LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Transcriptie

1 LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Nele Mertens Campus Heverlee Hertogstraat Heverlee Tel Vakkencombinatie: aardrijkskunde / biologie Stagebegeleider DLO: Mevrouw Ruth Wouters School: TSM Bovenbouw Onderwijsvorm: BSO Richting: Basis Mechanica Klas: 3BMB Lokaal: B114 Aantal leerlingen: 8lln Les gegeven door: Nele Mertens Vak: PAV Onderwerp: Veiligheid Vakmentor: Meneer Pieter De Graef Datum/Data: 04 november 07 november 2014 Lesuur/-uren: 5 lesuren BEGINSITUATIE - Vanaf deze lessen zal de bundel Veiligheid gegeven worden. Hiervoor werd de bundel Kennismaking met de afspraken binnen de school en PAV overlopen gezien en is men gestart met de bundel Media - In de praktijklessen kunnen een aantal van de veiligheidsborden reeds gezien zijn, anderen zullen nieuw zijn voor de leerlingen. - Bijna elke les van dit thema zal een ander aspect worden aangesneden of is er een herhalingsoefening met een andere werkvorm. De leerlingen hebben voldoende afwisseling nodig. Men moet wem opletten dat er binnen eenzelfde les niet te veel veranderingen zijn want dit kan tot chaos leiden. - Het is geen sterke klas die voldoende ondersteuning vraagt tijdens het aanbrengen van nieuwe leerstof en/of oefeningen. Voldoende rekening houden met differentiatie tijdens de voorbereiding is een must. Alle 8 de jongens van deze klas, zijn echt zwak in het verwerken van kennis en een aantal van hen kampen met leerstoornissen. - In de klas willen de leerlingen graag erbij horen. Er wordt één iemand als de leider gezien en de rest volgt meestal in zijn spoor. Het jammere is wel dat hij eigenlijk niet de sterkste, maar juist één van de zwakkere leerlingen uit deze klas is. Het deel van de klas dat erbij wil horen, zal dan ook eens een opmerking maken of een antwoord geven om goed over te komen bij de rest. Ook Fikri wil graag bij het clubje horen, maar hij laat zijn schoolwerk er niet zo onder leiden. Hij wil best mee werken in de lessen. - Dan heb je ook nog Glenn die er eigenlijk een beetje buiten staat. Hij is niet zo bezig met in het clubje te willen horen en is ook zeker bij de beste van deze klas. Hij houdt zich eerder op de achtergrond maar het wil daarom niet zeggen dat hij het antwoord niet weet. Meestal maakt hij de oefeningen op zichzelf zonder te antwoorden, zo wil hij niet overkomen als een strever tegen over de anderen. - Dit zijn de eerste lessen die ik zal geven in deze klas. De leerlingen zullen mij zeker willen testen, maar als ik duidelijk maak dat dezelfde regels als anders gelden, kan ik dit voorkomen. Ik moet rustig blijven maar mag zeker niet met mijn voeten laten spelen. Ik heb reeds een les in deze klas geobserveerd en weet al waar ik op moet letten en ook de leerlingen hebben mij al eens gezien. De allereerste dag van de stage zal ik hen ook een hele dag observeren in hun praktijklessen. DIDACTISCHE VERANTWOORDING - De lessen PAV zijn opgebouwd uit verschillende werkvormen. Op deze manier kan men de theorie herhalen zonder dat het saai wordt voor de leerlingen en zodat ze de theorie moeten toepassen in een andere context. De werkvormen die in deze lessenreeks gebruikt worden zijn: Groepswerk, brainstorm, presentatie, duowerk, OLG en individueel werken. De leerlingen worden zo ook op een nieuwe manier uitgedaagd en werken aan verschillende leerplandoelstellingen binnen eenzelfde les of thema. De leerlingen worden zoveel mogelijk aan het werk gezet in de verschillende werkvormen (activatieprincipe). Zo ontdekken ze vaak zelf nieuwe kennis of kunnen ze op hun eigen tempo de leerstof herhalen. - Zoals aangehaald is het herhalingsprincipe in deze klas zeer belangrijk. De leerlingen zijn niet sterk in het opnemen van pure kennis en hebben een aanknopingspunt nodig. Deze wordt geboden door het herhalen van de leerstof op verschillende manieren. Omdat er zoveel ruimte nodig is om leerstof te herhalen, wordt de hoeveelheid leerstof per thema beperkt. Wat de ze moeten kennen wordt achteraan in elke bundel vast gelegd. Ook naar afwisseling in eenzelfde les toe moet je niet te veel willen doen. Hou het simpel maar blijf de leerlingen wel motiveren. - Bij het maken van duotaken of individuele taken heb ik telkens een aantal differentiatie opdrachten toegevoegd. De leerlingen moeten geen extra taak maken, maar mogen met de gegeven oefening net iets verder gaan. Dit kan mij helpen bij de verbetering maar zorgt er ook voor dat iedereen op zijn eigen tempo kan werken. Leerlingen die snel werken, gaan zich niet vervelen en de leerlingen die meer tijd nodig hebben, krijgen deze ook. Zeker in de klassen van BSO moet je voorbereid zijn om te kunnen differentiëren tussen de leerlingen tijdens een lesfase. 1

2 EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: 2 kunnen luisteren in interactie met anderen; 3 zijn mondeling assertief: ze kunnen informatie inwinnen, samenvatten en meedelen; 4 kunnen schriftelijk informatie aanvragen en meedelen in herkenbare en concrete situaties; 5 kunnen hun eigen mening en gevoelens uiten; 6 hanteren gepaste taal en omgangsvormen; 7 kunnen hulpmiddelen gebruiken om taalvaardig te handelen en hun communicatie te verbeteren. kunnen onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete 17 situaties vinden, selecteren en gebruiken; kunnen bij groepsopdrachten onder begeleiding - overleggen en actief deelnemen, 22 - instructies uitvoeren, - reflecteren; 23 kunnen omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures; VVKSO, Leerplan Project Algemene Vakken Alle studierichtingen, September 2012, BRUSSEL D/2012/7841/014. Situering in het leerplan: Het leerplan PAV is opgebouwd rond algemene doelstellingen die in de verschillende thema s verwerkt moeten zitten. In deze lessenreeks komen volgende leerplandoelstelling aan bod: 1 Onder begeleiding en in concrete situaties relevante en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit: o gesproken teksten; o geschreven teksten; o beeldmateriaal; o ICT-bronnen; o tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten. 3 Onder begeleiding en in concrete situaties mondeling en schriftelijk informatie inwinnen en meedelen: o formele informatie; o informele informatie. 4 Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen gebruiken om de communicatie en het taalvaardig handelen te optimaliseren, zoals: o een verklarend woordenboek; o een spellingwijzer; o een schrijfkader of standaard tekststructuur; o een spreekkader of standaard tekststructuur; o software; o aangeboden ondersteunend visueel materiaal; o lay-out. 5 Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder begeleiding, volgende strategieën gebruiken: o gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal; o gebruik maken van de context; o het leesdoel bepalen; o onduidelijke passages opnieuw lezen; o de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; o de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden uit de context afleiden 12 Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang en van relatief korte duur in groep realiseren via volgende stappen: o het overleg; o de organisatie; o de uitvoering; o de reflectie; o de bijsturing. 14 Gepast ageren: o bewuste keuzes maken; o sociale en maatschappelijke leefregels, normen en gedrag respecteren; o formele en informele afspraken, regels en procedures volgen; o gepast taalgebruik hanteren; o hulp inroepen. 30 * Bereidheid en durf tonen om o te luisteren, te spreken, gesprekken te voeren en te schrijven; o het taalgebruik te verzorgen. 2

3 ALGEMEEN LESDOEL Dinsdag 04/11 2 e lesuur (1) Leerlingen kunnen associaties maken met het begrip veiligheid. 4 e lesuur (2) 5 e lesuur (3) 41 e lesuur (4) 5 e lesuur (5) 7 e lesuur (6) SCHOOLAGENDA Dinsdag 04/11 2 e lesuur (1) 4 e lesuur (2) 4 e lesuur (3) 41 e lesuur (4) 5 e lesuur (5) 7 e lesuur (6) BRONNEN Leerlingen kunnen een etiket van een gevaarlijk product analyseren en de verschillende delen benoemen. Leerlingen kunnen zelf het nut en de betekenis van pictogrammen omschrijven met behulp van voorbeelden. Leerlingen kennen de vier categorieën van signalisatieborden. Leerlingen kunnen in groep de betekenis van enkele signalisatieborden achterhalen. Leerlingen kunnen een groepswerk presenteren aan medeleerlingen in correct Nederlands en met een aangepaste houding. Leerlingen kunnen de betekenis van de meest frequente gebodsborden en waarschuwingsborden opschrijven en verklaren. Inleiding veiligheid Wat vind je op het etiket van een verpakking? Groepswerk veiligheidssignalisatie Groepswerk veiligheidssignalisatie Presentatie veiligheidssignalisatie Memorie veiligheid VVKSO, Basismechanica 2 e graad, September 2006, BRUSSEL D/2006/0279/068. DE GRAEF, P., e.a., 3BSO Veiligheid - Veilig is hier heilig, onuitg., schooljaar , 33 pagina s. LEERMIDDELEN & MEDIA Dinsdag 04/11 2 e lesuur (1) Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes Brainstorm papieren A3, kleurenkaartjes (3x rood, groen, blauw, zwart), plakband 4 e lesuur (2) - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes - Producten met etiket: Verf, lijm, ontstopper, javel, Mr Proper, White spirit 5 e lesuur (3) Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes (Extra scharen en lijm) 41 e lesuur (4) - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes - (Extra scharen en lijm) 5 e lesuur (5) Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes A3-papieren (4 en 1 extra) (Extra scharen, lijm en stiften) Borden en betekenissen per groepje 7 e lesuur (6) - Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes 3

4 Didactisch lesontwerp Leerdoelen (Leerlingen kunnen) In groep associaties maken met een gegeven begrip. Lesfasen & timing 2 e lesuur dinsdag 04/11 (1) Instapfase KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud - Leerlingen nemen agenda en schrijfgerief op de bank. Agenda voor PAV van de eerste dag wordt ingeschreven.! Klasagenda opvragen en invullen - Nieuwe bundel wordt uitgedeeld. Lln schrijven naam en klas op het voorblad. Bundel wordt in kaft voor de bundel media gestopt. Om eens te kijken wat jullie denken bij het nieuwe thema Veiligheid maken jullie een kleine taak. Inleiding: Opdracht 1 p.3 TAAK (lpd 12 en 30) - Lkr legt taak uit - Lln zetten zich in groepjes van 3 à 4 Elke lln krijgt andere kleur balpen Iedereen schrijft om te beurt een begrip of associatie op met het woord veiligheid - Brainstormen worden vooraan gehangen en lkr haalt meest voorkomende begrippen eruit. Worden op bord geschreven en lln schrijven over in hun werkboek Klaslijsten met foto s! Agenda op scherm 3keer A3 bladen voor brainstorm Eventueel gekleurde pennen Plakband 1. Inleiding 1.1 Brainstorm veiligheid (Invulling leerlingen) Uit concrete voorbeelden relevante informatie selecteren. 4 e lesuur donderdag 06/11 (2) 15 Vorige les hebben we gekeken wat het woord veiligheid wil zeggen. Voor het gebruik van bepaalde producten zijn ook veiligheidsregels nodig. Etiket van een verpakking: Opdracht 1 p.4 - Lln gaan per twee zitten en krijgen samen een verpakking - Ze schrijven in hun cursus wat er op het etiket staat geschreven - (DIFF: Leerlingen die klaar zijn, kunnen nog een ander product bespreken.) Producten: verf, lijm, ontstopper, javel, Mr Proper, white spirit 2. Etikettering van gevaarlijke producten 2.1 Wat op etiket van een verpakking Naam van het product, merk van het product, inhoud, gebruiksaanwijzing, gegevens fabrikant, risico s, pictogrammen, - Enkele voorbeelden worden besproken klassikaal en lkr schrijft algemene termen op bord. 4

5 In eigen woorden omschrijven wat een pictogram is. Het nut van pictogrammen uitleggen aan de hand van een voorbeeld. Lesfase 2: 25 5 e lesuur donderdag 06/11 (3) 15 OLG/Doceren Geg. etiket gevaarlijke producten p.5 Welk onderdeel van het etiket wordt aangeduid? Wat is dit van het product? Waarvoor staat Mr Proper van dit product? (Andere voorbeelden uit vorige oefening) Wat wordt er aangeduid met B? Wat is dit van het bedrijf waarvan het product is? - Lln leest voor wat de definitie is van deel C op het etiket. Lkr legt uit. - Lln leest voor wat de definitie is van deel D op het etiket. Lkr legt uit. - Lkr legt uit wat deel E is. Wat kan je afleiden uit de tekeningen die met F worden aangeduid? (Onderaan staat de betekenis) We gaan een bepaald deel van het etiket van vorige les nog eens van dichter bij bekijken. OLG/Doceren Gevaaraanduidingen deel A p.6 Freeze beeld op etiket in werkblaadjes en zet oplossingen erachter open. - Lln leest telkens vraag voor en geeft antwoord. Lukt dit niet wordt de vraag doorgespeeld naar een andere lln van de klas. 2. Stel je voor dat iemand uit een ander land, die geen Nederlands kan, dit product wil gebruiken. Kan deze persoon weten hoe die veilig moet omgaan met het product? - Lkr legt uit wat pictogrammen zijn. (Eventueel Producten: verf, lijm, ontstopper, javel, Mr Proper, white spirit) Afstandsbediening beamer A. Naam van het product B. Gegevens van de fabrikant C. R-zinnen = zinnen die de risico s van het gebruik van het product vermelden. Zo weet je wat er allemaal kan mislopen en kan je voorzorgsmaatregelen nemen. D. S-zinnen = zinnen om de risico s te beperken E. Enkele gegevens van het product F. Gevaaraanduidingen 2.2 Gevaaraanduidingen A) Pictgram Wat? 1. Gevaaraanduidingen met daarbij een korte zin of één woord 2. Zodat iedereen dit kan verstaan. Ook al spreek je een andere taal. 3. Pictogrammen 4. = een eenvoudige tekening die ons iets duidelijk probeert te maken Besproken pictogrammen bij hun juiste betekenis plaatsen. Moeilijke woorden uit een tekst halen en een verklaring voor opzoeken in een woordenboek of in de context. Lesfase 2: 25 Op het etiket staan twee pictogrammen maar er bestaan er natuurlijk nog meer. Betekenis pictogrammen: Opdracht deel B p.6-8 TAAK (lpd 5) - Lln lossen vraag 1 t.e.m. 4 zelfstandig op - Lkr kijkt rond en lln vragen zelf om na te laten nakijken voor ze het vast kleven DIFF: Lln die klaar zijn mogen de woorden opschrijven die ze niet begrepen in de oefening. - DIFF: Verbaal sterke lln mogen een woordenboek nemen en de woorden die ze niet begrepen opzoeken en verklaren. Wordt nadien klassikaal overlopen en dan mogen ze hun antwoord geven. Leerlingen: schaar en lijm Verklarende woordenboeken B) Betekenis pictogrammen (zie verbetersleutel) 5

6 In eigen woorden omschrijven wat een pictogram is. 10 Daarstraks hebben we gekeken wat pictogrammen zijn, en hebben we er al een paar bekeken. Vandaag gaan we er nog meer ontdekken. OLG Herhaling begrip pictogram Lkr toont etiket uit vorige les en een lln mag een pictogram aanduiden op het scherm. Kan iemand nog eens omschrijven wat pictogrammen zijn? Welke definitie hebben we daar aan gegeven? Waarom gebruikt men deze pictogrammen en schrijft men niet gewoon de betekenis erbij? Pictogram = een eenvoudige tekening die ons iets duidelijk probeert te maken Betekenis van signalisatieborden linken aan voorbeelden uit het dagelijks leven. In groep een taak tot een goed einde brengen door naar elkaar te luisteren en de opdracht te volgen. 4 e lesuur vrijdag 07/11 (4) 45 Veiligheid wordt met verschillende borden aangegeven. We kunnen deze in verschillende categorieën onderverdelen, maar welke zijn dit? Veiligheidssignalisatie: Opdracht deel 1 en 2 p.9 (De leerlingen hebben sommige borden reeds gezien in de praktijklessen.) - Lln knippen pictogrammen uit en leggen ze in de juiste kader. Lkr loopt rond en lln vragen zelf of het correct is voor ze de pictogrammen kleven. - Kort overlopen van de betekenis van de categorieën. Veiligheidssiganlisatie: Opdracht deel 3 p.9 TAAK (lpd 3 en 14) - Opdracht wordt uitgelegd en materialen worden klaar gelegd - Lln verdelen zich in 4 groepen en starten met de opdracht! Ze moeten zelf nog eens nalezen bij de opdracht welke stappen ze moeten overlopen en roepen hulp in wnr nodig. Leerlingen: schaar en lijm Borden in bijlage A3-papier Stiften Borden en betekenissen per groepje 3. Veiligheidssignalisatie WAARSCHUWINGSBORDEN = gele driehoek BEBODSBORDEN = blauwe cirkels REDDINGSBORDEN = groene en rode borden VERBODSBORDEN = witte cirkel met rode rand Verwerkte informatie meedelen met medeleerlingen tijdens een presentatie. 5 e lesuur vrijdag 07/11 (5) 5 40 Jullie hebben hard gewerkt aan jullie opdracht met de signalisatieborden. Nu is het moment daar om te vertellen aan de rest van de klas wat jullie te weten zijn gekomen. Voorbereiding presentatie veiligheidssignalisatie Lln nemen hun collage en maken afspraken in de groep. Presentatie veiligheidssiganlisatie: Opdacht deel 3 p.9 Groep komt naar voren en verklaren hun borden aan de rest van de klas. (10 min per groep ongeveer) Bord verklaren + voorbeeld uit het dagelijks leven geven Aanvullen cursus juiste borden p10-14 A3-papieren groepswerk leerlingen 3.1 Gebodsborden of verplichtingsborden PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN =PBM 3.2 Waarschuwingsborden 3.3 Reddingsborden en brandbestrijdingsmateriaal 3.4 verbodsborden (Oplossingen zie werkbundel) 6

7 De betekenis van de in de les besproken pictogrammen linken aan elkaar. 7 e lesuur vrijdag 07/11 (6) 5 40 Nu alle borden gekend zijn, kunnen jullie zelf aan de slag in een memoriespel. MEMORIE Inoefenen pictogrammen veiligheid p Lkr legt de bedoeling uit aan de hand van een ppt. - Lln spelen het spel. Wanneer ze klaar zijn, mogen ze van groepjes wisselen op aangeven van de lkr. Memoriekaartjes Ppt uitleg BORDSCHEMA Brainstorm (enz) Etiket A. Naam van het product B. Gegevens van de fabrikant C. R-zinnen D. S-zinnen E. Enkele gegevens van het product F. Gevaaraanduidingen PROJECTIE Gebodsborden - (Lege lijntjes mee aanvullen OF tonen op scherm Waarschuwingsborden - (Lege lijntjes mee aanvullen OF tonen op scherm PROJECTIE 7