LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Transcriptie

1 LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Ingo Buskens UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Tel Vakkencombinatie: Aardrijkskunde - geschiedenis Stagebegeleider DLO: Academiejaar: School: HHH Onderwijsvorm: A-stroom Richting: Klas: 110 Lokaal: G2.09 Aantal leerlingen: Les gegeven door: Vak: Aardrijkskunde Onderwerp: Het gradennet op de wereldbol en de wereldkaart. Vakmentor: I. Vanluyten Datum/Data: 22 november 2016 Lesuur/-uren: 2 de (9u15 10u05) BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks - Verschillende aspecten van kaarten zoals windrichting, verschillende soorten kaarten worden eerst besproken en in deze les wordt de werking van het gradennet uitgelegd. - Voorgaande hebben ze leren werken met de atlas en volgende les bespreken ze aspecten van het landschap en hoe ze deze terugvinden op kaarten. Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) Leerlingen kennen de verschillende werelddelen, kunnen ze situeren op een wereldkaart en kennen de windrichtingen. Ondanks dat dit leerstof was uit het lager onderwijs Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit We leven elke dag op de aarde en plaatsen worden vaak beschreven aan de hand van coördinaten bijvoorbeeld GeoCachen en onbewust werkt PokemonGo ook basis van coördinaten. Om deze manier van werken te begrijpen, moet je de basis van het gradennet van de wereld onder de knie hebben. Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes komen in je les aan bod? (= opsomming) EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) ET3: aan de hand van voorbeelden horizontale en verticale ruimtelijke relaties herkennen Situering in het leerplan: 10.1: België en Europa in het wereldgradennet situeren De leerlingen situeren een plaats en een gebied ten opzichte van de dichtstbijzijnde lengtelijnen en breedtecirkels op een kaart. Mogelijke methodiek: de evenaar en de nulmeridiaan aanduiden op de wereldbol, de halfronden op de wereldbol aanduiden, breedtecirkels en lengtelijnen aanduiden op de wereldbol, stap 1 3 herhalen op een wereldkaart,

2 Europa afbakenen aan de hand van 2 uiterste breedtecirkels en 2 uiterste lengtelijnen en nadien voor België. Leerplan aardrijkskunde 1ste graad A van het VVKSO, leerplan 1ste graad, Brussel, 2008, VVKSO-BRUSSEL D/2008/7841/038 ALGEMEEN LESDOEL Lln. kunnen plaatse situeren op het wereldgradennet. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Het gradennet op de wereldbol en de wereldkaart. BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) Neyt, R., Tibau, G., Coppenholle, J., Van Mol, R., Verstappen,H., Gaeremynck, V., Appelmans, G., Van Broeck, C. (2014). Geogenie 1, leerwerkboek. Berchem: De Boeck Van Hecke, E. ea. (2012). Algemene wereldatlas. Mechelen: Plantyn Slegers, L., Vanderhallen, D., Van Hecke, E., (2009). Zenit 1, leerwerkboek. Kapellen: Pelckmans Coolsaet, D. ea. (2015). Terranova 1 leerwerkboek. Berchem: De Boeck Scheer, S. ea. (2014). Horizon 1. Mechelen: Plantyn LEERMIDDELEN & MEDIA - Globe - Werkblaadjes - Powerpoint - Piepschuimen bollen - Vlaggetjes -

3 Leerdoelen verschillende elementen van een globe opmerken (C1) Lesfasen & timing Instapfase Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Filmpje: GeoCachen - Waarover ging het filmpje? - Wie van jullie heeft het al eens gedaan? (Vond je dit leuk?) - Hoe werkt het? - Hoe weet je waar je moet gaan zoeken? - Hoe worden die coördinaten bepaald? (dit weten ze normaal niet) Dit doen we aan de hand van het wereldgradennet. Maar we gaan nu bekijken hoe dit in zijn werk gaat. filmpje verschillende windrichtingen benoemen op een windroos aanduiden. (C2) Lesfase 1: Windrichtinge n Probleemstelling: hoe kunnen we plaatsen situeren met behulp van het wereldgradennet? OLG windroos Wanneer we onze plaats op aarde moeten bepalen aan we niet werken met boven/onder/links/rechts maar gebruiken we de windrichtingen (lkr. tekent windroos op whiteboard) - Hoe noemen we deze figuur? - Welke windrichting schrijven we bovenaan? - Welke windrichting schrijven we onderaan? - Welke windrichting schrijven we links? - Welke windrichting schrijven we rechts? Whiteboard Windroos Herhaling windrichtingen: Boven: noorden Onder: zuiden Links: westen rechts: oosten Lesfase 2: Lijnen op de globe OLG Neem de globe en duidt de noordpool en zuidpool aan. - Hoe noemen we deze punten? Nu steken we een denkbeeldige stok door de aarde van de noordpool naar de zuidpool, dit noemen we de rotatie-as van de aarde. - Hoe lopen deze lijnen ten opzichte van de rotatie-as? (de verticale) - Hoe lopen deze lijnen ten opzichte van de globe

4 rotatie-as? (de horizontale) - (hoe snijden deze lijnen de rotatie-as?) begrippen Breedteligging noordelijk halfrond zuidelijk halfrond evenaar breedtecirkels in eigen woorden uitleggen (C3) Lesfase 3: Breedteliggin g Neem de bollen van piepschuim - Weet er iemand wat de naam is van deze horizontale lijn die de wereld in 2 stukken verdeeld? Teken de evenaar op de globe. We weten nu dat de aarde in 2 stukken wordt verdeeld door de evenaar. Die 2 stukken zijn halfronden. Het noordelijk- en zuidelijk halfrond. - Waar ligt het noordelijk halfrond ten opzichte van de evenaar? - (Als je naar de windroos kijkt, waar staat het noorden dan? Bovenaan of onderaan?) Prik het vlaggetje noordelijk halfrond in de bol. - Waar ligt het zuidelijk halfrond ten opzichte van de evenaar? - (Als je naar de windroos kijkt, waar staat het zuiden dan? Bovenaan of onderaan?) Prik het vlaggetje zuidelijk halfrond in de bol. - Hoe verdeelt de evenaar in de aarde in 2 stukken? - (In de lengte of in de breedte?) - Hoe snijdt de lijn door punt A de aarde in 2 delen? Dus de afstand van plaats A tot de evenaar is de breedteligging. Powerpoint Werkblaadjes Piepschuimbol Vlaggetjes Vlaggetjes 1. Een plaats situeren in het gradennet van de wereldbol. 1.1 Breedteligging Duidt een leerling aan om het laatste puntje voor te lezen en in te vullen - Plaatsen die dan in het zuidelijk halfrond liggen hebben deze dan ook een noorderbreedte? - Hoe noemen we dit dan wel? Jullie zien hier allemaal getalletjes op de rand van de globe staan. Deze zijn uitgedrukt in graden. Als we de geodriehoek door het midden van de aardbol zouden steken zodat de nullijn op de driehoek overeenkomt met de evenaar en dat de basis van de globe

5 driehoek overeenkomt met de rotatie-as dan kun je de graden ook op de geodriehoek aflezen. Zowel het noordelijk als het zuidelijk halfrond wordt verdeeld in 90. Zo heb je dus 90 noorderbreedte en 90 zuiderbreedte. Lkr. laat een leerling naar voor komen. Op hoeveel graden ligt de evenaar? begrippen nulmeridiaan lengteligging oostelijk halfrond westelijk halfrond meridianen oosterlengte - westerlengte in eigen woorden uitleggen. (C3) Lesfase 4: Lengteligging Lkr. zegt we hebben de wereld daarjuist in de breedte doorgesneden maar we kunnen dit ook in de lengte doen. De lijn de die de aarde in de lengte in 2 gelijke stukken deelt, noemen we de nulmeridiaan. (lkr. tekent de nulmeridiaan op de globe) OLG: We hebben daarjuist de wereld verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk halfrond. - Als we de wereld nu in de lengte verdelen. Hoe zouden we deze stukken dan noemen? Lkr. duidt een leerling aan om op het bord het westelijk halfrond aan te komen duiden en een leerling voor het oostelijk halfrond. - Hoe noemen we het halfrond aan de linkerkant van de nulmeridiaan? lkr. prikt vlaggetje westelijk halfrond in de bol. - Hoe noemen we het halfrond aan de rechterkant van de meridiaan? lkr. prikt vlaggetje oostelijk halfrond in de bol. Lkr. laat een lln. naar voor komen om een lijn te tekenen van de noordpool naar de zuidpool door punt B. (als de lln. het niet direct juist heeft dan stuurt de lkr. de lln. bij.) PowerPoint Piepschuim bol Werkboek vlaggetjes vlaggetjes 1.2. Lengteligging Nulmeridiaan: Staat haaks op de evenaar Loopt van pool tot pool Denkbeeldige lijn Geografische willekeur Verdeeld de aarde in 360 ( 2X 180 ) lkr. zegt da we daarjuist de aarde in de breedte hebben verdeelt en dat we daar de afstand van punt A tot aan de evenaar de breedteligging noemen. - Nu hebben we de aarde in de lengte verdeelt. Hoe zouden we dan de afstand van punt B naar de nulmeridiaan kunnen noemen? Lkr. duidt een leerling aan om het laatste puntje voor te lezen en in te vullen, en vraagt:

6 - Plaatsen die dan in het westelijk halfrond liggen hebben deze dan ook een oosterlengte? - Hoe noemen we dit dan wel? - Waarom noemen we dit nu oosterlengte en westerlengte en daarjuist noorderbreedte en zuiderbreedte? Jullie zien hier allemaal getalletjes aan de bovenkant en de onderkant van de globe staan. Deze zijn ook uitgedrukt in graden. Als we de geodriehoek door het midden van de aardbol zouden steken zodat de gradenboog van de driehoek overeenkomt met de evenaar en de nullijn op de driehoek overeenkomt met de nulmeridiaan dan kun je de graden ook op de geodriehoek aflezen. Zowel het oostelijk halfrond als het westelijk halfrond wordt verdeeld in 180. Dus je hebt 180 oosterlengte en 180 westerlengte. geziene begrippen op een wereldbol aanduiden (C3) werelddelen en de oceanen situeren op een kaart Lesfase 5: Synthese Lesfase 5 Gradennet op de kaart Lkr. laat leerling naar voor komen. Op hoeveel graden ligt de nulmeridiaan? Op hoeveel graden ligt de datumlijn? Synthese-klassikaal Lkr. maakt de syntheseoefening samen met de lln. op de PowerPoint. Klassikaal We hebben nu het gradennet bekeken op de wereldbol. Maar nu gaan we het gradennet eens bekijken op de wereldkaart. AK AK PowerPoint Werkblad AK AK PowerPoint werkblad 1.3. Synthese 1) Noordpool 2) Zuidpool 3) Evenaar 4) Nulmeridiaan 5) Noordelijk halfrond: plaatsen met noorderbreedte 6) Zuidelijk halfrond: plaatsen met zuiderbreedte 7) Breedtecirkels 8) Breedteligging 9) Oostelijk halfrond: plaatsen met oosterlengte 10) Westelijk halfrond: plaatsen met westerlengte 11) Meridianen 12) lengteligging 2. Plaatsen situeren in het gradennet op de wereldkaart.

7 (C3) leerstof van de les in kolommen onderbrengen (C4) We gaan eerst de belangrijkste lijnen situeren op de kaart. Lkr. laat een ll naar voor komen en laat de evenaar aanduiden op zowel de globe als op de kaart. Op hoeveel graden lag de evenaar op de globe? Op hoeveel graden zal de evenaar dan liggen op de kaart? Lkr. laat een ll. naar voor komen en laat de nulmeridiaan aanduiden op zowel de globe als op de kaart. Op hoeveel graden lag de nulmeridiaan op de globe? Op hoeveel graden zal de nulmeridiaan dan liggen op de kaart? Duo-werk Lkr. geeft de opdracht om pagina 20 per 2 in te vullen aan de hand van atlaskaart Lkr. verbeterd de oefening klassikaal met de lln. Lkr. duidt een lln. aan om het besluit voor te lezen. Zelfstandig werk wereldkaart Lkr. geeft de opdracht de oefening p. 21 zelfstandig in te vullen aan de hand van hun atlas. Lkr. verbeterd de oefening klassikaal met de lln. Klassikaal Lkr. maakt samen met de lln. op p.22. Opmerkingen i.v.m. bijlagen: Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek. Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit). Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

8 BORDSCHEMA