Verkeersonderzoek Parallelweg Definitief Gemeente Woudrichem Grontmij Nederland B.V. Eindhoven, 29 april 2014
Verantwoording Titel : Verkeersonderzoek Parallelweg Subtitel : Projectnummer : 337558 Referentienummer : GM-0131701 Revisie : D1 Datum : 29 april 2014 Auteur(s) : ir. J.G. de Man E-mail adres : hans.deman@grontmij.nl Gecontroleerd door : ing. E.O. Mansvelder Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : ir. H. Otte Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. Zernikestraat 17 5612 HZ Eindhoven Postbus 1265 5602 BG Eindhoven T +31 88 811 55 10 F +31 40 244 37 97 www.grontmij.nl Pagina 2 van 16
Inhoudsopgave 1 2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.4 3 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.5 3.6 3.7 Inleiding... 4 Analyse... 5 Inleiding... 5 Verkeersgegevens... 5 Ongevalgegevens... 5 Telgegevens... 6 Wegcategorisering... 6 Weginrichting... 9 Advies en ontwerpvoorstel... 11 Visie en doelstelling... 11 Inrichtingskenmerken duurzaam veilig... 12 Voorstel inrichtingskenmerken wegvakken... 13 Middenweg... 13 Neer Andelse weg... 14 Parallelweg... 14 Voorstel maatregelen kruispunten... 14 Middenweg... 14 Neer Andelse weg... 15 Parallelweg... 15 Ontwerpvoorstel... 16 Globale kostenraming... 16 Aanbeveling... 16 Bijlage 1: Bijlage 2: Ontwerpvoorstellen Globale kostenraming Pagina 3 van 16
1 Inleiding De gemeente Woudrichem heeft verzocht een verkeersonderzoek uit te voeren naar: De veiligheid voor fietsers naar het nieuwe Intergemeentelijke Zwembad aan de Middenweg, specifiek op het wegvak van de Middenweg tussen het Zwembad en de Neer Andelse weg; De veiligheid van fietsers langs de Neer Andelse weg, specifiek het wegvak tussen Middenweg en rotonde N267; De veiligheid en de doorstroming op de Neer Andelse weg (vanaf komgrens Andel tot rotonde N267) en op de Parallelweg, specifiek tussen de Neer Andelse weg en de rotonde N322 bij Giessen; De veiligheid en doorstroming op het kruispunt van de Neer Andelse weg met de Parallelweg en de Neer Andelse weg met de Middenweg. In opdracht van de gemeente Woudrichem heeft Advies en ingenieursbureau Grontmij Nederland B.V. het verkeersonderzoek uitgevoerd. De resultaten van het onderzoek zijn opgenomen in deze rapportage. Onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied is aangegeven in bijgaande figuur. Figuur 1: Onderzoeksgebied (bron: Google Maps) Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat kort in op de bestaande situatie op basis van beschikbaar gestelde documentatie en veldwerk (analyse). De rapportage sluit af met hoofdstuk 3. Daarin worden de uitgangspunten van het advies benoemd (visie en doelstelling). Het advies zelf is uitgewerkt in de vorm van een ontwerpvoorstel, inclusief globale kostenraming van de afzonderlijke maatregelvoorstellen. Pagina 4 van 16
2 Analyse 2.1 Inleiding De mate van verkeersveiligheid komt als belangrijk aandachtspunt naar voren in de onderzoeksvragen. Verkeersveiligheid is gebaseerd op de drie pijlers: mens voertuig weg. De volgende vragen maken duidelijk waar het daarbij om draait: Mens Is er respect voor de verkeersregels? Voertuig Voldoet het voertuig aan de wettelijke eisen om aan het verkeer deel te nemen? Weg Voldoet de wegbeheerder aan de wettelijke taken wat betreft wegbeheer? Voldoet de weginrichting aan de inrichtingskenmerken conform duurzaam veilig met afstemming tussen de drie pijlers functie gebruik vorm? Indien het juiste gedrag wordt aangehouden, is er vaak geen reden voor de wegbeheerder om (kostbare infrastructurele) maatregelen te treffen. Maatregelen die nodig zijn om tegemoet te komen aan klachten over verkeersonveilige situaties. Die klachten kunnen ook het gevolg zijn van het feit dat de afstemming tussen de pijlers functie gebruik vorm van de weg niet klopt. Daarmee is dan geen sprake van een duurzaam veilige verkeerssituatie met goede afstemming tussen enerzijds bereikbaarheid en anderzijds verkeerveiligheid en leefbaarheid. Bij de component mens gaat het hoofdzakelijk om gedrag. Enkele voorbeeldvragen zijn: Zit er altijd een BOB achter het stuur? Houdt die alerte bestuurder zich aan de maximumsnelheid? Brandt de juiste verlichting op auto/fiets/trekker/etc.? Om inzicht te krijgen in de mate van het duurzaam veilig zijn van de wegen in het onderzoeksgebied, wordt het volgende in beeld gebracht: Verkeersgegevens (ongevallen en tellingen); Wegcategorisering; Bestaande weginrichting Middenweg, Neer Andelseweg en Parallelweg. 2.2 Verkeersgegevens 2.2.1 Ongevalgegevens Uit de registratie van de politie zijn de volgende ongevalgegevens beschikbaar. Tabel 1: Ongevalgegevens periode 2010-2014 (bron: gemeente Woudrichem) 2010 2011 2012 2013 2014* Totaal Parallelweg 4 3 1 1 3 12 Parallelweg/Neer Andelseweg 0 0 1 0 2 3 * periode januari tot en met maart 2014 Pagina 5 van 16
Analyse De ongevallen op het wegvak van de Parallelweg betreffen hoofdzakelijk eenzijdige ongevallen tegen een boom of in de sloot. Een combinatie van hoge snelheid en onoplettendheid is in dat type van ongevallen vaak de hoofdoorzaak. Opvallend is het aantal van drie ongevallen in de eerste drie maanden van 2014. Op het kruispunt Parallelweg met Neer Andelse weg is in 2010 de voorrangsregeling komen te vervallen toen het gebied als 60 km/h zone werd ingericht. In de periode van 2005-2009 zijn vijf ongevallen geregistreerd op het voorrangskruispunt. In de afgelopen vier jaren zonder voorrangsregeling (bestuurders van rechts hebben voorrang), is één ongeval geregistreerd. In de eerste drie maanden van 2014 zijn twee ongevallen geregistreerd. De vraag is of hier sprake is van incidenten in de eerste drie maanden van 2014 of dat de verkeerssituatie structureel onveiliger is geworden en wat daarvan de oorzaak zou kunnen zijn. De vormgeving van het wegvak en het kruispunt is in de afgelopen jaren niet gewijzigd. Misschien ligt de oorzaak in een verandering van het weggedrag en/of het gebruik (meer verkeer of ander type verkeer, bijvoorbeeld bouwverkeer van het zwembad). Zonder verdere onderzoeksgegevens is hier geen nadere uitspraak over te doen. 2.2.2 Telgegevens Op basis van verkeerstellingen ontstaat een beeld van de hoeveelheid verkeer in het onderzoeksgebied en de gereden snelheid van het verkeer. De gemeente Woudrichem heeft in de afgelopen 5 jaren op meerdere tijdstippen verkeerstellingen uitgevoerd (de exacte telpunten zijn bij Grontmij onbekend). In onderstaande tabel is het gemiddelde van die tellingen weergegeven, volgens opgave van de gemeente Woudrichem. Tabel 2: Verkeersintensiteiten en maatgevende gemiddelde snelheid (bron: gemeente Woudrichem) Locatie Verkeersintensiteit (in mvt/etmaal) 85-percentielsnelheid (V85)* (in km/h) Parallelweg 5.500 90 Neer Andelseweg 4.000 75 Middenweg 2.500 80 * V85 is de snelheid die door 85% van de automobilisten niet wordt overschreden en door 15% wel wordt overschreden De maximumsnelheid in het onderzoeksgebied bedraagt 60 km/h. Uit de tellingen volgt dat deze maximumsnelheid niet wordt gerespecteerd. Op de Parallelweg, met een vrijliggend fietspad, is de gemeten V85 van het verkeer 90 km/h. Op de Middenweg, met gemengd verkeer en fietsers op de rijbaan, is de gemeten V85 van het verkeer 80 km/h. En ook op de Neer Andelse weg is de gemeten V85 van het verkeer met 75 km/h hoger dan de toegestane maximumsnelheid van 60 km/h. De V85-waarde weerspiegelt de snelheid die een ruime meerderheid van automobilisten als redelijk en veilig beschouwt in ideale omstandigheden. De weginrichting is van invloed op het rijden van deze snelheden. Het bereiken van een lagere V85-waarde, ter hoogte van de maximumsnelheid, vraagt in principe om een aanpassing van de weginrichting. Op basis van een beoordeling van de weginrichting conform duurzaam veilig, wordt duidelijk in hoeverre hier sprake is van een noodzaak tot aanpassing van de weginrichting en/of meer aandacht voor weggedrag in de vorm van campagnes op het vlak van voorlichting/educatie en ook van handhaving. 2.3 Wegcategorisering De wegcategorisering van de gemeente Woudrichem komt uit het in 2011 vastgestelde GVVP Land van Heusden en Altena. Een uitsnede van de kaart van de wegcategorisering is opgenomen in navolgende figuur. Er worden drie typen van wegen onderscheiden: Provinciale weg; Gebiedsontsluitingsweg; Erftoegangsweg. Pagina 6 van 16
Analyse Giessen Andel Veen Figuur 2: Uitsnede Nieuwe wegcategorisering Land van Heusden en Altena (2011) Op basis van het motto het juiste verkeer op de juiste plek is de wegcategorisering tot stand gekomen. Voor het onderzoeksgebied betekent dat het direct aansluiten van de kern Andel op de provinciale weg N267. De Neer Andelse weg is in die redenatie een gebiedsontsluitingsweg. De overige wegen in het onderzoeksgebied zijn erftoegangswegen. Er is daarbij geen gebruik gemaakt van het vaak gehanteerde onderscheid in enerzijds erftoegangswegen met een zekere verkeersfunctie (type I) en anderzijds erftoegangswegen met hoofdzakelijk een verblijfsfunctie en ontsluiting van aangelegen percelen (type II). Update wegcategorisering Gezien het beschikbare netwerk van wegen en de herkomsten en bestemmingen van verkeer in dit deel van het Land van Heusden en Altena komt de wegcategorisering in theorie logisch, maar in de praktijk ook vreemd over. Dat heeft te maken met de bereikbaarheid van de kern Woudrichem over de weg. De gewenste route loopt via de (provinciale) hoofdwegen, maar de werkelijke route loopt over de Parallelweg, deels door Giessen. De reden daarvoor is dat dit sinds oudsher veruit de kortste en snelste route is. De (sluip)route via de Neer Andelse weg en Parallelweg in plaats van via de Provincialeweg oost (N267) en N322, is tussen beide rotondes volgens Google Maps circa 1 tot 2 minuten sneller en scheelt circa 1 km omrijden. In combinatie met de huidige situatie, waarbij het onderzoeksgebied buiten de bebouwde kom in zijn geheel onderdeel is van een 60 km/h zone, ligt een update van de wegcategorisering voor de hand: Parallelweg: erftoegangsweg type I (60 km/h met vrijliggend fietspad); Neer Andelse weg: erftoegangsweg type I (60 km/h met vrijliggend fietspad); Middenweg: erftoegangsweg type II (60 km/h zonder vrijliggend fietspad). Verkeersintensiteit aandachtspunt Gebiedsontsluitingswegen hebben in duurzaam veilig een inhaalverbod en daarmee gescheiden rijrichtingen door middel van een doorgetrokken asmarkering. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat bij een verkeersintensiteit hoger dan circa 4.500 mvt/etmaal Pagina 7 van 16
Analyse de kans op ongevallen bij inhaalbewegingen toeneemt, vanwege de grotere kans op een tegenligger. Langzaam gemotoriseerd verkeer hoort dan ook in principe niet thuis op de gebiedsontsluitingswegen en moet op een parallelle route of parallelweg rijden. De wegen in het onderzoeksgebied gelden als (parallelle) route voor landbouwverkeer. Een veilige hoeveelheid verkeer op die wegen bedraagt circa 4.500 mvt/etmaal, zodat gemotoriseerd verkeer relatief veilig landbouwvoertuigen kan inhalen. Op de Parallelweg en de Neer Andelse weg is de verkeersintensiteit hoger dan 4.500 mvt/etmaal. Dit komt de verkeersveiligheid niet ten goede en de verkeersintensiteit is daarmee een belangrijk aandachtspunt. Toekomstige ontwikkelingen De volgende toekomstige ontwikkelingen zijn van invloed op de verkeersintensiteit en samenstelling van het verkeer op de wegen in het onderzoeksgebied: Bedrijventerrein Rietdijk; Nieuw Intergemeentelijk Zwembad; Orchideeënkwekerij; Veensesteeg. De Parallelweg ontsluit het bedrijventerrein De Rietdijk. Dit bedrijventerrein wordt aan de oostzijde uitgebreid. Dit is het zogenaamde Subregionaal bedrijventerrein. In de toekomst kent het bedrijventerrein één aansluiting op de N267 aan de zuidzijde (bestaand voorrangskruispunt) en aan de noordzijde drie aansluitingen op de Parallelweg (gelijkwaardige kruispunten). De kans op een toename van de verkeersintensiteit op de Parallelweg is daarmee aanwezig. Aan de Middenweg wordt medio 2014 het Intergemeentelijk Zwembad geopend. Deze voorziening heeft een verkeersaantrekkende werking. De kans op een toename van de verkeersintensiteit op de Middenweg, Neer Andelse weg en de Parallelweg is daarmee aanwezig. Belangrijk aandachtspunt is de verwachte toename van langzaam verkeer naar het Nieuwe Zwembad. Zowel voetgangers als fietsers. Voor gemotoriseerd verkeer komt er een ontsluiting van het parkeerterrein aan de zuidzijde op de Middenweg (inrit ongeveer tegenover de orchideeënkwekerij). Voor voetgangers wordt voorzien in een voetpad via de sportvelden, langs de oostzijde door het Andelse bos. Voor fietsers geldt vanaf het begin van de ontwikkeling dezelfde route als voor het autoverkeer. De keuze voor menging of scheiding van auto en fietsverkeer en wat veiliger is, wordt bepaald op basis van het criterium verkeersintensiteit. Bij minder dan 2.500 mvt/etmaal en een snelheid van 60 km/h is een vrijliggend fietspad niet veiliger dan gemengd verkeer en fietsers op de rijbaan. De orchideeënkwekerij aan de Middenweg tegenover het Nieuwe Intergemeentelijke Zwembad gaat uitbreiden. Het gehanteerde proces van opkweken van orchideeën leidt per saldo niet tot een toename van de verkeersgeneratie. De tijden dat het verkeer van/naar de kwekerij zal rijden, zijn naar verwachting andere tijden dan van het verkeer van/naar het zwembad. Het potentieel conflict tussen fietsers en vrachtverkeer is daarmee gering. Het bedrijventerrein Veensesteeg in buurgemeente Aalburg breidt uit met 10 ha subregionaal bedrijventerrein. Er komt een tweede aansluiting op de N267, zodat het bedrijventerrein zowel aan de oostzijde als ook aan de westzijde ontsloten is op de hoofdwegenstructuur. De Veensesteeg (in het verlengde van de Middenweg), krijgt vanaf de komgrens van Veen tot de gemeentegrens met Woudrichem rode fietsstroken en wordt tevens voorzien van busvriendelijke drempels. Als gevolg van de extra aansluiting op de N267, in combinatie met de drempels op de Veensesteeg, is het de verwachting dat de hoeveelheid verkeer op de Middenweg/Veensesteeg op gemeentegrond van Woudrichem van/naar het bedrijventerrein Veensesteeg zal afnemen. De verwachte verkeersintensiteit bedraagt minder dan 2.500 mvt/etmaal. Pagina 8 van 16
Analyse De conclusie is dat de verkeersintensiteit op de Parallelweg en Neer Andelse weg door autonome ontwikkelingen zal toenemen en dat op de Middenweg sprake zal zijn van lichte afname van de verkeersintensiteit (tot onder de 2.500 mvt/etmaal). 2.4 Weginrichting De verkeerssituatie is als in bijgaande tabel. De informatie komt uit veldwerk en de GBKN. Tabel 3: Toelichting op huidige verkeerssituatie Parallelweg Neer Andelse weg Middenweg Wegbreedte 6,00 6,25 meter 6,00 meter circa 5,00 meter Markering 1-3 kantmarkering, deels rammelstrook (west) 1-3 kantmarkering 1-1 kantmarkering Berm Lichte bermschade Lichte bermschade Matige bermschade Obstakelvrije zone Bomenrij op korte afstand Bomenrij op korte afstand Geen bomen, wel sloot op korte afstand Onderhoudstaat asfalt Goed Goed Voldoende Fietsvoorziening Vrijliggend tweerichtingen Vrijliggend tweerichtingen Opvallend Veldwerk foto s (april 2014) Gasleiding in berm Breedte varieert en deels ontbrekend Ontbrekend - Gasleiding in berm Breedte varieert Bij de kruispunten valt het volgende op: Uitzicht: redelijk/goed bij kruispunt Parallelweg/Neer Andelse weg; matig/redelijk bij kruispunt Middenweg/Neer Andelse weg (bomen); slecht/matig bij kruispunten Parallelweg/bedrijventerrein Rietdijk (bomen/struiken). Alle kruispunten zijn voorzien van openbare verlichting; Alle kruispunten zijn voorzien van taludmarkering in het platte vlak (zonder drempel), waardoor alleen sprake is van een attentieverhogende werking en niet van snelheidsremming. De markering bij het kruispunt Neer Andelse weg/middenweg wijkt af van de standaard; Mast bewegwijzering op de Neer Andelse weg staat enkel op het kruispunt met de Parallelweg, waar het ook voor de Middenweg richting aangeeft; Fietsers moeten voorrang verlenen bij het oversteken van de Neer Andelse weg; Fietsers op het fietspad langs de Parallelweg moeten voorrang verlenen aan verkeer van rechts komende vanaf het bedrijventerrein Rietdijk; Bochtstralen met verschillende maatvoering en gebruik van schampblokken/varkensruggen. Tabel 4: Foto s kruispunten veldwerk april 2014 Parallelweg/ Industrieweg Veldwerk foto s (april 2014) Parallelweg/ Neer Andelse weg Middenweg/ Neer Andelse weg Pagina 9 van 16
Analyse Vervuilde grond en wegfundering Verder is van belang het feit dat bij het kruispunt Parallelweg/Neer Andelse weg sprake is van een locatie met vervuilde grond. Het afvoeren van vervuilde grond kan kostenverhogend werken bij een eventuele reconstructie van het kruispunt. Ten aanzien van beperking van de kosten, dient bij een reconstructie van het kruispunt zoveel mogelijk gebruik te worden gemaakt van de bestaande ligging van de weg, zodat de bestaande wegfundering gebruikt kan worden. Pagina 10 van 16
3 Advies en ontwerpvoorstel 3.1 Visie en doelstelling Uit het verkeersonderzoek Parallelweg volgen de problemen. In de visie van Grontmij wordt gekeken naar de oorzaken van deze problemen en de ernst van de problematiek. Tevens dienen de randvoorwaarden voor de oplossingsrichtingen in beeld te zijn. De oplossingsrichtingen moeten passen binnen de doelstellingen. In het onderstaande is dit benoemd. Probleem Er zijn enkele ongevallen geregistreerd, de gereden snelheid door het gemotoriseerde verkeer is hoger dan de maximumsnelheid en er zijn gevoelens van onveiligheid op de kruispunten (bij onder andere fietsers); De weginrichting is niet geheel conform de inrichtingskenmerken van duurzaam veilig; Er rijdt relatief veel (sluip)verkeer over de route Neer Andelse weg Parallelweg, waardoor de pijlers functie gebruik vorm niet meer in evenwicht zijn en de verkeersveiligheid wordt aangetast. Oorzaak Weggebruikers vertonen slecht weggedrag en respecteren de maximumsnelheid niet; De weginrichting dwingt onvoldoende de snelheid terug op potentiële conflictlocaties en brengt de potentiële conflictlocaties onvoldoende in beeld bij de weggebruiker; Het netwerk van hoofdwegen in dit deel van het Land van Heusden en Altena zorgt onvoldoende voor een korte relatie (in tijd en afstand) tussen herkomst en bestemmingen. Doelstelling Het verbeteren van de verkeersveiligheid van alle weggebruikers; Het juiste verkeer op de juiste plek; Het verbeteren van het weggedrag van het gemotoriseerd verkeer; De wegen en kruispunten inrichten conform de inrichtingskenmerken van duurzaam veilig. Randvoorwaarden De wegen blijven onderdeel van de 60 km/h zone; Bij de oplossing moet zoveel als mogelijk gebruik worden gemaakt van de huidige ligging van de wegen, zodat de bestaande wegfundering kan worden gebruikt; Houd rekening met de aanwezigheid van de gasleiding en locaties vervuilde grond; Houd rekening met de bus en het landbouwverkeer; Hanteer de inrichtingskenmerken van duurzaam veilig conform de CROW-richtlijnen; De randvoorwaarden aanhouden bij de ontwerpvoorstellen om zo te komen tot verkeersveilige en kosteneffectieve infrastructurele maatregelen. Oplossingsrichtingen Zorg voor snelheidsremming bij potentiële conflictpunten in de 60 km/h zone; Voorzie in maatregelen om de maximumsnelheid van 60 km/h af te dwingen; Gebruik situaties die op natuurlijke wijze kunnen zorgen voor snelheidsremming; Zorg dat de potentiële conflictlocaties een goede attentieverhogende waarde hebben, zowel wat betreft de weg zelf als ook de aanvullende maatregelen als verlichting, bewegwijzering; Lever maatwerk. Pagina 11 van 16
Advies en ontwerpvoorstel 3.2 Inrichtingskenmerken duurzaam veilig De inrichtingskenmerken van een erftoegangsweg conform duurzaam veilig zijn als in bijgaande tabel en figuur. Tabel 5: Inrichtingskenmerken duurzaam veilig (Bron: Handboek Wegontwerp 2013) Breedte rijloper Wegbreedte met vrijliggend fietspad (ETW type I) Wegbreedte met gemengd verkeer (ETW type II) Markering Uitwijkstrook Berm Obstakelvrije zone Erftoegangsweg 4,50 meter (minimaal 2,50 meter) 5,50 meter (maximaal) 6,00 meter (maximaal) 1-3 kantmarkering (0,10m) op 0,50 meter uit kant weg 0,50 meter Vergevingsgezind door halfverharding 4,50 meter (minimaal 1,50 meter) Wegonderdeel Ideaal 4) Gebruikelijk Minimaal Opmerking a rijloper 4,50 1) 3,50 3,50 Bij kant- of uitwijkstroken b kant- of uitwijkstrook 0,50 0,50 0,35 a rijloper 4,00 3,00 2,50 Bij suggestie- of fietsstroken c suggestiestrook 1,50 1,25 1,00 c fietsstrook 2,00 1,50 1,50 d markering 0,10 0,10 0,10 e obstakelvrije zone f buitenberm 3) 3) 1,50 1,50 2,50 1,50 1) 4,50m alleen bij vrijliggende fietsvoorzieningen 3) geen grenswaar4de aan ideaal, wel groter dan gebruikelijk 4) de totale verhardingsbreedte mag niet groter zijn dan 6,00 meter Voor erftoegangswegen buiten de bebouwde kom is in het Handboek Wegontwerp 2013 een ideale inrichting benoemd. Voor een aantal ontwerpelementen worden een standaardmaatvoering en een bandbreedte gegeven. De bandbreedte geeft de ontwerper ruimte voor een integraal ontwerp dat rekening houdt met randvoorwaarden en uitgangspunten vanuit andere disciplines (zoals ruimtelijke inpassing en milieueisen). In bijzondere situaties kan bijvoorbeeld de breedte van de rijloper worden versmald naar 2,50 meter of verbreed naar 4,50 meter. Versmallen tot 2,50 is alleen het geval bij realisatie van fiets(suggestie)stroken. Verbreden tot 4,50 meter kan alleen als er een vrijliggende fietsvoorziening aanwezig is. In het Handboek Wegontwerp 2013 wordt gesteld dat een verhardingsbreedte groter dan 6,00 meter niet past in het beeld van erftoegangswegen. Voor de herkenbaarheid van de erftoegangsweg moeten de wegkenmerken die voor deze categorie uniek zijn duidelijk domineren. Ter voorkoming van bermschade worden in het Handboek Wegontwerp 2013 indicatieve waarden gegeven (bij een aandeel van 12% vrachtverkeer). Bij een wegbreedte van 5,50 meter geldt een maximum intensiteit van 3.000 à 4.000 mvt/etmaal ter voorkoming van bermschade. Bij 5.000 à 6.000 mvt/etmaal geldt een wegbreedte van 6,50 meter. Hier dient sprake te zijn van Pagina 12 van 16
Advies en ontwerpvoorstel maatwerk in het dwarsprofiel: een wegbreedte van 5,50 6,00 meter kenmerkt zich duidelijk als erftoegangsweg, maar bij een relatief hoge verkeersintensiteit moet sprake zijn van halfverharde berm ter voorkoming van structurele bermschade, naast netwerkmaatregelen om de hoeveelheid verkeer te beïnvloeden. 3.3 Voorstel inrichtingskenmerken wegvakken Op basis van de inrichtingskenmerken conform duurzaam veilig en de doelstellingen wordt het maatwerk inrichtingsvoorstel per wegvak en kruispunt opgesteld. Het principevoorstel voor de wegen in het onderzoeksgebied luidt als volgt: Tabel 6: Toelichting op principe verkeerssituatie erftoegangswegen (ETW) Parallelweg (type I) Neer Andelse weg (type I) Middenweg (type II) Wegbreedte 5,50 meter 5,50 meter 5,50 meter Markering 1-3 kantmarkering 1-3 kantmarkering - Rijloper 4,50 meter 4,50 meter 2,50 meter Uitwijkstrook 0,50 meter 0,50 meter - Vergevingsgezinde berm 0,25 meter (maatwerk) 0,25 meter (maatwerk) - Fietsvoorziening Vrijliggend fietspad Vrijliggend fietspad Rode fietsstroken (1,50 meter) met 1-1 markering Intensiteiten (wensbeeld) < 4.500 mvt/etmaal < 4.500 mvt/etmaal < 2.500 mvt/etmaal 3.3.1 Middenweg Op de Middenweg is de bereikbaarheid van het Intergemeentelijk Zwembad per fiets een aandachtspunt in combinatie met de gereden snelheid (V85 = 80 km/h). In de huidige situatie is sprake van gemengd verkeer en een wegbreedte van circa 5,00 meter met aan beide zijden een (dieper gelegen) bermsloot. De volgende ontwerpvoorstellen zijn mogelijk: Gemengd verkeer Fiets(suggestie)stroken; fietsstraat. Vrijliggend fietspad tweerichtingen zuidzijde; tweerichtingen noordzijde; beide zijden eenrichting. Gezien de verwachte verkeersintensiteit van minder dan 2.500 mvt/etmaal is een vrijliggend fietspad niet veiliger dan een wegprofiel met fiets(suggestie)stroken. Het realiseren van een vrijliggend fietspad is in principe mogelijk, maar relatief kostbaar, vanwege het verleggen van de bermsloot en aankoop van grond. Het realiseren van een (innovatief) fietspad bovenop de bermsloot, wordt door het waterschap niet als goede oplossing gezien. Een dwarsprofiel in de vorm van een fietsstraat is hier eveneens niet aan de orde, vanwege het feit dat er geen sprake is van een hoofdfietsroute met veel fietsers en beperkt autoverkeer. Als maatregelvoorstel wordt gekozen voor een profiel met gemengd verkeer en rode fietsstroken met een breedte van 1,50 meter en een rijloper van 2,50 meter. De bermbreedte tussen kant weg en kant sloot wordt daardoor aangepast (gewenst is een buitenbermbreedte van minimaal 1,50 meter). Het is tevens gewenst om de snelheid van het gemotoriseerde verkeer te beperken, door het realiseren van 60 km/h-maatregelen. Bijvoorbeeld ter hoogte van de ingang van het Zwembad. Zie paragraaf 3.4.1. Met het ontwerpvoorstel van rode fietsstroken wordt aangesloten bij het ontwerp van de buurgemeente en de inrichting van de Veensesteeg buiten de kom. Dit is een veilige en kosteneffectieve oplossing. Daarbij komt dat langzaam verkeer uit de richting Andel ook gebruik kan maken van het voetpad langs de oostzijde door het Andelse bos. Het voetpad wordt 1,50 meter breed. Pagina 13 van 16
Advies en ontwerpvoorstel 3.3.2 Neer Andelse weg Op de Neer Andelse weg is sprake van een verkeersintensiteit van circa 4.000 mvt/etmaal. Een vrijliggend fietspad is dan in alle gevallen een veiliger optie. Het vrijliggend fietspad is reeds aanwezig tussen de kern Andel en de Middenweg. Tussen de Middenweg en de N267 wordt het vrijliggend fietspad op korte termijn gerealiseerd. Voor de herkenbaarheid van de erftoegangsweg moeten de wegkenmerken die voor deze categorie uniek zijn, duidelijk domineren. Dit is bij de Neer Andelse weg nog onvoldoende het geval. Het ontwerpvoorstel luidt daarom het wegvak van de Neer Andelse weg een rijloper van 4,50 meter breed te geven. Daarbij een uitwijkstrook die 0,50 meter breed moet zijn, zodat de wegbreedte daarmee op 5,50 meter komt. Voor het passeren van vrachtwagens onderling is een wegbreedte van 6,00 gewenst en daarmee wordt tevens structurele bermschade voorkomen. Het advies luidt daarom om te voorzien in een vergevingsgezinde berm van 0,25 meter (in de vorm van maatwerk, bijvoorbeeld grasbetontegels). Daarmee komt de beschikbare totale wegbreedte op 6,00 meter. 3.3.3 Parallelweg Op de Parallelweg is sprake van een verkeersintensiteit van circa 5.500 mvt/etmaal. Een vrijliggend fietspad is dan in alle gevallen een veiliger optie. Het vrijliggend fietspad is reeds aanwezig. Voor de herkenbaarheid van de erftoegangsweg moeten de wegkenmerken die voor deze categorie uniek zijn, duidelijk domineren. Dit is bij de Parallelweg nog onvoldoende het geval. Het ontwerpvoorstel luidt daarom het wegvak van de Parallelweg een rijloper van 4,50 meter breed te geven. Daarbij een uitwijkstrook die 0,50 meter breed moet zijn, zodat de wegbreedte daarmee op 5,50 meter komt. Voor het passeren van vrachtwagens onderling is een wegbreedte van 6,00 gewenst en daarmee wordt tevens structurele bermschade voorkomen. Het advies luidt daarom om te voorzien in een vergevingsgezinde berm van 0,25 meter (in de vorm van maatwerk, bijvoorbeeld grasbetontegels). Daarmee komt de beschikbare totale wegbreedte op 6,00 meter. De breedte van de tussenberm dient vergroot te worden, zodat de obstakelvrije afstand tot de bomen wordt gemaximaliseerd. Het advies luidt de huidige kant weg noordzijde aan te houden voor het uitzetten van het nieuwe wegprofiel van 5,50 meter en aan de noordzijde te voorzien in de vergevingsgezinde berm. Daarmee wordt de afstand van de as van de weg tot de bomen vergroot. De rechtstand is relatief lang. Het doel om sluipverkeer te verminderen vraagt om extra snelheidsremmende maatregelen, zoals op de kruispunten. Een mooie natuurlijke locatie voor een extra maatregel is de duiker halverwege. Door het hoogteverschil daar op te vangen in een wegvakplateau is sprake van een kosteneffectieve maatregel. Door de lengte van het bovenvlak is de maatregel geschikt voor landbouwverkeer en vrachtverkeer/busverkeer. Gezien de verkeersintensiteit is een eenzijdige versmalling niet aan te bevelen, los van het feit dat schade rijden een risico vormt. 3.4 Voorstel maatregelen kruispunten 3.4.1 Middenweg We onderscheiden twee aandachtspunten in het wegvak van de Middenweg waar fietsers oversteken en sprake is van een potentieel conflictpunt: Oversteek naar vrijliggend fietspad de oversteek naar het vrijliggend fietspad ligt dicht bij een bocht in de Middenweg. De snelheid van het gemotoriseerd verkeer is daarbij relatief laag, zodat een fysieke maatregel niet noodzakelijk is. Wel is een attentieverhogende werking gewenst. Dit wordt bereikt door het aanbrengen van rood asfalt en taludmarkering in het platte vlak. Vanwege een relatief lage verkeersintensiteit en goed overzicht, is een opvangfietspad voor de oversteek niet in het ontwerpvoorstel opgenomen. Daar komt bij dat een Pagina 14 van 16
Advies en ontwerpvoorstel opvangfietspad moeilijk is in te passen, vanwege de aanwezige bermsloot. Openbare verlichting blijft gehandhaafd. Oversteek naar ingang Intergemeentelijk Zwembad de ingang van het Intergemeentelijk Zwembad ligt aan een rechtstand in de Middenweg. Om de snelheid van het verkeer te matigen en te zorgen voor een attentieverhogende werking, wordt een wegvakplateau in rood asfalt voorgesteld. Door een lang wegvakplateau te realiseren, is de overlast voor de bus (lijndienst) beperkt. Overleg met de busmaatschappij blijft noodzakelijk. Vanwege de overstekende fietsers is het gebruik van rood asfalt geadviseerd. Openbare verlichting blijft gehandhaafd. 3.4.2 Neer Andelse weg We onderscheiden twee aandachtspunten in het wegvak van de Neer Andelse weg, namelijk de aansluitpunten van de Parallelweg en van de Middenweg (inclusief fietsoversteken), waar sprake is van een potentieel conflictpunt. Dit is een logische locatie om de snelheid van het verkeer terug te dringen. Kruispunt Neer Andelse weg/parallelweg Het principe van de vormgeving en de locatie van het kruispunt van de Neer Andelse weg met de Parallelweg blijft hetzelfde. Het ontwerpvoorstel luidt: Te voorzien in een kruispuntplateau (+12 cm en passeersnelheid 50 km/h); Het kruispuntvlak te voorzien van rood asfalt; De kantmarkering door te zetten over het kruispuntvlak; De standaard bochtstraal van R=12 aan te houden; Te voorzien in schampblokken/varkensruggen in de binnenbochten; De mast met bewegwijzering te handhaven, met uitzondering van de wegwijzer naar de Middenweg. Kruispunt Neer Andelse weg/middenweg Het principe van de vormgeving en de locatie van het kruispunt van de Neer Andelse weg met de Middenweg blijft hetzelfde. Het ontwerpvoorstel luidt: Te voorzien in een kruispuntplateau (+12 cm en passeersnelheid 50 km/h); Het kruispuntvlak te voorzien van rood asfalt; De kantmarkering door te zetten over het kruispuntvlak; De standaard bochtstraal van R=12 (waar mogelijk) aan te houden; Te voorzien in schampblokken/varkensruggen in de binnenbochten; Een mast met bewegwijzering te plaatsen met de wegwijzer naar de Middenweg. 3.4.3 Parallelweg We onderscheiden drie aandachtspunten in het wegvak van de Parallelweg, namelijk de aansluitpunten van industrieterrein Rietdijk op de Parallelweg (inclusief oversteken van het vrijliggend tweerichtingen fietspad), waar sprake is van een potentieel conflictpunt. Het principe van de vormgeving van de kruispunten van de Parallelweg met industrieterrein Rietdijk blijft hetzelfde. Het ontwerpvoorstel luidt: Te voorzien in een kruispuntplateau (+12 cm en passeersnelheid 50 km/h); Het kruispuntvlak te voorzien van rood asfalt; De kantmarkering door te zetten over het kruispuntvlak; Een bochtstraal van R=15 aan te houden, vanwege het grote aandeel vrachtverkeer; De gelijkwaardigheid van het kruispunt te benadrukken (zonder middengeleider); Te voorzien in schampblokken/varkensruggen in de binnenbochten; Masten met bewegwijzering te plaatsen. Pagina 15 van 16
Advies en ontwerpvoorstel 3.5 Ontwerpvoorstel De kaarten van het ontwerpvoorstel zijn opgenomen in bijlage 1. 3.6 Globale kostenraming De globale kostenraming is opgenomen in onderstaande tabel en in bijlage 2. Locatie Globale kostenindicatie Subtotaal Middenweg 78.400,00 - fietsoversteek - wegvakplateau bij ingang zwembad - dwarsprofiel met rode fietsstroken 10.800,00 10.800,00 56.800,00 Neer Andelse weg 133.100,00 - kruispuntplateau Middenweg en Parallelweg - dwarsprofiel met rijloper 4,50 meter 55.300,00 77.800,00 Parallelweg - kruispunt Nijverheidsweg - kruispunt Industrieweg - nieuw kruispunt aansluiting Srbt Rietdijk - wegvakplateau t.h.v. duiker - dwarsprofiel met rijloper 4,50 meter 36.400,00 36.400,00 36.500,00 9.700,00 216.600,00 335.600,00 Totaal 547.100,00 3.7 Aanbeveling Enkele overwegingen leiden tot een aanbeveling. De overwegingen zijn: Het aantal geregistreerde ongevallen is relatief beperkt en lijken incidenten; De inrichtingskenmerken van duurzaam veilig zijn reeds grotendeels aangehouden; De hoge snelheden zijn een gedragsprobleem; Het wegonderhoud is redelijk op orde en vernieuwing van asfalt is nog niet aan de orde. Gezien het voorgaande is uitvoering van het gehele maatregelvoorstel niet hoogstnoodzakelijk, waar het de maatregelen op de Neer Andelse weg en de Parallelweg betreft. Ook met een minder forse investering is verbetering van de verkeersveiligheid mogelijk. De meest kosteneffectieve oplossing is dan als volgt: Realisatie van de maatregelvoorstellen op de Middenweg (rode fietsstroken en wegvakmaatregelen); Beter accentueren van de huidige kruispunten op de Neer Andelse weg door het aanpassen van de masten met bewegwijzering en het aanbrengen van markering op het bestaande kruispuntvlak. Als alternatief voor het realiseren van een kruispuntplateau (+12 cm), is het mogelijk een wegvakplateau (+12 cm) tussen beide aansluitpunten aan te brengen om op kosteneffectieve manier te komen tot snelheidsremming op de Neer Andelse weg ter hoogte van de potentiële conflictpunten; Realisatie van de nieuwe aansluiting van bedrijventerrein Rietdijk op de Parallelweg met een kruispuntplateau, naast realisatie van het wegvakplateau bij de duiker en het kruispuntplateau bij de aansluiting van de Industrieweg op de Parallelweg. Allemaal +12 cm hoog; In contact treden met bedrijven en medewerkers om een deel van de rit of de gehele rit geen gebruik te maken van de Parallelweg, maar van de N267 (bijvoorbeeld van de vestiging naar een zuidelijk gelegen bestemming); Campagne voeren tegen de hoge snelheden (door middel van voorlichting, gebruik van een snelheidsinformatiedisplay en door handhaving). Pagina 16 van 16
Bijlage 1 Ontwerpvoorstellen