Raadsvergadering : 18 mei 2015 Voorstelnr. : R 7090 Onderwerp : renovatie Julianapark Stadskanaal, 1 mei 2015 Beslispunten 1. Instemmen met de voorgestelde werkwijze om de renovatie van het Julianapark uit te voeren. 2. Voor de renovatie een budget van 360.000,00 beschikbaar stellen. 3. Deze kosten als volgt dekken: a. toegezegde subsidie provincie Groningen 124.000,00 d. vrijval onderhoudsbudget 30.000,00 e. reserve wijkontwikkeling 106.000,00 Aan de raad 1. Inleiding De Parkwijk is als enige woonwijk in de gemeente Stadskanaal ontworpen en aangelegd als zogenaamde "Tuinwijk" en is tevens de eerste dorpsuitbreiding achter de lintbebouwing van Stadskanaal. Al in 1935 gaan er geluiden op om in de Parkwijk een openbaar park te situeren. In die tijd sturen namelijk de "Vereniging voor plaatselijke belangen" en de "Christelijke Oranjevereniging" een brief naar de gemeenteraad van Onstwedde waarin zij aandringen om met behulp van werkverschaffing een wandelpark met vijver en muziekkoepel te stichten. In het voorjaar van 1937 werd gestart met de aanleg van het nieuwe "Plantsoen", dat al snel de naam "Julianapark" kreeg. De werkzaamheden werden uitgevoerd in het kader van een werkverschaffingsproject. Het Julianapark is aangelegd in de "gemengde tuinstijl" en is sterk beïnvloed door de "Engelse Landschapstijl". Kenmerken van deze stijl zijn de gebogen en slingerende padenstructuur, de royale gazons en vijver, wisselende heesterbossages en een grote variatie aan (solitaire) loof- en naaldbomen en coniferen. Daarnaast zijn de gebogen Beuken berceau, de muziekkoepel en het in 1949 geplaatste oorlogsmonument (grote zwerfkei) belangrijke elementen in het park. Verschillende namen van (bekende) landschapsarchitecten (P.H. Wattez, J. Meinen en J. Vroom) worden in verband gebracht met het realiseren van het Julianapark. Door het ontbreken van officiële tekeningen en stukken is dit echter niet te onderbouwen. In 2000 is het Julianapark aangewezen als een beschermd rijksmonument, zijnde een "Complex historisch park". Volgens de redengevende beschrijving is het Julianapark in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang: als voorbeeld van een park met muziekkoepel uit het tweede kwart van de twintigste eeuw in gemengde tuinstijl; vanwege de kwaliteit van het ontwerp; vanwege de nog betrekkelijke hoge mate van gaafheid van de aanleg; vanwege de hoge mate van zeldzaamheid in de provincie Groningen. 1
De vorenstaande cultuurhistorische feiten en het feit dat dit park tot op heden op een hoge appreciatie onder de bevolking kan rekenen, maken dit park tot een kostbaar bezit dat gekoesterd moet worden. Mede door het ontbreken van oorspronkelijke tekeningen en beplantingsplannen zijn in de recente decennia op diverse punten ontwikkelingen in gang gezet die niet (volledig) in overeenstemming zijn met de uitgangspunten van dit park. Voor de vluchtige beschouwer bevindt het Julianapark zich nog in redelijke welstand. Maar schijn bedriegt. Verschillende bomen, heesters en het gazon bevinden zich in de aftakelingsfase. Ook is er sprake van wateroverlast in vooral de gazons. Daarnaast is door uitgroei en volwassen worden van bomen en beplanting, en wijzigingen in het verleden, het totaalbeeld van het Julianapark verstoord. Mede hierdoor is de (sier)waarde van het park sterk achteruitgegaan. In 2010 is door de firma Stedelijk Groen bv, in opdracht van de gemeente, al de "Beheervisie Julianapark Stadskanaal" opgesteld. Het doel was om een aanzet te geven voor een beheerplan dat op korte termijn geïmplementeerd kon worden. Doel van het beheerplan is het behoud en verstevigen van de functies van het Julianapark. Daarbij wordt gestreefd naar een vorm van duurzaam groenbeheer waardoor de kwaliteit van het groen in het park structureel een beter eindbeeld van het park zal geven. Met het oog op mogelijke subsidies werd de uitwerking van dit beheerplan voorlopig "geparkeerd". Om in aanmerking te komen voor eventuele subsidie, was een uitgebreide cultuurhistorische analyse, waardering en visie noodzakelijk. Het bureau voor historische tuinen, parken en landschappen (bureau SB4) heeft dit onderzoek uitgevoerd en in 2013 gepresenteerd in een herstelplan en een meerjarig onderhoudsplan voor het Julianapark. Zowel in 2013 als in 2014 is een subsidieaanvraag (ca. 475.000,00 aan subsidiabele kosten) voor meerjarig onderhoud ingediend, de zogenaamde BRIM-subsidie. De rijksbijdrage is maximaal 50% van de subsidiabele kosten. Helaas is dit om budgettaire redenen beide keren afgewezen. Werelderfgoederen en professionele organisatie krijgen voorrang. Het overige budget wordt verdeeld over grote en kleine objecten: 25% is bestemd voor monumenten met een herbouwwaarde boven de 8,3 miljoen of subsidiabele kosten van meer dan 250.000,00 en 75% voor de groep kleinere monumenten. Overstijgt de totale subsidieaanvraag het beschikbare budget, dan krijgen aanvragen met de laagste begroting binnen de desbetreffende groep voorrang. Het blijft een gok om net bovenin de categorie tot en met 250.000,00 te gaan zitten of net erboven. Wij schatten in dat wij de meeste kans maken net boven de 250.000,00 omdat wij dan in het begin van de rij van die categorie komen te staan. Om meer kans op een substantieel bedrag op subsidie te maken, is met deze redenatie het aan te vragen subsidiebedrag naar beneden bijgesteld tot een bedrag van net boven de 250.000,00, namelijk ca. 251.000,00. Voor dit bedrag aan subsidiabele kosten zal de aanvraag voor BRIM-subsidie dit jaar opnieuw worden ingediend. De rijkssubsidie wordt daarmee maximaal ca. 125.000,00. Daarnaast is voor de daadwerkelijke renovatie subsidie aangevraagd bij de provincie Groningen (ca. 200.000,00). In eerste instantie is dat door de provincie afgewezen (zou geen provinciale taak zijn en er zou sprake zijn van precedentwerking). Wij zijn hiertegen in bezwaar gegaan. Over de ontstane situatie is bestuurlijk overleg gevoerd tussen wethouder R.P. Plieger en de gedeputeerde H. Staghouwer. Afgesproken is dat de provincie Groningen 124.000,00 bijdraagt aan de renovatie van het park. Op ambtelijk niveau is er eveneens overeenstemming en is de aanvraag bij mandaat goedgekeurd. De aanvraag staat op de mandaatlijst die ter kennisgeving naar het college van Gedeputeerde Staten gaat. Het zal ongeveer vier tot zes weken duren voordat de definitieve beschikking bij ons binnen is. 1.1. Beoogd effect De renovatie van het Julianapark ter hand te nemen, dusdanig dat het Julianapark weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat wordt hersteld en (weer) een functie krijgt voor een zo groot mogelijk publiek. 2
2. Argumenten 2.1. Uitvoering herstel-/renovatieplan Gelet op de huidige staat van de oude bomen/beplanting/gazons en de huidige uitstraling en sierwaarde van het Julianapark (het aftakelproces gaat gestaag verder), is het zaak zo spoedig mogelijk te beginnen met het uitvoeren van het herstel-/renovatieplan. Ook zijn er de afgelopen jaren verwachtingen gewekt richting de wijkraad en bewoners van Parkwijk. Op basis van eerdergenoemde rapporten, werkt de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling en Beheer (Infrastructuur) nu aan de verdere uitwerking en planning van het herstel-/renovatieplan. Uitgangspunt hierbij is het renovatieplan dat door het bureau SB4 is opgesteld. Als wij in 2015 een begin willen maken met de uitvoering van het herstel-/renovatieplan, dan is enige haast geboden. De 1 e fase van het plan bestaat namelijk vooral uit het dunnen van bomen, beplanting en snoeiwerkzaamheden. Deze werkzaamheden zijn seizoensgebonden en moeten in het vroege voorjaar worden uitgevoerd. Ook de geplande werkzaamheden (scheuren van beplanting en opnieuw inrichten) aan de vaste plantenborders moeten in het voorjaar worden uitgevoerd. Daarnaast zal dan ook dit jaar nieuwe aanplant (inboeten) nog kunnen plaatsvinden. Zoals eerder vermeld, is door het bureau SB4 een renovatie en een herstel- en onderhoudsplan opgesteld. In dit plan wordt uitgegaan van een uitvoeringsperiode van drie jaar. De eenmalige investeringskosten zijn geraamd op ca. 360.000,00. Hierbij is ervan uitgegaan dat alle werkzaamheden door het bedrijfsleven worden uitgevoerd. De provincie Groningen heeft onder voorwaarden (zie inleiding) toegezegd maximaal 124.000,00 subsidie te willen verstrekken. Per saldo zal de gemeente 236.000,00 ( 360.000,00-124.000,00) zelf moeten investeren. Gezocht is naar de (on)mogelijkheden om dit bedrag binnen de reguliere budgetten te kunnen dekken. Onder de punten 2.2 en 2.3 is dit verder uitgewerkt en worden alternatieven aangedragen. De aanvraag voor de BRIM-subsidie heeft vooral betrekking op de beheerskosten. Deze zijn geraamd op ca. 80.000,00 per jaar. Door het naar beneden bijstellen van de subsidieaanvraag, zou ca. 42.000,00 ( 251.000,00/zes jaar) hiervan subsidiabel zijn. Door de BRIM-subsidie is het mogelijk het onderhoud op niveau te houden waardoor het park niet opnieuw achteruitgaat en na een aantal jaren weer opnieuw gerenoveerd moet worden. Omdat het een rijksmonument betreft, is de BRIM-subsidie juist hiervoor bedoeld. De gemeente loopt hier dus geen direct financieel risico mocht de BRIM-subsidie dit jaar niet doorgaan. In dat geval wordt minder onderhoud uitgevoerd. Bij een afwijzing van de BRIM-subsidie voor dit jaar kan deze volgend jaar opnieuw worden aangevraagd. 2.2. Inzet Plusteam, werk-/leerervaringsplekken In Parkwijk is een zogenaamde Plusteam actief. Binnen dit team doen cliënten van Novo, onder begeleiding, in de wijk eenvoudige werkzaamheden, zoals dierverzorging, zwerfvuil prikken, schoffelen, etc. Met Novo is de inzet van het Plusteam binnen dit project besproken. Zij hebben aangegeven graag een actieve rol te willen spelen binnen het project. Over de uitvoering van de werkzaamheden worden nog nadere afspraken met Novo gemaakt. Daarnaast is in de buitendienst een aantal leer-/werkplekken (SROI) en mensen die werken op basis van WIW en UG ers beschikbaar. Deze mensen kunnen binnen de renovatie van het park, onder vakkundige begeleiding, worden ingezet voor verschillende (eenvoudige) werkzaamheden. Te denken valt aan scheuren van planten, verwijderen en snoeien van heesters, aanleg van plantvakken, etc. Door het inzetten van deze groep mensen, voornamelijk SROI en WIW, kan een deel (ca. 40.000,00) van de geraamde loonkosten voor het herstel-/renovatieplan komen te vervallen. Tijdens de renovatie van het Julianapark zal een deel van het reguliere onderhoud achterwege kunnen blijven. Hierdoor wordt geld vrijgemaakt binnen het huidige onderhoudsbudget. Dit geld kan ingezet worden om een deel van de kosten voor de renovatie te dekken. Daarnaast kan er incidenteel voor verschillende kosten, zoals inboetmateriaal, meubilair, verhardingen etc. een beroep worden gedaan op het reguliere onderhoudsbudget. Per saldo zal hierdoor ongeveer 10.000,00 per jaar, gedurende drie jaar (planperiode) gedekt kunnen worden binnen de reguliere onderhoudsbegroting voor Parkwijk, totaal dus 30.000,00. 3
2.3. Onderhoud voetpaden Het onderhoud aan de asfaltvoetpaden komt ten laste van de post slijtlagen/asfaltdeklagen in de onderhoudsbegroting. In de meerjarenraming voor slijt- en deklagen is hiermee rekening gehouden. Binnen het renovatieplan voor het park is ca. 60.000,00 aan te merken als regulier onderhoud aan asfaltpaden. 3. Draagvlak De plannen zijn ontwikkeld in overleg met een vertegenwoordiging van de wijkraad van Parkwijk, de provincie (ambtelijk) en met Libau (in verband met goedkeuring monumentencommissie). Deze kunnen zich allemaal in het uiteindelijke plan vinden. 4. Aanpak/uitvoering/voortgang Door de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling en Beheer (Infrastructuur) wordt het herstel-/renovatieplan verder uitgewerkt en een uitvoeringsplanning gemaakt. Deze zal de komende drie jaar als leidraad dienen bij het realiseren van het herstel-/renovatieplan. Aangezien veel werkzaamheden in het vroege voorjaar uitgevoerd dienen te worden, is alvast met de werkzaamheden, voornamelijk uitgevoerd door SROI, begonnen. De subsidieaanvraag bij het rijk (BRIM-subsidie) voor het meerjarig onderhoudsplan is inmiddels ingediend. Bij de provincie zijn zoveel mogelijk de gevraagde gegevens aangeleverd ten behoeve van de eenmalige subsidie. Op ambtelijk niveau is de aanvraag akkoord bevonden en bij mandaat goedgekeurd. De definitieve beschikking kan binnen vier tot zes weken worden verwacht. 4.1. Communicatie De uitvoering van de renovatie zal in nauw overleg met de wijkraad Parkwijk uitgevoerd worden. Vooraf zal er een informatiebijeenkomst voor omwonenden worden belegd. 5. Juridische consequenties Voor de renovatie is een omgevingsvergunning (restauratie van een monument) aangevraagd. 6. Kosten, baten en dekking De kosten van de renovatie zijn geraamd op 360.000,00. Wij vragen uw raad hiervoor een budget beschikbaar te stellen. De kosten kunnen als volgt worden gedekt: a. toegezegde subsidie provincie Groningen 124.000,00)* d. vrijval onderhoudsbudget ( 10.000,00 per jaar/gedurende drie jaar) 30.000,00 Per saldo is er dan nog een tekort op de totale investering van ca. 106.000,00. Wij stellen voor om dit bedrag te onttrekken aan de reserve wijkontwikkeling. )* Risico De toegezegde subsidie ad 124.000,00 is nog niet officieel door de provincie bevestigd, maar wordt binnen vier tot zes weken verwacht. Indien de provincie haar toezegging niet gestand doet (bijvoorbeeld omdat wij niet aan de voorwaarden zouden kunnen voldoen), dan wordt het beschikbare krediet 124.000,00 lager. In dat geval gaan wij het plan aanpassen waarmee de renovatie soberder wordt uitgevoerd. Burgemeester en wethouders de heer G.J. van der Zanden secretaris mevrouw B.A.H. Galama burgemeester GvdH/ 4
De raad van de gemeente Stadskanaal; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 1 mei 2015, nr. R 7090; b e s l u i t : 1. in te stemmen met de voorgestelde werkwijze om de renovatie van het Julianapark uit te voeren; 2. voor de renovatie een krediet van 360.000,00 beschikbaar te stellen; 3. deze kosten als volgt te dekken: a. toegezegde subsidie provincie Groningen 124.000,00 d. vrijval onderhoudsbudget 30.000,00 e. reserve wijkontwikkeling 106.000,00 Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 18 mei 2015. De raad mevrouw A.M. Sijperda wnd. raadsgriffier mevrouw B.A.H. Galama voorzitter GvdH/