Brein in het onderwijs Sprookjes bestaan niet... H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L
Of toch wel?
Inhoud Anatomie 5 breinprincipes Brein-feiten en fabels
Voorstellen Welkom! Loes Strijbosch Joes van de Wiel
IJsbrekers en veiligheid IJsbreker (kennismaken) Veiligheid
Opdracht: Feiten en fabels
Feit of Fabel? Het markeren van belangrijke stof in studieboeken is een efficiënte studie-methode voor studenten.
Markers - Fabel (lange) samenvattingen afleidende gedachten Werkgeheugen wordt onvoldoende geactiveerd Aandacht verslapt snel
Wat werkt wel? - Mindmap Meer gefocust verwerken Zelf actief aan de slag met de lesstof Afleidende gedachten beter tegenhouden door maken mindmap (inhibitie) Versterken functioneren werkgeheugen
In beweging komen (voeding voor het brein) Allemaal A3 pakken. Zelf pakken Beweging Zuurstof Brein / onthouden Niet vergeten: voldoende water drinken
Anatomie
Reptielenbrein Bestaat uit: Hersenstam Kleine hersenen Functie: Overleven Vluchten en vechten Reageert primair op onbekende/nieuwe situaties
Veiligheid Reptielenbrein op gemak stellen, door: Voorstellen/kennismaken Patroon in groep verduidelijken (afspraken maken) Fouten mogen (moeten) gemaakt worden Schep vertrouwelijke sfeer Wees duidelijk en bied zekerheden Geef complimenten
Zoogdieren-/emotionele brein (limbisch) Grote hersenen Bestaat uit: Amygdala (amandel) Hippocampus (zeepaardje) Functie: Emoties en geheugenopslag
Feit of Fabel? Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens.
Hippocampus meisjes - Feit Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens Meisjes Gedetailleerd herinneren van emotionele gebeurtenissen Opslag emotionele informatie in linker deel amygdala Grootste hersenomvang: 10,5 jaar Jongens Kernachtige herinnering van emotionele gebeurtenissen Opslag emotionele informatie in rechter deel amygdala Grootste hersenomvang: +/- 14 jaar
Feit of fabel Luisteren naar klassieke muziek gedurende de zwangerschap heeft een positieve invloed op de intelligentie van het kind.
Klassieke muziek: Fabel Klassieke muziek heeft geen invloed op de intelligentie (IQ) van het kind. Wat helpt wel? Muziek koppelen aan kennis deze wordt dan beter onthouden. https://www.youtube.com/watch?v=pqgkdvp_mca&list=pl17dd3e7a855cfc19&index=5
Zintuiglijk rijk Zoveel mogelijk zintuigen aanspreken (ook: geur en smaak) Visualiseren (afbeeldingen, kleuren) Hierdoor meer verbindingen meer neurale verbindingen in het brein
Emoties Complimenten (aanmaak dopamine) Spannende verhalen Gebruik films Feedback op het proces Persoonlijk Negatieve emoties: blokkeren het leren Positieve emoties: verscherpen de aandacht en concentratie
Neocortex (mensenbrein) Grote hersenen Bestaan uit: Linker- en rechter hersenhelft Functie: Hoge cognitieve functies
Feit of Fabel? Sommige mensen gebruiken vooral hun rechter hersenhelft, anderen gebruiken vooral hun linker hersenhelft.
Links-/rechts-denkers: Fabel Links: geassocieerd met taalgebruik, logisch denken, herinneringen Rechts: geassocieerd met ruimtelijk inzicht, creativiteit Beide hersenhelften worden betrokken bij de meeste taken. We gebruiken 100% van ons brein! Maar niet alles tegelijkertijd. Verschillende gebieden in onze hersenen zijn betrokken bij verschillende taken.
Feiten en fabels Het brein ontwikkelt zich nog door na de puberteit.
Brein-ontwikkeling: Feit Het brein ontwikkelt zich nog door tot ruim 25-jarige leeftijd. Rijping prefrontale hersenstructuren Ontwikkeling van: Doelgericht werken Planning Zelfsturing Zelfregulatie
Neuraal netwerk/plasticiteit Informatie neuronen vuren af Nieuwe verbinding met andere neuronen Vaak gebruikte verbindingen netwerk steviger Leren = nieuwe verbindingen maken of bestaande verbindingen versterken
Feit of Fabel? Vrouwen kunnen wel multi-tasken en mannen niet?
Experiment multitasken Multitasken = het uitvoeren van 2 denkprocessen tegelijkertijd M U L T I T A S K E N! 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 T A S K S W I T C H E N 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Multitasken - Fabel Hersenen tijd nodig per taak Steeds uit concentratie van de taak Werken aan 1 taak per keer = efficiënter
5 Brein principes Veiligheid Voeding Verbinding Emotie Verwerking (Dinteren, 2014)
6 of 12 Breinprincipes
Aan de slag Koppeling maken van breinkennis die je in deze workshop hebt opgedaan naar een recente lessituatie. Hoe ga je dit nu concreet toepassen in de les van volgende week? Vul je mindmap aan!
Literatuur Caine, R. N., Caine, G., McClintic, C., & Klimek, K. J. (2015). 12 Brain/Mind Learning Principles in Action: Teach for the Development of Higher-Order Thinking and Executive Function. Corwin Press. Dinteren, R. (2014). Brein in onderwijs. Zaltbommel: Thema. Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Actief leren Bronnenboek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2013. Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren Basisboek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers. Hardiman, M. (2012). The brain-targeted teaching model for 21st-century schools. Corwin Press. Jolles, J. (2016). Het tienerbrein: over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam University Press Swaab, D. F. (2011). Wij zijn ons brein. Cheers Publishing. Vreugdenhil, K. (2014). Breinkennis voor opvoeding en onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; 2014. BCL Instituut. 6 Breinprincipes. Geraadpleegd via: http://www.bclinstituut.nl/
Contactgegevens Loes Strijbosch: Loes.strijbosch@radboudumc.nl Joes v.d. Wiel: Joes.vandewiel@radboudumc.nl Opleiding Mondzorgkunde