd staan, deze mensen worden dus ook niet als economisch actief beschouwd. De tekst met de vraagjes los je thuis op. transport van goederen en mensen binnen de stad is enorm. Kunnen in eigen woorden uitleggen wat de termen sociale segregatie en residentiële segregatie betekenen. (C3) De leerlingen kunnen door voorbeelden uit de eigen leefomgeving de verschillende gevolgen van de groei van een stad beschrijven. (C4+ C2) Lesfase 4: segregatie 5 min. Lesfase 5: Gevolgen We het wonen en werken in de stad al besproken. Het wonen en het werken in de stad zorgt voor een groot contrast tussen rijk en arm. DOCEREN- segregatie Mexico-Stad toont een groot contrast tussen rijk en arm wat betreft woonomgeving en de tewerkstelling. Dit noemen we dualiteit. De scheiding tussen mensengroepen noemt men segregatie. Wanneer er een scheiding is op basis van het inkomen en positie in de maatschappij, van welke segregatie spreken we dan? En bij de scheiding van woonzones volgens sociale groepen? Dit wonen en werken hebben ook een grote invloed op de stad. We gaan eens bekijken welke negatieve gevolgen de groei heeft op de stad. OLG- gevolgen groei van de stad Neem je atlas er eens bij en bekijk de kaart van de bevolking in de wereld. Hoeveel inwoners telt Mexico? Wat kunnen de gevolgen zijn van zo n groot bevolkingsaantal? Wat is het gevolg voor de werkgelegenheid? Hoe zit voor de woongelegenheid? Lees de tekst over het watertekort in stilte en probeer de vraagjes erover op te lossen. Jullie krijgen hier vijf minuten voor. Klassikale verbetering We hebben nog twee gevolgen niet besproken. Welke invloed heeft de groei van de stad op het milieu? Hoe wordt deze vervuiling veroorzaakt? 2.4 Segregatie in de stad -dualiteit: groot verschil tussen arm en rijk qua woonomgeving en tewerkstelling -sociale segregatie: is de scheiding op basis van het inkomen en de positie in de maatschappij -residentiële segregatie: is de scheiding van woonzones volgens sociale groepen 2.5 Gevolgen van groei van de stad -tekort aan werkgelegenheid De werkloosheid in Mexico bedraagt officieel 5,4%. Dit is echter een bedrieglijk cijfer omdat de informele sector blijkbaar niet meegeteld wordt in de werkloosheid. -tekort aan woongelegenheid 65% van de families heeft geen toegang tot de woonmarkt. 40% van de totale uitbreiding van het woongebied bestaat uit arme woonwijken met beperkte voorzieningen. -tekort aan water aquifer= watervoerende laag in de ondergrond. Vanuit een aquifer kan water gewonnen worden via een bron. -verkeerchaos -vervuiling Mexico-Stad is gelegen in een bekken en de vervuilde, warme, opstijgende lucht zit gevangen tussen de omringende bergflanken. Het drukke verkeer, gecombineerd met de hoge bevolking en de

7 45000 fabrieken maakt dat de lucht zo giftig is dat 98% van de bevolking last heeft van ademhalingskwalen. De hoeveelheid rook die je inademt bij een verblijf van één dag in Mexico-Stad staat gelijk met het roken van 60 sigaretten. De stad produceert ton afval per dag waar maar drie kwart van wordt opgehaald en verwerkt.

8 BORDSCHEMA 20% 80% tewerkstelling 55% 45%inkomen MEXICO-STAD 2.1 Ligging hoogte: +2000m vulkaan: Popocatepetl klimaat: koelgematigd met zachte winter 2.2 Wonen in de stad oude stadscentrum -CBD: central business district de cerrades of wijken van rijken de colonias of wijken van de middenklasse armenwijken en favela s of sloppenwijken 2.3 Werken in de stad primaire sector secundaire sector tertiaire sector 2.4 Segregatie in de stad= scheiding tussen mensengroepen dualiteit sociale segregatie residentiële segregatie 1.sloppenwijken 2.woonwijken armere middenklasse 3. industrie 4.CBD en oud stadscentrum 5.woonwijken rijke middenklasse 6.woonwijken van de rijken 7.commerciële as