Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017

Transcriptie

1 Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017

2 Are There Really as Many Neurons in the Human Brain as Stars in the Milky Way? Bradley Voytek, Nature 2013

3 Concept 1 DE HERSENEN ONTWIKKELEN ZICH BOTTOM-UP

4 Het 3-ledige brein A Goudvis C Krokodil E Kat B Kikker D F Mens Ben van Cranenburgh Hughlings Jackson MacLean

5 Het hiërarchisch model (1) Ben Van Cranenburgh

6 Het hiërarchisch model (2) ARCHI PALEO NEO Arousal Emotie Cognitie Mentale alertheid Gedrag als expressie van emoties Complexe/nieuwe vaardigheden Motore alertheid Automatismen & routines Sociale interactie de vis de vogel de mens Ruggenmerg en hersenstam Basale kernen en limbisch systeem Cortex en associatieve banen

7 Vogelgezang

8 Concept 2 GENEXPRESSIE STUURT DE ONTWIKKELING VAN ONS BREIN Concept 3 MAAR OOK DE OMGEVING DOET ER TOE!

9 Genexpressie Breinontwikkeling Omgevingsfactoren The Basics of Brain Development, Stiles et al, Neuropsychol. Rev., 2010

10 The language of birds: nature or nurture? Vinkenzang door wilde vink, opgenomen door W. Thorpe, 1954, Camebridge Vinkenzang door opgesloten vink, opgenomen door W. Thorpe, 1956, Camebridge

11 Breinontwikkeling: nature en nurture Activiteit stimuleert de ontwikkeling van de zenuwcel en haar uitlopers in dat deel van de hersenen dat hiervoor gebruikt wordt. Zo kunnen bestaande verbindingen tussen celgroepen versterkt worden door vermeerdering van het aantal eindvertakkingen. Ramon Y Cajal, 1894

12 Breinontwikkeling: nature

13 and nurture European Journal of Neuroscience 2007 Dec;26(11): Assessment of sensorimotor cortical representation asymmetries and motor skills in violin players. Schwenkreis P 1, El Tom S, Ragert P, Pleger B, Tegenthoff M, Dinse HR.

14 Concept 4 ARMOEDE SCHAADT DE HERSENEN

15 In It Together: Why Less Inequality Benefits All. OECD (2015) Het kind in Vlaanderen, Kind en Gezin

16 Armoede Hersenontwikkeling Leren en ontwikkelen Prenatale maternale gezondheid Perinatale gezondheid Hechting Externe stressoren Ouderschapsstijl Stimulatie Mentale gezondheid van ouders en leraars Familiale financiële stress Toegang tot sociale zekerheid en gezondheidszorg Corticale dikte en oppervlakte Hippocampus en amygdala Functionele connectiviteit Stressregulatie Aandacht en executieve functies Academische prestaties Sociale interacties Armoede plaatst een kind niet in een voorbestemd traject, maar herinnert ons eraan dat (on)gunstige ervaringen vroeg in het leven de ontwikkeling en functie van het brein beïnvloeden. Barch, Washington University Neuroscience of childhood poverty: evidence of impacts and mechanisms as vehicles of dialog with ethics. Lipina, Evers (2017). Front. Psychol. 8:61

17 Concept 5 EXECUTIEVE FUNCTIES ALS KRITISCHE SUCCESFACTOR IN HET LEVEN

18 Psychological Review, 63, (1956)

19 Wat zijn executieve functies? Executieve functies laten ons toe complex gedrag uit te voeren en te controleren. Zo kunnen kinderen en volwassenen automatisch en routinematig gedrag afwisselen met nieuw, probleemoplossend en creatief gedrag. (Thiery & Anthonis, 2008) Dirigent van ons brein (Goldberg, The new executive brain: frontal lobes in a complex world)

20 Kern EF s - Werkgeheugen - Inhibitie - Cognitieve flexibiliteit Miyake et al, 2000 Hogere orde EF s - Redeneren - Problemen oplossen - Plannen Collins & Koechlin, 2012 Cool EF s ~rationele, cognitieve aspecten Hot EF s ~affectief-motivationele aspecten Zelazo & Müller, 2002 Zelazo & Carlson, 2012

21 EF s: een ontwikkelingsperspectief Center on the Developing Child (2012). Executive Function (InBrief).

22 Impact van goed ontwikkelde EF s ~ betere fysieke en mentale gezondheid ~ betere academische prestaties en meer succesvolle carrière ~ hogere QOL

23 EF s: nature of nurture?

24 EF s: nature of nurture?

25 Het magische getal 7 (-2)