LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF)

Transcriptie

1 LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF) Stationsstraat Diepenbeek tel fax Naam en voornaam student Onderwijsvorm, studierichting, graad, leerjaar, vak ASO, Humane wetenschappen 3.1, Gedragswetenschappen Lesgroep Stageplaats CVO Limlo (lesoefening DCO) Lector Anja Beckers Datum en uur Lesonderwerp Deviant gedrag: begripsomschrijving en invalshoeken. (agenda) Doelstellingen 1 Leerplandoelstelling(en): Leerplan Humane Wetenschappen derde graad ASO. VVKSO Brussel, september D/2009/7841/045 G5303 onder thema 'Zichzelf worden, zichzelf zijn: vanzelfsprekend?': De relatieve betekenis van het overtreden van normatieve regels voor de ontwikkeling van de persoonlijkheid en de identiteit bespreken. 2 Hoofddoel: de leerlingen kunnen het begrip deviant gedrag bespreken. 3 Lesdoelstellingen: 1. De leerlingen kunnen vier factoren beschrijven die bepalen wat deviant is (cultuur, tijdstip, sociale rol, aard van de regel). 2. De leerlingen kunnen vier invalshoeken om naar deviant gedrag te kijken herkennen en in eigen woorden uitleggen. 3. De leerlingen kunnen in eigen woorden omschrijven wat deviant gedrag is. 4. De leerlingen kunnen de aangeleerde begrippen toepassen op een actueel voorbeeld.

2 Beginsituatie Leerling: Kennis: De leerlingen beschikken over een zekere voorkennis uit de vorige twee schooljaren binnen Humane Wetenschappen. Volgende aspecten werden al binnen gedragswetenschappen behandeld: hoe een identiteit tot stand komt, welke factoren een invloed hebben op de ontwikkeling van de persoonlijkheid, waarden en normen, socialiseren, cultuurverschillen, conformiteit, Daarnaast worden ze in het dagelijkse leven en in de media geconfronteerd met verschillende vormen van deviant gedrag. Ze kunnen dus in zekere zin uit ervaring spreken en voorkennis op basis van deze ervaringen kan dus verwacht worden. Vaardigheden: Daar waar de leerlingen van de eerste en de tweede graad nog veel nood hebben aan sturing van de leerkracht, is het de bedoeling dat de leerlingen van de derde graad zelfstandig leren werken. Er wordt ook van hen verwacht dat ze zelfstandig notities kunnen nemen. Wel moet de leerkracht er nog soms op wijzen wat belangrijk is om te noteren en wat niet. Attitudes: De leerlingen hebben belangstelling voor een studie met sterke sociaal-culturele inslag. Ze hebben een groot interesseveld. Lessen uit de sociale psychologie vinden ze meestal interessant. Ze delen graag ervaringen met elkaar en werken graag actief mee. Metacognitie: Het concentratievermogen en de aandacht van de leerlingen in de derde graad zijn meestal goed. Er wordt wel zoveel mogelijk afgewisseld in werkvormen en media, zoals filmfragmenten, PowerPoint, cursus, zelfstandige opdrachten, Ook wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van visueel materiaal om de aandacht te behouden. De leerlingen worden ook regelmatig zelf aan het werk gezet. Aan de leerlingen wordt in de derde graad steeds meer gevraagd om een kritische houding aan te nemen t.o.v. de fenomenen en concepten die besproken worden. Waar in de tweede graad aanzetten gegeven werden tot synthesevaardigheid, wordt daar in de derde graad meer de nadruk op gelegd. De leerlingen moeten in staat zijn zelf, na observatie en analyse, een eigen synthese te maken en zelf een onderbouwd standpunt in te nemen. Groep: de klasgroep bestaat uit 11 meisjes. Alle leerlingen stroomden door uit de 2 de graad Humane Wetenschappen. Omgeving: deze les vindt plaats tegen het einde van het schooljaar. Geraadpleegde bronnen Bronnen op eigen niveau: - Lens, W., Van Avermaet, E., & Eelen, P. (1996). Inleiding tot de psychologie. Universitaire Pers Leuven. - Vandereycken, W., Hoogduin, C.A.L., & Emmelkamp, P.M.G. (2008). Handboek psychopathologie. Deel 1 basisbegrippen. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. - Cursus gedragswetenschappen 3: Identiteit. Thema 3: Zichzelf zijn, zo vanzelfsprekend? Hoofdstuk 1: Anders zijn dan anderen. (Werkgroep Humane Wetenschappen Uitgeverij De Boeck 2008) - Cursus gedragswetenschappen 3: Identiteit. Thema 3: Zichzelf zijn, zo vanzelfsprekend? Hoofdstuk 5: Deviant gedrag. (Werkgroep Humane Wetenschappen Uitgeverij De Boeck 2008) - (definitie afwijkend gedrag) - (casus hoogbegaafdheid)

3 - (casus advocaat met tatoeages) - (casus ontoerekingsvatbaarheid) Bronnen op niveau van leerling: - Werkbladen met opdrachten Media PowerPoint Bord Werkbladen Agenda PER LESFASE: vermelding lesdoelstelling UITSCHRIJVEN LESAANPAK: o.a. lesfasen, werkvormen, media, evaluatie TIJD Motivatiefase: insectenburger Werkvorm: projectie van foto, onderwijsleergesprek adhv foto Media: PowerPoint - Wat zie je op deze foto? - Hebben jullie al gehoord van insectenburgers? - Wat vinden jullie daarvan? Vinden jullie dat vies? - Zouden jullie er voor openstaan om zo n hamburger op te eten? - Waarom wel/waarom niet? De lkr geeft aan dat in onze Westerse cultuur de mensen het toch nog raar en soms vies vinden om insecten te eten, terwijl het in veel landen normaal is en in sommige landen zelfs een echte delicatesse is (bv. Thailand). De lkr geeft aan dat we deze les eens dieper gaan nadenken over hoe het komt dat wij bepaalde dingen abnormaal of afwijkend vinden en waar dat mee te maken heeft. Verduidelijking van begrippen (lkr toont dit op de PowerPoint). De lkr geeft aan dat de leerlingen de PowerPoint presentatie krijgen, maar dat ze er wel aan moeten denken om zelf extra notities te nemen. 5

4 1 Leerfase Informatieverwerving 1: lijst met normale/deviante gedragingen Werkvormen: individuele opdracht met klassikale nabespreking, onderwijsleergesprek, doceren Media: lijst met deviante gedragingen, PowerPoint De lkr deelt aan alle leerlingen een lijst uit, waarbij ze moeten aankruisen welk gedrag/fenomeen ze afwijkend vinden. Daarna laat ze de leerlingen dit vergelijken met de leerling naast hen en laat ze de overeenkomsten en verschillen noteren. Deze worden klassikaal besproken. De lkr vraagt: - Welke gedragingen hebben jullie aangeduid als afwijkend? Waarom? - Welke gedragingen vinden jullie normaal? Waarom? - Zijn er mensen die nog iets anders hebben aangeduid? - Denk je dat iedereen ter wereld op deze lijst hetzelfde zou aanduiden? Waarom wel/niet? Waar hangt dit van af? Cultuur Tijdstip Sociale rol/positie Aard van de regel Conclusie: het is moeilijk om te bepalen wat deviant gedrag is, omdat het afhangt van een aantal factoren. We hebben net ook besproken dat het heel sterk afhangt van onze waarden en normen, of we iets abnormaal vinden. Dus wanneer iets afwijkt van onze normen, vinden we dit vaak abnormaal. Er zijn echter ook andere invalshoeken om te bepalen of iets abnormaal is. Deze andere drie invalshoeken mogen jullie zelf proberen te zoeken aan de hand van casussen die ik jullie zo dadelijk ga geven. De invalshoek van afwijking van sociale normen staat er ook tussen, maar die hebben we dus al besproken Informatieverwerving 2: casussen Werkvormen: duo-opdracht met klassikale nabespreking Media: blad met casussen, PowerPoint Er zijn dus verschillende criteria of invalshoeken op basis waarvan mensen beslissen of iets normaal of niet normaal is. Bij deze opdracht gaan jullie uit elke casus proberen af te leiden vanuit welke invalshoek men bepaalt wat afwijkend of abnormaal is (op basis van welk criterium wordt dit beslist?). 18

5 Het afwijkende gedrag is in elke casus onderstreept. 1. Afwijking van gemiddelde: casus hoogbegaafdheid. 2. Afwijking van sociale normen: casus advocaat met tatoeages. 3. Ervaren van ongemak/angst/schuld: casus stotteren. 4. Juridische invalshoek: casus ontoerekeningsvatbaarheid. Informatieverwerking 1: toepassing op geziene voorbeelden Werkvormen: onderwijsleergesprek Media: foto + lijst De lkr vraagt na deze oefening: als we nu eens terugkijken naar het voorbeeld van de insectenburger, vanuit welke invalshoek hebben we dit vooral bekeken? (antwoord: nr. 2). Wie kan mij eens uit het lijstje een voorbeeld geven van afwijking van sociale normen? En van afwijking van het gemiddelde? Informatieverwerving 3: definitie deviant gedrag Werkvorm: onderwijsleergesprek Media: PowerPoint We hebben het tot nu toe de hele tijd gehad over afwijkend of deviant gedrag. Wie kan eens in één zin proberen te zeggen wat deviant gedrag juist betekent? Definitie: deviant gedrag = gedrag dat van de gevestigde maatschappelijke normen, regels, maatstaven of verwachtingen afwijkt. Lkr: er zijn verschillende definities over deviant gedrag, maar ik vind deze definitie de meest volledige, omdat de meeste vormen van deviant gedrag hieronder vallen. Deviantie is dus niet zomaar zich anders gedragen, het gaat over handelen dat in strijd is met de regels van een samenlevingsverband. Informatieverwerking 2: toepassing op actueel voorbeeld Werkvorm: duo-opdracht (of huiswerk indien het lesuur om is) met klassikale nabespreking Media: blad met opdracht De lkr laat de leerlingen de opdracht zelfstandig of per twee oplossen. Indien er nog tijd is, dan wordt deze opdracht nog klassikaal besproken. Zo niet, dan is dat voor de volgende les. 5 8

6 Slotfase Werkvorm: agenda invullen Media: PowerPoint agenda 2 De lkr overloopt de laatste slide en vult de agenda in. Ze geeft ook nog aan waar we het de volgende les over zullen hebben: specifiek voorbeeld van deviant gedrag, nl. psychiatrische stoornis.

7 PERSOONLIJKE REFLECTIE Voorbereidingsfase 1. Noteer kort waar je tijdens de voorbereiding speciale aandacht aan schonk en wat de belangrijkste bekommernis(sen) was (waren). Zijn dit zelf-, taak- of leerlingbekommernissen? 2. Noteer je aandachtspunten uit de vorige oefening en hoe je deze plant te remediëren. 3. Noteer voor iedere les tenminste één methodologische wenk uit het leerplan of vakdidactische advies waarmee je rekening houdt. Terugblikfase (cyclus Korthagen) DCP/DCO: Maak een reflectieverslag over je les. Voor meer uitleg hierover, zie hoofdstuk beginsituatie, gedeelte reflecteren. DCS: Reflecteer op je gegeven les vanuit de aangeleerde reflectiesystematiek 1. Terugblik 2. Bewustwording van essentiële aspecten 3. Alternatieven Ik heb er rekening mee gehouden dat ik de leerlingen van de derde graad moet stimuleren tot zelfstandigheid. Dit heb ik proberen te doen door ze zoveel mogelijk zelf notities te laten nemen, maar ook door hen vaak aan het werk te zetten en hen zelf de antwoorden te laten vinden.