LESONTWERP Bachelor Secundair Onderwijs

Transcriptie

1 LESONTWERP Bachelor Secundair Onderwijs Naam: Sara Michels UC!Leuven*Limburg! Lerarenopleiding! Vestiging!Heverlee! Hertogstraat!178,!3001!Heverlee! Tel.!+32!16!37!56!00! Vakkencombinatie: Wiskunde - Aardrijkskunde Stagebegeleider DLO: Mevr. Verstappen School: Heilig-Hartcollege Heist-op-den-Berg Onderwijsvorm: ASO Richting: Wetenschappen Klas: 4WTa Lokaal: K1.91 Aantal leerlingen: 25 Les gegeven door: Sara Michels Vak: Aardrijkskunde Onderwerp: De VS, nog steeds een wereldmacht: Manufacturing Belt Vakmentor: Mr. Joris Torfs Datum/Data: maandag 24 april 2017 Lesuur/-uren: 2 de lesuur (9u15 10u05) BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks De les situeert zich binnen het thema Verschillen tussen industriële regio s. De vorige les ging over de redenen waarom de economie in de USA zo groot is kunnen worden. Hierbij werden de grondstoffen in de USA besproken en werd er kort gesproken over (Europese) immigranten. De volgende les zal gaan over de situering, het ontstaan en de groei van de Sunbelt. Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) -! De leerlingen kunnen de atlas gebruiken en kunnen thematische kaarten terugvinden. -! De leerlingen kunnen informatie van kaarten (uit de atlas) toepassen in opdrachten. Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit / Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, Het is een goed samenhangende, enigszins rumoerige klasgroep. DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak? De les start met een korte herhaling van de vorige les (voor de paasvakantie). Dit is van belang omdat deze les hierop verder bouwt. Na een korte probleemstelling worden de leerlingen actief aan het werk gezet. Ze krijgen enkele spelfiches voor het simulatiespel AFOSU en een bijhorende uitleg van de leerkracht. De leerlingen ontdekken d.m.v. het spel de veranderende vestigingsfactoren doorheen de verschillende periodes. A.d.h.v. het spel komen ze ook meer te weten over de productie van staal. De leerkracht wil met dit spel de leerlingen motiveren voor de rest van de les en ervoor zorgen dat de leerstof niet te saai lijkt voor de leerlingen. De verschillende uitkomsten van het spel worden hierna klassikaal besproken zodat leerlingen elkaars oplossingen kunnen aanhoren en hierop kunnen inspelen. Na deze bespreking kan er naadloos overgegaan worden naar de leerstof van deze les. De situering van de Manufacturing Belt gebeurt meteen nadat de leerkracht bekend maakte dat het simuleringspel werkelijkheid is. De leerkracht duidt de steden, 5 Grote Meren, Appalachen en Atlantische Oceaan zelf aan op de wandkaart. De leerlingen moeten dus zelf niet op zoek naar de namen in hun atlas, dit om ervoor te zorgen dat dit deel van de lesfase niet nadelig zal zijn voor het tempo van de les. Hierna worden de kenmerken en geschiedenis van de Manufacturing Belt besproken a.d.h.v. een onderwijsleergesprek dat ondersteund wordt door afbeeldingen en kaarten. Enkele kenmerken waren al aanwezig in het spel en moeten dus niet herhaald worden. De andere kenmerken en de geschiedenis zullen de leerlingen voornamelijk zelf ontdekken door de vragen van de leerkracht. Na het onderwijsleergesprek wordt de lestekst klassikaal aangevuld. De leerkracht vraagt hierbij aan de leerlingen welke woorden ingevuld moeten worden.! 1!

2 Op die manier denken de leerlingen nog eens na over de leerstof die ze zojuist voorgeschoteld kregen. Tenslotte wordt kort de aanwezigheid van megalopolissen in de USA besproken. De leerlingen leren in een onderwijsleergesprek wat dit is. Er wordt dieper ingegaan op 1 megalopolis, de Boswash, hierbij wordt kort de functie van enkele steden besproken a.d.h.v. een onderwijsleergesprek. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) Uit: D/2012/7841/002 ( De leerlingen kunnen ET1 op kaarten aanduiden en benoemen: continenten en oceanen de belangrijkste reliëfeenheden en rivieren de belangrijkste staten natuurlijke en menselijke aardrijkskundige entiteiten ET4 de eigenheid van regio's beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken. ET6 aan de hand van regionale voorbeelden redenen opnoemen die de lokalisatie, de spreiding en de eventuele wijzigingen verklaren van: landbouwactiviteiten industriële activiteiten tertiaire activiteiten ET11 op een eenvoudige manier de impact verklaren van: politieke invloedsfactoren op kenmerken van aardrijkskundige entiteiten de technologische evolutie op de kenmerken van de aardrijkskundige entiteiten Situering in het leerplan: Uit: VVKSO-Brussel, leerplan aardrijkskunde tweede graad, tweede leerjaar, september 2012, Brussel, D/2012/7841/ Verschillen tussen industriële regio s 1 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen de kenmerken van een industrieregio beschrijven. 2.1 De kenmerken van een industrieregio in de USA beschrijven. 2.3 Het bestaan van stromen van goederen of personen illustreren in de industrieregio. 2.4 Redenen opnoemen die de lokalisatie en de verschuivingen van de industrie in de USA verklaren. ALGEMEEN LESDOEL Leerlingen kunnen door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen het ontstaan, de lokalisatiekenmerken en verschuivingen van de industrieregio Manufacturing Belt in de USA beschrijven. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Smartschool BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) -! Torfs, J., Aardrijkskunde vierde jaar secundair onderwijs,, Heilig-Hartscholen, Heist-op-den-Berg, 2016, p ! Vanderhallen, D. & Mathijs, I., Deel 2: Simulatiespel AFOSU: Evolutie van de vestigingsfactoren voor basisijzerindustrie., Vliebergh-Senciecentrum Aardrijkskunde, Leuven, ! Neyt, R., Tibau, G., Van Broeck, C., Van Cleemput, A. & Verstappen, H. (2010). Geogenie 4 Leerwerkboek. Antwerpen: Uitgeverij De Boeck -! De Maeyer, P., Tibau G., Daenekint, D., et al. (2015). De Boeck Atlas. Antwerpen: Uitgeverij De Boeck -! Van Hecke, E., Vanderhalle, D. & Callemeyn, J. (2012). Plantyn Algemene Wereldatlas, Mechelen: Uitgeverij Plantyn LEERMIDDELEN & MEDIA -! Cursus -! Atlas (De Boeck) -! Spelfiches AFOSU -! Beamer + projectiescherm + PPT -! Bord + krijt! 2!

3 Leerdoelen Lesfasen & timing Instapfase 5min Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Lkr wacht aan de deur en verwelkomt de lln. Lkr vraagt aan de lln om een naamkaartje te maken. Lkr stelt zichzelf kort voor. Thema 3: Verschillen tussen industriële regio s 2. De VS, nog steeds een wereldmacht OLG (Herhaling): In de lessen voor de paasvakantie zagen jullie dat de VS, samengesteld uit 50 verschillende staten, een economische grootmacht is. Dit hebben ze te danken aan het feit dat ze bijvoorbeeld eenzelfde munt en taal hebben in alle verschillende staten. Maar de VS beschikt ook over veel grondstoffen die men kan gebruiken in de industrie. Welke 3 fasen waren er ook alweer in dat hele proces? PROBLEEMSTELLING: In deze les zullen we door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen het ontstaan, de lokalisatiekenmerken en verschuivingen van een industrieregio in de USA beschrijven. Simulatiespel AFOSU Voor het volgende onderwerp in dit thema gaan we de les starten met een simulatiespel. Lkr geeft uitleg over de werking van het simulatiespel. Lkr deelt spelletjesfiches uit. Lkr loopt rond doorheen de klas waarin lln simulatiespel uitvoeren en helpt bij eventuele onduidelijkheden. probleemstelling simulatiespel AFOSU Werking simulatiespel AFOSU (zie bijlage): In dit spel krijgen jullie in groep allemaal de rol van managers van een groot staalbedrijf. Je managementteam heeft van de aandeelhouders, de eigenaars de opdracht gekregen om een nieuw staalbedrijf op te richten. Daarvoor moet jullie team de meest gunstige vestigingsplaats zoeken in de fictieve regio Noigeren in het land Afosu. Je moet als groep telkens een plaats zoeken voor drie periodes: 1820, 1900, Het team moet voor iedere periode de situatie grondig bespreken. Daarbij houd je rekening met de aardrijkskundige situatie, de historische achtergrond en de technologische mogelijkheden van die tijd. Deze informatie kan je telkens vinden in de informatietekstjes. Voer je discussies rustig, de andere groepjes kunnen anders meeluisteren. Als team kan je altijd beroep doen op een onafhankelijke raadgever, de leerkracht. Je leest dus eerst het bijhorende informatietekstje om zo te kunnen bepalen wat de vestigingsfactoren zijn. Daarna ga je per plaats na wat de (on)gunstige elementen zijn. De plaats met de meeste gunstige elementen is dan uiteraard de beste vestigingsplaats.! 3!

4 Lln kunnen de vestigingsfactoren van industrie in de USA in verschillende tijdsperiodes bepalen a.d.h.v. kaarten en teksten. Lesfase 1: 25min OLG (simulatiespel AFOSU): Wat waren de belangrijkste vestigingsfactoren in deze periode? Welke plaats/letter heb je gekozen als beste vestigingsplaats? Waarom? (Wat waren de gunstige en ongunstige factoren?) (Lkr vraagt dit bij de 3 periodes) Lkr overloopt dit m.b.v. de PPT. Simulatiespel AFOSU: spelletjesfiches (p.1-4) Simulatiespel AFOSU (3 dia s) Simulatiespel AFOSU 1820! Belangrijkste vestigingsfactor: aanwezigheid van steenkool A aanwezig (= duur transport) B aanwezig (= duur transport) C Gunstige factoren: steenkool Ongunstige factoren: / D aanwezig (= duur transport) E aanwezig (= duur transport) 1900! Belangrijkste vestigingsfactoren: -! ontmoetingsplaats van steenkool en ijzererts op de transportroute -! aanwezigheid metaalverwerkend bedrijf A Gunstige factoren: metaalverwerkend bedrijf Ongunstige factoren: geen ijzererts + geen steenkool B Gunstige factoren: ijzererts C Gunstige factoren: steenkool + metaalverwerkend bedrijf Ongunstige factoren: ijzererts weldra! 4!

5 uitgeput D Gunstige factoren: ontmoetingsplaats steenkool-ijzererts op de transportroute + metaalverwerkend bedrijf Ongunstige factoren: geen ijzererts E Gunstige factoren: ontmoetingsplaats steenkool-ijzererts op de transportroute + metaalverwerkend bedrijf Ongunstige factoren: geen ijzererts 1960! Belangrijkste vestigingsfactoren: -! Nabijheid zeehaven -! Aanwezigheid metaalverwerkend bedrijf A Gunstige factoren: zeehaven = aanvoerweg goedkoop ijzererts + metaalverwerkende bedrijven Ongunstige factoren: / B Ongunstige factoren: geen zeehaven + geen metaalverwerkend bedrijf C Gunstige factoren: metaalverwerkend bedrijf Ongunstige factoren: geen zeehaven D Gunstige factoren: metaalverwerkend bedrijf + kanaal voor zeeschepen Ongunstige factoren: kanaal voor zeeschepen E Gunstige factoren: metaalverwerkend bedrijf + kanaal voor zeeschepen Ongunstige factoren: kanaal voor zeeschepen! 5!

6 Lln kunnen de Manufacturing Belt met de betekenisvolle steden, reliëfelementen, oceanen en meren situeren. Lln kunnen a.d.h.v. afbeeldingen, kaarten en teksten de belangrijkste kenmerken van de Manufacturing Belt in de USA geven. Lesfase 2: 15min OLG (Manufacturing Belt) Ik had jullie in het begin van de les gezegd dat er in dit spel fictieve plaatsen werden gebruikt maar dit is helemaal niet zo. Als we de woorden Noigeren en Afosa omdraaien dan bekomen we NE Region en USofA, wat dus staat voor North-East Region en United States of America. De verschillende letters stelden dus ook echte steden voor. De situatie die er beschreven stonden waren dus echt. Lkr duidt de steden, 5 Grote Meren, Bovenmeer, Appalachen en Atlantische Oceaan aan op de wandkaart en geeft de opdracht aan de lln om deze ook aan te duiden. Deze regio, waar nu ook nog heel wat industriële activiteiten plaatsvinden, noemen we de Manufacturing Belt. We gaan eens kijken hoe de situatie er nu gesteld is. Lkr deelt atlassen uit. (1 atlas per 2 lln) Op welke pagina vind je een kaart van de Manufacturing Belt? Wat voor soort industrie vinden we nu veel terug in de Manufacturing Belt? Waarom is het logisch dat dit soort industrie zich daar heeft gevestigd? In de jaren 70 en 80 werden er steeds meer auto s geproduceerd in lageloonlanden zoals Mexico. Welk gevolg zou dit hebben op de autoindustrie in de Manufacturing Belt? Door deze crisis en de maritimisatie vestigden veel bedrijven zich in havensteden aan de Atlantische Oceaan zoals Baltimore en Philadelphia. Er werd dus door de overheid geïnvesteerd in nieuwe economische activiteiten in bepaalde streken. Dit noemen we reconversiepolitiek. Wat kan je zeggen over het bevolkingsaantal in de Manufacturing Belt als je dit vergelijkt met de rest van de VS? Wat kan je zeggen over het bevolkingsaantal aan de oostkust in de Manufacturing Belt? Van spel naar werkelijkheid Simulatiespel AFOSU: spelletjesfiches (p.5) steden kaart Manufacturing Belt Atlas p.97: kaart A crisis kaart bevolkingsdichtheid Manufacturing Belt, een oude industriële regio A = Baltimore B = Duluth C = Pittsburgh D = Detroit E = Chicago De Manufacturing Belt: - Aaneengesloten regio in NO van de USA die tweemaal zo groot is als Frankrijk. - Verschillende belangrijke industriegebieden met grote variatie aan industrietakken. - Verwerkende industrie ( manufacturing ) een belangrijk aandeel. - Grootste deel van de metaalverwerking. Waarom daar metaalverwerkende industrie? -! Industriële revolutie in de 19 de eeuw: Belang van steenkool uit de Appalachen (oudste industriestad: Pittsburgh)! Steenkool = basis voor staalindustrie + Steenkool nodig om ijzererts te smelten.! IJzererts aan het Bovenmeer. (o.a Duluth)! Belangrijkste staalsteden bij de Grote Meren (= vierde kustlijn): Chicago, Detroit, Cleveland en Buffalo. -! Lange crisisperiode in staal- en autoindustrie + gedeeltelijke maritimisatie van staalindustrie naar havensteden van Atlantische Oceaan (Philadelphia en Baltimore) = herstel autosector door samenwerking op gebied van research en hightech.! 6!

7 Wat zou dus nog een andere reden kunnen zijn waarom bedrijven zich willen vestigen in de steden aan de kust? In 2008 was er opnieuw een gelijkaardige crisis in Detroit waar de 3 grootste automerken van de VS hun hoofdkwartier hebben. De crisis leverde dit soort beelden op. Lkr toont afbeeldingen crisis en geeft uitleg. Die crisis zorgde ervoor dat sindsdien de productie van metaalproducten en aanverwante producten daalde in de VS. Om die reden kreeg de Manufacturing Belt de bijnaam Rust Belt. automerken Detroit -! Productieaandeel van metaalverwante industrieproducten in USA blijft evenwel dalen. -! Manufacturing Belt recent: Reconversiepolitiek van de overheid = nieuwe technologieën, voornamelijk spitstechnologie moeten zorgen voor heropleving Lkr vult klassikaal de tekst p21 aan. Lkr leest de zinnen zelf voor en duidt om de beurt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. Cursus p21 Lln kunnen een megalopolis definiëren. Lln kunnen de 3 grootste megalopolissen in de USA situeren en benoemen. Lesfase 3: 5min Doceren + OLG (Megalopolis): We zagen daarnet al dat er in de Manufacturing Belt vooral aan de kust een hoge bevolkingsdichtheid is. Deze kuststrook strekt zich uit van Boston tot Washington DC. Lkr duidt dit aan op wandkaart. Er is ginder nog meer bijzonders aan de hand. Uit wat bestaat deze regio voornamelijk? Wat kan je zeggen over het aantal inwoners in deze steden? Deze regio is de grootst verstedelijkte ruimte van de wereld. Zo n grote verstedelijkte ruimte noemen we een megalopolis. Deze megalopolis kreeg de naam Boswash. Waarom kreeg deze megalopolis deze naam? Lkr toont afbeeldingen Boswash. kaart bevolkingsdichtheid Wandkaart Boswash Megalopolis Boswash = Atlantische kuststrook van Boston tot Washington DC = grootste verstedelijkte ruimte ter wereld -! Langs autosnelwegen gaan de voorsteden van de ene stad langzaam over in die van een andere. Welke miljoenenstad bevindt zich ook in deze megalopolis? New York is het kloppende hart van de economische wereld. Een andere stad is Washington DC. Waarvoor staat die DC eigenlijk? Welk beroemd gebouw staat hier? Wat voor soort centrum is Washington DC dan? Washington DC!! New York = centrum economische wereld! Washington DC = federale hoofdstad van de USA = politiek centrum! 7!

8 Lkr vult klassikaal de tekst bovenaan p22 aan. Lkr leest de zinnen zelf voor en duidt om de beurt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. Welke steden zouden de 2 uiterste steden zijn bij Chipitts/ Sansan? Lkr duidt dit aan op wandkaart. Cursus p22 Chipitts en Sansan Andere megalopolissen: -! Chipitts: Chicago/ Pittsburg Sansan (San Diego/ San Francisco)! 8!