Financieel beeld van de gemeente Naarden, Muiden, Bussum September 2014

Transcriptie

1 Financieel beeld van de gemeente Naarden, Muiden, Bussum September 2014 Inleiding In de fusieraad van 30 juni 2014 is gesproken over een consolidatie van de drie begrotingen en om inzicht te krijgen in de financiële situatie van de fusiegemeenten. Op basis van de (concept) begrotingen wordt in dit memo op hoofdlijnen cijfermatig een beeld geschetst. Hiermee worden niet alle financiële zaken en belastingen belicht, maar enkele majeure onderdelen. Deze uitwerking gebeurt later in het proces (1 e helft 2015). Deze uitwerking zal ook nieuwe/andere zaken belichten. Voor nu de hoofdlijnen. Context/algemene info Om de financiële gegevens in perspectief te zetten, zijn enkele algemene gegevens opgenomen. Dit geeft het beeld dat de nieuwe gemeente ruim inwoners heeft en ruim woningen. De lasten bedragen circa 120 miljoen. De omvang van de Algemene reserve is naar verwachting op 1/1/2016 ruim 19 miljoen. algemene info aantal inwoners 2014 aantal woningen 2014 Naarden Muiden Bussum totaal lasten voor inzet van reserves Naarden Muiden (excl. De Krijgsman) Bussum totaal Algemene Reserve per 1/ Naarden Muiden Bussum totaal Bij deze cijfers hoort een verhaal. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de volgende onderwerpen: - Bezuinigingen - Sociaal Domein - Gevolgen fusie 1

2 Bezuinigingen Alle gemeenten hebben te maken met bezuinigingen, zo ook de gemeente Naarden, Muiden en Bussum. Hierna wordt ambtelijk kort een beeld geschetst ten aanzien van de stand van zaken van de bezuinigingen. Naarden De gemeente Naarden verwacht in 2015 een tekort van ruim een half miljoen dat oploopt tot ruim een miljoen in Het college van de gemeente Naarden legt de raad in een oplegnotitie een vijftal scenario s voor. Daarbij gaat de voorkeur van het college uit naar het scenario met een sluitende (meerjaren)begroting, waarbij een aantal voor 2016 en verder concreet benoemde ombuigingstaakstellingen samen met de fusiepartners worden uitgewerkt. De voorgestelde ombuigingstaakstellingen betreffen: a. maatregelen van technische aard c.q. minder politieke relevantie b. maatschappelijke voorzieningen c. openbare ruimte d. dienstverlening Totaal Geraamd tekort Saldo begroting Bij de opstelling van de begroting is rekening gehouden met de uitkomst van de Meicirculaire. Mochten geen van de voorgestelde ombuigingsmaatregelen doorgaan, dan heeft de gemeente Naarden een tekort van 0,6 miljoen in 2016 oplopend naar een bedrag van 1,1 miljoen in Muiden De begroting 2015 e.v. van de gemeente Muiden houdt geen rekening met de gevolgen van de vaststellingsovereenkomst m.b.t. De Krijgsman. De bestuurlijke inzet is dat dit geen financiële gevolgen heeft voor de gemeente Muiden of de fusiegemeente en dat alle financiële consequenties hiervan worden gecompenseerd door een bijdrage op grond van artikel 12 Fvw. Daarnaast had de gemeente Muiden in 2012 een bezuinigingstraject opgezet, zodat vanaf 2017 een sluitende begroting wordt verkregen. Inmiddels is duidelijk dat dit moeilijk is te realiseren. In 2015 is er een tekort van circa 0,8 miljoen dat terugloopt naar een tekort van circa 0,5 miljoen. Op dit moment wordt nader gekeken naar andere bezuinigingen en/of inkomstenverhogingen. Hierover vindt nog discussie en besluitvorming in het najaar van 2014 plaats. Bussum De gemeente Bussum had bij de Perspectiefnota 2015 een tekort van circa 4 miljoen in 2015 dat oploopt tot circa 6,5 miljoen structureel vanaf Hiervoor zijn diverse maatregelen genomen, waaronder bezuinigingsvoorstellen. Na realisatie van de bezuinigingsopgave resteert er nog een tekort van circa 0,1 miljoen in 2016 dat oploopt tot circa 1 miljoen structureel. Bussum geeft voor dit tekort aan dat zij mogelijkheden ziet in het kader van de vorming van een nieuwe gemeente en de daaraan te koppelen procesoptimalisatie. Daarnaast blijft zij zoeken naar andere mogelijkheden. Sociaal Domein Met ingang van 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe taken op het gebied van (jeugd, participatie en Wmo 2015 (de drie decentralisaties). Gemeenten staan voor de uitdaging om met minder budget dan de huidige uitvoerders in het Sociaal Domein, een betere ondersteuning aan de inwoners te verlenen. Alle drie de gemeenten (Naarden, Muiden en Bussum) gaan er op dit moment vanuit dat deze taken budgettair neutraal gerealiseerd kunnen worden. Tegelijkertijd is ook de verwachting dat er in de eerste jaren sprake zal zijn van aanlooptekorten. Hiervoor zijn reserves gevormd: de gemeente Naarden heeft 0,7 miljoen gereserveerd, de gemeente Muiden 0,3 miljoen en de gemeente Bussum heeft 3 miljoen gereserveerd. De spelregels voor de inzet van de reserves verschillen tussen de gemeenten. 2

3 Gevolgen fusie Als gevolg van de fusie verandert de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De algemene uitkering vanaf 2016 is niet een optelling van de drie huidige algemene uitkeringen. Zo wordt de vaste bijdrage (van per gemeente) nog maar eenmaal ontvangen. Overigens staat daar tegenover dat het bestuursapparaat ook kleiner wordt. Ook zullen verschillende maatstaven opnieuw worden berekend, zoals centrumfunctie en omgevingsadressendichtheid. Per saldo wordt op dit moment uitgegaan van een structureel nadeel van 0,5 tot 1 miljoen. Dit staat los van de ontwikkelingen van het Gemeentefonds in relatie tot bezuinigingen van het Rijk, de economische ontwikkeling in Nederland en de herverdeling (van maatstaven) binnen het gemeentefonds in Naast de inkomsten uit het gemeentefonds vormen ook de gemeentelijke belastingen een belangrijke inkomstenbron. De drie bij de fusie betrokken gemeenten hebben op dit moment elk hun eigen begroting en in die begroting is een bepaalde opbrengst aan gemeentelijke belastingen opgenomen. Na de fusie ontstaat één nieuwe gemeente. In basis worden de drie begrotingen dan samengevoegd tot één nieuwe begroting, die vervolgens sluitend moet zijn. Dat betekent dat de drie geraamde opbrengsten van de afzonderlijke gemeenten, straks als één raming terugkomen in de begroting van de nieuwe gemeente. De hoogte hiervan is een politieke keuze en het eindoordeel hiervan is uiteindelijk aan de nieuwe gemeenteraad. De raad van de nieuwe gemeente kan bepalen dat de opbrengst vanuit de ozb omlaag (of omhoog) moet en dat dit verlies (of voordeel) elders opgevangen (of gebruikt) mag worden. De huidige tarieven De te bereiken opbrengst voor de ozb (het op te halen bedrag) wordt bepaald in de begroting. Deze opbrengst wordt gerelateerd aan de WOZ-waarde van de gemeente en op basis daarvan komt een tarief tot stand. De tarieven bij de drie gemeenten verschillen op dit moment. Voor 2014 zijn de tarieven bepaald (het is een percentage van de vastgestelde woz-waarde) en weergegeven in onderstaande tabel 1. Gezamenlijk realiseren de gemeenten een ozb-opbrengst van ruim 9 miljoen. De ozb is daarmee een belangrijke eigen inkomstenbron. Onderdeel Bussum Muiden Naarden Eigenaar woning 0,0549% 0,1087% 0,1058% Eigenaar niet-woning 0,0718% 0,1973% 0,1659% Gebruiker niet-woning 0,0639% 0,1579% 0,1379% Na de fusie Binnen 3 maanden na de inwerkingtreding van de fusiegemeente (dus uiterlijk1 april 2016) moet de raad een besluit nemen over de tariefsverordening ozb en deze verordening heeft dan terugwerkende kracht vanaf 1 januari Het is niet mogelijk om binnen de nieuwe gemeente gedurende een bepaalde overgangstermijn te werken met verschillende tarieven voor de ozb (per grondgebied van de oude gemeente). Deze overgangstermijn (voor twee jaar) mag wel bij de andere belastingen en heffingen, zoals de afvalstoffenheffing en de rioolheffing, toegepast worden. Er zijn verschillende varianten om te kijken naar de nieuwe ozb-tarieven. De stuurgroep kiest voor de variant dat de fusie de inwoner geen extra geld kost. Dit betekent in het geval van de fusie tussen Naarden, Muiden en Bussum dat het laagste tarief (van Bussum) leidend is. Dit geeft het volgende beeld: Onderdeel Bussum Muiden Naarden Nieuw tarief Eigenaar woning 0,0549% 0,1087% 0,1058% 0,0549% Eigenaar niet-woning 0,0718% 0,1973% 0,1659% 0,0718% Gebruiker niet-woning 0,0639% 0,1579% 0,1379% 0,0639% Het effect is dat de tarieven voor de huidige inwoners van de gemeente Bussum gelijk blijven en zowel voor de inwoners van de huidige gemeente Muiden (daling 50% voor eigenaren woningen en circa 1 Voor Muiden geldt dat, in verband met de artikel 12 Fvw-aanvraag, de ozb-tarieven in 2015 worden verhoogd tot de drempelwaarde (=120% van het landelijke gemiddelde). 3

4 60% bij niet woningen) als Naarden (daling 50% voor eigenaren woningen en circa 55% bij niet woningen) dalen. Het effect is dat de opbrengst circa 2,8 miljoen lager is. Hiervoor moet in dat geval in de begroting een oplossing gevonden worden, hetzij door het verhogen van de inkomsten, hetzij door uitgaven te verlagen/ambities te verminderen (bezuinigingen). Ter info is het coelo-overzicht van de woonlasten 2014 van Naarden, Muiden en Bussum als bijlage toegevoegd. Hierin staan ook de tarieven voor afvalstof & riool. Tussenstand Als we door de oogharen kijken naar de bezuinigingsopgave van de drie gemeenten en de gevolgen van de fusie ontstaat het volgende beeld: Tussenstand Nog te realiseren bezuinigingen NMB Afname Gemeentefonds door fusie gevolgen belastingen tarieven totaal De nieuwe gemeente start met een tekort. Uitgangspunt is een financieel sluitende meerjarenraming en dit betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden hoe het tekort wordt opgelost. Hiervoor worden door de stuurgroep voorstellen gedaan. De besluitvorming hiervoor is voorzien op hoofdlijnen (in de startnota PB16) voor de zomer van 2015 en definitief bij de Programmabegroting 2016 (januari 2016 door de nieuwe gemeenteraad). 2 Voor de berekening is er vanuit gegaan dat de voorgenomen bezuinigingen van Naarden, Muiden en Bussum meerjarig niet (volledig) gehaald worden. 4

5 Bijlage: woonlasten 2014 van Naarden, Muiden en Bussum Gegevens gemeenten 2014 COELO, Groningen OZB Reinigingsheffing Rioolheffing huish Woonlasten 5 Gemeentenaam Tarief woningen Tarief eigenaar niet-woning Tarief gebruiker niet-woning Gemiddeld betaalde ozb woningen Eénpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden Eénpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden Woonlasten éénpersoonshuishouden Woonlasten meerpersoonshuishouden Bussum 0,0549 0,0718 0, Rang Muiden 0,1087 0,1973 0, Rang Naarden 0,1058 0,1659 0, Rang Gemiddelde alle gemeenten (403) 0,1234 0,2026 0,