Scoop op 1e lijn nu en straks Ida Spelt, huisarts Wassenaar 2 3 4 5 6 1
Historisch overzicht van hulpvragen 1950 1960 1970 1990 1995 2000 2003 in de wachtkamer wachten op de beurt nummertje halen bij praktijk telefonisch afspraak maken gediplomeerde assistente vraagt RFE fax voor aanvragen herhaalreceptuur afspraak mogelijkheid met verschillende hulpverleners binnen huisartspraktijk E-mailconsult/raadpleging website van praktijk 7 8 Tijdlijn beleid gezondheidszorg Andere bekostiging en ondersteuning Kosten 1982 Wet Tarieven Gezondheidszorg 1964 Ziekenfondswet 1941 Ziekenfondsbesluit WTGgeneesk 1968 AWBZ 2006 Zorgverzek wet, 1992 Afschaffing Wet Marktordening Monopolie Gezondheidszorg(WMG) ziekenfondsen Wet Toelating Zorginstelling 2007 Wet Maatschappelijke Ondersteuning WMO Kosten 1974 Stimulering samenwerkingsverbanden 1987 Stimulering samenwerking Eerste lijn 2006 Invoering Zorgverzekeringswet Onderscheid ziekenfonds /particulier vervalt Huisarts valt niet onder eigen risico Kwaliteit 1995 Wet geneesk Behandelovereenkomst WGBO 1996 Kwaliteitswet Zorginstellingen 1997 Wet BIG 2007 Zichtbare Zorg Beroepen Individuele Gezondheidszorg Kwaliteit 1999 Introductie Praktijkondersteuning Huisartsenzorg (POH) Bron:Kosten& Kwaliteit, Plexus en BKB, 2010 9 Bron:Kosten& Kwaliteit, Plexus en BKB, 2010 10 Percentage Zorguitgaven van BBP 11 CBS 12 2
Jaarlijkse zorguitgaven per hoofd bevolking Kosten naar leeftijd Nederland 2005 2007 Budgettair Kader Zorg (BKZ) 54,9 2005 Afname is grotendeels tgv pakketverkleining (fysio, tandarts) en convenanten oor o.a. geneesmiddelen Bron :Poos et al.,2008 Bron:Kosten& Kwaliteit, Plexus en BKB, 2010 14 15 Hoeveel in 2008? 6,3 miljard uitgegeven in sector eerstelijnszorg 9,5% van totale kosten Nederlandse gezondheidszorg 95% van de totale zorg wordt geleverd in de eerstelijn 7.699 zelfstandig gevestigde huisartsen in 4.235 praktijken 80% van de bevolking heeft in één jaar minimaal één dossiercontact met de huisarts 16 Bron:CBS,2009;RIVM, 2008 17 Wat doet de huisarts? Huisarts wordt vrouw Luisteren Klacht vertalen naar diagnose Behandelen Adviseren Verwijzen Begeleiden Wetenschap & onderwijs Beroepshouding Maatschappelijk handelen Samenwerken organiseren Vakinhoudelijk handelen Arts-patientcommunicatie Bron : LHV en NHG, Competentieprofiel van de Huisarts 18 2009: Huisarts in opleiding 71 % vrouw 86% van vrouwelijke huisartsen werkt in deeltijd 41% van de mannelijke huisartsen deeltijd Bron:Nivel 19 3
Verdeling man/vrouw LHV 2008 20 21 Gemiddelde ervaringscores huisartsenpraktijk Inspectie onderzoek: telefonische bereikbaarheid slecht 37% van de spoedoproepen niet binnen 30 seconden beantwoord 17% van bellers wordt doorverbonden met antwoordapparaat Afspraken met de huisarts vaan niet op dezelfde dag (NPCF 2009) Patiëntvertrouwen blijft groot 22 23 Innovatie: wie wil het niet? 24 25 4
Aanbodgedreven wordt vraaggericht Zorgmarkt Zorgverzekeraars kopen pakket in (integraal) Zorgaanbieders moeten samenwerken zorgverzekeringsmarkt zorgverzek zorginkoopmarkt Zorgmarkt Van aanbods denken naar functioneel denken patiënt zorgverleningsmarkt zorgaanbieder (s) 26 27 Zorgverzekeringswet 2006 Functioneel omschreven aanbod op zorgvraag ( productfinanciering of patientvolgend) Meer zorg die aansluit bij wensen van patiënt Toename kwaliteit van zorg Inzicht in prijs/kwaliteit Verhoging van doelmatigheid van zorg Functionele bekostiging (1) Bekostiging op basis van heldere prestatie (zorgstandaard, DM2, CVRM en tzt COPD, hartfalen) wat, inhoud en omvang van zorg beschreven wanneer, indicatiegebied wie en waar niet gedefinieerd 28 29 Functionele bekostiging (2) Zorg is toegankelijk, dichtbij en van goede kwaliteit Zorgverzekeraar contracteert groepen zorgaanbieders Prijsafspraak over zorg bij chronische aandoeningen wordt totaalprijs per jaar per patiënt (DBC een prijs per keten) Transparantie-eisen: prestatie-indicatoren Problemen in de Zorg Stijging aantal chronisch zieken Ondoelmatige en inefficiënte zorg Administratieve lasten Versnipperde financieringssystemen in de 1 e lijn Schotten tussen 1 e en 2 e lijn Slechte afstemming tussen zorgaanbieders bij de zorg voor chronische patiënten 30 31 5
Fysiotherapie Dietetiek Ontwikkeling chronische ziekten 32 33 Substitutie 2 e naar 1 e lijn Inkoop en organisatie ketenzorg Meer zorg voor hetzelfde geld Meer efficiënt en beter Samenwerking en taakdelegatie 2010 2008/ 2009 34 35 Naar ketenzorg Chronische zorg via multidisciplinaire zorggroepen Zorggroep contracteert specialisten en andere zorgverleners Onderhandeling met zorgverzekeraars Concurrentie op prijs en kwaliteit Waar wordt Zorg geleverd? Zorggroep diabetes Zorggroep CVR Zorggroep hartfalen Zorggroep COPD Huisarts met POH Overige 1 e lijn Generalist 1 e lijn Specialist 2 e lijn 36 37 6
Zorg van 2e lijn naar 1e lijn Functionele bekostiging 1e lijns keten-dbc s Uitgangs situatie: Huisarts/1e lijn 2e lijn Verzekeraar DBC contracten Zorggroep/ ketenzorgaanbieder Nieuwe situatie : Huisarts/1e lijn 1e lijns keten- DBC 2e lijn Zorg in de 2e lijn is te duur, 1e lijn is goedkoper overig diëtist huisarts specialist ketenzorg diabetes fysiotherapeut 38 39 Taken van Haagse regio Groeperen huisartsen in Haagse regio Afspraken over chronische aandoeningen (DM2, vanaf 1 jan 2009, later CVRM, COPD etc) Zorg inhoud, wat je doet? Kwaliteit, hoe goed doe je dat? Financiering, wat gaat het kosten? Ketenpartners, met wie werk je samen? Kwaliteitsbeleid Prestatie-indicatoren (proces- en uitkomst) Feedbackbijeenkomsten Verplichte nascholing voor de huisartsen 2x per jaar Visitatie en coaching Scholing van medewerkers, POH 40 41 Ketenzorg naar disease-management Chronic Care Model Ketenzorg Zorgverlener is aangrijpingspunt voor verbetering van zorg Disease-management Patiënt is aangrijpingspunt Centraal en actief betrokken Betere kwaliteit van zorg Kosten beheersing Naast rechten ook plichten voor de patiënt? 42 43 7
Neveneffecten Arbeidsintensieve onderhandeling met machtige zorgverzekeraars Te lage inschatting van kosten van ondersteunend management Groei van medische en administratieve informatie Mogelijkheid tot mobiliseren van patiënt 44 45 46 47 Weg naar de toekomst Verdeling zorg en administratie Beperking uitstroom huisartsen en ander zorgpersoneel Aangepaste functieomschrijving en takenpakket Ondersteunend personeel Huisvesting en infrastructuur Samenwerking in de keten Avond- nacht en weekenddiensten vóór de SEH Spoedzorg overdag vóór de SEH Zelfverwijzers via huisartsenzorg Menzis Zorgenquete 2010 48 49 8
Wachten Balie Wachten Fysieke triage Telefonische triage Wachten Huisarts nu en straks Aan te pakken knelpunten Demografische toekomstverkenning voor zorgpersoneel Menzis Zorgenquete 2010 50 Demografische toekomstverkenning voor zorgpersoneel in arbeidsjaren, 2007-2030 Bron: Van gezond naar beter, RIVM, 2010 51 Mogelijke regionale organisatie Weg naar de toekomst Beperking uitstroom huisartsen Aangepaste functieomschrijving en takenpakket Ondersteunend personeel Huisvesting en infrastructuur Samenwerking in de keten Avond- nacht en weekenddiensten vóór de SEH Spoedzorg overdag vóór de SEH Zelfverwijzers via huisartsenzorg 52 53 Acute zorg 2006 Seriële samenwerking HAP en SEH Consult HAP Zelfzorgadvies I Visite Zelfverwijzers Zelfzorgadvies II Consult SEH Verwijzing naar SEH Via ambulance 54 Vereniging huisartsenposten Nederland, 2010 55 9
Aanbevelingen huisartsenzorg Inzet POH is kosteneffectief Werken volgens NHG- en zorgstandaarden Transparantie door prestatie-indicatoren Zet uitkomstindicatoren in integraal zorgperspectief Verbeter patiëntveiligheid door richtlijnconform handelen 57 Bron:Kosten& Kwaliteit, Plexus en BKB, 2010 58 Van.. naar Huisarts Huisarts en assistente Aanbod gestuurde zorg Patiënt/ klant Domein en keten Diversiteit in aanbod en kwaliteit Huisartsvoorziening Manager, regisseur en gids Vraaggestuurde zorg Opdrachtgever Disease-management Kwaliteit, doelmatig, doeltreffend, transparant Jacques Tati in Playtime, 1967, Collectie Nederlands Filmmuseum 59 60 10