H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L"

Transcriptie

1 Brein in het onderwijs Sprookjes bestaan niet... H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L

2 Of toch wel?

3 Inhoud Anatomie 5 breinprincipes Brein-feiten en fabels

4 Voorstellen Welkom! Loes Strijbosch Joes van de Wiel

5

6 IJsbrekers en veiligheid IJsbreker (kennismaken) Veiligheid

7 Opdracht: Feiten en fabels

8 Feit of Fabel? Het markeren van belangrijke stof in studieboeken is een efficiënte studie-methode voor studenten.

9 Markers - Fabel (lange) samenvattingen afleidende gedachten Werkgeheugen wordt onvoldoende geactiveerd Aandacht verslapt snel

10 Wat werkt wel? - Mindmap Meer gefocust verwerken Zelf actief aan de slag met de lesstof Afleidende gedachten beter tegenhouden door maken mindmap (inhibitie) Versterken functioneren werkgeheugen

11 In beweging komen (voeding voor het brein) Allemaal A3 pakken. Zelf pakken Beweging Zuurstof Brein / onthouden Niet vergeten: voldoende water drinken

12 Anatomie

13

14

15 Reptielenbrein Bestaat uit: Hersenstam Kleine hersenen Functie: Overleven Vluchten en vechten Reageert primair op onbekende/nieuwe situaties

16 Veiligheid Reptielenbrein op gemak stellen, door: Voorstellen/kennismaken Patroon in groep verduidelijken (afspraken maken) Fouten mogen (moeten) gemaakt worden Schep vertrouwelijke sfeer Wees duidelijk en bied zekerheden Geef complimenten

17 Zoogdieren-/emotionele brein (limbisch) Grote hersenen Bestaat uit: Amygdala (amandel) Hippocampus (zeepaardje) Functie: Emoties en geheugenopslag

18 Feit of Fabel? Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens.

19 Hippocampus meisjes - Feit Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens Meisjes Gedetailleerd herinneren van emotionele gebeurtenissen Opslag emotionele informatie in linker deel amygdala Grootste hersenomvang: 10,5 jaar Jongens Kernachtige herinnering van emotionele gebeurtenissen Opslag emotionele informatie in rechter deel amygdala Grootste hersenomvang: +/- 14 jaar

20 Feit of fabel Luisteren naar klassieke muziek gedurende de zwangerschap heeft een positieve invloed op de intelligentie van het kind.

21 Klassieke muziek: Fabel Klassieke muziek heeft geen invloed op de intelligentie (IQ) van het kind. Wat helpt wel? Muziek koppelen aan kennis deze wordt dan beter onthouden.

22 Zintuiglijk rijk Zoveel mogelijk zintuigen aanspreken (ook: geur en smaak) Visualiseren (afbeeldingen, kleuren) Hierdoor meer verbindingen meer neurale verbindingen in het brein

23 Emoties Complimenten (aanmaak dopamine) Spannende verhalen Gebruik films Feedback op het proces Persoonlijk Negatieve emoties: blokkeren het leren Positieve emoties: verscherpen de aandacht en concentratie

24 Neocortex (mensenbrein) Grote hersenen Bestaan uit: Linker- en rechter hersenhelft Functie: Hoge cognitieve functies

25 Feit of Fabel? Sommige mensen gebruiken vooral hun rechter hersenhelft, anderen gebruiken vooral hun linker hersenhelft.

26 Links-/rechts-denkers: Fabel Links: geassocieerd met taalgebruik, logisch denken, herinneringen Rechts: geassocieerd met ruimtelijk inzicht, creativiteit Beide hersenhelften worden betrokken bij de meeste taken. We gebruiken 100% van ons brein! Maar niet alles tegelijkertijd. Verschillende gebieden in onze hersenen zijn betrokken bij verschillende taken.

27 Feiten en fabels Het brein ontwikkelt zich nog door na de puberteit.

28 Brein-ontwikkeling: Feit Het brein ontwikkelt zich nog door tot ruim 25-jarige leeftijd. Rijping prefrontale hersenstructuren Ontwikkeling van: Doelgericht werken Planning Zelfsturing Zelfregulatie

29 Neuraal netwerk/plasticiteit Informatie neuronen vuren af Nieuwe verbinding met andere neuronen Vaak gebruikte verbindingen netwerk steviger Leren = nieuwe verbindingen maken of bestaande verbindingen versterken

30 Feit of Fabel? Vrouwen kunnen wel multi-tasken en mannen niet?

31 Experiment multitasken Multitasken = het uitvoeren van 2 denkprocessen tegelijkertijd M U L T I T A S K E N! T A S K S W I T C H E N

32 Multitasken - Fabel Hersenen tijd nodig per taak Steeds uit concentratie van de taak Werken aan 1 taak per keer = efficiënter

33 5 Brein principes Veiligheid Voeding Verbinding Emotie Verwerking (Dinteren, 2014)

34 6 of 12 Breinprincipes

35 Aan de slag Koppeling maken van breinkennis die je in deze workshop hebt opgedaan naar een recente lessituatie. Hoe ga je dit nu concreet toepassen in de les van volgende week? Vul je mindmap aan!

36 Literatuur Caine, R. N., Caine, G., McClintic, C., & Klimek, K. J. (2015). 12 Brain/Mind Learning Principles in Action: Teach for the Development of Higher-Order Thinking and Executive Function. Corwin Press. Dinteren, R. (2014). Brein in onderwijs. Zaltbommel: Thema. Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Actief leren Bronnenboek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren Basisboek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers. Hardiman, M. (2012). The brain-targeted teaching model for 21st-century schools. Corwin Press. Jolles, J. (2016). Het tienerbrein: over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam University Press Swaab, D. F. (2011). Wij zijn ons brein. Cheers Publishing. Vreugdenhil, K. (2014). Breinkennis voor opvoeding en onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers; BCL Instituut. 6 Breinprincipes. Geraadpleegd via:

37 Contactgegevens Loes Strijbosch: Joes v.d. Wiel: Opleiding Mondzorgkunde

het lerende puberbrein

het lerende puberbrein het lerende puberbrein MRI / fmri onbalans hersenstam of reptielenbrein automatische processen, reflexen, autonoom het limbisch systeem of zoogdierenbrein cortex emotie, gevoel, instinct, primaire behoeften

Nadere informatie

Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens!

Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens! Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens! Brainessentials en recepten bij crisis Breinprincipes voor leren Brigitte Spee en NS Leercentrum 29 september 2016 Kennismaken met het brein Opbouw en

Nadere informatie

Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling

Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling Platform Opleidingsprofessionals Waterschappen 12 juni 2018 Gertie Verreck, associate Mob: 06-81418171 Onze diensten TRAININGEN & OPLEIDINGEN OPEN

Nadere informatie

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Het Nieuw Leiderschap is het brein managen Mini masterclass 7-12-2018 Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Guido de Valk (1963) Wie ben ik? Trainer, schrijver, spreker Expert

Nadere informatie

W E L K O M. BreinLink voor ouders: BreinLink voor ouders 31 oktober 2012. BCL Instituut - Hulda Möller 1

W E L K O M. BreinLink voor ouders: BreinLink voor ouders 31 oktober 2012. BCL Instituut - Hulda Möller 1 W E L K O M BreinLink voor ouders: Beter Begeleiden door Breinkennis? Hulda Möller BreinCentraal Leren Instituut De Werkplaats 31 oktober 2012 www.breinlink.nl www.bclinstituut.nl IQ van tieners niet stabiel,

Nadere informatie

Regie over eigen leerproces? In het nieuws. Hersenweetjes. PET, MEG en MRI. Ouderavond Mariscollege d.d. 27 maart 2017

Regie over eigen leerproces? In het nieuws. Hersenweetjes. PET, MEG en MRI. Ouderavond Mariscollege d.d. 27 maart 2017 Introductie brein Voorwaarden voor leren Tips om het leren te ondersteunen Ouderavond Mariscollege d.d. 27 maart 2017 Workshops: Gameverslaving Alcohol/drugs Social media Praten met je puber Invloed van

Nadere informatie

Leren van crisis? Gebruik je hersens!

Leren van crisis? Gebruik je hersens! DNB Business Continuity en Crisis Management Seminar Leren van crisis? Gebruik je hersens! Brainessentials en recepten bij crisis Breinprincipes voor leren Brigitte Spee en NS Leercentrum 23 november 2016

Nadere informatie

BREINPRIKKELEND PRESENTEREN MET AFWISSELENDE WERKVORMEN GEERT BUIJTENWEG

BREINPRIKKELEND PRESENTEREN MET AFWISSELENDE WERKVORMEN GEERT BUIJTENWEG BREINPRIKKELEND PRESENTEREN MET AFWISSELENDE WERKVORMEN GEERT BUIJTENWEG 1 Brein en Leren Geert Buijtenweg Wat gebeurt er in het brein? Wat doet muziek met het brein? je hoort de zang, melodie en ritme

Nadere informatie

Puberbrein, huiswerk en ouders..

Puberbrein, huiswerk en ouders.. Puberbrein, huiswerk en ouders.. Opbouw Introductie Deel 1: Het puberbrein Deel 2: Pubers, huiswerk en hun ouders Deel 3: Tips Introductie Wie Jongeren aan het woord Stellingen Deel 1: Het puberbrein Breinfeit

Nadere informatie

28/09/2012. Human Brain Development

28/09/2012. Human Brain Development Human Brain Development 1 Human Brain Development Ontwikkeling & toepassing bij de Nederlandse Spoorwegen Brigitte Spee Consultant NS Opleidingen & NS Academy Human Brain Development NS, Brein en ik Van

Nadere informatie

Het Nieuwe Leiderschap is het brein managen. Presentatie Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk. Wie ben ik?

Het Nieuwe Leiderschap is het brein managen. Presentatie Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk. Wie ben ik? Het Nieuwe Leiderschap is het brein managen Presentatie 7-12-2018 Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Guido de Valk (1963) Wie ben ik? Trainer, schrijver, spreker Expert

Nadere informatie

Werk in uitvoering op de atletiekbaan

Werk in uitvoering op de atletiekbaan Werk in uitvoering op de atletiekbaan Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam Verantwoording Keynote op Dag van de Atletiek, Papendal, Arnhem, 23 maart 2019 Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor

Nadere informatie

Workshop Het puberende brein

Workshop Het puberende brein Workshop Het puberende brein Stellingen Eens Oneens Meisjes komen eerder in de puberteit dan jongens! Verschil puberteit en adolescentie Puberteit onderdeel van de adolescentie seksuele volwassenwording.

Nadere informatie

Lenneke opening. Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen?

Lenneke opening. Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen? Lenneke opening Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen? 1 In het nieuws PET, MEG en MRI 2 Waarom bewegend door het leven? Maakt nieuwe neuronen aan (pas in 1998!!..) Communicatie tussen hersenhelften

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Test je kennis van het brein!

Test je kennis van het brein! 2 4 2015 Wat kun je als schoolpsycholoog met kennis over het brein? Dr. Sanne Dekker Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam & Het ABC Schoolpsychologencongres, 13 maart 2015 Over het brein

Nadere informatie

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn Pubers en het nieuwe leren Anneke E. Eenhoorn Het nieuwe leren De nadruk wordt gelegd op sociale vaardigheden zoals samenwerken en naar elkaar luisteren. Nadruk op inspiratie vanuit het kind zelf (intrinsieke

Nadere informatie

We weten meer niet dan wel van onze hersenen

We weten meer niet dan wel van onze hersenen 1 Inleiding Leren, dat is mijn hobby. Nog meer plezier beleef ik aan andere mensen laten leren. Misschien komt dat doordat ik daar zelf het meeste van leer. De afgelopen 25 jaar heb ik als trainer en manager

Nadere informatie

Hersenen in verbouwing

Hersenen in verbouwing Hersenen in verbouwing 23 april 2012 Sascha Roos, Gz-psycholoog / neuropsycholoog Cecile Gunning, Klinisch-psycholoog/ psychotherapeut Programma Breinfeiten Het ontwikkelende en lerende brein Het emotionele

Nadere informatie

Executieve functies in je klas Een praktische workshop

Executieve functies in je klas Een praktische workshop Executieve functies in je klas Een praktische workshop Anton Horeweg Leerkracht, gedragsspecialist (M SEN) Auteur Gedragsproblemen in de klas in het basisonderwijs Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet

Nadere informatie

Breinprincipes... 3 De werking van de hersenen en de invloed op het leren... 3 De breinprincipes zijn:... 3 Focus... 4 Wat houdt het breinprincipe

Breinprincipes... 3 De werking van de hersenen en de invloed op het leren... 3 De breinprincipes zijn:... 3 Focus... 4 Wat houdt het breinprincipe 1 Breinprincipes... 3 De werking van de hersenen en de invloed op het leren... 3 De breinprincipes zijn:... 3 Focus... 4 Wat houdt het breinprincipe Focus in.... 4 Hoe beïnvloedt Focus het proces in de

Nadere informatie

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn Het puberbrein; werk in uitvoering Anneke E. Eenhoorn Bij 12 begint het pas! Uitspraak van Nelis en Sark in Puberbrein binnenstebuiten Hoe zo? Tot 12 jaar moeten ouders hun kinderen goed begeleiden, daarna

Nadere informatie

Inspiratie voor een breinvriendelijke werkomgeving

Inspiratie voor een breinvriendelijke werkomgeving Inspiratie voor een breinvriendelijke werkomgeving Brigitte Spee, NS Leercentrum 1 NS Next NS, Brein, en ik. Van managementtrainee tot breinexpert. Ik vind dat iedereen de gebruiksaanwijzing van zijn hersenen

Nadere informatie

LEERSTOORNISSEN klinische kinderneuropsychologie DR. JOS HENDRIKSEN ONDERWERPEN

LEERSTOORNISSEN klinische kinderneuropsychologie DR. JOS HENDRIKSEN ONDERWERPEN LEERSTOORNISSEN klinische kinderneuropsychologie 15 MAART 2017 DR. JOS HENDRIKSEN ONDERWERPEN 1. BOUW: opbouw en architectuur 2. GROEI: Hoe leert ons brein? 3. NEUROCOGNITIE: denkprocessen 4. WAT KAN ER

Nadere informatie

Wat valt er nog te coachen als het brein toch al alles bepaalt?

Wat valt er nog te coachen als het brein toch al alles bepaalt? Wat valt er nog te coachen als het brein toch al alles bepaalt? Richard ten Hoedt Scheur je Los event 28 september 2018 Even voorstellen. 1979 Gepromoveerd Wis- en Natuurkunde 1973 Afgestudeerd Organometaal-

Nadere informatie

Karin Nijman & Inge Verstraete. CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën

Karin Nijman & Inge Verstraete. CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën Karin Nijman & Inge Verstraete CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën masterclass Deel I/ theorie De basis van leren (leren is-zintuigenkennishaakjes-wg-zelfregulatie & metacognitie) Regie

Nadere informatie

bewezen hacks om betere cijfers te halen

bewezen hacks om betere cijfers te halen 10 bewezen hacks om betere cijfers te halen Luister muziek terwijl je studeert Als je tijdens het studeren naar muziek met een hoog tempo luistert, leer je beter. Daar kwamen onderzoekers van de universiteit

Nadere informatie

W E L K O M. BreinLink voor ouders. BreinLink voor ouders; Je kind helpen leren. 3 juni BreinCentraal Leren Instituut 1. Je kind helpen leren

W E L K O M. BreinLink voor ouders. BreinLink voor ouders; Je kind helpen leren. 3 juni BreinCentraal Leren Instituut 1. Je kind helpen leren W E L K O M BreinLink voor ouders Je kind helpen Hulda Möller BreinCentraal Leren Instituut St. Alexanderschool www.breinlink.nl www.bclinstituut.nl 1 Plasticiteit brein 1 Plasticiteit van het brein als

Nadere informatie

Informatie voor ouders over executieve functies

Informatie voor ouders over executieve functies Zelfsturing bij kinderen. Naarmate kinderen ouder worden, zijn ze steeds beter in staat om hun gedrag aan te sturen. Deze toename in zelfsturing is gerelateerd aan de ontwikkeling van executieve functies.

Nadere informatie

Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin?

Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin? KENNIS & KUNDE Hoofdartikel Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin? Ria van Dinteren & Marinka Kuijpers Kennis over de werking van het brein kan richting geven aan loopbaancoaching. In een eerder

Nadere informatie

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17 11/01/17 GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: DE ROL VAN DE EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ HET SUCCES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Executieve functies DR. MARIETTE HUIZINGA is een paraplubegrip voor verschillende denkprocessen

Nadere informatie

Hoe overleef ik mijn brein..?

Hoe overleef ik mijn brein..? Hoe overleef ik mijn brein..? Project bovenbouw Roncallischool maart 2014. I.s.m. WKRU (Wetenschaps Knooppunt Radboud Universiteit). Wetenschappelijke doorbraken de klas in. Eerste kennismaking De Winterschool

Nadere informatie

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 5

Nadere informatie

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities.

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren Dr. Renate de Groot Welten Institute Research Centre for Learning, Teaching and Technologies Open Universiteit Adolescentie overgangsperiode tussen puberteit en

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

Wat is puberteit? Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Definities. Dr.

Wat is puberteit? Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Definities. Dr. Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren Wat is puberteit? Dr. Renate de Groot" Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" Open Universiteit Weekend van de Wetenschap 2012 Definities Definities

Nadere informatie

Inhoud. Meer weten? 94 Reeds verschenen 95 In voorbereiding 96. TIB Tool_MarcelVanDeWiel_v3.indd :08

Inhoud. Meer weten? 94 Reeds verschenen 95 In voorbereiding 96. TIB Tool_MarcelVanDeWiel_v3.indd :08 Inhoud 1. Executieve functies in de klas 4 2. Planning en organisatie 14 3. Metacognitie en timemanagement 22 4. Taakinitiatie 32 5. Werkgeheugen 42 6. Reactie-inhibitie 50 7. Emotieregulatie 58 8. Volgehouden

Nadere informatie

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen HELP mijn kind heeft huiswerk! MRI In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen fmrt Frontaal kwab Groei rond het 12e jaar Hersenen bereiden zich voor op snelle groei in puberteit. Use it

Nadere informatie

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 11 november 2009 Volkshogeschool Breda 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 De

Nadere informatie

Workshop Gedrag in de klas

Workshop Gedrag in de klas Workshop Gedrag in de klas Annemieke Kornblum 17 maart 2016 Programma Opening: Welkom Kern: 1. Welke leiderschapsstijl heb je en wat betekent dit voor de dagelijkse praktijk? 2. Wat zijn executieve functies?

Nadere informatie

Krachtig leren, cognitief

Krachtig leren, cognitief Krachtig leren, cognitief neurowetenschappelijk benaderd. Tinne Van Camp, Lijne Vloeberghs, Pieter Tijtgat, Els Dammekens, Christophe Lafosse en Bert Desmedt Probleemstelling: Bevestigen, verrijken of

Nadere informatie

Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer. Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch?

Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer. Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch? Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer Sheet 2 Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch?v=ibdwlpspjru Sheet 4 Illustratie: Brein (Hersenstichting)

Nadere informatie

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

Vertrouwen na hersenletsel, hoe zit dat?

Vertrouwen na hersenletsel, hoe zit dat? Vertrouwen na hersenletsel, hoe zit dat? Hersenen een populair item Hersenen een populair item Hersenen een populair item Hersenen een populair item Hersenen een populair item Hersenen een populair item

Nadere informatie

Executieve functies. PCL Conferentie

Executieve functies. PCL Conferentie Executieve functies PCL Conferentie Wat komt aan bod? Welkom en doel Wat zijn executieve functies? Waarom belangrijk? Wat kunnen we ermee? Evaluatie Starter: pilot SAT Snelheid en Accuratesse Test Instructie:

Nadere informatie

Aan de slag met breinkennis! Breinkennis? Hoezo, breinkennis 12-5-2011. Leerlingen

Aan de slag met breinkennis! Breinkennis? Hoezo, breinkennis 12-5-2011. Leerlingen Leerlingen Aan de slag met breinkennis! Schoolleiders Basisschool leerkrachten Onderzoekers Ouders Docenten Beleidsmakers Hulpverleners Dr. Jan Jaap Wietsma Breinkennis? Hoezo, breinkennis medische biologie

Nadere informatie

Wim van Vroonhoven Heleen Schoots-Wilke

Wim van Vroonhoven Heleen Schoots-Wilke Wim van Vroonhoven Heleen Schoots-Wilke Hersenen : wat weet ik er van? Teken de hersenen. Waar liggen? De grote hersenen De kleine hersenen De amygdala De hersenstam De prefrontale cortex Het corpus callosum

Nadere informatie

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor

Nadere informatie

VMBO congres 24 januari 2012. 24 januari 2012 Rity van der Avoort

VMBO congres 24 januari 2012. 24 januari 2012 Rity van der Avoort 24 januari 2012 Rity van der Avoort Een jongens-meisje Uit de jaren 50. Levensinstelling of beroepshouding? Margriet Sitskoorn Kennismaken Teamkennis in huis? Werking van het brein: korte masterclass Breinprincipes

Nadere informatie

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014

Spelen met Taal. Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties. Jeroen Aarssen 19 november 2014 Spelen met Taal Het stimuleren van zelfsturend gedrag in spelsituaties Jeroen Aarssen 19 november 2014 Programma Ideeën over taal en interactie door de tijd Taal en Executieve Functies Taal en Denken Taal-

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking

Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking dr. M.C. Coppens Inhoud Vaststellen van het begrip (hoog)begaafdheid. Informatieverwerking Sensorische prikkelverwerking Leerbehoeften van hoogbegaafde kinderen en

Nadere informatie

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen.

Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Executieve functies ontwikkelen met denkspellen. Heeft uw leerling moeite met plannen en organiseren? Is hij zijn huiswerk weer eens vergeten of kwijt? Kan hij moeilijk aan een taak beginnen maar nog moeilijker

Nadere informatie

Het puberbrein een handleiding. Calibris dr. Aletta Smits

Het puberbrein een handleiding. Calibris dr. Aletta Smits Het puberbrein een handleiding Calibris dr. Aletta Smits Waar gaan we het over hebben? Wie zijn pubers? Wat gebeurt er met pubers? Hoe kunnen wij er mee omgaan? Wie zijn pubers? En wie zijn wij? Wie zei

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Executieve Functies

Wat gaan we doen? Executieve Functies Executieve Functies SCHOOLJAAR: 2014-2015 Anita Bieleman & Silke Polman Wat zijn executieve functies (EF) Belang van het ontwikkelen van EF Eigen EF ervaren Theorie & praktijkvoorbeelden Wat gaan we doen?

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas

Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas Martha Beeker m.m.beeker@saxion.nl Kom verder. Saxion. Vandaag Intro Het breinperspectief toegepast op een thema Interventies Vragen aan jullie Invullen van

Nadere informatie

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB Coach je kind bij het maken van studiekeuzes Ouderavond over LOB Even voorstellen Wie ben ik? De NKO? 2 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Loopbaanoriëntatie en-begeleiding (LOB) Het puberende

Nadere informatie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Jelle Jolles Centrum Brein & Leren LEARN! instituut, Amsterdam-VU Samenvatting en verantwoording Samenvatting.

Nadere informatie

Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop. Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter

Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop. Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter 200.000 jaar jager-verzamelaar 12:000 landbouw industrie sinds 200 jaar Hoever

Nadere informatie

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën Brein Centraal leren geheugentraining - bewegingsstrategieën Onze hersenen Opgebouwd uit zenuwcellen/neuronen (100mld) Neuronen verbinden via transmitters Meer onderlinge activiteit => sterkere verbindingen

Nadere informatie

hoofdstuk 1 Prezi: een zooming interface

hoofdstuk 1 Prezi: een zooming interface hoofdstuk 1 Prezi: een zooming interface In dit hoofdstuk leg ik uit wat Prezi is, waar het vandaan komt en wat Prezi zo bijzonder maakt. Hierbij grijp ik onder andere terug op de verschillen tussen onze

Nadere informatie

9/21/16. Programma. Workshop Executieve Functies. Prefrontale cortex. 1. Wat zijn Executieve Functies? Witte stof: communicatie.

9/21/16. Programma. Workshop Executieve Functies. Prefrontale cortex. 1. Wat zijn Executieve Functies? Witte stof: communicatie. Programma Workshop Executieve Functies POVO / VO Drs. Dineke Verkaik d.verkaik@uu.nl 14-9-2016 1. Wat zijn Executieve functies? 2. Hoe krijgen we zicht op EF? 3. Overgang van BO naar VO: wat verwachten

Nadere informatie

Sekseverschillen in breinontwikkeling

Sekseverschillen in breinontwikkeling Sekseverschillen in breinontwikkeling Hoewel verschillen in breinontwikkeling tussen jongens en meisjes tot nu toe beperkt aandacht hebben gekregen in neurologisch onderzoek is er evidentie dat de ontwikkeling

Nadere informatie

Breinvriendelijke ICT-tools voor het geheugen. Geert Buijtenweg & Liesbeth Neeskens

Breinvriendelijke ICT-tools voor het geheugen. Geert Buijtenweg & Liesbeth Neeskens Breinvriendelijke ICT-tools voor het geheugen Geert Buijtenweg & Liesbeth Neeskens Welkom bij deze geheugenworkshop Je mag meteen beginnen met de lesstof van deze workshop uit je hoofd te leren.* Bestudeer

Nadere informatie

Ontplooi'het'1enerbrein!'

Ontplooi'het'1enerbrein!' Ontplooihet1enerbrein! JelleJolles CentrumBrein&Leren VrijeUniversiteitAmsterdam Verantwoording Deze(handout(is(gemaakt(naar(aanleiding(van(mijn(presentaDe(op(het(seminar(over( Ontplooi(het( Tienerbrein

Nadere informatie

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Dr. Renate de Groot" " Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" " Open Universiteit Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke

Nadere informatie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie

Executieve functies - compenseren Programma. - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Executieve functies - compenseren Programma - Voorkennis opfrissen - Compenseren van zwakke zelfsturing - Toepassen in je eigen klas - Reflectie Antwoord Executieve functies Herhaling De denkprocessen

Nadere informatie

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren Jelle Jolles Centrum Brein & Leren/AZIRE Vrije Universiteit Amsterdam Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren 1 Toe naar een grootschalige aanpassing

Nadere informatie

Executieve functies en onderwijs. Mail:

Executieve functies en onderwijs. Mail: Executieve functies en onderwijs Mail: meesgroep8@hotmail.com Ken je dit kind? Maakt taken niet af Heeft huiswerk vrijwel nooit af Stelt alles uit Is vaak snel boos Is chaotisch Lijkt onder zijn niveau

Nadere informatie

Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren

Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn 2015-2016 Stageopdracht Effectief leren 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Werken aan competenties... 3 Praktijkopdracht Effectief leren... 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier...

Nadere informatie

Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P.

Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P. Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P. Willems Regulatie van neuronale activiteit in het brein Verwerking van verspreidende

Nadere informatie

Breincentraal leren. Neurale netwerken. Uitgangspunten voor meer leerrendement. (artikel in blad Leren in Organisaties, november 2005)

Breincentraal leren. Neurale netwerken. Uitgangspunten voor meer leerrendement. (artikel in blad Leren in Organisaties, november 2005) Breincentraal leren Uitgangspunten voor meer leerrendement (artikel in blad Leren in Organisaties, november 2005) Hoe werkt leren nu eigenlijk in het brein? Hoe kan je als opleider beter aansluiten bij

Nadere informatie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Een longitudinale tweelingstudie naar de ontwikkeling van hersenstructuur en de relatie met hormoonspiegels en intelligentie ALGEMENE INTRODUCTIE Adolescentie is

Nadere informatie

De Tijger Ontwaakt: Workshop Somatic Experiencing. Effecten van Trauma. Slang of touw?: automatische reacties. Congres Vitaliteit en (Zelf)coaching

De Tijger Ontwaakt: Workshop Somatic Experiencing. Effecten van Trauma. Slang of touw?: automatische reacties. Congres Vitaliteit en (Zelf)coaching Congres Vitaliteit en (Zelf)coaching De Tijger Ontwaakt: Workshop Somatic Experiencing traumaverwerking volgens Dr. Peter A. Levine Spreker: Sybren Post traumahealing.org of traumahealing.eu 1 Effecten

Nadere informatie

Arbeidsconflict en inzetbaarheid

Arbeidsconflict en inzetbaarheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Arbeidsconflict en inzetbaarheid Frank Emmelot en Hanneke Schinkel Wat is een conflict? (Een conflict is) een proces dat begint wanneer een individu

Nadere informatie

Gebruik van Multimedia

Gebruik van Multimedia Gebruik van Multimedia Zo werkt het effectief! Mia Cools Erasmus MC Zorgacademie 1 Inhoud workshop Informatie verwerking in de hersenen Wetenschappelijke principes 6 principes van Mayer Toepassing op je

Nadere informatie

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress.

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Vraag 1 (10 punten) A. Wat is het Circuit van Papez en welke hersenstructuren maken hier deel van uit? (5 punten) B. Welke extra hersenstructuren zijn

Nadere informatie

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop

Nadere informatie

Invoering van gepersonaliseerd leren

Invoering van gepersonaliseerd leren Invoering van gepersonaliseerd leren Invoering van gepersonaliseerd leren Dit whitepaper gaat over gepersonaliseerd leren en wat de aandachtspunten zijn bij de invoering ervan op school. In een ander whitepaper

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

KPB Observeren en differentiëren

KPB Observeren en differentiëren 2014-2015 Cursuscode: Cohort 2012: LGWKOD40P2 Cohort 2013: LGWKOD40P2 Cohort 2014: LGWKOD40P2 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Werken aan competenties 3 Praktijkopdracht observeren en differentiëren 3 Bijlage

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen.

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen. Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen Bedankt pa, omdat je ondanks alle drukte een avond tijd wilt nemen om over jou en mij na te denken! Gr. Planning van de avond: -even voorstellen -waar

Nadere informatie

Mindful ouders Introductie

Mindful ouders Introductie Mindful ouders Introductie Mindful ouders - Introductie Kennismakingsrondje Mindfulness algemeen Aandacht voor het hier-en-nu Keuzemogelijkheid Heartfulness Kennismaking Kennismaking 3 vragen: Voornaam?

Nadere informatie

Ontwikkeling van het adolescentenbrein

Ontwikkeling van het adolescentenbrein Ontwikkeling van het adolescentenbrein Eveline Crone Brain & Development lab Universiteit Leiden 13 sept 1848: Een ongelooflijk verhaal.. Phineas Gage 1 Phineas Gage Phineas Gage: herstel bleef bij bewustzijn

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Wat gaan we doen? Definities" Hoe komt leren tot stand?" Wat gebeurt er met leren tijdens de adolescentie?" Rol van omgevingsfactoren:

Nadere informatie

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?

Nadere informatie

Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie. Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018

Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie. Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018 Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018 THEORETISCH KADER : ONTWIKKELING / RIJPING VH BREIN Intro: Ontwikkeling / rijping van het brein

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass

Nadere informatie

Mondial College Nijmegen. Themabijeenkomst Ouderraad

Mondial College Nijmegen. Themabijeenkomst Ouderraad De ouder als leercoach 13 februari 2019 Mondial College Nijmegen Themabijeenkomst Ouderraad Topcoach Oscar Groenewout 078 880 45 90 06 479 46 186 www.topcoach.pro info@topcoach.pro Praktijk: Gezondheidscentrum

Nadere informatie

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen!

Het creëren van een gemeenschappelijke visie m.b.t. executieve functies voor het jonge kind; handvatten voor morgen! Opbouw workshop Korte geschiedenis Wat zijn executieve functies? Waarom zijn ze belangrijk? Hoe is het gesteld met mijn EF s? Vertalen naar de praktijk Rol van de IB-er (EF en stoornissen) Doel Hoe het

Nadere informatie

De jeugd van tegenwoordig. Apeldoorn 18 mei 2011 Aletta Smits

De jeugd van tegenwoordig. Apeldoorn 18 mei 2011 Aletta Smits De jeugd van tegenwoordig Apeldoorn 18 mei 2011 Aletta Smits Agenda Wie zijn pubers? Wat gebeurt er met pubers? Ervaringen Wetenschap Hoe kunnen wij er mee omgaan? Dilemma: aansluiten of hard zijn? Wie

Nadere informatie

Talent voor excelleren

Talent voor excelleren Workshop 29 november 2012 Talent voor excelleren 7 principes voor een rijke leeromgeving als kans voor meer- en hoogbegaafde leerlingen Ieder kind telt Principe 1 Leren is state managing Om te leren moet

Nadere informatie

Lange tijd werd aangenomen dat vooral het

Lange tijd werd aangenomen dat vooral het sociaal-emotioneel Zelfsturing en het kinderbrein Executieve functies in ontwikkeling Naarmate kinderen ouder worden, zijn ze steeds beter in staat om hun gedrag aan te sturen. Deze toename in zelfsturing

Nadere informatie

Het (on)meetbare brein

Het (on)meetbare brein Het (on)meetbare brein Proost op de wetenschap, SPUI25 Lukas Snoek Universiteit van Amsterdam Even voorstellen... Wie ben ik? Lukas Snoek, promovendus psychologie ("Brein & Cognitie") aan de UvA Interesse

Nadere informatie

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017

Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg. Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Het Magische Getal 7 Hersenontwikkeling: inzichten relevant voor Jeugdgezondheidszorg Fabienne De Boeck Gent, 17/3/2017 Are There Really as Many Neurons in the Human Brain as Stars in the Milky Way? Bradley

Nadere informatie

Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein

Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein Week 2 Focus De aard van de geest; Training van het brein Voor velen onder ons wordt het leven overheerst door te veel denken, te veel hectisch doen, waardoor we te weinig tijd hebben om te zijn... Ons

Nadere informatie