Raadsvergadering : 27 juni 2011 Agendapunt : 5 Registratienummer : 11.050 Portefeuillehouder(s) : A.J.M. van Velzen Opsteller : Jan Azier E-mail : jazier@kaagenbraassem.nl Telefoon : (071) 332 7239 Onderwerp: Vaststellen van de kadernota 2012 als uitgangspunt voor het samenstellen van de begroting voor de periode van 2012 2015.. Beslispunten: Een beslissing van de raad wordt gevraagd op de onderstaande punten; - Het kennisnemen van de kadernota en bijlagen. Het vaststellen van de daarin genoemde kaders (zie hieronder) en de financiële effecten van de ontwikkelingen ter verdere uitwerking van de begroting voor 2012 e.v. a. materieel evenwicht (als uitgangspunt); b. mutaties huren en pachten (lasten en baten); c. mutaties ingevolge verkiezingen en GBA audit; d. mutatie bijdrage verbonden partijen; e. mutaties in de kapitaallasten door verandering afschrijvingsmethodiek; f. mutaties in de overheadkosten; g. vervangingsinvesteringen en de daarbij behorende kapitaallasten; h. mutaties in raming met betrekking tot bouwleges; i. bij de opstelling van de begroting geen rekening te houden met ontwikkelingen waarover nog besloten moet worden door een hogere overheid en waarbij de uitkomst en gevolgen nog onzeker zijn (hierbij valt te denken aan de precarioheffing, het bestuursakkoord, grenswijziging Teylingen). j. Mutaties gerealiseerde taakstelling van verbonden partijen; k. de kaders bijlage I, interne kaders. Tevens zijn in de kadernota nog twee onderdelen opgenomen waarvoor nog een besluit van de raad noodzakelijk is het betreft: - Het toereikend maken van de Reserve Holland Rijnland (deze reserve bevat op dit moment onvoldoende saldo voor de aangegane verplichtingen; - Het toevoegen aan de algemene reserve (belegd deel) van de door de raad toegekende middelen voor de Brede school uit de post maatschappelijke voorzieningen van het Braassemerland. (Het op deze wijze administratief verwerken van deze middelen volgt uit de gekozen verkoop en terughuur constructie met de woningbouwvereniging, waarbij deze bijdrage niet meer in mindering kan worden gebracht op de investering). Publiekssamenvatting In de kadernota zijn de ontwikkelingen in beeld gebracht waarmee de gemeente in de komende jaren te maken krijgt. Bij het actualiseren van het begrotingsbeeld voor 2012 2015 in de 27 juni 2011 Pagina 1 van 5
kadernota, is rekening gehouden met de financiële consequenties van deze ontwikkelingen. De laatstvastgestelde begroting voor 2011 2014 vormt de basis voor het actualiseren van het financiële beeld. Deze begroting vertoont tekorten in latere jaren, waarvoor nog nader uit te werken bezuinigingstaakstellingen zijn opgenomen. Voor de invulling van deze taakstellingen is in de afgelopen periode een maatschappelijke ruimtelijke structuur visie (MRSV) opgesteld en een kerntakendiscussie gevoerd. Dit heeft een pakket aan bezuinigingsmaatregelen opgeleverd. In de kadernota is een kernachtige beschrijving per programma van alle mogelijke bezuinigingenmaatregelen opgenomen. De conclusie is dat er meer dan voldoende bezuinigingsmogelijkheden zijn om te komen tot een sluitende begroting en meerjarenbegroting voor de periode 2012-2015. Bij begroting 2012 2015 zal besloten worden, welke voorstellen geëffectueerd zullen worden. Inleiding In november 2010 is de begroting voor de periode 2011 2014 vastgesteld. Deze begroting vertoonde in het meerjarenperspectief voor de laatste jaren tekorten, waarvoor bezuinigingstaakstellingen zijn opgenomen. De financiële consequenties uit vele nieuwe ontwikkelingen die er de komende jaren op de gemeente afkomen en de al in de vorige begroting opgenomen bezuinigingstaakstellingen noodzaken tot een heroverweging van het gemeentelijke takenpakket (kerntakendiscussie). Om de raad te voorzien van de benodigde informatie, nodig om weloverwogen keuzes te kunnen maken, is in de afgelopen periode hard gewerkt aan een instrumentarium dat hierbij van belang is. Het betreft; - De maatschappelijke en ruimtelijke structuurvisie; - Het opstellen van productsheets voor gemeentelijke taken, waarbij een totaal pakket van mogelijke bezuinigingen en inkomstenverhogingen is uitgewerkt ; - Het opstellen van de kadernota 2012, waarin een geactualiseerd begrotingsbeeld wordt gegeven dat in samenhang met de mogelijke bezuinigingsmaatregelen is beschouwd; - Een opgestelde organisatievisie. Nieuw (meerjaren) begrotingsbeeld in de kadernota Het doel van de hierbij aangeboden kadernota voor de periode 2012 2015 is om een zo goed mogelijk beeld te schetsen van de ontwikkelingen die in de komende jaren op onze gemeente afkomen. In de kadernota worden veel onderwerpen beleidsmatig toegelicht waarbij tevens een relatie wordt gelegd met de financiële consequenties voor de gemeentebegroting. Op basis van de voor dit moment beschikbare gegevens kan het meerjaren perspectief als volgt worden gepresenteerd. Meerjarenperspectief 2012-2015 2012 2013 2014 2015 Bijgesteld meerjarenbeeld 143.942 V 921.767 N 828.970 N 1.343.923 N De conclusie is nu dat er voor 2012 een sluitende begroting kan worden verkregen maar dat er vanaf 2013 tekorten ontstaan. Het is van belang aan te geven dat een aantal belangrijke factoren nog niet in bovenstaande reeks is opgenomen. Hierover is nog geen vastgesteld beleid of hierover heeft nog geen formele besluitvorming door de hogere overheden plaatsgevonden. Dit betreft onder meer de volgende zaken: Een aantal belangrijke factoren zijn nog niet in bovenstaande reeks opgenomen: 1) De uitkomsten van de meicirculaire; 2) Het wegvallen van de inkomsten uit precario op kabels en leidingen; 3) De uitwerkingen en financiële consequenties uit het bestuursakkoord (incl. herverdelingseffecten algemene uitkering); 4) De consequenties van de opheffing van de ISDR; 5) De financiele consequenties van de grenscorrectie met Teylingen 27 juni 2011 Pagina 2 van 5
De meicirculaire is net uitgekomen. Op dit moment wordt bekeken wat de consequenties van deze circulaire zijn voor onze gemeente. Deze informatie zal in een afzonderlijk memo aan u worden aangeboden. Uitgangspunt is om deze informatie nog voor de behandeling van de kadernota in de raad aan u te doen toekomen. Over het wegvallen van de inkomsten uit precario op kabels en leidingen wordt een apart besluit aan u gevraagd in dit raadsvoorstel. Met betrekking tot de overige hierboven genoemde factoren zullen mogelijke financiële consequenties bij het opstellen van de begroting 2012 worden betrokken. Overige onderwerpen die in de kadernota aan de orde komen zijn, de geactualiseerde financiële positie van het grondbedrijf en de ontwikkeling van de vermogenspositie van de gemeente. Voorts worden toelichtingen gegeven op de stand van zaken inzake de taakstellende bezuinigingen welke zijn opgelegd aan de verbonden partijen waarin onze gemeente participeert, de lokale belastingdruk, de organisatievisie en de interne- en externe begrotingskaders voor de begroting 2012. Uitgewerkte bezuinigingsmogelijkheden Overeenkomstig eerdere afspraken, zijn bij de kadernota ook alle uitgewerkte productsheets opgenomen, en is een beeld gepresenteerd van het totaal van alle mogelijke bezuinigingsmaatregelen. Hierbij dient wel expliciet opgemerkt te worden dat er nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden over de daadwerkelijk te effectueren besparingen. De besluitvorming hierover zal plaatsvinden bij de begroting. Het is daarom van belang onderstaande cijfers ook daadwerkelijk in dit perspectief te zien. Vooral ten aanzien van de voorstellen in de programma s 5 en 6, is ervoor gekozen de zuivere lijn aan te houden van wettelijke en niet wettelijke taken. Bij alle niet wettelijke taken is, in theorie, het momenteel in de begroting opgenomen bedrag als geheel te besparen. Zo zijn de voorstellen nu ook verwerkt in deze kadernota. Hiermee wordt ook het hoge totaal van alle besparingsvoorstellen verklaard. Bij de verdere uitwerking naar de begroting toe zal het college eerst een selectie maken uit de voorstellen, om dit vervolgens ter besluitvorming voor te leggen aan de raad. Het totaal van uitgewerkte bezuinigingsmaatregelen geeft onderstaande reeks. Bezuinigingsmogelijkheden 2012 2013 2014 2015 Totaal mogelijke maatregelen 1.665.281 V 3.226.463 V 4.251.602 V 4.561.803 V Voor de specificatie van de maatregelen wordt verwezen naar de overzichten in de kadernota waar per raadsprogramma een overzicht is gegeven van alle mogelijke bezuinigingen. Conclusie De kadernota is uitgewerkt aan de hand van de gegevens die ten tijde van het opstellen bekend zijn. Nooit eerder kwamen er zoveel ontwikkelingen tegelijk op de gemeente af zowel lokaal als bovenlokaal. Ten aanzien van deze ontwikkelingen is het uitgangspunt gehanteerd dat alleen vastgesteld beleid wordt verwerkt in de cijfers en nog niet wordt geanticipeerd op mogelijke ontwikkelingen zoals hieronder staan vermeld. Bovenlokale ontwikkelingen De uitkomst van het VNG congres op 7/8 juni (bepalend voor draagvlak bestuursakkoord VNG en Rijk); De toereikendheid van de budgetten die voor onze gemeente meekomen met de takendecentralisatie (Jeugdzorg, Awbz, Wet werken naar vermogen); Effect herverdeelsystematiek algemene uitkering uit het gemeentefonds voor onze gemeente; 27 juni 2011 Pagina 3 van 5
Uitkomst besluit precariobelasting op leidingen en kabels nu er een motie tot afschaffing per 2012 is ingediend; Impact meicirculaire waarin meer duidelijkheid komt over de bezuinigingsopgave gemeente. Maar ook lokaal ziet onze gemeente zich geplaatst voor vele uitdagingen: Lokale ontwikkelingen Financiële effecten van de opheffing van de I.s.d.r. Financiële consequenties ontwikkeling woningbouwmarkt (vormen verliesvoorzieningen en afwaarderingen van complexen); Samenhangend hiermee de ontwikkelingen bij de bouwleges, die de afgelopen jaren ten koste van het begrotingsresultaat al diverse keren drastisch moesten worden bijgesteld; Effecten voor de lokale heffingen door grenscorrectie (nog te nemen definitief besluit van G.S. inzake een grenscorrectie met de gemeente Teylingen) ;. Reeds bij de begroting voor 2011 e.v. bestaande tekorten in onze meerjarenbegroting (vanaf 2014), waarvoor taakstellende bedragen in de begroting voor 2011 e.v. zijn opgenomen; De tot nu toe tegenvallende rendementen op de beleggingen van de Nuongelden. De hoeveelheid ontwikkelingen en de impact van verschillende ontwikkelingen, maar vooral de uiteenlopende momenten waarop zaken vastgesteld zullen worden, maken dat het een ingewikkelde opgave is geweest deze kadernota op te stellen. Immers, om het begrotingsproces te kunnen starten dient de raad de kaders hiervoor mee te geven, maar veel zaken zijn nu nog niet bekend. Het mag duidelijk zijn dat deze kadernota een moment opname is, waarbij wel de kaders vastgesteld moeten worden om de begroting 2012-2015 mee op te kunnen stellen. Bovendien geeft deze kadernota een eerste beeld van een toekomstige meerjarenperspectief, hetgeen van belang is voor uiteindelijke keuze van het pakket aan bezuinigingsvoorstellen, nodig om de begroting sluitend te maken. Hierbij dient dan direct weer meegegeven te worden dat dit meerjaren begrotingsbeeld de komende tijd nog enorm beïnvloed kan worden door veel zaken die nu nog niet bekend zijn (precario, meicirculaire,bestuursakkoord etc). Met in achtneming van alle bovengenoemde onzekerheden en ontwikkelingen, kan wel geconcludeerd worden dat het nu voorliggende uitgewerkte pakket van bezuinigingsmaatregelen meer dan voldoende mogelijkheden biedt om voor de periode 2012 2015 een sluitende meerjarenbegroting te realiseren. Draagvlak Met de externe richtlijnen van G.S, welke eveneens samengevat zijn opgenomen in de kadernota wordt rekening gehouden bij het opstellen van de begroting. Gevraagde besluiten van de raad n.a.v. de kadernota. Tot slot wordt nog opgemerkt dat er naast de vast te stellen kaders uit de kadernota tevens nog een tweetal onderwerpen worden behandeld waarvoor nog een besluit van uw raad benodigd is, dit betreft; Het op peil brengen van de reserve Holland Rijnland; Een besluit voor een reserve mutatie i.v.m. het verkopen en terughuren van de Bredeschool; Bij het raadsvoorstel bij deze kadernota is een concept raadsbesluit gevoegd waarin deze besluiten zijn opgenomen. Voor de toelichting op de noodzakelijke besluiten wordt verwezen naar hetgeen hieromtrent is toegelicht in de kadernota. 27 juni 2011 Pagina 4 van 5
Roelofarendsveen, 6 juni 2011 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting 27 juni 2011 Pagina 5 van 5