Welkom Moderator: Albert Hulshoff Op Locatie: De Scheg, Deventer Aschwin Lankwarden
ESCo s 9.40 uur Menukaart Prestatiecontracten en het Erasmus Contract Door: Marc Hopman, AT Osborne 10.10 uur GebiedsESCo Plaspoelpolder Door: Bart van de Velde, APPM & Gijs Schuurhuis, Urbanisator Plaspoelpolder 10.45 uur Netwerken 11.30 uur Einde
kennisplatform over duurzaam bouwen
Missie
Kennis is het enige dat je kunt vermenigvuldigen door het te delen
AT OSBORNE www.atosborne.nl Duurzaam Gebouwd Op Locatie Erasmus Universiteit & Menukaart Prestatiecontracten Marc Hopman Senior Consultant 21 mei 2014
AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur Gebiedsontwikkeling en Milieu Legal Interim executives Organisatie & Huisvestingsadvies Infrastructuur & Mobiliteit Legal & Contracting Interim executives Gezondheidszorg Projectbeheersing Projectmanagement Bouwkostenmanagement AT Osborne Academy Gebiedsontwikkeling Milieu & Omgeving Multidisciplinair bureau Werkt aan oplossingen voor ruimtelijke vraagstukken Met 150 adviseurs en managers Legal & contracting Interim executives 10
11
Hoofdkantoor AT Osborne, Eerste Duurzame Rijksmonument met Energieprestatie contract Afspraak Triodos en AT Osborne: Samen verduurzamen Energiebesparing wordt bij de vaste huursom opgeteld De kosten moeten in balans zijn Geen All-in huurcontract, rekening energie ligt bij huurder Voorbeeld: Huidig Huur: Energie: 180,- 40,-= 220,- Nieuw Huur: Energie: 190,- 30,-= 220,- 12
INHOUD Energieprestatie contract Erasmus aanbesteding en prestatiecontract Menukaart Prestatiecontracten Vragen 13
Energieprestatiecontract Kenmerken contract Wat is een energieprestatiecontract? Afspraken met een commerciële partij om energiebesparende maatregelen te realiseren in het voordeel van beide partijen. Een goed contract is: Transparant en helder Goed beheersbaar Communicatiemiddel Omvat besparingsprikkels 14
Energieprestatiecontract Vertrekpunt Energiekosten Gebouwgebonden (45%) Organisatie- en gedragsgebonden (55%) Bouwfase Ingebruikfase 0 jaar 5 jaar 10 jaar 15 jaar 20 jaar 25 jaar 30 jaar 35 jaar 40 jaar 15
Energieprestatiecontract Welke prestaties? B. Duurzaam beheer Elektriciteit / m2 Warmte (gas) / m2 Stadswarmte / m2 A. Klanttevredenheid Overall Klimaat Dienstverlening C. Optimale kosten / kwaliteit Onderhoudskosten / m2 Energiekosten / m2 Status installaties Storingen Bron: RVO.nl Optimaal beheer en onderhoud op basis van prestaties E. Innovatie Vernieuwing Revisiegegevens D. Binnenklimaat Temperatuur CO2 concentratie Verlichtingsterkte Geluidsniveau 16
INHOUD Energieprestatie contract Erasmus aanbesteding en prestatiecontrac Menukaart Prestatiecontracten Vragen 17
Opbouw prestatiecontract Uitvoerende partij Opdrachtgever Overeenkomst
Opbouw prestatiecontract Algemene Bepalingen Overeenkomst Werkomschrijving Energie prestatiecontract
Erasmus Contract De Getallen BVO circa 195.000 m2 Gemiddelde omvang 1.500.000-2.000.000,- per jaar Studenten circa 23.000 Medewerkers circa 2.600
Erasmus Contract Innovatief 1 perceel W&E&B inclusief terreininstallaties Duur 5 jaar met optie tot verlenging 2x5 jaar (totaal 15 jaar) Samenwerking Ontzorgen, aantoonplicht bij de uitvoerende partij op basis van SCB gedachte MJOP opgenomen Storingen afgekocht Behalen energieprestatie opgenomen Functioneel beheer op basis van ontwerpcondities van de installaties ESCo-gedachte verwerkt WKO-installaties worden toegevoegd tijdens looptijd contract
Erasmus Contract Innovatief Beschikbaarheid ruimtes Gebruikersbeleving Klanttevredenheid Bonus / malus regeling
Aanbestedingsproces Niet openbare Europese Aanbesteding Voorselectie Inschrijfleidraad Selectie naar 5 inschrijvers Tijdens deze fase wordt het contract verder uitgewerkt Gunningsfase Concept contract wordt toegestuurd inclusief bijlagen Beoordelen aanbiedingen en PVA s
Energieprestatiecontract Voor- en nadelen Voordelen Bewustwording Financiële prikkel om te verbeteren Nieuwste technische ontwikkelingen Meer inzicht door registratie en rapportages Ontzorging Samenwerking Duurzame en up-to-date vastgoedportefeuille Nadelen Leerproces / groeitraject Contractmanagement Beperkte ervaring met contractvorm 24
INHOUD Energieprestatie contract Erasmus aanbesteding en prestatiecontract Menukaart Prestatiecontracten Vragen 25
Huisvestingsketens Huurder verhuurder Inzet Platform Duurzame Huisvesting: opheffen split incentive Bestaande instrumenten: Leidraad Greenlease Greenlease Menukaart Greenlease Dashboard 26
Huisvestingsketens Opdrachtgever uitvoerende partij Exploitatiefase afspraken maken over beheer, onderhoud, energiebesparende maatregelen, financiering en samenwerking 27
Menukaart Prestatiecontracten Klankbordgroep met platformleden Relevante literatuur gebruikt: ISSO, NEN, ISO, RgdBOEI Gemaakt door Marc Hopman en Albert Hulshoff www.platformduurzamehuisvesting.nl 28
Opbouw Menukaart Prestatiecontracten De start 29
30
31
32
33
INHOUD Energieprestatie contract Erasmus aanbesteding en prestatiecontract Menukaart Prestatiecontracten Vragen 34
Vragen? 35
www.atosborne.nl
Stichting Urbanisator Plaspoelpolder Locatie & eigenschappen Plaspoelpolder, Rijswijk Opgave Plaspoelpolder Leegstand op de kantorenmarkt Monofunctioneel gebied Imago Urbanisator Actieprogramma Informeren & Inspireren Aanjagen & Initiëren (her)ontwikkelen Verduurzamen
Innovatief verduurzamen op de Plaspoelpold Eind 2012, Themabijeenkomst Duurzaamheid Cofinanciering provincie Zuid- Holland & gemeente Rijswijk Binnen twee weken op 50.000+ m2 Proces van gebiedspionieren Vertrouwensbasis Community Plaspoelpolder
Welkom bij APPM Nederland mooier maken 60 Project- en procesmanagers Kantoren in Hoofddorp, Zoetermeer en Breda Vakgebieden Ruimte & Vastgoed Infrastructuur & Mobiliteit Water & Groen Energie & Klimaat Achtergrond Bart van de Velde Stedelijke Economie 41
DWA Goed rentmeesterschap is een opdracht Ca. 100 medewerkers Kantoren in Bodegraven, Amsterdam, Ede en Rijssen (nieuw) Werkgebieden Installatie- en energietechniek Van het eerste initiatief tot de exploitatiefase
Waarom een energiezuinige Plaspoelpolder? Urgentie: Toename leegstand In 2020 zijn energieneutrale panden de standaard Stijging energiekosten Eisen ten aanzien van milieuprestatie worden aangescherpt (energielabels, milieuwet, etc.) hoofddorp breda zoetermeer 43
Activiteitenbesluit Milieubeheer Volgens het Activiteitenbesluit Milieubeheer zijn bedrijven en instellingen verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder (bij energieverbruik van 50.000 200.000 kwh).
Waarom een energiezuinige Plaspoelpolder? Kans: Hogere huurprijs Hogere verhuurbaarheid Hogere vastgoedwaarde Aanzienlijke verbetering arbeidsproductiviteit en afname ziekteverzuim Organiserend vermogen in het gebied Betrokkenheid Gemeente, Provincie, Urbanisator, Shell en Rijksoverheid hoofddorp breda zoetermeer 45
Voordelen collectieve aanpak Energie geen core business: meeliften op gezamenlijke aanpak Behoefte aan ontzorging Synergievoordelen Betere business case door meer mogelijkheden Gebiedsbelang: je bent er niet met een duurzaam pand hoofddorp breda zoetermeer 46
De GebiedsESCo Collectief verduurzamen op een bedrijven- of kantorenterrein Benutten energiebesparingen voor verdere verduurzaming Organiseren van vehikel voor: Implementeren van maatregelen Garanties op energiebesparing Facilitering van financiering Monitoren energieverbruik Aansturen onderhoudspartijen Contractmanagement hoofddorp breda zoetermeer 48
Budgetneutraal? Budgetneutraal op basis van een Business as Usual-lijn. (Hetgeen dat je sowieso al zou uitgeven aan energieverbruik en onderhoud en vervanging van installaties). hoofddorp breda zoetermeer 49
Hoe werkt een ESCO? hoofddorp breda zoetermeer 50
Vier tredes van verbeteren energieprestatie 1. Reductie energiebehoefte 2. Benutting vrijkoming energie 3. Gebruik duurzame energiebronnen 4. Efficiënt gebruik fossiele bronnen hoofddorp breda zoetermeer 51
GebiedsESCo Plaspoelpolder Grootste bedrijventerrein van Rijswijk: 350 bedrijven en 14.000 werknemers Bij veel bedrijven/kantoren energie(kosten)- besparingen haalbaar tot wel 30%, met relatief beperkte inspanningen en investeringen Bedrijven gericht op corebusiness: besparingsmogelijkheden blijven veelal liggen Entiteit nodig voor ontzorging, met kennis van zaken hoofddorp breda zoetermeer 52
GebiedsESCo Plaspoelpolder Doel: concrete verduurzaming en collectieve besparing op Plaspoelpolder Ten minste 40.000 m 2 BVO aan deelname Besparing uit quick wins inzetten voor verdere verduurzaming hoofddorp breda zoetermeer 53
Opstarten GebiedsESCo 1. Benaderen bedrijven 2. Organiseren bijeenkomsten 3. Uitvoeren energiescans 4. Uitgeven energielabels 5. Opzetten business cases 6. Opzetten collectief business plan 7. Oprichten GebiedsESCo hoofddorp breda zoetermeer 54
Opstarten GebiedsESCo Financiering vanuit Provincie Zuid-Holland (nr. 1 aanvraag!), Gemeente Rijswijk, St. Urbanisator Gratis deelname bedrijven voorfase GebiedsESCo (op voorwaarde dat bedrijven ook meedoen) hoofddorp breda zoetermeer 55
Uitkomsten Scans Brons: Minimaal scenario met korte terugverdientijden. Zilver: Combinatie van gebouwgebonden maatregelen en duurzame elektriciteitsopwekking. Goud: Maximale besparingen door gebouwgebonden maatregelen, duurzame elektriciteitsopwekking en gebruik restwarmte Platina: Energieneutraal gebouw hoofddorp breda zoetermeer 56
Brons, zilver, goud of platina? Het gaat vastgoedeigenaren niet alleen om korte terugverdientijden Behoud van bestaande huurder Aantrekken van (hoogwaardige) nieuwe huurder Visie op pand in 2020 Emotionele historie met pand hoofddorp breda zoetermeer 57
Maatregelen Brons Collectieve inkoop energie Tegengaan verspilling (optimaliseren verwarming, betere afstelling, etc.) Verlichting Powermanagement Zilver Zonnepanelen Goud Benutten restwarmte Shell en Datacentrum Platina Grootschalig duurzame opwek Innovatieve toepassingen (n.t.b.) hoofddorp breda zoetermeer 58
Resultaten scans Totaal investering besparing etvt (jaar) energiebeparing totaal BRONS 300.930 95.952 3,1 17% ZILVER 920.130 130.137 7,1 28% GOUD 1.990.730 223.647 8,9 45% Reductie CO2-uitstoot Brons: 330 ton per jaar (2,2 miljoen autokilometers bij 150 gram per km) Zilver: 560 ton per jaar (3,7 miljoen autokilometers bij 150 gram per km) Goud: 870 ton per jaar (5,8 miljoen autokilometers bij 150 gram per km) 59
Garanties op besparingen? Coöperatie met als leden: vastgoedeigenaren, Urbanisator, evt. DWA en APPM Prestatieafspraken DWA en APPM als uitvoerders van de taken van de coöperatie Energieprestatiecontracten Eigenaar A Eigenaar B Eigenaar... Eigenaar Z 60
hoofddorp breda zoetermeer 61
Vervolgstappen Vervolgstappen: Collectief besluit over business case Aanstellen vraagbaak voor vragen oprichten coöperatie en afsluiten EPC s Besluit deelname ESCo Plaspoelpolder (Laten) opstellen van statuten Inschrijven in Handelsregister Oprichten rechtspersoon hoofddorp breda zoetermeer 62
Nieuwe GebiedsESCo s? Uithoorn Noord-Holland-Noord Provincie Noord-Brabant Provincie Gelderland Gemeente Leiden Gemeente Westland? 12 juni: Seminar op de Plaspoelpolder hoofddorp breda zoetermeer 63
Vragen? Hoe gaan we om met split incentive? Hoe gaan we om met (verwachte) leegstand? Hoe krijgen we financiers aan boord? Hoe generen we budget voor extra energiescans? Hoe gaan we om met nieuwe toetreders? hoofddorp breda zoetermeer 64
Dank voor uw aanwezigheid Graag het evaluatieformulier invullen! Agenda 6 juni DGOL Zorgvastgoed Den Bosch 18 juni DGOL Renovatie Rosmalen