Raadsvoorstel: 2014-1140 Onderwerp: Investeringen (uitwerking motie 9 raad 7 november 2013) Datum: 19 februari 2014 Portefeuillehouder: Doodkorte Raadsbijeenkomst: 25-2-2014 Raadsvergadering: 13-3-2014 Programma: Bestuur en Communicatie Opsteller: L.v.Huijgevoort Bijlage(n): 1. Fasering lopende investeringen 2013 2. Fasering lopende investeringen 2013 / gereedmeldingen 3. Fasering nieuwe investeringen 2014 2018 4. Resumé gevolgen motie 9 1. Korte samenvatting van de inhoud en voorstel In de raadsvergadering van 7 november 2013 (Begrotingsraad) is een motie aangenomen inzake investeringen gemeente Gorinchem (motie 9). In deze motie wordt het college opgeroepen om alle investeringen tegen het licht te houden en na te gaan of ze kunnen worden getemporiseerd. In de achterliggende periode heeft deze operatie plaatsgevonden. Dit heeft tot de conclusie geleid dat het gewenst en verantwoord is om een aantal lopende en nieuwe investeringen te temporiseren. Het financiële effect hiervan is dat de kapitaallasten (rente en afschrijving), die met deze investeringen samenhangen, wijzigen ten opzichte van de wijze waarop ze tot nu toe in de begroting zijn opgenomen. In dit raadsvoorstel zijn van de kapitaallasten alleen de afschrijvingslasten opgenomen. De rente-effecten die als gevolg van de fasering van investeringen ook optreden, zullen, zoals gebruikelijk, in het kader van het bepalen van de totale financieringsbehoefte van de gemeente, worden betrokken bij de perspectiefnota. Door het temporiseren, uitstellen of afstellen van investeringen treden, rekening houdend met de mutaties in de bestemmingsreserves, de volgende effecten in de afschrijvingslasten op ten opzichte van de vastgestelde begroting 2014 2017: 2014: 17.088,98 N 2015: 13.375,04 V 2016: 502.205,69 V 2017: 61.816,95 V Voor de totale meerjarenperiode 2014 2017 is het netto voordelige effect derhalve 560.308,71. Dit voordelige effect op de afschrijvingslasten zet zich ook na 2017 door. Voor 2018 is een voordelig effect becijferd van 117.563,07. Voorstel: 1. In te stemmen met de fasering van de lopende en nieuwe investeringen, zoals aangegeven in de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 (bijlage 1), de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 / gereedmeldingen (bijlage 2) en de bijlage Fasering nieuwe investeringen 2014 2018 (bijlage 3); 2. De financiële effecten 2014 t/m 2017 met betrekking tot de afschrijvingslasten vast te stellen (= in 2014 17.088,98 N, in 2015 13.375,04 V, in 2016 502.205,69 V, in 2017 61.816,95 V, en het saldo hiervan ( 560.308,71 V) te storten in de algemene exploitatiereserve; 3. Met betrekking tot de reserves de volgende mutaties vast te stellen: a. Riolering: storting in 2014 van 19.695,40, storting in 2015 van 10.095,40, storting in 2016 van 1.595,40, storting in 2017 van 4.762,07; b. Automatisering: storting in 2014 van 136.133,50, het verlagen van de onttrekking in 2015 met 32.543,25, het verlagen van de onttrekking in 2016 met 151.854,50, het verlagen van de onttrekking in 2017 met 249.604,50; c. Bovenwijks: het verlagen van de onttrekking in 2014 met 3.306.000, onttrekking in 2015 van 3.306.000; d. Infrastructuurfonds: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 600.000, onttrekking in 2016 van 600.000; e. Station Gorinchem Noord: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 1.800.000, onttrekking in 2016 van 1.800.000. Stadhuisplein 1 Postbus 108 T 140183 E gemeente@gorinchem.nl 4200AC Gorinchem F 0183-630540 I www.gorinchem.nl
2. Fase trechter Besluitvorming. 3. Inleiding / aanleiding In de raadsvergadering van 7 november 2013 (Begrotingsraad) is een motie aangenomen inzake investeringen gemeente Gorinchem (motie 9). In deze motie wordt het college opgeroepen om alle investeringen tegen het licht te houden en na te gaan of ze kunnen worden getemporiseerd. Achterliggende gedachte hierbij is dat door temporisering, uitstel of afstel van investeringen financiële ruimte ontstaat, die er mogelijk toe kan leiden dat nieuwe bezuinigingen kunnen worden uitgesteld of voorkomen. Deze financiële ruimte ontstaat door het verschuiven in de tijd van de kapitaallasten die met de geplande investeringen samenhangen. Als een investering later plaatsvindt dan waarvan in de begroting is uitgegaan, doen de met deze investering gepaard gaande kapitaallasten zich later dan gepland voor. Alsdan verschuiven lasten. Lasten vallen echt lager uit als investeringen in de praktijk goedkoper worden uitgevoerd dan gepland en waarvan in de begroting is uitgegaan (bijvoorbeeld door aanbestedingsvoordelen), of als ze bij nader inzien helemaal niet meer gepleegd worden. Dit raadsvoorstel moet gezien worden als uitvoering van genoemde motie. Over de wijze van uitvoering van de motie is de raad geïnformeerd door middel van raadsinformatiebrief 1136 d.d. 20 januari 2014. 4. Inhoud / Kaders Tegen de achtergrond van motie 9 zijn in de achterliggende weken alle investeringen grondig tegen het licht gehouden. Voor lopende investeringen is nagegaan of het verantwoord en mogelijk is om de uitvoering ervan te temporiseren. Voor investeringen waarover al wel besluiten genomen zijn, maar waarvoor nog geen aanbestedingsprocedures gestart zijn en/of waarvoor nog geen opdrachtverstrekkingen hebben plaatsgevonden, is nagegaan of het verantwoord is ze voor korte of langere termijn uit te stellen of af te voeren. Reikwijdte van dit voorstel: Voordat wordt ingegaan op de financiële effecten van het opnieuw beschouwen van de investeringen, is het gewenst stil te staan bij de reikwijdte van het voorliggende raadsvoorstel. M.a.w. te duiden of alle effecten van het tegen het licht houden van de investeringen in dit raadsvoorstel zijn meegenomen. Aan de hand van de onderstaande twee vragen wordt hierin inzicht gegeven. 1. Zijn alle inzichten m.b.t. de investeringen in dit voorstel verwerkt? Het antwoord op deze vraag is: ja, maar met enkele kanttekeningen. Bij het tegen het licht houden van de investeringen is vastgesteld dat het gewenst en noodzakelijk is om in de loop van 2014 in een vergadering van ons college nog eens expliciet stil te staan bij een beperkt aantal investeringen. Om die reden zijn deze geheel of gedeeltelijk buiten dit raadsvoorstel gehouden. Het betreft hier de volgende investeringen: Renovatie Caribabad: In de huidige planning zijn investeringen opgenomen, waarvan het gewenst is daar nader bij stil te staan. Dit houdt verband met het lopende onderzoek naar de mogelijkheden om energiebesparende maatregelen te nemen. Naar verwachting kunnen wij u in het vierde kwartaal van dit jaar nader informeren over deze mogelijkheden. Station Gorinchem Noord (Papland). De huidige inzichten wijzen uit dat het opleveren van het station niet eerder dan in 2016 kan plaatsvinden, in plaats van 2015 waarvan tot nu toe is uitgegaan. Deze temporisering is in dit raadsvoorstel verwerkt. Los daarvan willen wij nog eens expliciet stilstaan bij de voor- en nadelen van een verdere fasering van de realisatie van station Gorinchem Noord, nu duidelijk is dat bedrijfsterrein Groote Haar, ten behoeve waarvan dat station mede gerealiseerd wordt, later tot ontwikkeling zal komen. Dit, vanwege het gegeven dat de ontsluiting van dat bedrijfsterrein op rijksweg A27 op zijn vroegst in 2019 tot stand komt. Deze omstandigheid kan aanleiding zijn om station Gorinchem Noord later te realiseren, zodat het gereedkomen ervan in de tijd spoort met de ontwikkeling van Groote Haar. Over de voor- en nadelen van een eventuele verdere fasering zullen wij u uiterlijk 1 juli a.s. informeren.
Energiebesparing openbare verlichting: Wij zijn voornemens een afzonderlijke vergelijking te maken tussen enerzijds het, zoals nu, geleidelijk vervangen van de openbare verlichting voor een energiebesparende variant ten laste van de beschikbare beheersbudgetten, en anderzijds het extra investeren in energiebesparende openbare verlichting, waarbij de lasten gedekt moeten worden uit de besparing op onderhouds- en energielasten. Hierover zullen wij u uiterlijk medio 2014 nader informeren. IHP Onderwijs. Op basis van de meest recente prognoses en inzichten zullen wij het IHP Onderwijs op korte termijn evalueren en herijken. Vooruitlopend hierop is het al wel duidelijk dat de investeringen die nodig zijn voor de reshuffeling van het voortgezet onderwijs minimaal 1 miljoen lager zullen uitvallen dan waarvan tot nu toe is uitgegaan. Deze vrijval is in dit raadsvoorstel verwerkt. Over de effecten van evaluatie en herijking van het IHP Onderwijs zullen wij u op een later tijdstip informeren. 2. Zijn alle financiële effecten van de fasering van de investeringen in dit raadsvoorstel verwerkt? Het antwoord op deze vraag is: nee. Investeringen leiden tot afschrijvingslasten en rentelasten (tezamen de kapitaallasten). In dit raadsvoorstel zijn alléén de wijzigingen in afschrijvingslasten verwerkt. Het rente-effect als gevolg van de fasering van investeringen is buiten dit raadsvoorstel gebleven. Dit is gedaan tegen de achtergrond dat investeringen slechts een onderdeel zijn van de totale financieringsbehoefte van de gemeente. Andere factoren die van invloed zijn op de financieringsbehoefte van de gemeente zijn bijvoorbeeld de financiële positie van de grondexploitaties (boekwaarden) en het rekeningresultaat 2013. Deze gegevens zijn, conform de planning, in de loop van maart aanstaande bekend. Op basis daarvan wordt bepaald wat de totale financieringsbehoefte van de gemeente op korte en langere termijn is, hoe in deze financieringsbehoefte kan worden voorzien en wat de daarmee samenhangende rentelasten zijn. Deze integrale beschouwingen en effecten op de begroting zullen, zoals gebruikelijk, worden gepresenteerd bij de perspectiefnota. Lopende investeringen Wat betreft lopende investeringen is uit de gepleegde exercitie gebleken dat een aantal investeringen inderdaad kan worden getemporiseerd. Onder temporiseren moet in dit verband met name verstaan worden dat het tempo, waarin een investering op basis van de oorspronkelijke (plannings)uitgangspunten verwerkt is in de begroting, wordt aangepast aan het tempo waarin de investering in de praktijk blijkt te (kunnen) worden uitgevoerd. Voortschrijdend inzicht en / of externe omstandigheden kunnen leiden tot een andere uitvoering in de praktijk in vergelijking met de oorspronkelijke planning, die de basis is geweest voor verwerking in de begroting. De bestaande investeringen die kunnen worden getemporiseerd zijn opgenomen in bijlage 1. Tot de lopende investeringen rekenen wij ook de categorie gereedmeldingen. Het betreft hier investeringen die inmiddels gereed gekomen zijn. Normaal wordt van deze gereedgemelde investeringen melding gemaakt in de tussenrapportages. Tegen de achtergrond van motie 9 zijn deze investeringen in de onderhavige operatie betrokken. De gereedmeldingen zijn opgenomen in bijlage 2. Voor de financiële effecten verwijzen wij naar punt 9 van dit raadsvoorstel. Nieuwe investeringen Onder nieuwe investeringen worden investeringen verstaan waarover al wel besluiten genomen zijn (op basis waarvan ze reeds verwerkt zijn in de begroting), maar waarvoor nog geen aanbestedingsprocedures gestart zijn en/of waarvoor nog geen opdrachtverstrekkingen hebben plaatsgevonden. Het tegen het licht houden van dit type investeringen kan enerzijds leiden tot verschuivingen in kapitaallasten, omdat voortschrijdend inzicht leidt tot een wijziging in de oorspronkelijke planning. Anderzijds kan het leiden tot vrijval in kapitaallasten, omdat een investering bij nader inzien in zijn geheel niet meer hoeft plaats te vinden, of waarvan de uitvoering niet meer plaatsvindt in de huidige begrotingsperiode. Van de volgende investeringen wordt het verantwoord geacht ze niet meer uit te voeren: Inventaris: van de voor 2013 beoogde investering kan, na een kritische beschouwing, in zijn geheel worden afgezien (= vrijval van het voor 2013 geraamde investeringsbedrag); Software: een aantal softwarepakketten blijkt niet vervangen te hoeven worden. Een aantal ander geplande investeringen verschuift tot na 2018; Dienstauto: Toezicht en Handhaving blijkt met één auto minder te kunnen door het meer gebruik gaan maken van fietsen.
De nieuwe investeringen die kunnen worden getemporiseerd of waarvan helemaal kan worden afgezien zijn opgenomen in bijlage 3. Voor de financiële effecten verwijzen wij naar punt 9 van dit raadsvoorstel. 5. Bestaand beleid, raadskaders en besluiten Begroting 2014, paragraaf 4.10 investeringen; Motie inzake investeringen gemeente Gorinchem (motie 9), aangenomen in de vergadering van de raad van 7 november 2013, waarin de begroting voor 2014 is vastgesteld (begrotingsraad). 6. Betrokkenheid derden Niet van toepassing. 7. Beoogd effect Bij het temporiseren van bestaande investeringen is van het optreden van maatschappelijke effecten in principe geen sprake. Het betreft hier immers een operatie, waarbij de planning van de investeringen financieel-technisch wordt afgestemd op de wijze waarop de investering in de praktijk verloopt. Maatschappelijke effecten kunnen optreden als nieuwe investeringen, in tegenstelling tot wat aan de inwoners is voorgehouden, (substantieel) worden uitgesteld of afgevoerd. In de operatie die heeft plaatsgevonden naar aanleiding van motie 9 is hiervan geen sprake. Zowel bij het uitstellen als het afvoeren van voorgenomen investeringen is er hoofdzakelijk sprake van investeringen die betrekking hebben op de interne huishouding van de gemeente. De kwaliteit van de dienstverlening aan de inwoners wordt hiermee niet aangetast. Bij nieuwe investeringen is er sprake van een paar externe investeringen die worden uitgesteld. Het betreft hier allereerst het uitstel van investeringen in kademuren. Dit wordt verantwoord geacht gezien de technische staat van die kademuren. Het uitstel (met één jaar) van investeringen in het pand Haarstraat 64 (De Nieuwe Doelen) wordt ingegeven door de lopende discussie over bezuinigingen op cultuur in het kader van de bezuinigingsoperatie AHAD-3. De doelstelling om energie bij openbare verlichting te besparen wordt behaald door energievretende armaturen in het kader van regulier onderhoud te vervangen door energiearme. Hiermee worden de doelstellingen voor de energiebesparing wel later behaald dan oorspronkelijk gepland, maar dit wordt in de afweging met de bezuinigingsnoodzaak van de gemeente verantwoord geacht. 8. Risico s of kansen Risico s: niet van toepassing. Kansen: het creëren van financiële ruimte als gevolg waarvan nieuwe bezuinigingen kunnen worden beperkt, uitgesteld of voorkomen. 9. Financiële consequenties Hieronder worden de financiële consequenties weergegeven van het tegen het licht houden van de investeringen.
2014 2015 2016 2017 Lopende investeringen bruto resultaat 3.330.749,94-1.087.928,52-2.043.862,76-106.126,01 dekking via reserves -3.324.100,00 1.042.133,50 2.536.133,50 136.133,50 netto resultaat 6.649,94-45.795,02 492.270,74 30.007,49 Gereedmeldingen bruto resultaat 160.989,98 160.989,98 160.989,98 160.989,98 dekking via reserves -137.728,90-137.728,90-137.728,90-137.728,90 netto resultaat 23.261,08 23.261,08 23.261,08 23.261,08 Nieuwe investeringen bruto resultaat 123.952,23 185.528,37 308.319,55 dekking via reserves -41.043,25-151.854,50-252.771,17 vloerbedekking naar exploitatie : inventaris stadhuis -47.000,00-47.000,00-47.000,00-47.000,00 netto resultaat -47.000,00 35.908,98-13.326,13 8.548,38 Totaal netto resultaat -17.088,98 13.375,04 502.205,69 61.816,95 Ter toelichting op dit overzicht merken wij het volgende op. 1. Mutaties in reserves Een aantal investeringen, zoals bijvoorbeeld die met betrekking tot riolering en automatisering, houdt direct verband met egalisatie- of bestemmingsreserves. De financiële effecten die optreden als gevolg van temporisering van deze investeringen leiden daarmee tot mutaties in deze reserves en hebben daardoor dus geen effect op de exploitatie en de algemene reserve van de gemeente. In bijlage 4 resumé gevolgen motie 9 treft u de bedragen waarover het hier gaat aan. In het licht van de mutaties zullen wij bij de perspectiefnota een nadere beschouwing plegen op de omvang van deze (en andere) reserves. 2. Hoog netto resultaat in 2016 Uit de bijlagen en bovenstaand overzicht blijkt dat, in vergelijking met de andere jaren, in 2016 een omvangrijk voordeel in afschrijvingslasten optreedt. Dit voordeel wordt veroorzaakt door het gegeven dat in dat jaar drie grote investeringen (te weten brede school Schuttersplein, station Gorinchem Noord (Papland) en De Rotonde / Yulius) gereedkomen. In de planningen tot nu toe was uitgegaan van gereedkomen in 2015. Afschrijvingslasten vangen één jaar na gereedkomen van de investering. Het opschuiven met één jaar naar 2016 betekent dat de voor dat jaar voor deze drie investeringen geraamde afschrijvingslasten dus ook één jaar doorschuiven (naar 2017). De geraamde afschrijvingslasten voor 2016 vallen hierdoor vrij. 3. Inventaris Stadhuis / vloerbedekking Bij het onder de loep nemen van de geplande investeringen in de inventaris van het Stadhuis is gebleken dat daarin ten onrechte het vernieuwen van de vloerbedekking is opgenomen. Gelet op de BBV-voorschriften mag deze activiteit niet gezien worden als investering en dienen de kosten daarvan rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht te worden. 10. Vervolgproces Besluit college op 11 of 18 februari 2014; Bespreking in raadsbijeenkomst 25 februari 2014; Besluitvorming in raadsvergadering 13 maart 2014. 11. Communicatie Niet van toepassing.
12. Uitkomsten raadsbijeenkomst Na informatieve vragen en beantwoording daarvan kunnen alle fracties instemmen met agendering van het voorstel voor de komende raadsvergadering. 13. Nadere standbepaling college De ambtelijke organisatie vult hier nadere antwoorden op gestelde vragen en eventueel andere inzichten als gevolg van de behandeling in de raadsbijeenkomst en dergelijke in 14. Definitief voorstel raad De ambtelijke organisatie vult hier het definitieve voorstel in, zoals dat aan de raad wordt voorgelegd. Dat zal meestal het oorspronkelijke voorstel zijn, maar kan ook gewijzigd zijn. Voorstel: 1. In te stemmen met de fasering van de lopende en nieuwe investeringen, zoals aangegeven in de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 (bijlage 1), de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 / gereedmeldingen (bijlage 2) en de bijlage Fasering nieuwe investeringen 2014 2018 (bijlage 3); 2. De financiële effecten 2014 t/m 2017 met betrekking tot de afschrijvingslasten vast te stellen (= in 2014 17.088,98 N, in 2015 13.375,04 V, in 2016 502.205,69 V, in 2017 61.816,95 V, en het saldo hiervan ( 560.308,71 V) te storten in de algemene exploitatiereserve; 3. Met betrekking tot de reserves de volgende mutaties vast te stellen: a. Riolering: storting in 2014 van 19.695,40, storting in 2015 van 10.095,40, storting in 2016 van 1.595,40, storting in 2017 van 4.762,07; b. Automatisering: storting in 2014 van 136.133,50, het verlagen van de onttrekking in 2015 met 32.543,25, het verlagen van de onttrekking in 2016 met 151.854,50, het verlagen van de onttrekking in 2017 met 249.604,50; c. Bovenwijks: het verlagen van de onttrekking in 2014 met 3.306.000, onttrekking in 2015 van 3.306.000; d. Infrastructuurfonds: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 600.000, onttrekking in 2016 van 600.000; e. Station Gorinchem Noord: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 1.800.000, onttrekking in 2016 van 1.800.000. Burgemeester en wethouders van Gorinchem, de secretaris, de burgemeester,
15. Besluit De gemeenteraad van Gorinchem Gelet op het raadsvoorstel van 31 januari 2014, Besluit: 1. In te stemmen met de fasering van de lopende en nieuwe investeringen, zoals aangegeven in de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 (bijlage 1), de bijlage Fasering lopende investeringen 2013 / gereedmeldingen (bijlage 2) en de bijlage Fasering nieuwe investeringen 2014 2018 (bijlage 3); 2. De financiële effecten 2014 t/m 2017 met betrekking tot de afschrijvingslasten vast te stellen (= in 2014 17.088,98 N, in 2015 13.375,04 V, in 2016 502.205,69 V, in 2017 61.816,95 V, en het saldo hiervan ( 560.308,71 V) te storten in de algemene exploitatiereserve; 3. Met betrekking tot de reserves de volgende mutaties vast te stellen: a. Riolering: storting in 2014 van 19.695,40, storting in 2015 van 10.095,40, storting in 2016 van 1.595,40, storting in 2017 van 4.762,07; b. Automatisering: storting in 2014 van 136.133,50, het verlagen van de onttrekking in 2015 met 32.543,25, het verlagen van de onttrekking in 2016 met 151.854,50, het verlagen van de onttrekking in 2017 met 249.604,50; c. Bovenwijks: het verlagen van de onttrekking in 2014 met 3.306.000, onttrekking in 2015 van 3.306.000; d. Infrastructuurfonds: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 600.000, onttrekking in 2016 van 600.000; e. Station Gorinchem Noord: het verlagen van de onttrekking in 2015 met 1.800.000, onttrekking in 2016 van 1.800.000. Aldus besloten in de vergadering van de raad van Gorinchem van 13 maart 2014, de griffier, de voorzitter,